Nghịch
lý trong chiến tranh Ukraina
Phan Minh - RFI
Đăng ngày: 21/04/2023 - 15:21
Báo chí Pháp hôm nay 21/04/2023 quan tâm đến nhiều
chủ đề khác nhau. Tờ Libération dành trang nhất và bài xã luận nói về những
nghịch lý trong cuộc chiến tranh ở Ukraina. Người nhận giải thưởng văn học của
Viện Hàn Lâm Pháp với tác phẩm Pháp sư điện Kremlin (Le Mage du Kremlin),
Giuliano da Empoli nhấn mạnh rằng tổng thống Putin mặc dù bị phương Tây ruồng bỏ,
thì đổi lại, chủ nhân điện Kremlin lại có một hình ảnh tích cực ở nhiều quốc
gia khác trên thế giới.
Tổng thống Nga
Vladimir Putin (P) và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong lễ tiệc tại điện
Kremlin, Matxcơva, Nga, ngày 21/03/2023. via REUTERS - SPUTNIK
Cuộc chiến tranh ở Ukraina không chỉ diễn
ra trên thực địa. Cuộc chiến còn diễn ra trong tâm trí của đại đa số
cư dân địa cầu. Khi chiến tranh diễn ra ở sát sườn, các nước châu Âu cảm thấy bị
đe dọa và không ngừng lên án hành động của Matxcơva. Trong khi đó, các quốc gia
châu Phi và Nam Mỹ lại thể hiện lập trường « bàng quan » về
cuộc chiến. Tuy nhiên, nhật báo thiên tả nhấn mạnh đến những nghịch lý của cuộc
chiến. Một mặt, quyết tâm phi thường của quân đội Ukraina đã cho phép họ khai
thác và sử dụng những viện trợ của phương Tây để đối đầu với một quân đội Nga
vô tổ chức, tinh thần suy yếu nhiều hơn dự kiến. Mặt khác, những nỗ lực của Hoa
Kỳ và châu Âu nhằm cô lập Nga trên trường quốc tế và biến Putin thành một nhân
vật bị quốc tế ruồng bỏ đã không mang lại hiệu quả như mong muốn, thậm chí điều
này còn phản tác dụng.
Thời sự mấy tuần qua đã minh họa cho những nghịch lý này một cách cực kỳ
rõ ràng. Một mặt, tin tức mặt trận đề cập đến một cuộc phản công ngày càng rõ rệt
của Ukraina và kết quả trên chiến trường có thể sẽ rất khác so với những gì được
dự báo cách đây một năm. Mặt khác, bất chấp việc Tòa án Hình sự Quốc tế ở La
Haye truy tố Vladimir Putin về tội ác chiến tranh, lãnh đạo một số quốc gia
hùng mạnh và đông dân nhất thế giới vẫn tiếp tục ủng hộ chế độ của Putin, hoặc
ít nhất là không có cùng chung quan điểm với phương Tây, những nước « chán
ngấy » việc bị phương Tây lên lớp và giảng giải đạo đức. Tóm lại,
nghịch lý tột cùng của cuộc chiến là thất bại quân sự của Nga và chiến thắng
chính trị của Vladimir Putin.
Mayotte đối mặt với nạn nhập cư trái phép
Về tình hình nhập cư, tờ Le Figaro dành trang nhất chú ý đến những cư
dân không có giấy tờ tại lãnh thổ hải ngoại Mayotte của Pháp. Trong các con hẻm
của quận Majicavo Talus 2, ngoại ô Mamoudzou, 135 ngôi nhà bằng kim loại, sắp bị
phá hủy, được đánh số thứ tự. Ở Mayotte, chiến dịch Wuambushu kéo dài 2 tháng kể
từ ngày 24/04 đang ở khâu chuẩn bị cuối cùng. Mục đích của chiến dịch này nhằm
phá hủy gần một ngàn ngồi nhà kim loại đang là nơi trú ẩn của khoảng 5.000 người,
trục xuất ít nhất 10.000 người di cư không có giấy tờ hợp lệ sang các hòn đảo
lân cận và bắt giữ những kẻ phạm tội mang tính bạo lực.
Anrafa Bacar đã lớn lên tại khu dân cư này. Người phụ nữ 23 tuổi mang
quốc tịch Pháp nuôi 4 người con ở đó, từ 8 tháng tuổi đến 6 tuổi, và chăm sóc
cha mẹ, cả hai đều bị khuyết tật. Nhưng bố mẹ cô không có giấy tờ hợp lệ.
