.
.
Nửa
thế kỷ chính sách “triệt người”
27 tháng 4, 2023
https://saigonnhonews.com/van-hoa-van-nghe/nua-the-ky-chinh-sach-triet-nguoi/
Trong hồi ký Viết trên gác bút, nhà văn
Nguyễn Thụy Long
(cháu ruột nhà văn Nguyễn Bá Học, người nổi tiếng với câu “Đường đi khó, không
khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông”), kể lại thảm cảnh
một vụ tịch thu sách năm 1975 sau khi chính quyền mới tiếp quản Sài Gòn: “Một cửa
hiệu chuyên cho thuê truyện tại đường Huỳnh Quang Tiên bên cạnh nhà thờ Ba
Chuông tại Phú Nhuận phát nổ khi đoàn thu gom sách mang băng đỏ xâm nhập tiệm.
Ông chủ nhà sách mời tất cả vào nhà. Rồi một trái lựu đạn nổ. Chuyện xảy ra
không ai ngờ. Đương nhiên là có đổ máu… Cả chủ tiệm cũng mạng vong”…
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/04/tt-2.jpg
Một cuộc đốt
sách tại miền Nam sau 1975 (file photo)
Câu chuyện ông chủ hiệu sách uất ức thà chết
còn hơn nhìn “băng đỏ” gom và ném sách đi đốt chỉ là một trong những bi kịch của
miền Nam sau 1975. Không chỉ đốt sách, con người cũng bị triệt, đến tận cùng.
Nhà văn, nhà báo, nhà giáo, bác sĩ, kỹ sư… đều bị tống đi học tập cải tạo. Miền
Nam không chỉ đột nhiên rơi vào tình trạng thống khổ cùng cực mà còn chứng kiến
những cảnh không thể tưởng tượng: phu nhân đại tá đi bán rong, vợ giáo sư buôn
vỉa hè, thầy giáo mưu sinh bằng xích lô, ký giả chạy xe lam, con sĩ quan xếp
hàng mua từng ký gạo… Những hình ảnh đã đột ngột làm biến dạng miền Nam sau
1975.
Trong số “đối tượng” hứng chịu sự trả thù vô
lý và nghiệt ngã có những trí thức đỉnh cao mà trí tuệ họ xứng đáng đại diện
cho dân tộc Việt. Điều đáng tiếc nhất là một số trí thức này đã phải “trả giá”
cho lòng yêu nước, khi họ chọn ở lại mà không đi nước ngoài sau 1975, với niềm
tin ngây thơ vào chế độ mới và với nhiệt tâm đóng góp tái thiết sau chiến
tranh. Quê hương, với họ, là nước nhà; là đất nước và mái nhà.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/04/Screenshot-2023-04-26-214901.jpg
Tờ SGGP ngày
26 Tháng Mười 1975 (file photo)
Một bài báo
trên tờ SGGP năm 1982 (file photo)
Sinh năm 1929 tại Cần Thơ, giáo sư Phạm Hoàng Hộ có bằng Cử nhân khoa học, thủ khoa Thực Vật học, Paris; bằng Cao học Vạn
Vật học, Paris; bằng Thạc sĩ/Agrégé Vạn vật học; bằng Tiến sĩ Khoa học/Vạn vật
học, Paris. Giáo sư Hộ từng là giám đốc Hải học viện Nha Trang; Khoa trưởng Đại
học Sư phạm Sài Gòn; Tổng trưởng Quốc gia Giáo dục; Viện trưởng sáng lập Viện Đại
học Cần Thơ… Ông cũng là Hội viên Hội Thực vật học Pháp; Hội viện Hội Tảo học
Quốc tế; Hội viện Hội Viện trưởng Đại học Quốc tế; Cố vấn Môi sinh Uỷ ban Quốc
Tế Sông Mekong… Giáo sư Hộ là người vận động cho bằng được việc thành lập ngôi
trường đại học đầu tiên ở miền Tây vào giữa thập niên 1960. Đó là Viện Đại học
Cần Thơ, nơi canh nông trở thành môn khoa học chính quy được đào tạo như một
chuyên ngành đại học.
