Mai
Vân – RFI
Đăng ngày 08-10-2019
Biến
đe dọa thành hành động cụ thể, ngày 07/10/2019, Mỹ loan báo quyết định đưa 28
cơ quan và doanh nghiệp Trung Quốc vào danh sách trừng phạt về tội ngược đãi
các cộng đồng người thiểu số tại Tân Cương.
Quyết định trừng phạt này đã thu hút sự chú ý của
công luận thế giới trên sự kiện Bắc Kinh bị tố cáo là đã cho thành lập những trại
cải tạo tại Tân Cương, giam giữ cả triệu người Duy Ngô Nhĩ và các nhóm thiểu số
khác theo đạo Hồi.
Điều đáng chú ý trong vụ này là bất chấp những cáo
buộc từ các tổ chức bảo vệ nhân quyền, và những bằng chứng cụ thể về chiến dịch
đàn áp mà Bắc Kinh tiến hành, vẫn có hàng chục nước trên thế giới lên tiếng
công khai bênh vực chính sách Tân Cương của Trung Quốc, trong số này có hàng loạt
quốc gia Hồi Giáo.
Trong một bài phân tích ngày 04/10 vừa qua mang tựa
đề “Trung Quốc không có
chỗ cho bạn bè bất đồng ý kiến với mình - China Has No Room for Dissenting
Friends”, chuyên san Mỹ Foreign Policy đã cho rằng chính sức ép
chính trị và kinh tế của Bắc Kinh đã thúc đẩy các nước nói trên làm ngơ trước
thực tế để phục tùng Trung Quốc.
Chính sách của Trung Quốc tại Tân Cương : 37 nước ủng hộ
!
Tác giả bài phân tích – giáo sư Azeem Ibrahim thuộc
Trường Lục Chiến Mỹ (U.S. Army War College) – trước hết nhắc lại cuộc đấu “Thư
Ngỏ” tại Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc vào tháng 7 vừa qua về chính
sách đàn áp tại Tân Cương của Bắc Kinh, với chiến thắng về tay Trung Quốc.
Nhân khóa họp thường niên của Hội Đồng Nhân Quyền tại
Genève (Thụy Sĩ), 22 quốc gia, chủ yếu là phương Tây, đã ra một bản tuyên bố
chung đề ngày 08/07/2019 phản đối việc Trung Quốc đàn áp người thiểu số Hồi
Giáo Duy Ngô Nhĩ ở tỉnh Tân Cương.
Chỉ ít lâu sau đó, Bắc Kinh đã phản pháo và cho công
bố một bức thư ngỏ của 37 quốc gia, ca ngợi “thành tựu” nhân quyền của
Trung Quốc tại Tân Cương.
Trong số các nước ký tên vào lá thư bênh vực Trung
Quốc, ngoại trừ các nước nổi tiếng về vi phạm nhân quyền hay đồng minh truyền
thống của Bắc Kinh, đáng chú ý hơn cả là một loạt quốc gia Hồi Giáo, từ Ả Rập
Xê Út, Bahrein, Oman…, cho đến Pakistan, Algéri, Ai Cập…, chiếm gần một nửa số
nước ủng hộ. Danh sách này sau đó được bổ sung thêm 13 nước khác trong đó có
Palestine, Iran, Irak, Sri Lanka…
Có đến 4 nước Đông Nam Á ký tên ủng hộ Trung Quốc
bao gồm Cam Bốt, Lào, Miến Điện, Philippines, nhưng không có Việt Nam !
Nước Hồi Giáo mà lại bênh vực việc đàn áp người Hồi Giáo
Giáo sư Azeem Ibrahimđã ghi nhận nghịch lý trong vụ
này là đa số các nước công khai lên tiếng ủng hộ chính sách đàn áp người Duy
Ngô Nhĩ do Trung Quốc tiến hành lại là các nước có đa số dân chúng theo Hồi Giáo.
Theo ông Ibrahim, lãnh đạo các nước nói trên, từ tổng
thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cho đến thái tử Mohammed ben Salmane của Ả
Rập Xê Út, nước quản lý hai thánh địa của Hồi Giáo, thường rao giảng tình “đoàn
kết Hồi Giáo” quốc tế, có điều đó chỉ là chiêu bài đối nội, nhưng nếu kinh
tế đất nước họ và lợi ích cá nhân của giới cầm quyền lệ thuộc vào thiện chí của
Bắc Kinh, thì họ sẵn sàng lên tiếng bảo vệ cái mà Bắc Kinh cho là quyền chủ quyền,
cho phép Trung Quốc muốn làm gì thì làm bên trong biên giới của mình.
