https://vnhacker.blogspot.com/2022/05/mot-chuyen-i-boston.html
Tuần rồi tôi nhận lời mời đến Harvard Kennedy
School để dự sự kiện Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu, đối thoại với các
giáo sư và khách tham dự. Tôi hi vọng sẽ có cơ hội thông báo cho Mr.Chính và nội
các biết tình hình an ninh mạng rất tệ ở trong nước.
Chiều thứ sáu 13/5/2022 tôi hạ cánh ở Boston.
Tôi ở Charles Hotel, sát bên Harvard. Khách sạn đẹp, lịch sự, đắt lòi mắt. Tôi
ăn tối với vài người bạn ở một nhà hàng có món risotto rất ngon trong khu
Little Italy.
Tối đó tôi thức đến gần sáng để soạn câu hỏi.
Thật ra tôi muốn phát biểu ý kiến, nhưng hội nghị chỉ cho phép khách tham dự đặt
câu hỏi, tôi phải tìm cách biến ý kiến thành câu hỏi.
Câu hỏi của tôi hơi dài vì tôi muốn giải thích
bối cảnh. Tôi chỉnh từng chữ, cuối cùng cũng tạm hài lòng. Coi đồng hồ thấy hơn
6h sáng. Đêm nay bác không ngủ, hi vọng ngày mai các bố sẽ không khiến bác ngủ
bù trong phòng họp.
---
9h sáng thứ bảy, bạn tôi chở đến khu người Việt
ăn sáng. Người mới từ Việt Nam sang khi đến các khu người Việt ở Mỹ chắc sẽ ngạc
nhiên và thất vọng lắm. Ủa sao Mỹ mà quê quê, dơ dơ thế này? Không chỉ Boston,
mà San Jose hay Westminster cũng vậy. Sài Gòn sang chảnh bao nhiêu, sang đến
Little Saigon thấy giống như đi xuống miệt Chắc Cà Đao.
Tôi về lại khách sạn thì cũng đã giữa trưa. Hội
thảo bắt đầu lúc 2h chiều. Ban tổ chức nói nên vô sớm để có chỗ ngồi và gặp những
khách mời khác.
M. soạn sẵn một bộ đồ vest khá bảnh mua ở New
York cách đây mấy năm, nhưng do quên nhờ khách sạn ủi nên rốt cuộc tôi mặc quần
jean, một chiếc sơ mi mua ở Việt Nam cách đây 15 năm và một chiếc blazer mới được
khách hàng tặng năm ngoái. Nhìn cũng được. Tôi muốn chỉnh chu hơn, nhưng tự nhủ
quan trọng mình sẽ nói gì.
Khi tôi đến phòng hội thảo đã thấy lác đác vài
người. Tôi chào xã giao, trò chuyện với một vài người. Tôi thấy một người nhìn
rất quen mà mãi không thể nhớ là ai. Tôi tính đến hỏi, nhưng thấy hơi ngại nên
thôi. Đến cuối buổi bác sĩ Nguyễn Lân Hiếu đến bắt tay, tự giới thiệu tôi mới
nhớ. Bác sĩ Hiếu không phải là người duy nhất tôi thấy quen mà không biết là
ai. Có khi tôi thấy họ trên TV cũng không chừng.
Hội trường có năm hàng ghế. Tôi ngồi ở hàng thứ
ba. Hàng đầu và thứ hai dành cho đoàn của chính phủ. Lúc đoàn vào mới biết hàng
đầu dành cho các bộ trưởng. Tôi đếm phải có hơn 10 bộ trưởng. Một người bạn mới
quen nói nhỏ không biết họ đi hết thì ai ở nhà làm việc nhỉ. Có lẽ đây là một
chuyến đi quan trọng của Việt Nam.
Ban tổ chức giới thiệu Mr.Chính là Thủ tướng
thứ hai sau Mr.Phạm Văn Khải đến phát biểu tại Harvard, trong đoàn còn có 6 vị
bộ trưởng từng học ngắn hạn ở đây. Một anh nhà báo bình luận vậy thì phải xem lại
chất lượng đào tạo của Harvard :-).