Sau chín năm sống dưới chế độ mới, giáo sư Hộ,
từ khát vọng, trở nên thất vọng. Môi trường giáo dục bị thay đổi hoàn toàn. Nó
bị cào xé rách nát để thay bằng chiếc áo thô đính băng đỏ. Cuối cùng, năm 1984,
khi được Chính phủ Pháp mời sang thỉnh giảng, giáo sư Hộ quyết định ở lại
Paris. Tại Pháp, ông vùi mình vào Viện Bảo Tàng Thiên nhiên Quốc gia Paris (thuộc
hệ thống Đại học Sorbonne), miệt mài làm việc suốt sáu năm, bổ túc cho công
trình Cây Cỏ Việt Nam của ông – một công trình đồ sộ có giá trị đến mức giới thực
vật học thế giới phải nghiêng mình ngưỡng mộ.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/04/GettyImages-583045048.jpg
Những “đại diện” của “văn hóa” mông muội từ “một nền văn minh khác” xuất
hiện và thay thế nền văn hóa rực rỡ của miền Nam Việt Nam (ảnh: Jacques
Pavlovsky/Sygma via Getty Images)
Không như giáo sư Hộ, giáo sư Nguyễn Duy Xuân có
số phận cay nghiệt gấp nhiều lần. Từng được giáo sư Hộ mời về Viện Đại học Cần
Thơ thay mình ở ghế viện trưởng, giáo sư Xuân tốt nghiệp tiến sĩ kinh tế tại Đại
học Vanderbilt, Mỹ. Giáo sư Xuân cũng là vị Tổng trưởng Bộ Văn hóa Giáo dục cuối
cùng của Việt Nam Cộng Hòa. Một bài báo trên Thanh Niên (ngày 28-Tháng
Tư 2015) nhắc lại: “Theo giáo sư Võ Tòng Xuân, trước ngày 30-4-1975, những
người nào có chức sắc ở Viện Đại học Cần Thơ đều được cấp một tấm giấy coi như
giấy thông hành để ra nước ngoài khi có biến cố. Với chức vụ tương đương bộ trưởng,
giáo sư Nguyễn Duy Xuân có thể ra nước ngoài bất cứ lúc nào nếu muốn nhưng ông
vẫn ở lại Việt Nam”.
Không chỉ không được trọng vọng, giáo sư Xuân
còn bị tống đi tù, bị giam tại trại Hà-Nam-Ninh. Cuối cùng, năm 1986, giáo sư
Xuân bỏ mạng chốn thâm sơn cùng cốc. Nhắc lại điều này, bác sĩ Ngô Thế Vinh
không giấu được chua xót:
“Tôi không thể không tự hỏi nếu không có 11 năm giam
hãm đầy đọa độc ác và vô ích của những người cộng sản thắng cuộc, nếu giáo sư
Nguyễn Duy Xuân, một tiến sĩ kinh tế tài ba và giàu lòng yêu nước, vẫn tiếp tục
ở lại xây dựng Viện Đại học Cần Thơ với nhịp độ 1966-1975 thì không biết Viện Đại
học Cần Thơ và ĐBSCL sẽ phát triển và tiến xa tới đâu”…
Sẽ phát triển và tiến xa tới đâu, nếu Việt Nam
sau 1975 trân trọng trí tuệ và tài năng của các trí thức như giáo sư Phạm Hoàng
Hộ, giáo sư Nguyễn Duy Xuân, giáo sư Lê Xuân Khoa, cụ Bùi Diễm, bác sĩ Ngô Thế
Vinh, giáo sư Nguyễn Tiến Hưng, giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng, ông Đỗ Văn Thảo (cựu
Phó Tổng Thanh Tra Ngân Hàng Quốc Gia; bị đi “cải tạo”), giáo sư Vũ Quốc Thông
(Khoa trưởng Đại học Luật khoa Sài Gòn, cũng bị đi tù)?…
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/04/20230421_102559-2048x1536.jpg
Giáo sư Lê Xuân Khoa (ảnh: Mạnh Kim)
Sẽ phát triển và tiến xa tới đâu, nếu chế độ
cai trị – luôn dễ bị “kích động” một cách thái quá cái gọi là “tự hào dân tộc”
– biết dùng hiền tài, để sự tự hào có phần đóng góp của những trí thức đỉnh cao
và trí thức đúng nghĩa? Trí thức chân chính là những người không chỉ “thể hiện”
lòng yêu nước bằng ngôn từ. Họ là những người không bao giờ ngưng bồn chồn lo lắng
cho sự tụt hậu nước nhà cùng sự lấn át ngoại bang.