Trong một chừng mực nào đó, thái độ đạo đức giả về mặt
chính trị là điều rất thường thấy trong giới lãnh đạo độc đoán của các nước
này, nhưng điều đáng nói chính là bản thân các lãnh đạo đó lại không ngần ngại
lên tiếng chỉ trích điều mà họ cho là hành vi ngược đãi các cộng đồng Hồi Giáo
tại các nước Phương Tây, kể cả khi nhiều nước, như Thổ Nhĩ Kỳ hay Ả Rập Xê Út,
vẫn dựa vào Mỹ hay NATO trong lãnh vực bảo đảm an ninh chẳng hạn.
Đối với các
nước đó, không thể nói là họ phụ thuộc vào Trung Quốc nhiều hơn là vào Mỹ. Câu
hỏi đặt ra là tại sao họ lại chiều ý Bắc Kinh như vậy.
Đối với tác giả, câu trả lời có thể được tìm thấy
trong cung cách đối xử của Trung Quốc đối với các nước phụ thuộc vào họ.
Vì không giống như phương Tây, Trung Quốc rất khó chấp
nhận việc nước khác làm trái ý hay chỉ trích họ. Điều đó bắt nguồn một phần từ
chế độ chính trị của mỗi bên.
Các nền dân chủ phương Tây được xây dựng dựa trên sự
chấp nhận quan điểm bất đồng và phê phán, từ đó tìm cách cải thiện vấn đề. Đây
chính là thế mạnh chủ yếu của văn hóa chính trị phương Tây.
Còn đảng Cộng Sản Trung Quốc, dù đã có thay đổi
trong bốn thập kỷ qua, về căn bản vẫn là chính sách kiểm soát. Dưới thời Tập Cận
Bình, những quan điểm bất đồng đã bị dẹp tan một cách tàn nhẫn, ngay cả không
gian hạn chế dành cho những lời chỉ trích nhẹ xuất hiện trong những năm 2000
cũng đã bị loại bỏ.
Bắc Kinh ngày nay vẫn duy trì thói quen của các chế
độ độc tài xã hội chủ nghĩa của thế kỷ 20. Những lời phê bình không được coi là
một cơ hội để học hỏi và cải thiện, mà là một cuộc tấn công vào đảng, tức là trật
tự xã hội mà chế độ đặt ra.
Khác biệt về văn hóa chính trị đã bộc lộ rõ ràng trong
lãnh vực đối ngoại.
Giáo sư Ibrahim nêu ví dụ như trong cuộc chiến tranh
Việt Nam trước đây chẳng hạn, nhiều đồng minh phương Tây của Mỹ, có thể chỉ
trích các hành động của Hoa Kỳ, nhưng vấn đề Washington rút hỗ trợ kinh tế và
quân sự khỏi Tây Âu để trả đũa không bao giờ được đặt ra. Cũng như vậy, khi Mỹ
khởi động chiến tranh ở Irak, nhiều đồng minh đã có thể công khai lên tiếng phản
đối, cho rằng đó là điều sai trái, mà không bị phản pháo từ phía Hoa Kỳ.
Nhưng khi Trung Quốc xây dựng vùng ảnh hưởng của họ,
các quan hệ bạn bè mới giữa Bắc Kinh và các nước mang bản chất hoàn toàn khác. Trung Quốc luôn đòi hỏi những
người bạn mới phục tùng không bàn cãi các quyết định Bắc Kinh, và phô trương
công khai thái độ ủng hộ Trung Quốc mỗi khi Bắc Kinh bị chỉ trích. Và giới
lãnh đạo các nước nằm trong khu vực ảnh hưởng của Trung Quốc sẽ phải liên tục bảo
vệ Bắc Kinh trên các diễn đàn công cộng, bất kể là điều đó có thể khiến họ khó
xử.
Câu hỏi đặt ra là nếu Bắc Kinh và bạn bè của họ đều
đồng ý trên phương thức giao dịch như kể trên, thì vấn đề là ở đâu?
Bắc Kinh xây dựng một băng đảng ?
