Chi
ra 250 tỷ mỹ kim để làm gì?
11/06/2021
https://www.voatiengviet.com/a/nghien-cuu-khoa-hoc-250-ty-my-kim/5923825.html
https://gdb.voanews.com/0BD30D11-1A31-4356-B482-BE12DD6C67C1_cx0_cy3_cw0_w650_r1_s.jpg
Một điều trong dự luật cấm tất cả các điện thoại
dùng trong chính phủ không được sử dụng Tik Tok, trước đây chỉ cấm bộ quốc
phòng và bộ nội an. Hình minh họa
Chính phủ Mỹ sẽ chi ra $250 tỷ đô la để thúc đẩy
nghiên cứu khoa học! Trên nguyên tắc, đó là một ý tưởng sai lầm, không phù hợp
với chủ trương kinh tế tự do, là nền tảng sức mạnh của nước Mỹ! Chỉ khi nước Mỹ
phải đối đầu với một chính quyền độc tài đảng trị đang muốn qua mặt mình, thì
phải tùy thời linh động! Thượng viện Mỹ mới thông qua một dự luật chi ra $250 tỷ
đô la, trong đó $190 tỷ dành cho nghiên cứu khoa học kỹ thuật. Nhưng dự luật
này cũng biến thành một khí cụ để chạy đua kinh tế với Trung Cộng.
Năm 2015, Thủ tướng Lý Khắc Cường công bố
chương trình Made in China 2025 (MIC 2025), hứa hẹn trong 10 năm Trung Quốc sẽ
sản xuất hàng công nghiệp chế ngự thế giới. Hai năm sau, Chủ tịch Tập Cận Bình
đưa ra một viễn ảnh vĩ đại hơn. Trước mặt 2,000 đại biểu quốc hội, ông nói suốt
3 giờ rưỡi đồng hồ, hứa hẹn tới năm 2050 Trung Quốc sẽ đứng đầu thế giới về mọi
mặt.
Từ hồi đó tới giờ không thấy giới lãnh đạo nước
Mỹ có ý kiến gì về vụ đó cả. Cho đến tuần này, Thượng viện Mỹ mới đáp lời. Một
dự luật được 68 nghị sĩ bỏ phiếu thông qua sẽ dùng tiền nhà nước để đẩy mạnh việc
nghiên cứu nhằm bảo đảm nước Mỹ vẫn chiếm ưu thế trong cuộc cạnh tranh kinh tế
(và quân sự) toàn cầu.
Chính vì các đại biểu quốc hội muốn tỏ thái độ
với ông Tập Cận Bình mà dự thảo luật mang tên Luật Canh tân và Cạnh tranh
(Innovation and Competition Act – ICA) lúc đầu chỉ dài 150 trang đã được
nhiều người đề nghị thêm, dần dần tăng lên 730 trang, 1,445 trang, cuối cùng
dài đến 2,000 trang! Bởi vì ngoài các điều khoản khuyến khích nghiên cứu để
canh tân khoa học, kỹ thuật, còn nhiều điều chỉ nhắm vào chính quyền Trung Cộng!
Dự luật ICA cấm các viên chức Mỹ đi dự Thế Vận
Hội 2022 ở Bắc Kinh; trừng phạt chính quyền Trung Cộng về tin tặc, về ăn cắp
quyền sở hữu tri thức, về các trại tập trung người Uyghurs ở Tân Cương mà Tổng
thống Joe Biden gọi là hành động “diệt chủng.” Dự luật cũng tăng cường hợp tác
với Đài Loan; chính thức hóa liên minh với các nước Australia, Nhật Bản và Ấn Độ
mà ông Biden sau khi nhậm chức đã “họp thượng đỉnh” trên mạng. Dự luật đòi phải
có các biện pháp ngăn ngừa ảnh hưởng Trung Cộng trong các tổ chức quốc tế,
trong các đại học ở Mỹ.
