Tại
sao Đài Á Châu Tự Do (RFA) đóng cửa văn phòng ở Hong Kong?
Lâm Chi |
Saigon Nhỏ
30
tháng 3, 2024
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2024/03/GettyImages-2100337775.jpg
Biểu
tình chống Điều luật 23 của Hong Kong tại London (ảnh: Martin Pope/Getty
Images)
Ngày
29 Tháng Ba 2024, Chủ tịch Đài Á Châu Tự do (RFA) cho biết, văn phòng của họ đặt
tại Hong Kong buộc phải đóng cửa vì lo ngại trước luật an ninh quốc gia mới, gọi
là Điều luật 23, được Bắc Kinh thiết kế để bóp nghẹt tự do báo chí và bịt miệng
dân chủ…
Chủ
tịch RFA Bay Fang cho biết RFA sẽ không còn nhân viên toàn thời gian ở Hong
Kong, dù vẫn duy trì đăng ký hoạt động truyền thông tại lãnh thổ này. Động thái
của RFA là phản ứng mạnh mẽ trước việc chính quyền Hong Kong thu hẹp không gian
báo chí tự do, với việc cho ra đời Pháp lệnh Bảo vệ An ninh Quốc gia (Duy
hộ Quốc gia An toàn Điều lệ, 維護國家安全條例), còn gọi là Điều luật
23.
Dân
biểu Gregory Meeks, thành viên cấp cao Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Hoa Kỳ, bày tỏ
lo ngại việc RFA đóng cửa và nhấn mạnh rằng Điều luật 23 “không chỉ thể hiện sự
leo thang đáng kể trong nỗ lực của chính quyền Hong Kong và Bắc Kinh nhằm ngăn
chặn quyền tự do ngôn luận và biểu đạt,” mà còn “làm suy yếu quyền tự do báo
chí và khả năng của công chúng trong việc thu thập thông tin thực tế.”
Cédric
Alviani, giám đốc văn phòng khu vực Châu Á-Thái Bình Dương của tổ chức Phóng
viên Không Biên giới (Reporters Without Borders), nhận định rằng việc rút RFA
khỏi Hong Kong là “hậu quả của hiệu ứng ớn lạnh được (chính quyền địa phương)
áp đặt lên các phương tiện truyền thông” theo luật an ninh mới.
Bộ
Ngoại giao Hoa Kỳ vừa công bố các hạn chế thị thực mới đối với một số quan chức
Hong Kong “chịu trách nhiệm các vụ đàn áp tự do và dân chủ” trên lãnh thổ. Luật
an ninh mới của Hong Kong – Điều luật 23 – được sử dụng để trấn áp những người
bất đồng chính kiến ở Hong Kong và thậm
chí mở rộng chiến dịch khủng bố đe dọa các nhà hoạt động dân chủ Hong Kong trốn
hoặc tỵ nạn ở nước ngoài.
Hong
Kong, từng được xem là pháo đài tự do báo chí ở châu Á, đã thay đổi dữ dội và
ngày càng u ám kể từ khi Bắc Kinh áp đặt luật an ninh vào năm 2020, sau các cuộc
biểu tình chống chính quyền vào năm 2019. Kể từ khi luật an ninh 2020 được ban
hành, hai hãng tin địa phương nổi tiếng chỉ trích chính quyền – Apple
Daily (Tần Quả Nhật Báo, 蘋果日報) và Stand
News (Lập Trường Tân Văn,立場新聞) – đã buộc phải đóng
cửa, sau khi những nhân vật điều hành trọng yếu của họ bị bắt, trong đó có ông
Jimmy Lai (Lê Trí Anh,黎智英).
Trong
bảng xếp hạng mới nhất Chỉ số Tự do Báo chí Thế giới do Phóng viên Không Biên
giới đánh giá, Hong Kong hiện xếp thứ 140 trên 180 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Luật an ninh nội địa mới của Hong Kong (Điều luật 23), được ban hành cấp tốc
vào ngày 23 Tháng Ba 2024, đã mở rộng quyền lực và sự thao túng của chính quyền
trong việc kiểm soát người dân, nhắm vào “hoạt động gián điệp”, “tiết lộ bí mật
nhà nước” và “thông đồng với các thế lực bên ngoài”. Một số tội danh, như phản
quốc và nổi loạn, có thể bị tù chung thân. Điều luật 23 đã làm dấy lên mối lo
ngại đối với giới báo chí, với việc hình sự hóa những công việc thuần túy làm
báo.
RFA,
được Quốc hội Hoa Kỳ tài trợ thông qua Cơ quan Truyền thông Toàn cầu Hoa Kỳ, gần
đây đã bị chính quyền Hong Kong chỉ trích. Tháng Giêng 2024, cảnh sát địa
phương đã gửi lá thư cảnh cáo, lên án RFA việc đưa ra “những tuyên bố sai sự thật”
liên quan nhà hoạt động bị truy nã Hứa Trí Phong (Ted Hui, 許智峯). Hứa Trí Phong, nhà
cựu lập pháp ủng hộ dân chủ, đang tỵ nạn ở Úc, là một trong những nhà hoạt động
dân chủ được chính quyền Hong Kong treo giải thưởng 1 triệu đôla Hong Kong
($128,000) cho ai cung cấp thông tin dẫn đến việc bắt giữ họ. Hứa Trí Phong từng
mạnh mẽ yêu cầu cộng đồng quốc tế áp đặt lệnh trừng phạt Hong Kong và Trung Quốc.
