Thân với Mỹ, cứng với Trung, lá bài ‘nhiều nguy, ít cơ’ của
CSVN
Mai Vũ Phạm
17 tháng 4, 2023
Cuối Tháng
Ba vừa qua, tàu Kiểm Ngư 278 Việt Nam đã truy đuổi tàu cảnh sát biển Trung Quốc
CCG5205 ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) Việt Nam, thậm chí có lúc hai tàu
gần như sắp đụng nhau. Hành động đáp trả cứng rắn của Việt Nam với tàu “lạ” là
hiếm thấy trong nhiều năm qua, giữa lúc Trung Quốc vẫn duy trì chính sách “cây gậy và củ cà rốt”
(Carrot and Stick).
Ngoại trưởng Blinken dự lễ khởi công Đại sứ quán Mỹ trị giá $1,2 tỷ. (Ảnh:
báo Dân Trí)
Phải chăng nhờ sự hiện diện của các máy bay
chiến đấu và máy bay ném bom hiện đại của quân đội Hoa Kỳ tại Đông Nam Á (ĐNA),
mà chính quyền Hà Nội đã quyết không nhân nhượng với Trung Quốc ở Biển Đông? Liệu
Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) có quyết định thay đổi chính sách từ nhượng bộ tới
cứng rắn hơn với Trung Quốc?
Tăng cường hợp tác với Hoa Kỳ
Quan hệ Hoa Kỳ – Việt Nam đã thay đổi đáng kể
kể từ khi hai nước ký thỏa thuận bình thường hóa ngoại giao năm 1995. Tới năm
2013, hai nước ký thỏa thuận thiết lập “quan hệ đối tác toàn diện”.
Thương mại song phương đã tăng gấp 200 lần kể từ khi bình thường hóa ngoại
giao. Nhiều hợp tác kinh tế và quân sự giữa hai nước, bao gồm Hoa Kỳ chuyển
giao hai tàu tuần duyên cho Hà Nội năm 2017 và các chuyến thăm của các hàng
không mẫu hạm tới Việt Nam. Theo chuyên gia ngoại giao hàng đầu về Đông Á, ông
Daniel Kritenbrink, Việt Nam là “một trong những đối tác quan trọng nhất của
Hoa Kỳ trong khu vực”.
Kể từ khi đại dịch COVID bùng nổ, Việt Nam được
đánh giá là đối thủ cạnh tranh của Trung Quốc để trở thành chuỗi cung ứng toàn
cầu. Năm 2021, Hoa Kỳ đã chọn Hà Nội là địa điểm thành lập một Trung tâm Kiểm
soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), thể hiện cam kết lâu dài với Việt Nam. Quan
trọng hơn, Việt Nam có vị trí chiến lược ở Biển Đông. Bởi thế, chính quyền
Biden đánh giá cao việc mở rộng quan hệ hợp tác với Việt Nam.
Theo Chiến
lược An ninh Quốc gia công bố vào Tháng Mười năm 2022, chính quyền
Biden nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác với các quốc gia
ĐNA, đặc biệt nêu đích danh Việt Nam và Singapore. Hàng loạt chuyến thăm cấp
cao của chính phủ Biden tới Việt Nam, bao gồm Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin, Phó Tổng thống Kamala Harris, và mới đây là Ngoại trưởng Antony Blinken.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/04/my-1681621352134.jpg.webp
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken ăn tối tại quán cơm Việt Nam hôm 15 Tháng
Tư (Ảnh: Twitter/Secretary Antony Blinken).
Trong chuyến thăm cấp cao tuần vừa qua, Ngoại
trưởng Blinken lại một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng
cấp mối hợp tác giữa Hoa Kỳ – Việt Nam thành “đối tác chiến lược.” Thông
điệp này đã được Phó Tổng thống Kamala Harris đề cập trước đó, trong chuyến
thăm Việt Nam vào Tháng Tám năm 2021.
Trong chuyến thăm vừa qua, Ngoại trưởng
Blinken cũng đã tham dự lễ khởi công xây dựng Đại sứ quán mới của Hoa Kỳ trị
giá $1.2 tỷ tại Hà Nội. Với dự án này, chính quyền Biden muốn khẳng định cam kết
cải thiện hơn nữa mối quan hệ giữa hai quốc gia.
Chính quyền Biden đã khuyến khích Việt Nam
tăng cường hợp tác với Hoa Kỳ để đối phó sự hung hăng ngày càng leo thang của
Trung Quốc ở Biển Đông. Tuy nhiên, nhà cầm quyền Hà Nội vẫn rất dè dặt, cân nhắc
kỹ lưỡng về chính sách thân thiết với Hoa Kỳ vì không dám chọc giận Trung Quốc.