Anrafa lo lắng cho biết : « Họ sẽ đến phá hủy ngôi nhà của
chúng tôi và tôi không biết sau đó điều gì sẽ xảy ra. Nếu bố mẹ và em gái tôi bị
trục xuất tới Comoros, tôi sẽ không thể ở lại đây một mình. » Hàng
xóm của Anrafa là Rajanti Anli, cũng đang trong quá trình chờ đợi. Rajanti một
mình nuôi 4 đứa con đều mắc chứng rối loạn tâm thần, cũng không có giấy phép cư
trú, mặc dù cả đời cô sống ở Mayotte. Việc bị trục xuất sang Comoros khiến cô cảm
thấy vô cùng bất an. Một số cư dân không đợi máy ủi đến, đã tự thu dọn đồ đạc
đi lánh nạn ở nhà gia đình hoặc bạn bè.
Để trục xuất những người di cư không có giấy tờ, Pháp huy động thêm 500
cảnh sát và hiến binh.
Theo thống kê chính thức, trong số 300.000 cư dân của Mayotte, có tới gần
một nửa không có giấy tờ hợp lệ. Tổng cộng, 1/3 dân số sống trong những điều kiện
rất tệ hại, đôi khi không có nước hoặc điện. Theo viện thống kê, lãnh thổ hải
ngoại này có tỷ lệ tội phạm cao gấp ba lần so với chính quốc Pháp, và có tỷ lệ
nghèo đói lên đến 70%. Đối với một bộ phận dân chúng cũng như các dân biểu, những
người không có giấy tờ là bộ phận chính gây ra bạo lực trên lãnh thổ. Mansour
Kamardine, dân biểu đảng Những Người Cộng Hòa tại Mayotte nhận định : « ‘Dọn
dẹp’ những khu vực này sẽ thúc đẩy việc củng cố an ninh. » Madi
Madi Souf, chủ tịch Hiệp hội các thị trưởng Mayotte thì cho biết : « Những
kẻ đến từ những khu ổ chuột đi khủng bố tinh thần người dân. Họ không chỉ chiếm
đất bất hợp pháp mà còn tự đặt mình vào tình thế nguy hiểm. Họ sống ở những những
khu vực nguy hiểm, đôi khi có nguy cơ sạt lở đất. Do đó, cần phải khẩn trương cải
thiện tình hình và giảm bớt tình trạng mất an ninh. »
Tuy nhiên, nhật báo thiên hữu nhận định rằng chiến dịch Wuambushu sẽ
khó có thể thành công trọn vẹn, bởi trong những ngôi nhà này cũng có rất nhiều
người mang quốc tịch Pháp sinh sống. Daniel Gros, đại diện của Liên đoàn Nhân
quyền (LDH) cho biết : « Nếu nhà nước cho rằng chỉ có những người
nhập cư bất hợp pháp ở trong những ngôi nhà này, thì họ thực sự không biết mình
đang làm gì. » Chưa kể đến việc theo luật pháp, không phải tất cả
những di dân không có giấy tờ đều có thể bị trục xuất. Pauline Le Liard, thuộc
hiệp hội Cimade, chuyên giúp đỡ người nước ngoài không có giấy tờ, nhấn mạnh : « Trẻ
vị thành niên bị bắt mà không có người đại diện hợp pháp, những người đã kết
hôn với một công dân Pháp trong vòng ít nhất 3 năm, những người tới Pháp trước
13 tuổi hoặc thậm chí những người bị ốm nặng không thể bị trục xuất khỏi
Mayotte. »
.
Sudan chìm trong khủng hoảng
Nhìn sang châu Phi, nhật báo Le Monde dành bài xã luận nói về cuộc chiến
sinh tử giữa hai vị tướng chia sẻ quyền lực ở Sudan kể từ cuộc đảo chính chung
của họ vào năm 2021 đang là một ác mộng đối với 5 triệu cư dân của thành phố
Khartoum. Hứng chịu những vụ đánh bom, bắn phá, điện và nước bị cắt, thủ đô của
Sudan, một trong những nước nghèo nhất thế giới, đang là tâm điểm của cuộc giao
tranh khiến hơn 270 người chết và hơn 1.800 người bị thương trong 5 ngày
qua.