Chương trình học mà ban tổ chức nhắc đến có lẽ
là Vietnam
Executive Leadership Program. Tôi đã đến nói chuyện vào năm 2019.
Năm đó tôi thấy đoàn Việt Nam và các giáo sư Harvard làm việc nghiêm túc, nhưng
tôi không rõ tác động thế nào đến chính sách của Việt Nam. Mr.Nguyễn Văn Bình
đi Harvard về là nghỉ hưu luôn.
Hình :
Bài phát biểu của Thủ tướng khá dài, ý tưởng
tôi thấy na ná bài phát biểu tại CSIS. Tôi không biết bài này quan trọng cỡ
nào, nghe nói mỗi câu chữ đều có ít nhiều ý kiến của các thành viên nội các.
Tôi không có đủ chuyên môn để bình luận bài
phát biểu. Về phong thái tôi thấy Thủ tướng có vẻ là người bộc trực, tự tin. Dường
như ông ấy hơi mệt (do di chuyển nhiều?) và hơi thiếu chuẩn bị, bài phát biểu
nhiều đoạn lặp lại, kéo dài hơn dự kiến.
Trước khi kết thúc, Thủ tướng nói đại loại như
tôi đến đây chia sẻ chân thành, nghĩ sao nói vậy. Lúc đó tôi không hiểu sao Thủ
tướng nói vậy, vì nghe có vẻ như Thủ tướng đang giãi bày. Sau hội thảo, xem đoạn
video Thủ tướng tán gẫu với bộ sậu
tôi mới hiểu.
Sau phát biểu của Thủ tướng là màn đối thoại
giữa thành viên chính phủ và các giáo sư Harvard. Đại diện Việt Nam ngoài Thủ
tướng có ông Nguyễn Chí Dũng (Bộ trưởng KHĐT), ông Nguyễn Hồng Diên (Bộ trưởng
Công Thương) và bà Nguyễn Thị Hồng (Thống đốc NHNN).
Mỗi người được phát biểu 5’, nhưng màn này
cũng nằm ngoài chuyên môn, nên tôi chỉ còn nhớ bà Thống đốc phát biểu xúc tích
còn cựu bí thư Tịnh Xuyên có vẻ hơi đốp chát.
---
Sau cùng cũng đến màn tôi chờ đợi là đặt câu hỏi.
Ai muốn đặt câu hỏi thì giơ tay, moderator là một vị giáo sư Harvard. Không biết
đã có tiền lệ chưa, nhưng đây là lần đầu tôi dự một hội nghị mở với lãnh đạo cấp
cao Việt Nam mà ai cũng được phép tự do đặt câu hỏi. Một tiến bộ đáng hoan
nghênh.
Thủ tướng trực tiếp trả lời. Khi trả lời xong
câu hỏi nào, Thủ tướng đều kết thúc bằng câu hỏi, “Không biết tôi trả lời vậy
có được chưa/có đúng không?”. Tôi nghĩ đây là một thái độ cầu thị và khiêm tốn
hiếm gặp ở các quan chức. Có những quan chức gặp gỡ chuyên gia với tâm thế biết
tuốt, chỉ bảo đủ thứ.
Tôi nhớ nhất câu hỏi đầu tiên của một bạn sinh
viên trẻ. Bạn hỏi Việt Nam sẽ làm gì để giải quyết vấn đề Trung Quốc xây đập
làm biến đổi dòng chảy và lưu lượng nước sông Mekong. Du học sinh Harvard có
khác, gặp lãnh đạo phải hỏi như vầy, chứ không chỉ tranh thủ khúm núm tươi cười
chụp hình up Facebook.
Tôi hồi hộp giơ tay không biết mình có được chọn
đặt câu hỏi không, nhưng rốt cuộc may mắn được chọn. Tôi xin lỗi trước vì câu hỏi
dài, nhưng cũng bị moderator nhắc nhở hai lần, nên cuối cùng phải rút ngắn,
không như ý muốn.