Một điều trong dự luật cấm tất cả các điện thoại
dùng trong chính phủ không được sử dụng Tik Tok, trước đây chỉ cấm bộ quốc
phòng và bộ nội an. Dự luật hỗ trợ việc sản xuất chất bán dẫn (semiconductor) để
chấm dứt tình trạng nước Mỹ nhập cảng quá nhiều semiconductor từ Trung Quốc,
khiến cho gần đây thiếu hụt đến nỗi các nhà máy xe hơi phải ngưng hoạt động. Nước
Mỹ đứng đầu về semiconductor trên thế giới, nhưng chuyên chú làm các loại kỹ
thuật cao nhất; vì thế số sản xuất từ thời 1990 chiếm 37% của cả thế giới nay
đã xuống chỉ còn 12%. Một ngân sách $52 tỷ nhằm trợ giúp các công ty sản xuất
chất bán dẫn thông dụng mà lâu nay họ vẫn bỏ qua vì lợi nhuận không đủ cao để hấp
dẫn. Nhưng bù đắp số chất bán dẫn mà Trung Quốc không cung cấp vì trở ngại tiếp
liệu là chuyện nhỏ. Nước Mỹ còn đang chứng kiến ngân sách không có giới hạn mà
ông Tập Cận Bình đang cấp cho việc nghiên cứu y khoa, trí khôn nhân tạo, tự động
hóa, và các ngành năng lượng mới – trong lúc Trung Quốc đã sản xuất nhiều “pin
điện” nhất thế giới.
Trước khi các nghị sĩ bỏ phiếu, ông Chuck
Schumer, trưởng khối đa số, đã báo động: “Nếu chúng ta không làm gì cả, vai trò siêu cường của nước
Mỹ sẽ chấm dứt!”
Vì vậy, bản dự luật sẽ thay đổi cuộc sống kinh
tế khi đem tiền hỗ trợ các cơ sở nghiên cứu tư nhân và các đại học Mỹ để khám
phá những kỹ thuật mới nhất. Công việc nghiên cứu khoa học ở Mỹ đã bị chính phủ
bỏ qua từ 40 năm nay, bây giờ nhà nước sẽ dùng tiền khuyến khích các ngành Sinh
học, Năng lượng mới, Hệ thống Liên kết các máy vi tính, $190 tỷ mỹ kim nghiên cứu
về Trí khôn Nhân tạo (AI), tự động hóa (robotics), máy vi tính và thông tin lượng
tử (quantum computing and communications).
Phải công nhận lâu lắm hai đảng tại Thượng viện
mới hợp tác để làm được một việc ích lợi rõ ràng, nhắm nâng cao khả năng cạnh
tranh kinh tế của nước Mỹ trong thế kỷ này.
Một số nghị sĩ Cộng Hòa,
như Ron Johnson (Wisconsin.) Ted Cruz (Texas) và Rick Scott (Florida), đã phản
đối. Lý do là đem tiền nhà nước để khuyến khích
công việc nghiên cứu là sai lầm, vì sẽ ưu đãi một số ngành công nghiệp, bỏ rơi
các ngành khác, vi phạm quy tắc tự do kinh doanh. Trong kinh tế tư bản, các quyết
định chọn đề tài nghiên cứu thường để cho tư nhân làm, bao giờ cũng đúng nhu cầu
hơn.
Nguyên tắc tự do kinh doanh là một nền tảng của
kinh tế tư bản. Nhưng việc nghiên cứu khoa học, kỹ thuật là một trường hợp đặc
biệt có thể đứng ngoài nguyên tắc đó. Vì nghiên cứu khoa học nhiều khi không thấy
lợi trước mắt, nhưng đưa tới những kết quả lâu dài mà sau nhiều năm tư doanh mới
sử dụng. Trong lịch sử kinh tế Mỹ, đã nhiều lần chính phủ đề xuất các công tác
nghiên cứu cơ bản thay đổi cả nền kinh tế.
Thí dụ, năm 1957 Nga phóng vệ tinh Sputnik,
chính phủ Mỹ đã huy động hàng ngàn nhà khoa học để nghiên cứu chế tạo hỏa tiễn
tham dự cuộc chạy đua, rồi sau đó đã qua mặt Nga. Chương trình đó đã tạo ra
không biết bao nhiêu bằng sáng chế mà các công ty thương mại sau này được dùng;
trong đó hiển nhiên nhất là hệ thống vệ tinh nhân tạo đang bay trên bầu trời!