ĐCSVN vẫn lo ngại Trung Quốc
Cuối Tháng Mười năm ngoái, Tổng Bí thư ĐCSVN
Nguyễn Phú Trọng trở thành nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên thăm Trung Quốc
ngay sau khi Đại hội CS Trung Quốc kết thúc. Cơ quan phát ngôn ĐCSVN nhấn mạnh
cuộc gặp gỡ giữa Trọng và Tập Cận Bình thể hiện “chủ trương nhất quán của Việt
Nam coi trọng quan hệ với Trung Quốc là ưu tiên hàng đầu.”
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/04/GettyImages-1244394002-1280x974.jpg
Cuối Tháng Mười năm ngoái, Tổng Bí thư ĐCSVN Nguyễn Phú Trọng trở thành
nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên thăm Trung Quốc ngay sau khi Đại hội CS Trung
Quốc kết thúc. (Ảnh: Xie Huanchi/Xinhua via Getty Images)
Tuy nhiên, theo nghiên cứu viên cao cấp,
Jonathan Stromseth, tại Viện Brooking, chuyến thăm này không phải là bất thường
từ góc độ lịch sử, và nó phơi bày toan tính của Trung Quốc nhiều hơn là Việt
Nam, với việc Tập Cận Bình thẳng thừng nhắc nhở người đứng đầu ĐCSVN rằng đừng
nên để bất kỳ ai can thiệp vào quan hệ đối tác của cả hai.
Mặc dù đại đa số người Việt Nam đều ủng hộ mối
quan hệ thân thiết với Hoa Kỳ, nhưng các lãnh đạo ĐCSVN lo ngại về sự đáp trả từ
Bắc Kinh nếu để Việt Nam quá gần gũi với Washington. Vị trí địa lý, và đặc biệt
là sự phụ thuộc kinh tế của Việt Nam vào Trung Quốc khiến lãnh đạo ĐCSVN duy
trì thái độ không khiêu khích, thỏa hiệp, và thậm chí cúi đầu trước Trung Quốc.
Cụ thể, Trung Quốc đóng góp 1/3 kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam, cung cấp cho
nước này những mặt hàng không thể thiếu đối với chuỗi cung ứng sản xuất của Việt
Nam. Quan trọng hơn là cam kết của Hoa Kỳ với Việt Nam và các đối tác Đông Nam
Á không ổn định, gần như thay đổi mỗi khi có tổng thống mới. Vì vậy, ĐCSVN đã
duy trì chính sách đối ngoại “đa
phương” và chính sách quốc phòng “bốn
không” trong nhiều thập kỷ để vỗ về Trung Quốc.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/04/GettyImages-479793618-1280x904.jpg
Tổng Thống Barack Obama chào đón TBT ĐCSVN Nguyễn Phú Trọng tại Toà Bạch Ốc
ngày 7 Tháng Bảy năm 2015. (Ảnh: Martin H. Simon-Pool/Getty Images)
Giới bình luận cho rằng có thể diễn ra một cuộc
gặp gỡ chính thức giữa Tổng thống Joe Biden và Tổng Bí thư ĐCSVN Nguyễn Phú Trọng
sẽ diễn ra vào ngày 10 Tháng Bảy, đánh dấu kỷ niệm 10 năm quan hệ đối tác song
phương giữa Hoa Kỳ và Việt Nam. Và dự đoán trong cuộc gặp gỡ này, Việt Nam có
thể sẽ ký thỏa thuận nâng cấp quan hệ đối tác từ “toàn diện” thành “chiến
lược” với Hoa Kỳ. Với việc trở thành “đối tác chiến lược” Hoa Kỳ có
thể tăng cường hợp tác quân sự và cung cấp vũ khí cho Việt Nam.
ĐCSVN dường như nhận ra rằng đã đến lúc phải
thể hiện thái độ cứng rắn với Trung Quốc, khi mà “láng giềng tốt, đồng chí tốt”
đang tăng cường hoạt động quân sự ở Biển Đông và đẩy mạnh hợp tác kinh tế và
quân sự với Nga.
Sẽ không ai hiểu rõ hơn dã tâm của ĐCS Trung
Quốc hơn lãnh đạo ĐCSVN. Vì thế, CSVN có thể ngoài mặt sẽ đồng ý ký thỏa thuận
nâng cấp quan hệ đối tác, nhằm tạm tìm kiếm hỗ trợ quân sự và kinh tế từ Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, thái độ cứng rắn với Trung Quốc có thể chỉ là tạm thời mà thôi. Bởi
mục đích tối hậu của ĐCSVN trong mọi chính sách là bảo vệ đảng và sự tồn vong của
chế độ. Thân thiết với Hoa Kỳ và cứng rắn với Trung Quốc về lâu dài sẽ bất lợi
với mục đích tối hậu này.
No comments:
Post a Comment