TẠI SAO CUỘC DI TẢN CỦA HOA KỲ KHỎI SUDAN KHIẾN NGƯỜI MỸ BỊ BỎ LẠI PHÍA SAU (Cali Today, theo The Guardian)

 

Tại sao cuộc di tản của Hoa Kỳ khỏi Sudan khiến người Mỹ bị bỏ lại phía sau

Cali Today  

April 27, 2023

https://www.baocalitoday.com/noi-bat/tai-sao-cuoc-di-tan-cua-hoa-ky-khoi-sudan-khien-nguoi-my-bi-bo-lai-phia-sau.html

 

Các phe phái tham chiến đang cố gắng giành quyền kiểm soát quốc gia Sudan ở Đông Phi đã đẩy đất nước này vào tình trạng hỗn loạn, và hàng ngàn người đang chạy trốn khỏi thủ đô Khartoum và các vùng chiến sự lân cận. Một số quốc gia, bao gồm cả Hoa Kỳ, đã đóng cửa các đại sứ quán của họ và nhiều quốc gia đang điều phối các cuộc di tản táo bạo đối với nhân viên của họ và những cư dân khác trong một loạt các đoàn xe, chuyến bay và các chuyến đi điên cuồng.

 

https://www.baocalitoday.com/wp-content/uploads/2023/04/1000-87-768x512.webp

Hàng ngàn người đang chạy trốn khỏi thủ đô Khartoum

 

Nhưng trong tuần qua, các chính phủ khác nhau đã có những phản ứng khác nhau đáng kể khi họ cố gắng đưa công dân và nhân viên đại sứ quán của mình đến nơi an toàn. Hoa Kỳ đã bị giám sát chặt chẽ vì đã di tản khoảng 70 nhân viên đại sứ quán trong một nhiệm vụ trực thăng của lực lượng biệt kích SEAL tinh nhuệ vào cuối tuần qua, đồng thời cảnh báo hàng ngàn công dân Mỹ ở Sudan sẽ không có cuộc di tản tương tự nào dành cho họ.

 

Bộ Ngoại giao, trong nhiều năm đã khuyên công dân Hoa Kỳ không nên đến Sudan, tiếp tục khuyên người Mỹ nên trú ẩn tại chỗ. Hầu hết trong số ước tính 16.000 người Mỹ được cho là đang ở Sudan hiện nay đều mang hai quốc tịch Mỹ-Sudan và chỉ một phần nhỏ trong số họ bày tỏ mong muốn rời đi.

 

Nhưng ít nhất một số người muốn rời đi đã tìm cách đến được Cảng Sudan, nơi họ có thể đi phà đến Jeddah, Ả Rập Saudi, hoặc có chỗ ngồi trên các chuyến bay do các quốc gia khác khai thác.

 

Tất cả bắt nguồn từ cuộc tranh giành quyền lực giữa hai vị tướng hùng mạnh và quân đội của họ: Tướng Abdel Fattah Burhan, người lãnh đạo các lực lượng vũ trang Sudan, và Tướng Mohammed Hamdan Dagalo, người đứng đầu một nhóm bán quân sự được gọi là Lực lượng Hỗ trợ Nhanh.

 

Bốn năm trước, một cuộc nổi dậy của quần chúng ở Sudan đã giúp lật đổ nhà độc tài lâu năm Omar al-Bashir. Nhưng vào năm 2021, hai vị tướng — Burhan và Dagalo — đã cùng nhau dàn dựng một cuộc đảo chính làm hỏng nỗ lực thành lập một chính phủ dân sự. Cả hai người đàn ông đều có tiền sử vi phạm nhân quyền và lực lượng của họ đã đàn áp các nhà hoạt động dân chủ.

 

Dưới áp lực quốc tế, Burhan và Dagalo gần đây đã đồng ý một thỏa thuận khung với các đảng phái chính trị và các nhóm ủng hộ dân chủ. Nhưng việc ký kết đã nhiều lần bị trì hoãn do căng thẳng gia tăng về việc tích hợp RSF vào lực lượng vũ trang và các chỉ huy trong tương lai. Căng thẳng bùng nổ thành bạo lực vào ngày 15 tháng 4.

