Mặt
trận văn hóa trong cuộc tranh cử 2022
03/05/2022
https://gdb.voanews.com/02d10000-0aff-0242-6686-08da2c813c03_w650_r1_s.jpg
Ông
Joe Biden mới nhận được một tin vui: Số dân Mỹ ủng hộ chính phủ ông tăng thêm 3
phần trăm trong tháng qua. Tin vui đó chưa đủ.
Nhưng
quyền phá thai chỉ là một trong nhiều mặt trận liên quan đến phong hóa, tập tục,
đạo lý, tôn giáo, mà người Mỹ gọi chung là “văn hóa.”
Ông Joe
Biden mới nhận được một tin vui: Số dân Mỹ ủng hộ chính phủ ông tăng thêm 3 phần
trăm trong tháng qua. Bất cứ chính trị gia nào cũng phải thấy mừng lớn. Nhưng đối
với Tổng thống Joe Biden thì không. Vì ông vẫn chỉ được 42% dân tín nhiệm, so với
39% trước đó.
Vị tổng thống
được khoảng 40% dân chúng ủng hộ thì vẫn có thể tìm cách khôi phục niềm tin
trong một năm, hai năm. Ông Biden có thể phấn đấu từ nay đến năm 2024, khi ông
phải tái tranh cử, nếu muốn. Nhưng đảng Dân chủ sẽ chỉ còn 6 tháng để thay chuyển
bàn cờ tranh cử quốc hội năm 2022.
Bình thường,
trong năm thứ nhì của nhiệm kỳ một tổng thống Mỹ, đảng của ông sẽ mất bớt ghế
trong quốc hội. Ba vị tổng thống trước, Obama, Bush và Trump đều nếm mùi cay đắng
này. Nếu vị tổng thống đó lại không được tới 50% dân ủng hộ (như ông Trump năm
2018 và ông Biden hiện nay), thì đảng họ thua càng đậm. Đảng Dân chủ hiện chỉ
chiếm đa số 5 ghế trong Hạ viện, và 50/50 trên Thượng viện. Tháng 11, 2022 họ
có thể mất quyền kiểm soát cả hai.
Trận cờ
tranh cử cho thấy Cộng Hòa chiếm ưu thế. Trước hết là mặt trận kinh tế. Kinh tế
Mỹ đã hồi phục sau khi bệnh dịch Covid-19 thuyên giảm, nhưng lại bất ngờ tuột dốc
trong ba tháng vừa qua. Mối lo lắng vì lạm phát, mới lên cao mức kỷ lục mới thấy
trong 40 năm, sẽ kéo dài tới sang năm chưa hết. Người dân không hay đọc các thống
kê kinh tế, nhưng khi giá sinh hoạt tăng thì ai cũng thấy. Dân cũng không cần
biết tại sao giá cả tăng lên, nhưng đảng nào đang nắm quyền thì chịu trách nhiệm,
ai cũng nghĩ vậy.
Ông Biden
sẽ khó thay đổi tình trạng lạm phát, trong khi Ngân Hàng Trung Ương Mỹ chắc chắn
sẽ tăng lãi suất, khiến kinh tế Mỹ phải giảm tốc độ, có thể sẽ suy thoái. Cho
nên trong tháng qua thêm được 3% dân ủng hộ ông Biden là nhờ những thành công
ngoại giao. Khối NATO đã đoàn kết cùng chống lại cuộc xâm lăng Ukraine của
Vladimir Putin. Ông Biden có công lớn vì theo một chính sách ngoại giao khôn
khéo, mềm mỏng và cương quyết.
Nhưng dân
Mỹ thường quyết định lá phiếu dựa trên các vấn đề trong nước, trước mắt; không
mấy chú ý đến chuyện quốc tế. Năm 1992, cố Tổng thống Georges W.H. Bush đã thất
cử, dù trong nhiệm kỳ đầu của ông đế quốc Liên Xô cùng các chế độ cộng sản ở
Đông Âu sụp đổ, và ông Bush (bố) đã đánh đuổi quân của Saddam Hussein ra khỏi
Kuwaitt, và khôn ngoan ngừng lại, không đánh vào nước Iraq. Cuối năm nay khi cử
tri Mỹ đi bỏ phiếu thì họ có thể đã quên cuộc chiến tranh Ukraine rồi. Ông
Biden sẽ được khen ngợi vì thành công ở Ukraine, nhưng bù lại đảng Cộng Hòa nhắc
nhở để các cử tri không quên vụ rút quân ra khỏi Afghanistan lúng túng vụng về.
Chỉ tính
riêng các mặt trận ngoại giao và kinh tế, ông Biden và đảng Dân chủ đã ở thế bất
lợi. Nhưng chính trị nước Mỹ chuyển biến không ngừng, có lúc thay đổi rất
nhanh. Đảng Cộng Hòa không thể “ngủ yên trên ưu thế” trước khi dân đi bỏ phiếu
cuối năm nay. Họ cần tấn công đối thủ liên tục trên các mặt trận khác. Họ phải
chọn những mặt trận lúc nào cũng chứa sẵn các xung đột giữa các khối cử tri ủng
hộ hai đảng.
Thí dụ: Vấn
đề quyền phá thai. Trong cuộc bầu cử năm nay, và có thể cả năm 2024, đây sẽ là
một đề tài “nóng bỏng.” Trong mấy năm qua, nhiều tiểu bang miền Nam đã ban hành
các đạo luật hạn chế quyền phá thai. Trong trận đấu này, đảng Cộng Hòa làm chủ
tình hình. Vì họ chọn mặt trận, chọn địa bàn, chọn mục tiêu và vũ khí.