Quân đội chính quy, do tướng Abdel Fattah Abdelrahman Al-Bourhane lãnh
đạo, đối đầu với lực lượng bán quân sự của Lực lượng Phản ứng nhanh của tướng
Mohammed Hamdan Daglo, được gọi là Hemetti, nhân vật số hai của chính quyền
chuyển tiếp. Xung đột, gây ra bởi việc quân đội do tướng Daglo lãnh đạo từ chối
hợp nhất với quân đội chính quy. Điều này đã phá hỏng hy vọng thành lập một chế
độ dân sự, 4 năm sau cuộc nổi dậy của quần chúng chấm dứt triều đại của nhà độc
tài Hồi Giáo Omar Al-Bashir.
Cuộc xung đột này thực sự có nguy cơ biến thành một cuộc nội chiến, ở một
đất nước mà lực lượng vũ trang là công cụ làm giàu để phục vụ cho các cá nhân
và bộ tộc và là nơi cuộc chiến ở khu vực Darfur nằm phía Tây đất nước chưa bao
giờ kết thúc, sau khi đã gây ra cái chết của 300.000 người trong vòng 20 năm.
Trong khi tướng Al-Bourhane xuất thân từ giai cấp cai trị truyền thống của
Sudan và được nguyên soái Al-Sissi của Ai Cập hậu thuẫn, thì đối thủ của ông, Hemetti,
lại xuất thân từ các bộ lạc Darfur, những bộ tộc ít được đại diện trong chính
quyền trung ương. Điều này không ngăn cản tướng Hemetti thực hiện các chiến dịch
đàn áp và thanh trừng sắc tộc ở Darfur vào những năm 2000. Hemetti được Các Tiểu
vương quốc Ả Rập Thống nhất và Ả Rập Xê Út hỗ trợ và duy trì quan hệ với
Evgueni Prigojine, ông chủ nhóm lính đánh thuê Nga Wagner, nhóm kiểm soát mỏ
vàng ở Sudan.
Trong khi Liên Hiệp châu Phi đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về nguy
cơ « leo thang thành một cuộc chiến tranh thực sự », thì
Le Monde nhận định rằng điều này minh họa cho sự bất lực của các nền dân chủ
trong việc hòa giải các quốc gia được lãnh đạo bởi chính quyền quân sự, thông
qua việc xóa bỏ các khoản nợ, đi kèm với hỗ trợ tài chính.
Dường như không ai quan tâm đến việc chứng kiến Sudan tiếp tục sa vào địa
ngục khi người dân ở Khartoum đang phải vật lộn trong một tình thế gần như thảm
họa nhân đạo, « bị bắt làm con tin » trong cuộc chiến
giữa hai viên tướng đầy tham vọng với những bất đồng không thể hòa giải.
.
Trí tuệ nhân tạo, lợi hay hại ?
Trí thông minh nhân tạo phát triển mạnh cũng là chủ đề chiếm trang
nhất Libération. Điều gì sẽ xảy ra nếu mai sau, sách báo được viết bằng trí
thông minh nhân tạo ? Hơn nữa, điều gì sẽ xảy ra nếu những bài báo của
Libération cũng được viết bằng trí tuệ nhân tạo ? Đó là những lo ngại về sự xuất
hiện của ứng dụng ChatGPT. Kể từ khi ứng dụng được công bố vào tháng 11/2022, mọi
người chỉ nói về nó. ChatGPT có thể tự hào về những thành tích của mình : trong
6 tháng, ứng dụng đã thành công trong việc trở thành luật sư tại một tòa án ở Mỹ,
trúng xổ số, phỏng vấn một bộ trưởng, tạo ra một công ty khởi nghiệp thành
công.
Tờ báo nhận định rằng đây có thể là một điều đáng xấu hổ đối với thế hệ
đi trước, khi trí tuệ nhân tạo làm mọi công việc của con người. Nhưng các thế hệ
tương lai chắc chắn sẽ có một góc nhìn khác. Có lẽ họ sẽ muốn thoát khỏi công
việc biên tập thuần túy mà chỉ tập trung vào nội dung. Có lẽ họ sẽ tự hỏi làm
thế nào vẫn làm mọi việc mà không cần phải động não. Giống như các nhà toán học
ngày nay, không những không cảm thấy bị máy tính cướp mất công việc, mà thậm
chí còn không thể làm gì nếu không có nó.
Con người sau này có thể sẽ viết mọi thứ bằng ChatGPT thay vì viết bằng
bút.
---------------------------------
CÁC NỘI DUNG LIÊN QUAN
Putin
đối mặt lệnh truy nã quốc tế, trong lúc bằng hữu của Nga ngày càng ít
No comments:
Post a Comment