 

Mỗi bên có hàng chục ngàn quân trong và xung quanh Khartoum và thành phố Omdurman ở bờ đối diện sông Nile. Vào thứ Tư, ngày thứ hai của lệnh ngừng bắn mong manh mới nhất, các cuộc giao tranh lẻ tẻ vẫn tiếp diễn.

 

Khi các điều kiện an ninh trở nên tồi tệ hơn vào cuối tuần trước, bao gồm việc sân bay dân sự bị hư hại và một đoàn xe ngoại giao của Hoa Kỳ bị tấn công ở Khartoum, Bộ Ngoại giao đã kết luận rằng “cách duy nhất chúng tôi có thể làm điều này một cách an toàn cho tất cả các nhân viên ngoại giao của chúng tôi là dựa vào khả năng của các đồng nghiệp quân sự của chúng tôi,” Đại sứ John Bass, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao phụ trách quản lý cho biết.

 

Vào thứ Bảy, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Khartoum đã đình chỉ hoạt động và yêu cầu nhân viên rời khỏi đất nước.

 

Bộ Quốc phòng đã bắt đầu chuyển các nguồn lực đến Trại Lemonnier ở Djibouti để chuẩn bị cho một cuộc di tản có thể xảy ra. Vào thứ Bảy, ba chiếc trực thăng MH-47 Chinook chở các biệt kích tinh nhuệ SEAL đã cất cánh từ Djibouti trên đường tới Ethiopia, nơi họ tiếp nhiên liệu và sau đó thực hiện chuyến bay kéo dài ba giờ tới Khartoum.

 

Trung tướng DA Sims, giám đốc điều hành của Bộ tham mưu liên quân cho biết: “Chiến dịch diễn ra nhanh chóng và sạch sẽ, với các thành viên dịch vụ dành chưa đầy một giờ trên mặt đất ở Khartoum. Các máy bay trực thăng bay vào và ra khỏi Khartoum mà không bị bắn.

 

Trong khi nhân viên đại sứ quán được vận chuyển bằng máy bay, không có kế hoạch cung cấp các cuộc di tản tương tự cho hàng ngàn người Mỹ có khả năng vẫn còn ở Sudan.

 

Trong một cảnh báo an ninh hôm thứ Ba, Bộ Ngoại giao nhắc lại rằng “do tình hình an ninh không chắc chắn ở Khartoum và việc đóng cửa sân bay, hiện tại không an toàn để thực hiện việc di tản công dân Hoa Kỳ có sự phối hợp của chính phủ Hoa Kỳ.”

 

Thay vào đó, họ cung cấp thông tin chi tiết về các cửa khẩu biên giới có sẵn và các yêu cầu cần thiết tại mỗi địa điểm. Họ cảnh báo rằng giao tranh vẫn tiếp diễn và nhiều tuyến đường rất nguy hiểm và khó đoán.

 

Công dân Mỹ đến Cảng Sudan bằng đường bộ và có thể đi phà đến Jeddah sẽ được lãnh sự quán Hoa Kỳ ở đó hỗ trợ. Hiện tại, sự hỗ trợ của Hoa Kỳ dành cho người Mỹ phần lớn chỉ giới hạn ở trợ giúp qua điện thoại và ảo.

 

Hoa Kỳ có thể gửi các tàu Hải quân đến Cảng Sudan để chở người Mỹ đến Jeddah hoặc một địa điểm khác nơi họ có thể vận chuyển trở lại Hoa Kỳ. Tuy nhiên, các quan chức cho biết điều này sẽ phụ thuộc vào tình hình an ninh và việc các tàu cập cảng có an toàn hay không. Hoa Kỳ đã phát triển các lựa chọn khác, chẳng hạn như mở lãnh sự quán tạm thời ở Port Sudan, tăng cường lãnh sự quán ở Jeddah để hỗ trợ người Mỹ khi họ đến hoặc sử dụng một sân bay gần đó mà các nước châu Âu khác đã sử dụng để đưa công dân ra nước ngoài.

Các quan chức Mỹ tin rằng tình hình an ninh ở Port Sudan tốt hơn ở thủ đô, nhưng vẫn lo ngại về nguy cơ leo thang bạo lực.

