Giải đáp những câu hỏi xoay quanh việc truy tố cựu
Tổng thống Mỹ Donald Trump
Yên Khắc Chính
- Luật Khoa
31 Mar 2023
Chưa từng có tiền
lệ.
Vào chiều thứ Năm, ngày 30/3/2023, theo giờ địa phương, các tờ báo lớn
tại Mỹ đồng loạt đưa tin một đại bồi thẩm đoàn (grand jury) ở bang New York đã
quyết định truy tố Donald Trump, đánh dấu lần đầu tiên trong lịch sử một cựu tổng
thống của nước này bị truy tố hình sự.
Các câu hỏi và giải đáp dưới đây sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn cảnh về sự
kiện này.
Trump bị cáo buộc về tội gì?
Câu trả lời ngắn gọn là chưa ai biết. Cáo trạng của công tố viên vẫn đang được bảo mật
và dự tính sẽ được công bố trong vài ngày sắp tới. [1]
Dựa vào các báo cáo trước đó của giới truyền thông, có thể nhận định rằng
cáo buộc này liên quan tới vụ trả tiền cho diễn viên Stephanie Clifford (tên gọi khác là
Stormy Daniels) và người mẫu Karen McDougal để hai người này không công khai mối
quan hệ của mình với Trump, chỉ vài tuần trước khi cuộc bầu cử tổng thống năm
2016 diễn ra. [2]
Năm 2018, Michael Cohen, luật sư riêng lâu năm của Trump, đã nhận tội
và chịu án tù ba năm vì các tội trốn thuế, lừa đảo ngân hàng và vi phạm quy định
bầu cử do giữ vai trò trong vụ dàn xếp trả tiền này.
Cohen khai đã làm theo lệnh của Trump, chi trả 130.000 USD cho
Stephanie Clifford và sắp xếp cho tạp chí National Enquirer trả 150.000 USD cho
Karen McDougal để chuyện ngoại tình của Trump không được ai biết đến.
Các khoản này sau đó đã được Trump gửi lại cho Cohen, và nó được công
ty của Trump ghi trong sổ sách kế toán thành “chi phí pháp lý” (legal expenses).
[3]
Hành vi báo cáo sai lạc sổ sách này thông thường chỉ bị xem là “tội nhẹ” (misdemeanor), với khung hình phạt thấp
hơn rất nhiều “trọng tội” (felony). [4]
Kết luận của đại bồi thẩm đoàn có ý nghĩa gì?
Trong các vụ án hình sự nghiêm trọng tại Mỹ, công tố viên muốn khởi tố
cần phải được sự chấp thuận của đại bồi thẩm đoàn (grand jury). [5]
Đại bồi thẩm đoàn, thường tập hợp từ 16 đến 23 người, có vai trò xem
xét các chứng cứ của phía công tố và xác định có đủ căn cứ để truy tố hay
không. Nếu được đại bồi thẩm đoàn thông qua, vụ án sẽ được đưa ra tòa. Lúc này,
một bồi thẩm đoàn (jury), thường gồm từ 6 đến 12 người, sẽ được thành lập để kết
tội hoặc tha bổng bị cáo.
Trong khi đại bồi thẩm đoàn chỉ cần đa số biểu quyết, có thể là 2/3 hay
3/4, để thông qua quyết định khởi tố (indict) thì bồi thẩm đoàn cần kết quả đồng
thuận để có thể kết tội bị can (convict) trong một vụ án hình sự.
Như vậy, có thể thấy kết luận của đại bồi thẩm đoàn chỉ có ý nghĩa dọn
đường cho phía công tố, không quyết định kết quả của phiên tòa.
Các công tố viên có dễ kết tội Trump không?
Nhiều phân tích chỉ ra các thách thức cho phía công tố khi muốn định tội
Trump trong vụ án này.
Thứ nhất là vụ việc xảy ra đã lâu. Theo luật pháp của bang New York, thời hiệu truy tố cho các vụ án hình sự thông thường là 5 năm, trừ
những trường hợp nghiêm trọng như giết người hay khủng bố. [6] Vụ trả tiền dàn
xếp này xảy ra vào cuối năm 2016, tính đến nay đã hơn sáu năm.
Tuy nhiên, luật của New York cũng chỉ ra là nếu bị cáo không sống liên
tục tại bang thì thời hiệu truy tố có thể được tính khác. Vào năm 2019, Trump
đã thay đổi địa chỉ cư trú, dọn ra khỏi New York và đến sống tại bang Florida.
Theo đó, dựa vào thời gian sống thực tế của Trump tại New York, vụ án vẫn có thể
tính là còn hiệu lực.
Vấn đề thứ hai được nhiều người bàn thảo là vai trò của nhân chứng.
Nhân chứng quan trọng nhất trong vụ việc này là Michael Cohen, cựu luật sư của
Trump. Bất kể nhiều bằng chứng được Cohen cung cấp về vai trò của Trump, có ý
kiến lo ngại việc Cohen từng phải ngồi tù vì phạm tội sẽ khiến
bồi thẩm đoàn nghi ngại và các luật sư của Trump có nhiều cơ sở để bác bỏ độ
tin cậy của nhân chứng này. [7]
Nhưng thách thức lớn nhất đến từ việc chứng minh Trump có ý định phạm tội.
