BBC
Tiếng Việt
20 tháng 1 2019
Tổng
thống Mỹ Donald Trump đặt ra các kế hoạch mới cho dự án xây tường biên giới để
chấm dứt tình trạng đóng cửa một phần của chính phủ kéo dài hơn bốn tuần.
Một trong những "thỏa hiệp" của ông là về
những người được gọi là Dreamers - những người đến Mỹ bất hợp pháp khi còn nhỏ.
Ông vẫn muốn được cấp 5,7 tỷ đô la để xây tường.
Đảng Dân chủ đã từ chối cấp khoản này và trước bài
phát biểu của ông Trump thì cũng đã từ chối nhượng bộ.
Việc chính phủ ngừng hoạt động lâu nhất trong lịch sử
nước Mỹ đã ảnh hưởng đến 800.000 nhân viên liên bang.
Trump
nói gì?
Tổng thống nói rằng Hoa Kỳ có một lịch sử đáng tự
hào về việc chào đón người di cư, nhưng điều này đã "bị phá vỡ nghiêm trọng
trong một thời gian rất dài".
Ông nói rằng ông "ở đây để phá vỡ bế tắc và mở
ra cho Quốc hội một con đường phía trước để chấm dứt tình trạng đóng cửa chính
phủ".
Ông một lần nữa nhấn mạnh rằng bức tường không phải
là một cấu trúc liên tục mà chỉ là hàng rào thép tại các khu vực ưu tiên cao.
Nhưng ông giữ nguyên yêu cầu về 5,7 tỷ đô la.
Ông đưa ra hai ý tưởng mới về Dreamers và những người
được hưởng quy chế bảo vệ tạm thời (TPS).
Có khoảng 700.000 Dreamer đang ở Mỹ hiện nay.
Ông Trump nói rằng sẽ gia hạn bảo vệ cho Dreamers
thêm ba năm nữa, cho phép họ tiếp tục nhận giấy phép làm việc ở Mỹ.
Tình trạng
đóng cửa chính phủ còn kéo dài
Phân tích của Anthony Zurcher, BBC News, Washington
:
Donald Trump đang đàm phán với lãnh đạo đa số Thượng
viện Mitch McConnell, và nếu muốn thành công, ông sẽ phải có sự đồng thuận từ
phía đảng Dân chủ.
Thật trớ trêu khi để đổi lại việc xây tường, ông
Trump đề xuất bảo vệ cho những người nhập cư không có giấy tờ trong khi chính
ông bãi bỏ chính sách này hồi năm ngoái.
Bây giờ đảng Dân chủ đang kiểm soát Hạ viện và phép
tính của ông đã thay đổi.
Động thái của tổng thống có thể gây áp lực lên các đối
thủ để trở lại bàn đàm phán, nhưng họ vẫn cảm thấy họ có ưu thế. Trừ phi tổng
thống thú nhận rằng ông đã sai, tình trạng đóng cửa chính phủ nhiều khả năng sẽ
còn kéo dài.
Vài ngày trước, một quan chức cao cấp đảng Cộng hòa
kêu gọi Tổng thống Donald Trump tạm thời mở lại một phần chính phủ liên bang đã
đóng cửa trong hơn ba tuần qua.
Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, người thân cận của
ông Trump, cho biết việc mở cửa có giới hạn trong vài tuần sẽ cho phép các cuộc
đàm phán giữa hai phe Cộng hòa và Dân chủ nối lại.
Việc đóng cửa một phần của chính phủ Trump được ghi
nhận kéo dài lâu nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.
Hệ lụy là hàng trăm ngàn viên chức không được trả
lương và các văn phòng chính phủ đóng cửa.
Tổng thống Trump từ chối phê duyệt ngân sách trừ khi
nó bao gồm 5,7 tỷ đô la để xây bức tường biên giới với Mexico - một cam kết
then chốt trong chiến dịch tranh cử của ông, bức tường mà ông Trump nói Mexico
sẽ phải trả. Phe Dân chủ
bác yêu cầu này và nói rằng họ sẽ không đàm phán thêm cho đến khi chính phủ được
mở cửa trở lại.
Trong khi đó, ông Trump làm cho tình trạng khẩn
trương thêm, khi đe dọa sẽ tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia để có tiền xây
tường mà không cần Quốc hội thông qua.
Lindsey
Graham đề nghị gì?
Ông Graham, Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện, cho
biết ông thúc giục tổng thống hôm 13/1 về chuyện tạm thời mở lại chính phủ để nối
lại đàm phán.
Ông nói nếu các cuộc đàm phán vẫn không ngã ngũ về
chuyện cấp ngân sách, khi đó Nhà Trắng có thể tuyên bố tình trạng khẩn cấp.