Tôi giới thiệu tôi là một hacker người Việt đang sống
và làm việc ở Mỹ. Cùng với một vài đồng nghiệp rất trẻ, chúng tôi đã có thể xâm
nhập vào nhiều hệ thống máy tính trọng yếu của Việt Nam, với sự đồng ý của người
quản lý. Nếu chúng tôi làm được như vầy, tưởng tượng những nhóm hacker quân đội
hay tội phạm có tổ chức sẽ còn làm được gì nữa.
Có lẽ chỉ là cảm nhận cá nhân, hay do tôi bị
moderator nhắc, nhưng tôi thấy không khí trong phòng có vẻ căng thẳng hơn khi
tôi nói đến đây. Một số tờ báo trong nước khi trích dẫn câu hỏi của tôi cũng bỏ
qua ý này.
Tôi nghĩ câu hỏi dự kiến của tôi vui và hóc
búa hơn, nhưng do bị nhắc hai lần, không thể trình bày hết ý, nên rốt cuộc tôi
chọn một câu hỏi khá dễ, rằng liệu chúng tôi có thể giúp gì để nâng cao an ninh
mạng cho Việt Nam.
Thủ tướng trả lời đại loại như nước nào cũng gặp
vấn đề này (ý là Mỹ cũng bị hack hoài mà đòi đi giúp chúng tôi lêu lêu) và Việt
Nam muốn được hỗ trợ hoàn thiện chính sách, đào tạo con người.
Sau tôi còn khá nhiều người giơ tay muốn hỏi,
nhưng moderator bất ngờ tuyên bố kết thúc hội nghị, có lẽ do đã vượt thời gian
dự kiến quá nhiều. Hình như chỉ có 4 người kể cả tôi được đặt câu hỏi, hơi ít.
Ban tổ chức yêu cầu mọi người ngồi yên chờ Thủ
tướng và đoàn rời khỏi khán phòng mới được đứng dậy. Tôi thấy hơi tiếc, không
hiểu sao đoàn không ở lại nói chuyện trực tiếp một chút nhỉ. Những cuộc trao đổi
off-the-record bên lề hội nghị thường sẽ cởi mở và thẳng thắn hơn nữa.
Tôi đến đây là để nói cho càng nhiều người biết
càng tốt tình trạng an ninh mạng yếu kém của Việt Nam. Sau hội nghị, bạn tôi hỏi
có thấy đáng công không? Tôi thấy cũng tạm được, vì rốt cuộc tôi cũng đã cung cấp
được thông tin quan trọng nhất. Chỉ hơi tiếc tôi đã không nhấn mạnh điểm yếu an
ninh mạng đang tạo ra một rủi ro ở cấp hệ thống, có thể gây sụp đổ nền kinh tế
Việt Nam.
---
Sau hội thảo tôi đi uống vài ly với vài người
trong ban tổ chức. Ai quan tâm và thật lòng muốn đóng góp, giúp đỡ đất mẹ Việt
Nam, tôi đều xem là bạn. Tôi nghĩ chuyến đi này tôi đã tìm được nhiều người bạn
mới. Trò chuyện với họ, tôi không thể không nghĩ đến một vấn đề đã khiến tôi bận
tâm lâu nay, đó là làm sao đóng góp cho Việt Nam nhiều hơn mà không đánh mất chính
mình.
Đứng ở ngoài, độc lập với hệ thống thì tiếng
nói sẽ ít có nguy cơ bị quyền lợi hay quan hệ chi phối, nhưng tác động sẽ chậm,
khó quan sát. Can dự trực tiếp, tức là bắt tay vào làm luôn, tác động sẽ nhanh
và rõ ràng hơn, nhưng có nguy cơ bị chính hệ thống mà ta muốn thay đổi nghiền
nát.
Có lẽ tôi sẽ phải đứng chàng hảng. Chỗ nào làm
được thì làm, chỗ nào cần chửi vẫn phải chửi. Nếu mình rõ ràng, sòng phẳng thì
đúng là mẹ nó, sợ gì!
No comments:
Post a Comment