Tháng
Hai 2024, Chánh Sở An ninh Hong Kong Đặng Bính Cường (Chris Tang, 鄧炳強) nói rằng một số nhận
định của RFA liên quan Điều luật 23 là “giả mạo” và “sai sự thật”, rằng luật
pháp Hong Kong luôn “bảo vệ” giới truyền thông. Khi được hỏi liệu công việc của
RFA có bị xem là “can thiệp từ bên ngoài” hay “gián điệp” hay không, Đặng Bính
Cường cho biết bất kỳ hành vi phạm luật nào cũng cần được đánh giá theo từng
trường hợp cụ thể; rằng nếu ai đó cố tình sử dụng thông tin sai lệch để bôi nhọ
công tác lập pháp của chính quyền thì người dân Hong Kong cần được thấy rõ ý định
của họ cũng như của những “thế lực bên ngoài” là gì…
____________
Điều
luật 23
+
Điều luật 23 quy định tội danh mới liên quan “yếu tố can thiệp từ bên ngoài”,
nhằm vào sự hợp tác của bất kỳ người nào với “các thế lực bên ngoài”. Việc vi
phạm chịu mức án tối đa là 14 năm tù. Các chi tiết của luật cực kỳ mơ hồ, được
diễn đạt bằng ngôn ngữ mơ hồ. Luật quy định việc cộng tác với “thế lực bên
ngoài” phải diễn ra với “mục đích gây hiệu ứng can thiệp” và bằng “phương tiện
không phù hợp”. Luật cũng mở rộng phạm vi hoạt động gián điệp. Người dân có thể
bị kết án 10 năm tù nếu cấu kết với “thế lực bên ngoài” để loan tải một điều
sai sự thật hoặc gây hiểu lầm.
Chính
xác “thế lực bên ngoài” là những ai? Theo Điều 23, họ có thể là chính phủ nước
ngoài, đảng phái chính trị nước ngoài, tổ chức quốc tế, tổ chức nước ngoài theo
đuổi mục đích chính trị hoặc bất kỳ thực thể hoặc cá nhân nào có liên quan đến
các tổ chức đó. Với sự mơ hồ, việc hợp tác hợp pháp – ví dụ như trong kinh
doanh, giáo dục, hợp tác xã hội dân sự hoặc thậm chí làm việc với Liên Hợp Quốc
– cũng rất có khả năng bị quy chụp là câu kết với nước ngoài. Công dân nước
ngoài cũng có thể bị truy tố nếu phạm những “tội ác” này ở Hong Kong.
+
Luật mới mở rộng phạm vi của luật an ninh 2020 và tăng án tù tối đa từ hai năm
lên bảy năm (hoặc 10 năm nếu có “thế lực bên ngoài” liên quan). Luật quy định rằng
một người không nhất thiết phải có ý định kích động bạo lực mới có thể bị kết tội
nổi loạn, trái với nguyên tắc thông luật rằng lời nói không kích động bạo
lực sẽ không bị trừng phạt theo luật. Điều này có nghĩa bất kỳ chỉ trích
nào nhằm vào chính quyền Hong Kong hoặc chính phủ Trung Quốc đều có thể bị buộc
tội.
+
Luật an ninh quốc gia mới buộc bất kỳ công dân Trung Quốc nào (trong đó có người
Hong Kong) phải trình báo cảnh sát nếu họ biết một người khác đã hoặc sắp phạm
tội phản quốc. Nếu không tố cáo, họ có thể bị phạt 14 năm tù.
+
Luật mới trao quyền hạn nhiều hơn cho cảnh sát khi giải quyết các vụ án an ninh
quốc gia. Với sự chấp thuận của thẩm phán, cảnh sát có thể giam giữ ai đó tới
16 ngày mà không cần đưa ra bất kỳ cáo buộc nào (trước đây là hai ngày). Cảnh
sát cũng có thể cấm người đó hỏi ý kiến bất kỳ luật sư nào trong 48 giờ đầu tiên sau
khi bị bắt.
+
Theo luật mới, đặc khu trưởng có thể ban hành thêm luật phụ bất cứ lúc nào, với
lý do “bảo vệ an ninh quốc gia”.
+
Luật mới sẽ trừng phạt “những kẻ bỏ trốn” – những người chỉ cần bị buộc
tội vi phạm tội an ninh quốc gia (chứ không nhất thiết bị kết
án!). Hiện thời, chính quyền Hong Kong đã áp dụng các biện pháp như hủy hộ
chiếu hoặc thu hồi giấy chứng nhận hành nghề chuyên môn (chẳng hạn giấy phép luật
sư).
+
Điều luật 23 đưa ra một tội danh mới về “các hành vi gây nguy hiểm cho an ninh
quốc gia liên quan đến máy tính hoặc hệ thống điện tử” – với mức án có thể lên
đến 20 năm tù. Tuy nhiên, luật không định nghĩa rõ những “hành vi gây nguy hiểm”
cụ thể là gì.
_______________
–“Hong Kong 47” và cái
chết đáng buồn của một nền dân chủ
–Các đại công ty và cuộc
“tháo chạy” khỏi Hong Kong
No comments:
Post a Comment