Vào giữa
năm nay, Tối cao pháp viện sẽ phán quyết một đạo luật của Mississippi, cấm phá
thai sau 15 tuần lễ. Những tiểu bang Texas, Oklahoma còn cấm ngặt hơn, sau khi
thụ thai 6 tuần – nhiều phụ nữ lúc đó chưa biết mình đã mang bầu.
Một lợi thế
của đảng Cộng Hòa là Tối cao pháp viện có vẻ sẽ chấp nhận đạo luật của
Mississippi, căn cứ vào các cuộc đối chất trong phiên họp của tòa án vào cuối
năm ngoái. Các Thẩm phán Tối cao khuynh hướng bảo thủ đã đặt những câu hỏi mà
luật sư đại diện cho tiểu bang trả lời dễ dàng!
Nếu Tối
cao pháp viện đồng ý với đạo luật cấm phá thai của Mississippi thì coi như một
phán quyết cũ mang tên “Roe v. Wade” sẽ bị xóa bỏ, bị lật ngược. “Roe” là một
án lệ công nhận quyền phá thai của phụ nữ Mỹ, từ năm 1973 tới nay vẫn cấm phá
thai sau 22 đến 24 tuần lễ.
Hôm rồi, một
“bản nháp” cho phán quyết sắp tới đã bị tiết lộ, cho thấy chắc “Roe v. Wade” sẽ
bị chấm dứt. Người ta đoán rằng tác giả bản nháp này là Thẩm Phán Samuel Alito,
người rất bảo thủ. Ông thường được các Thẩm Phán Thomas, Gorsuch, Kavanaugh và
Barret ủng hộ, ba vị sau cùng đều do cựu Tổng thống Donald Trump bổ nhiệm. Năm
người đó là đủ phiếu quyết định xóa bỏ quyền phá thai trong “Roe v. Wade.”
Dù Tối cao
pháp viện có xóa bỏ án lệnh “Roe v. Wade” hay không, thì mặt trận cũng đã mở ra
giữa hai đảng. Các tiểu bang Texas, Oklahoma, cùng với Kentucky, Florida, đã
nêu đề tài “chống phá thai” lên hàng đầu để các cử tri lựa chọn: Nếu quý ông,
quý bà không chấp nhận phá thai, hãy bầu cho ứng cử viên Cộng Hòa!
Nhìn chung
thì đa số dân Mỹ không muốn xóa bỏ “Roe v. Wade.” Hơn 60% cử tri không muốn tiểu
bang của họ cấm phá thai; chỉ có 14 % ủng hộ. Nhưng cuộc đấu tranh kiếm phiếu sẽ
diễn ra trên các trận địa cụ thể, không phải “chung chung” trên toàn quốc. Ít
nhất 26 tiểu bang đang chuẩn bị các đạo luật cấm phá thai nếu Tối cao pháp viện
xóa bỏ “Roe v. Wade;” chắc là họ biết dân chúng sẽ đồng ý.
Cuộc tranh
luận về phá thai trong năm nay có thể huy động các cử tri bảo thủ, ủng hộ đảng
Cộng Hòa, thì ngược lại cũng có thể kích thích các cử tri muốn bảo vệ quyền phá
thai để họ đi bầu cho đảng Dân chủ. Chưa thể đoán nhóm cử tri nào sẽ hăng hái
đi bỏ phiếu đông hơn!
Nhưng quyền
phá thai chỉ là một trong nhiều mặt trận liên quan đến phong hóa, tập tục, đạo
lý, tôn giáo, mà người Mỹ gọi chung là “văn hóa.” Một vấn đề là quyền lợi của
các người đồng tính luyến ái, hoặc những người “đổi giới” nam thành nữ, nữ
thành nam. Đảng Cộng Hòa đang ráo riết tung đòn tấn công ở nhiều tiểu bang.
Ở Florida,
ông thống đốc Cộng Hòa mới ký một đạo luật cấm không được dạy trẻ về chuyện đồng
tính, gây ra một cuộc kiện tụng với công ty Disney. Nghị viện Kentucky, đảng Cộng
Hòa chiếm đa số, đã ban hành một đạo luật cấm những người đàn ông đổi giống
không được tranh đua thể thao với các phụ nữ. Vị Thống đốc đã phủ quyết, một lý
do là trong cả tiểu bang chỉ có một lực sĩ duy nhất sẽ bị liên can.
Tại sao cả
một tiểu bang lại làm luật để nhắm vào một người dân như vậy? Bởi vì vấn đề này
liên quan đến các chuyện đồng tính ái, chuyện định nghĩa thế nào là gia đình,
ai là đàn ông, đàn bà, vân vân. Các vấn đề văn hóa. Gây tranh luận, sẽ kích
thích các cử tri bảo thủ đi bầu.
Từ nay đến
cuối năm 2022, “cuộc chiến văn hóa” này sẽ lên mạnh, ít nhất cho tới ngày dân Mỹ
đi bỏ phiếu. Đảng Cộng Hòa đang lấn áp đảng Dân chủ vì nạn lạm phát sẽ còn kéo
dài, kinh tế có thể suy thoái khi Ngân Hàng Trung Ương nâng lãi suất lên cao.
Nhưng muốn chắc ăn, họ sẽ mở các “mặt trận văn hóa” này. Không phải để thu hút
các cử tri mới. Quan trọng nhất, là củng cố các cử tri bảo thủ, là nền tảng vẫn
trung thành với đảng. Phải lôi tất cả các cử tri ủng hộ mình ra khỏi nhà, lái
xe tới phòng bỏ phiếu. Đó là chính trị!
No comments:
Post a Comment