Như đã nói, việc báo cáo sai sổ sách chỉ được xem là tội nhẹ. Nếu các
công tố viên muốn chứng minh Trump phạm trọng tội cần phải thuyết phục bồi thẩm
đoàn rằng Trump làm sai sổ sách để che giấu cho một hành vi phạm tội khác,
trong trường hợp này có thể là dùng tiền quỹ để phục vụ cho chiến dịch tranh cử,
qua đó vi phạm các quy định về tài chính cho hoạt động tranh cử. [8]
Luật pháp bang New York không quy định rõ “một hành vi phạm tội khác” (another crime) ở đây
là gì, và nó có thể sẽ dẫn đến các tranh cãi nảy lửa trong phiên tòa. [9]
Ngoài ra, công tố viên còn phải chứng minh rằng Trump biết hành động của
mình là phạm pháp. Phía biện hộ hoàn toàn có thể cho rằng Trump chỉ làm theo và tin vào lời tư vấn của Cohen, rằng những hành vi đó hoàn
toàn không trái luật. [10]
Diễn biến tiếp theo và các hệ lụy?
Đây không phải là vụ án hình sự duy nhất Trump đang phải đối mặt. [11]
Một đại bồi thẩm đoàn tại bang Georgia đang xem xét các chứng cứ của
phía công tố để quyết định có chấp thuận khởi tố Trump vì các hành vi muốn đảo
ngược kết quả bầu cử tại bang này. Bộ Tư pháp thì đang điều tra về vai trò của
Trump trong cuộc bạo loạn tại tòa nhà Quốc hội Mỹ vào ngày 6/1/2021. Các công tố
viên liên bang cũng đang xem xét liệu Trump có cố tình cất giấu các tài liệu
liên quan đến an ninh quốc gia tại dinh thự riêng ở Mar-a-Lago.
So với các vụ trên, vụ việc liên quan đến khoản tiền dàn xếp này bị xem
là khó chứng minh nhất, và vì thế có ý kiến cho rằng nó có thể ảnh hưởng
tiêu cực đến những vụ án khác, một khi Trump thuyết phục thành công bồi thẩm
đoàn bác bỏ cáo buộc của phía công tố. [12]
Thông tin Trump bị khởi tố đã khiến nhiều lãnh đạo của Đảng Cộng hòa
lên tiếng chỉ trích kịch liệt, cho rằng đây là một vụ án có động cơ
chính trị. [13]
Những người ủng hộ Trump không cho thấy dấu hiệu gì lay động, ngược lại
còn thêm quyết tâm đưa Trump trở lại Nhà Trắng vào năm sau. [14]
Dự kiến Trump sẽ xuất hiện tại tòa vào thứ Ba tuần sau, nhưng có khả năng
phiên tòa sẽ phải mất vài tháng mới diễn ra, thậm chí là có thể được tiến hành
vào năm 2024, thời điểm tranh cử tổng thống Mỹ.
Không ai biết chắc điều gì, ngoại trừ việc chính trường Mỹ sẽ tiếp tục
có thêm nhiều sóng gió.
---------------------------
Cách nước Mỹ ngăn một tổng thống trở thành kẻ độc tài
Thất bại của Trump là chiến thắng của hệ thống
chính trị Mỹ.
January 14, 2021 . 7:00 PM
Các vụ điều tra đang nhắm đến Donald Trump và vai trò của “đại
bồi thẩm đoàn”
Các công tố viên đã tiếp cận hồ sơ, nhưng công luận phải chờ
lâu nữa mới biết kết quả.
Luật Khoa tạp chí•Huỳnh Minh Triết
March 10, 2021 . 6:25 PM
.
Chú thích
1. Narea, N., & Millhiser, I. (2023, March 31). Why was Donald
Trump indicted? What we know about the former president’s unprecedented
indictment. Vox. https://www.vox.com/politics/2023/3/30/23663972/trump-indicted-grand-jury-what-happens-next
2. Huỳnh Minh Triết. (2021, March 10). Các vụ điều tra đang nhắm đến
Donald Trump và vai trò của “đại bồi thẩm đoàn”. Luật Khoa tạp chí. https://luatkhoa.com/2021/03/cac-vu-dieu-tra-dang-nham-den-donald-trump-va-vai-tro-cua-dai-boi-tham-doan/
3. Bekiempis, V. (2023, March 31). Why did a grand jury vote to
indict Trump and what does it mean for him? The Guardian. https://www.theguardian.com/us-news/2023/mar/30/trump-indictment-charges-what-does-it-mean-stormy-daniels-payment-explained
4. Your questions about the Trump indictment, answered. (2023,
March 30). POLITICO. https://www.politico.com/news/2023/03/30/trump-indictment-legal-faqs-00089864
5. BBC News. (2023, March 18). What is a US grand jury? https://www.bbc.com/news/world-us-canada-40823390
6. Eisen, N. L., Wertheimer, F., & Perry, E. D. (2023, February 7).
Why the Stormy Daniels Charges Might Actually Reach Trump This Time.
Slate Magazine. https://slate.com/news-and-politics/2023/02/stormy-daniels-charges-trump-possible-indictment.html
7. Trump on trial? ‘Likely’ criminal charges has Trump fuming.
(2023, March 17). MSNBC.com. https://www.msnbc.com/opinion/msnbc-opinion/new-york-indict-trump-soon-case-riskier-appears-rcna75324
8. Xem [4]
9. Xem [6]
10. Xem [4]
11. Xem [3]
12. Xem [7]
13. Pengelly, M., & Greve, J. E. (2023, March 31). Donald Trump
indicted by grand jury over hush money payment to Stormy Daniels. The
Guardian. https://www.theguardian.com/us-news/2023/mar/30/donald-trump-indicted-stormy-daniels-hush-money
14. Xem [3]
No comments:
Post a Comment