"Trước khi ông ấy bỏ qua lựa chọn lập pháp, tôi
sẽ thúc giục mở cửa chính phủ trong một khoảng thời gian ngắn, cỡ như ba tuần,
để xem chúng ta có thể có được một thỏa thuận, "ông Graham nói với Fox
News.
Ông cho biết ông Trump nói với ông: "Hãy thỏa
thuận, rồi sau đó mở cửa chính phủ".Giới phóng viên nói rằng áp lực đang
gia tăng cho ông Trump khi tranh chấp kéo dài. Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy
nhiều người Mỹ quy trách nhiệm cho tổng thống hơn là đảng Dân chủ về việc chính
phủ bị đóng cửa.
Nhưng hôm 13/1, ông Trump vẫn đang tiếp tục đổ lỗi sự
bế tắc cho các đối thủ.
Trước đó, Tổng thống Donald Trump gọi biên giới Mỹ -
Mexico là cuộc khủng hoảng an ninh quốc gia trong khi Đảng Dân chủ cáo buộc ông
bắt giữ con tin Mỹ trước mối đe dọa giả mạo.
Hai bên tiếp tục đào sâu vấn đề về bài diễn văn quốc
gia vào tối hôm thứ Ba - vậy chuyện gì đang xảy ra?
Khi đất nước chờ đợi Washington tiến lên, đây là một
vài lựa chọn mở ra cho ông Trump, theo phân tích của Anthony Zurcher của BBC.
1.
Trump tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia
Bài diễn văn của tổng thống không tuyên bố tình trạng
khẩn cấp quốc gia, nhưng Thư ký Báo chí Nhà Trắng Sarah Sanders nói với phóng
viên hôm thứ Tư rằng việc này "chắc chắn vẫn còn trên bàn".
Nếu ông Trump sử dụng quyền lực tổng thống của mình,
ông có thể bỏ qua Quốc hội và đạt được việc xây dựng bức tường thông qua nguồn
lực quân sự.
Giới chỉ trích có thể coi đây là sự lạm dụng quyền lực
một cách trắng trợn, và ngay cả sau khi ông Trump soạn thảo tuyên bố của mình,
ông phải thông báo cho Quốc hội chính xác những quyền lực mà ông đang sử dụng.
Sau đó, Quốc hội có thể vô hiệu hóa nó bằng một cuộc
bỏ phiếu của cả Thượng viện và Hạ viện - nhưng theo luật pháp Hoa Kỳ, việc bãi
bỏ tình trạng khẩn cấp sẽ vẫn cần Tổng thống ký để nó có hiệu lực.
Trong tình huống như vậy, dường như ông Trump sẽ
không thông qua, gây ra cuộc chiến pháp lý giữa hai nhánh của chính phủ.
Nhưng Đạo luật Khẩn cấp Quốc gia năm 1976, đưa ra thẩm
quyền đơn phương cho tổng thống trong trường hợp khẩn cấp, cũng như lịch sử tòa
án về việc trì hoãn các quyết định an ninh quốc gia của tổng thống, có thể có lợi
cho ông.
Trong khi tranh luận rằng có một cuộc khủng hoảng cần
giải quyết, ông Trump nói rằng 300 công dân Mỹ chết mỗi tuần vì heroin,
"90% heroin đó tràn qua từ biên giới phía nam của chúng ta".
Đúng là gần
như tất cả heroin vào Mỹ là từ Mexico, nhưng theo Cơ quan Quản lý Thực thi Ma
túy của ông Trump, hầu hết heroin vào Mỹ qua các cảng nhập cảnh hợp pháp. Vì vậy,
việc xây dựng bức tường sẽ không có hiệu quả.
Và trước cuộc bầu cử một năm, có vẻ như tổng thống sẽ
không nhận được sự ủng hộ hoàn toàn cho biện pháp gây tranh cãi như vậy từ
chính đảng của ông.
Như Thượng nghị sĩ Marco Rubio nói với BBC hôm thứ
Tư: "Chúng ta phải thận trọng trong việc tán thành rộng rãi việc sử dụng
quyền hành pháp."
Tổng số người di cư vào Mỹ từ năm 2000 đến 2018
Anthony
Zurcher: Donald Trump sắp hết tác dụng đòn bẩy trong
các cuộc đàm phán với Đảng Dân chủ.
Mối đe dọa "khẩn cấp quốc gia" chỉ là lá
bài duy nhất còn lại của ông - nhưng tối thứ Ba, có lẽ là cơ hội tốt nhất để sử
dụng là bài, khi ông có thể thực hiện nó trước quốc gia.