 

Trong khi Hoa Kỳ nói rằng việc đưa công dân của họ ra ngoài là quá nguy hiểm, các quốc gia khác đang tiến hành di tản công dân của họ.

 

Pháp, Đức, Ý, Vương quốc Anh, Tây Ban Nha, Hà Lan, Thổ Nhĩ Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Jordan, Nam Phi, Ai Cập và Ả Rập Saudi là một trong những quốc gia đã di tản công dân của họ và của các quốc gia khác.

 

Bộ Quốc phòng Đức cho biết trong một tweet hôm thứ Ba rằng họ đã kết thúc các chuyến bay di tản sau khi đưa hơn 700 người ra khỏi Sudan, bao gồm 200 người Đức và hàng trăm người khác từ hơn 20 quốc gia khác. Pháp cho biết họ đã di tản hơn 500 người từ 41 quốc gia và sẽ giữ một tàu khu trục nhỏ của Hải quân tại cảng chính Biển Đỏ của Sudan để tiếp tục hỗ trợ các hoạt động cứu hộ người nước ngoài. Vương quốc Anh đang tiếp tục di tản quân sự dân thường từ một sân bay bên ngoài Khartoum. Lữ đoàn trưởng Dan Reeve nói với các phóng viên hôm thứ Tư rằng tình hình “yên tĩnh” và các lực lượng vũ trang của Sudan đang duy trì an ninh tốt xung quanh sân bay.

 

Dịch vụ tin tức nhà nước của Ả Rập Xê Út cho biết hôm thứ Ba họ đã di tản khoảng 2.150 người bằng tàu khỏi Sudan, bao gồm 114 công dân Ả Rập Xê Út và hơn 2.000 người di tản từ 62 quốc gia khác. Và Ai Cập, quốc gia đã di tản hơn 1.500 công dân của mình, cho biết phái bộ ngoại giao của họ sẽ không rời Sudan cho đến khi đảm bảo việc di tản tất cả những người muốn rời đi. Bộ Ngoại giao Ai Cập cho biết một quản trị viên của Đại sứ quán Ai Cập ở Khartoum đã bị bắn chết hôm thứ Hai.

 

Trong khi nhiều người Mỹ có thể nhớ lại cuộc di tản đầy kịch tính vào năm 2021 đối với các nhà ngoại giao cũng như công dân tư nhân khỏi Afghanistan, thì những trường hợp đó lại khác xa. Trong hầu hết các trường hợp, Hoa Kỳ không di tản công dân tư nhân khi đóng cửa đại sứ quán.

 

Tình hình ở Afghanistan đã khác vì Hoa Kỳ đã chấm dứt sự hiện diện quân sự kéo dài 20 năm ở nước này. Họ đang cố gắng giải phóng sự hiện diện còn sót lại của Mỹ ở đó, phần lớn trong số đó liên quan trực tiếp đến vai trò của Washington trong việc hỗ trợ chính phủ Afghanistan. Không có tình trạng như vậy tồn tại ở Sudan.

 

Điển hình hơn là thực tế ở những nơi như Yemen, Syria và Venezuela, nơi Hoa Kỳ đình chỉ hoạt động ngoại giao và loại bỏ nhân sự vì tình trạng hỗn loạn, nhưng không di tản công dân tư nhân.

 

Hoa Kỳ cũng đã đóng cửa đại sứ quán ở Kyiv trong một thời gian ngắn vì cuộc xâm lược của Nga, nhưng không có cuộc di tản quân sự nào đối với các nhà ngoại giao hoặc công dân tư nhân và đại sứ quán đã mở cửa trở lại kể từ đó.

 

Trái ngược với tình hình ở Afghanistan, Hoa Kỳ không tham gia quân sự vào cuộc xung đột ở Sudan và không có sự hiện diện quân sự trên mặt đất ngoài một số ít lính thủy quân lục chiến tại đại sứ quán Khartoum.

 

Ngoài ra, Hoa Kỳ đã cảnh báo người Mỹ trong nhiều năm không được đến Sudan và nói với họ rằng hỗ trợ lãnh sự tại đại sứ quán là vô cùng hạn chế.

 

Việt Linh (Theo TheGuardian)