Việt Nam sẽ xích lại gần Mỹ đến
mức nào để kiểm soát Trung Quốc?
Laura Zhou - South China Morning Post
Cù Tuấn dịch
Tóm tắt: Hà Nội đang được cả Bắc Kinh và
Washington ve vãn trong cuộc chơi quyền lực khu vực của họ. Các nhà phân tích
cho rằng hợp tác an ninh giữa Mỹ và Việt Nam sẽ phát triển nhưng vẫn có giới hạn.
Khi Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường bắt đầu cuộc
điện đàm đầu tiên với các nhà lãnh đạo nước ngoài sau khi nhậm chức vào tháng
trước, lãnh đạo Việt Nam nằm trong số những người đứng đầu danh sách.
Trong cuộc điện đàm với ông Phạm Minh Chính,
ông Lý nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp tục “quan hệ láng giềng” giữa Trung Quốc
và Việt Nam, nói rằng cả hai nước nên “tiếp tục có hành động cụ thể để thúc đẩy
ổn định và thịnh vượng ở châu Á-Thái Bình Dương”.
Ngoại trưởng Trung Quốc Tần Cương trước đó
cũng điện đàm với người đồng cấp Việt Nam Bùi Thanh Sơn với thông điệp tương tự.
Hoạt động ngoại giao này diễn ra sau một loạt
mối quan tâm của Mỹ đối với quốc gia Đông Nam Á này, bao gồm thỏa thuận giữa Tổng
thống Mỹ Joe Biden và Nguyễn Phú Trọng, người đứng đầu Đảng Cộng sản cầm quyền
của Việt Nam, nhằm “thúc đẩy, phát triển và làm sâu sắc thêm” mối quan hệ. Cả
hai nhà lãnh đạo cũng đã nhận lời mời thăm viếng lẫn nhau.
Các nhà quan sát trong khu vực cho rằng Việt
Nam đang cân bằng các lợi ích của mình và trong khi dự kiến sẽ đẩy mạnh hợp tác
an ninh với Mỹ, Việt Nam sẽ chống lại việc bị lôi kéo vào quỹ đạo của Mỹ để chống
lại Trung Quốc.
Sự tiếp cận của Bắc Kinh đối với Hà Nội diễn ra
khi cuộc cạnh tranh địa chính trị với Washington ngày càng trở nên thù địch và
nhiều nước láng giềng – bao gồm các đồng minh của Mỹ như Philippines, Nhật Bản,
Úc và Hàn Quốc – đã xích lại gần Washington như một phần trong những gì Bắc
Kinh coi là chiến lược kiềm chế sự phát triển của Trung Quốc.
Việt Nam, với nền kinh tế đang phát triển
nhanh và vị trí chiến lược trên Biển Đông, có tầm quan trọng đặc biệt.
Đến nỗi kể từ năm 2018, hầu như năm nào Mỹ
cũng cử tàu tuần tra đến Việt Nam, và trong hai năm 2017 và 2021, Washington đã
bàn giao cho Hà Nội 2 tàu tuần tra lớp Hamilton – từng là lớp tàu lớn nhất của
Lực lượng Cảnh sát biển Mỹ. Một chiếc tàu tuần tra thứ ba đã sẵn sàng để được
bàn giao vào năm ngoái.
Các tàu này là một phần của chương trình
Excess Defence Articles của Mỹ, chương trình cung cấp thiết bị quân sự dư thừa
cho các đối tác của Mỹ và các nước đồng minh để hỗ trợ các nỗ lực hiện đại hóa
quân đội và an ninh.
Trong những tuần gần đây, các nhà ngoại giao cấp
cao của Việt Nam và Mỹ cũng đã gặp nhau tại Washington để thảo luận về chính trị
và an ninh, dẫn đến việc Mỹ tái khẳng định các cam kết giúp Việt Nam nâng cao
năng lực hàng hải và thực thi pháp luật, theo Thông tấn xã Việt Nam.
Theo Collin Koh, thuộc Viện Nghiên cứu Chiến
lược và Quốc phòng tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam, an ninh hàng hải
là một lĩnh vực có khả năng phát triển.
Koh cho biết Cảnh sát biển Việt Nam đã vận
hành nhiều loại thiết bị hơn so với quân đội của họ và đã tiếp xúc với các sáng
kiến khu vực, tạo ra “nhiều cơ hội hơn trong hợp tác bảo vệ bờ biển” giữa Hà Nội
và Washington.