Trong khi thực hiện bước đi như vậy sẽ cho phép tổng
thống tuyên bố rằng ông đang hành động trong khi chuyển trận chiến sang tòa án,
thậm chí một số người bảo thủ lo sợ rằng nó sẽ tạo ra tiền lệ xấu.
Đảng Dân chủ có thể kết luận ông đang lừa gạt - đưa
tổng thống trở lại điểm xuất phát.
2.
Trump thỏa thuận với Quốc hội
Ông Trump đã gặp các nhà lãnh đạo quốc hội tại Nhà
Trắng hôm thứ Tư trong một nỗ lực khác để giải quyết việc đóng cửa chính phủ,
chỉ để kết thúc việc không đạt được thỏa thuận khi Đảng Dân chủ vẫn kiên quyết
không tài trợ xây dựng bức tường.
Trong khi đó, áp lực đang gia tăng ở Capital Hill -
như có những nỗ lực ngăn cản.
Hôm thứ Ba, Đảng Dân chủ trong Thượng viện đã không
thông qua dự luật chính sách ở Trung Đông của lưỡng đảng trong sự phản đối, và
có thể tiếp tục chặn luật đóng cửa chính phủ trong sự phản đối.
"Chúng ta không thể tiếp tục,
với việc chính phủ đóng cửa, người dân không nhận được tiền lương và bị tổn hại," Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ
Patty Murray của Washington nói với CNN sau cuộc bỏ phiếu.
Cùng lúc đó, Hạ nghị sĩ Đảng Dân chủ Hakeem
Jeffries, nói với các phóng viên sau cuộc họp kín của Đảng Dân chủ rằng "với
mỗi ngày trôi qua", đảng của ông hy vọng sẽ có thêm nhiều sự sẵn sàng đàm
phán từ Đảng Cộng hòa.
Ông Jeffries nhắc lại rằng Đảng Dân chủ Hạ viện sẵn
sàng sử dụng luật trước đây của Đảng Cộng hòa Thượng viện để mở lại chính phủ.
"Điều đó với tôi dường như là một sự thỏa hiệp
hợp lý," ông nói. "Những gì chúng tôi đang nói là chúng tôi sẽ không
để bị ép vào một cuộc thảo luận mà chúng tôi phải chịu nhường hàng tỷ đô la cho
một bức tường biên giới mà không ai tin rằng nó sẽ có hiệu quả."
Tất
cả chín đại biểu quốc hội (gồm một người của Đảng Cộng hòa) của các quận giáp
Mexico đều phản đối bức tường của ông Trump.
Bản đồ bức tường biên giới Mỹ - Mexico
Anthony
Zurcher: khi việc đóng cửa chính phủ trở nên tồi tệ
hơn, sẽ ngày càng khó khăn hơn cho ông Trump trong việc giữ cho Đảng Cộng hòa
trong Quốc hội không bị phá vỡ hàng ngũ.
Đã có ba thượng
nghị sĩ Đảng Cộng hòa kêu gọi mở lại chính phủ mà không cần phải có tiền tài trợ
xây dựng bức tường. Khi Hạ viện bỏ phiếu về dự luật của Đảng Dân chủ để mở lại
chính phủ, bảy người Cộng hòa đã cùng tham gia.
Trong tương lai số phiếu chắc chắn sẽ tăng lên. Các
thành viên của cả hai viện đều đang tìm kiếm một lối thoát trong các cuộc đàm
phán để thoát khỏi mớ hỗn độn này.
Nếu đảng Cộng hòa không thể đưa ra cho đảng Dân chủ
bất cứ điều gì để giải quyết tình trạng cho những người di cư không có giấy tờ ở
Mỹ, thì kết quả rất có thể sẽ mới, khoản tiền tài trợ an ninh biên giới mơ hồ
mà không cung cấp tiền một cách rõ ràng cho tổng thống để xây dựng bức tường
như đã hứa của ông.
Người di cư Honduras đi về phía hàng rào biên giới Mỹ - Mexico để băng
qua Tijuana, Mexico. GETTY IMAGES
3. Tiếp
tục đóng cửa chính phủ
Khoảng 800.000 nhân viên liên bang dự kiến sẽ lỡ tiền
lương đầu tiên trong tuần này nếu tổng thống và các nhà lập pháp không thể đạt
được thỏa hiệp.
Nhiều người đã bị nghỉ phép - tạm thời nghỉ việc -
nhưng những người được coi là thiết yếu đã làm việc từ ngày 22/12 mà không được
trả tiền.
Và nếu việc đóng cửa một phần kéo dài đến cuối tuần,
nó sẽ trở thành vụ đóng cửa chính phủ lâu nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.
Công nhân bực tức và cả các quan chức được bầu phản đối đóng cửa chính phủ
trong một cuộc biểu tình không đảng phải ở Philadelphia
No comments:
Post a Comment