Trong bài viết trên tờ Một Thế Giới ngày
2-2-2017, tác giả Lê Học Lãnh Vân thuật lại tâm sự của giáo sư Phạm Hoàng Hộ
trong một lần gặp ông tại Pháp giữa thập niên 1980: “Nhiều người Trung Quốc từ
đại lục và cả từ Đài Loan, Singapore đã đến tìm học các bộ sưu tập thực vật
Đông Dương của Pháp. Tôi không biết họ có chủ trương gì đó không. Tài nguyên nước
mình, mình phải biết. Mình không biết mà người ta biết thì người ta xài hết của
dân mình. Lãnh vực nào cũng vậy riết rồi người ta áp chế mình, ăn trên ngồi trước
còn mình cắm đầu dưới đất, tiếng là có độc lập mà còn thua hồi thuộc Pháp!”…
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/04/NGO-THE-VINH-PIX.jpg
Bác sĩ-nhà
văn Ngô Thế Vinh (file photo)
Chưa ai thống kê cho thấy có bao nhiêu trí thức
kiều bào vang danh nước ngoài nhưng không được mời về hoặc họ không buồn về. Thậm
chí có những người bị cấm về, dù hệ thống tuyên truyền chế độ luôn ra rả về sự
“trân trọng đón chào” trí thức hải ngoại. Một số trí thức đã quyết định không về.
Họ không tin và họ có đủ bằng chứng để không tin nhà cầm quyền. Khi những Nguyễn
Quang A, Nguyễn Huệ Chi, Phạm Toàn, Chu Hảo… còn là “thành phần phản động” thì
không ai còn ngây thơ để ngộ nhận sự “thành thật” của nhà cầm quyền đối với trí
thức. Gần nửa thế kỷ sau 1975, chế độ cai trị vẫn tiếp tục chính sách “triệt
người”, “triệt” cả chính người của họ. Trí thức muốn đóng góp và xây dựng nhằm
thay đổi chính sách đã và sẽ không có cơ hội.
Một trong những trí thức mà khi tiếp xúc, tôi
luôn nhìn thấy sự nhiệt tình dữ dội của ông dành cho nước nhà. Nói chuyện với
ông có cảm giác như đang ngồi trước một sinh viên tràn đầy nhiệt huyết, dù ông
đã hơn 80 tuổi. Đó là bác sĩ Ngô Thế Vinh. Ông là một trong những người Việt
Nam luôn nặng tình với miền Tây, với đồng bằng sông Cửu Long, một cách bền bỉ,
dù quê quán ông ở Hà Nội. Ông là tác giả quyển khảo cứu Cửu Long cạn dòng,
Biển Đông dậy sóng. Ông cũng là tác giả quyển Mekong, dòng sông nghẽn mạch…
Việt Nam không chỉ có dòng Mekong nghẽn mạch.
Việt Nam đang bị nghẽn cả dòng trí tuệ của các bậc trí thức minh tuệ-hùng tâm.
No comments:
Post a Comment