Giáo sư Azeem Ibrahim nhìn thấy vấn đề là ở chỗ Bắc
Kinh, trong thực tế, đang xây dựng một băng đảng. Vùng ảnh hưởng của Trung Quốc
sẽ không chỉ là một nhóm bạn kết hợp với nhau, mà là một nhóm được tổ chức
chung quanh một thủ lĩnh.
Điều đáng quan ngại với nước khác là nhóm này phải
thể hiện thái độ thù địch với các thành phần ở bên ngoài để biểu thị lòng trung
thành với băng đảng và thủ lĩnh của mình.
Trong tình hình hiện nay, Trung Quốc đang nuôi dưỡng
tinh thần “chúng ta đối đầu với chúng nó”, và phương Tây chính là cái “chúng
nó” cần phải đối đầu.
Theo tác giả bài phân tích, hiện tại, xu hướng này vẫn
chưa tạo ra bất kỳ một quan hệ thù địch nào. Mặc dù nhiều quốc gia trong số này
đang ngày càng xích lại gần Trung Quốc, nhưng trên tổng thể họ vẫn có mối quan
hệ sống còn với Hoa Kỳ và phương Tây.
Khi được Bắc Kinh yêu cầu hỗ trợ bằng lời nói về các
vấn đề như người Duy Ngô Nhĩ hay thậm chí là Hồng Kông, các quốc gia này tính
toán rằng Trung Quốc sẽ không dung thứ bất kỳ thái độ phê phán nào, trái với
các đối tác phương Tây, vì vậy, họ đã phản ứng bằng cách ký tên vào lá thư ủng
hộ Bắc Kinh, vì biết rằng sẽ không bị phương Tây làm khó dễ, đồng thời tránh được
việc bị Trung Quốc trả đũa.
-----------------------------
Thùy
Dương – RFI
Đăng ngày 08-10-2019
Hoa
Kỳ xếp 28 cơ quan chính phủ và tổ chức kinh tế của Trung Quốc vào danh sách
đen. Hôm qua 07/10/2019, trong một thông cáo, bộ Thương Mại Mỹ khẳng định 28 cơ
quan, tổ chức nói trên có liên quan đến chiến dịch trấn áp nhắm chủ yếu vào tộc
người thiểu số Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi.
Bộ trưởng Thương Mại Mỹ Wilbur Ross nhấn mạnh
: « Chính phủ Hoa Kỳ và bộ Thương Mại không thể và sẽ không dung thứ
cho hành động đàn áp thô bạo các tộc người thiểu số khắp nơi tại Trung Quốc ». 28
cơ quan, tổ chức của Trung Quốc sẽ không được phép nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ.
Ngoài ra, biện pháp trừng phạt của Washington cũng khiến Trung Quốc không thể
dùng các công nghệ của Mỹ để đàn áp các tộc người thiểu số vốn không có khả
năng tự vệ.
Theo AFP, chính phủ Mỹ cho biết trong số các cơ
quan, tổ chức bị Washington xếp vào danh sách đen, có 8 đơn vị kinh tế, còn lại
là các cơ quan chính phủ Trung Quốc, trong đó có Văn phòng Công An tỉnh Tân
Cương. Trong số các doanh nghiệp bị Mỹ nhắm tới, có công ty Hikvision chuyên về
caméra giám sát, các doanh nghiệp Megvii Technology và Sense Time trong lĩnh vực
trí thông minh nhân tạo …
Thông cáo của bộ Thương Mại Mỹ nói rõ là các cơ quan
tổ chức nói trên đã tham gia vào việc triển khai chiến dịch đàn áp của chính
quyền Trung Quốc, bắt giữ người một cách ồ ạt và vô cớ, dùng công nghệ cao để
theo dõi, giám sát người dân. Theo nhiều chuyên gia và tổ chức bảo vệ nhân quyền,
tỉnh Tân Cương là nơi có các trại tập trung giam giữ hàng triệu người Hồi Giáo,
chủ yếu là người Duy Ngô Nhĩ.
Thông cáo của bộ Thương Mại Mỹ được đưa ra trong bối
cảnh ngày 10/10/2019, theo dự kiến Washington và Bắc Kinh sẽ nối lại đàm phán,
nhằm đạt được một thỏa thuận thương mại toàn phần để chấm dứt cuộc chiến thuế
quan kéo dài hơn một năm giữa hai cường quốc hàng đầu thế giới.
No comments:
Post a Comment