Ông nói: “Do Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Mỹ muốn
tăng cường sự hiện diện ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, bao gồm cả ở Đông Nam Á
nơi họ đang mở rộng các hoạt động của mình, chúng ta có thể mong đợi sự hợp tác
an ninh hàng hải nhiều hơn giữa USCG và các đối tác Việt Nam”.
Koh cho biết mức độ hợp tác an ninh hàng hải
Việt Nam-Mỹ một phần được quyết định bởi mong muốn của Hà Nội là không liên kết
và không liên minh với các bên thứ ba.
Zhang Mingliang, một chuyên gia về Đông Nam Á
tại Đại học Tế Nam ở Quảng Châu, cho biết những nghi ngờ sâu xa của Việt Nam và
tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông với nước láng giềng phía bắc đã thúc đẩy sự gia
tăng hợp tác an ninh với Mỹ.
“Một bàn tay thì không thể tạo ra tiếng vỗ
tay. Điều đó có thể hiểu được và được mong đợi,” Zhang nói, đồng thời nói thêm
rằng Hà Nội sẽ đảm bảo rằng họ sẽ không khiêu khích “phương bắc quá nhiều”.
Carl Thayer, giáo sư danh dự tại Đại học New
South Wales ở Úc, cho biết Hà Nội đang theo đuổi chính sách đa dạng hóa và đa
phương hóa.
Theo Bộ Ngoại giao Việt Nam, ông Trọng nói với
ông Biden rằng hai bên nên “thúc đẩy quan hệ”, làm dấy lên đồn đoán rằng hai nước
cựu thù có thể nâng cấp quan hệ đối tác toàn diện – đã ký cách đây một thập kỷ
– lên quan hệ chiến lược nếu các chuyến thăm của các nhà lãnh đạo cấp cao diễn
ra trong năm nay.
Thayer cũng lưu ý rằng hợp tác quốc phòng và
an ninh được liệt kê là một trong những lĩnh vực hợp tác trong quan hệ đối tác
toàn diện năm 2013.
Nhưng ông Trọng cũng thể hiện sự tôn trọng với
Trung Quốc bằng cách đến Bắc Kinh ngay sau khi Tập Cận Bình giành được nhiệm kỳ
thứ ba chưa từng có với tư cách là Tổng Bí thư Đảng Cộng sản.
Ông nói: “Chuyến thăm Trung Quốc của Tổng Bí
thư Trọng vào tháng 11 năm ngoái đã đặt nền móng cho việc quay trở lại [xây dựng
quan hệ] với Mỹ."
Tuy nhiên, hợp tác an ninh của Việt Nam với Mỹ
dự kiến sẽ không tăng lên đáng kể, ngay cả khi Washington mở rộng dấu ấn chiến
lược của mình trên khắp khu vực để chống lại Trung Quốc.
Các nhà quan sát cho rằng Hà Nội khó có thể đi
theo con đường của Philippines, quốc gia năm nay đã bật đèn xanh cho quân đội Mỹ
sử dụng bốn địa điểm quân sự mới ở quần đảo Philippines, trong đó có một địa điểm
gần vùng biển tranh chấp ở quần đảo Trường Sa.
Thứ nhất, Philippines là một đồng minh hiệp ước
với Mỹ, được ràng buộc bằng một hiệp ước phòng thủ chung.
“Nhưng một hiệp ước như vậy không tồn tại giữa
Việt Nam và Mỹ,” Koh nói.
“Ngay cả khi có mong muốn [hợp tác] từ phía Mỹ,
thì cũng cần phải có cả hai bàn tay để vỗ tay với sự có đi có lại của Việt
Nam.”
Zhang, thuộc Đại học Tế Nam, cho biết Việt Nam
đang có sự cân bằng phù hợp trong hợp tác an ninh với Mỹ.
Zhang nói: “Quan hệ giữa hai quốc gia này sẽ
không có một bước tiến lớn như Philippines, chứ chưa nói đến một bước tiến lớn,
cho đến khi nó thực sự cần thiết."
Ảnh: https://www.facebook.com/photo/?fbid=6332942430077717&set=a.124320747606614
Joe Biden,
khi còn là phó tổng thống Mỹ, bắt tay Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Bộ Ngoại
giao Mỹ ở thủ đô Washington ngày 7/7/2015. Ảnh của Bộ Ngoại giao Mỹ.
NGUỒN :
Just how
close will Vietnam get to the US to keep China in check?
Published: 6:00am, 9 Apr, 2023
No comments:
Post a Comment