Nhưng một quyết định quan trọng của chính phủ Mỹ thời đó là lập một Cơ quan
Nghiên cứu Khoa học Kỹ thuật trong bộ Quốc phòng, tên tắt là DARPA. Cơ quan này
không tự nó làm công việc nghiên cứu, mà tạo cơ duyên cho tư nhân hành động.
Tuy được lập ra với mục tiêu nghiên cứu quốc
phòng, nhưng DARPA đã đóng góp cho đời sống kinh tế và xã hội của nước Mỹ với
nhiều hệ quả lớn lao. Hãy lấy một thí dụ gần gũi nhất: Năm 2013, DARPA đã cấp
$25 triệu mỹ kim cho một công ty dược phẩm nhỏ mới ra đời là Moderna, để nghiên
cứu việc dùng mRNA chế thuốc chủng. Tức là dùng một tín hiệu thúc cho cơ thể sản
xuất ra một chất protein kích thích hệ thống tự vệ trong con người. Năm nay,
200 triệu liều chuốc chủng ngừa bệnh dịch Covid-19 của Moderna được sử dụng,
song song với thuốc chủng tương tự do một công ty Đức làm, hợp tác sản xuất với
Pfizer.
DARPA ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân
bình thường trên nhiều lãnh vực khác. Năm 1965, họ bỏ ra một triệu mỹ kim thuê
các nhà nghiên cứu tìm cách nối kết các máy vi tính lại với nhau. Lúc họ thành
công, năm 1969, chỉ có bộ quốc phòng và các nhà khoa học sử dụng phương tiện
này. Nhưng 20 năm sau hầu hết người Mỹ đều quen thuộc với một ứng dụng của sáng
chế đó, khi dùng internet. DARPA, hiện chỉ có 220 nhân viên, trong đó 100 người
là giám đốc theo dõi các chương trình, cũng là nguồn gốc của hệ thống Xác định
Vị trí, GPS, mà tất cả các điện thoại di động bây giờ đều gắn. Nếu không có
Internet và GPS thì những công ty như Amazon, Google, FaceBook không thể nào ra
đời và hoạt động được! Phải nói thêm: Các ông như Jeb Bezos, Mark Zuckerberg đã
được hưởng những thành quả của các sáng chế dùng tiền của chính phủ, tức là của
mọi người dân nước Mỹ, trở thành những người giàu nhất thế giới Nhưng ông Bezos
hầu như không phải đóng một đồng tiền thuế lợi tức nào cả!
Dựa trên tấm gương của DARPA, hiện nay chính
phủ Mỹ đã lập các cơ quan tương tự ở bộ Thương mại (chỉ dùng $10 tỷ mỹ kim), bộ
Y tế ($6.5 tỷ), bộ Năng lượng (bắt đầu năm 2009), vân vân, để sử dụng tiền đóng
thuế của dân Mỹ thúc đẩy các tiến bộ khoa học, kỹ thuật. Các quốc gia khác đang
thành lập các tổ chức tương tự, như Anh quốc (UK ARPA), Nhật Bản (Moonshot
R&D), và nước Đức (Cybersecurity Innovation Agency).
Đó là những cách tiêu tiền của chính phủ thúc
đẩy công tác nghiên cứu khoa học, kỹ thuật mà không can thiệp vào hoạt động sản
xuất của tư doanh. Những công trình nghiên cứu đó thường không đưa tới thành quả
lợi nhuận sớm như các công ty đòi hỏi cho nên chính phủ phải nhúng tay vào.
Cho nên số tiền $190 tỷ mỹ kim thực ra rất nhỏ
trong ngân sách của nhà nước Mỹ, có thể sẽ ảnh hưởng lâu dài đưa nền kinh tế tới
những chân trời mới. Đặc biệt, trong thời gian này nước Mỹ cần phải chạy đua với
kế hoạch Trung Quốc 2050 của ông Tập Cận Bình.
No comments:
Post a Comment