Trân
Văn -
Thiên Hạ Luận
11/05/2018
Chuyện
quy hoạch bán đảo Thủ Thiêm (quận 2 – TP.HCM) thành “Khu Đô thị mới”, sau này đổi
thành “Trung tâm Kinh tế - Tài chính – Thương mại” càng ngày càng nóng. Nhiệt độ
càng lúc càng cao.
Bản đồ quy hoạch mới của
Khu đô thị Thủ Thiêm.
Tuần
trước, chuyện quy hoạch bán đảo Thủ Thiêm sôi sùng sục vì bản đồ đính kèm quyết
định cho phép giải tỏa – thu hồi đất có hay không, còn hay mất hiện chưa… xác định
được (!), vì chính quyền TP.HCM dám ban hành văn bản hủy quyết định phê duyệt
quy hoạch bán đảo Thủ Thiêm mà… Thủ tướng Việt Nam (Võ Văn Kiệt) từng ký và văn
bản lạm quyền này vẫn… có giá trị thực thi (!?), vì vụ Phó Chủ tịch chính quyền
một địa phương dám hủy quyết định của người đứng đầu đầu nội các là nhờ có một
Phó Thủ tướng (Nguyễn Tấn Dũng) cấp cho công văn chống lưng (!!!)…
Tuần
này, chuyện quy hoạch bán đảo Thủ Thiêm làm người ta bàng hoàng vì toàn bộ hệ
thống công quyền từ trung ương đến địa phương cùng ngoảnh mặt làm ngơ, cho dù
15.000 gia đình từng cư trú ở bán đảo Thủ Thiêm kêu oan ròng rã suốt hai thập
niên. Suốt hai thập niên hàng chục ngàn người khốn khổ, khốn nạn vì mất nơi cư
trú, không có sinh kế, chìm trong nợ nần. Suốt hai thập niên, hàng chục ngàn
người vừa loay hoay kiếm cách sinh tồn, vừa kêu oan vì mỗi mét vuông chỉ được bồi
thường chừng 200.000 đồng rồi ngay sau đó, mỗi mét vuông đất mà chính quyền
TP.HCM cưỡng đoạt từ họ để giao cho các “chủ đầu tư” được rao bán với giá hàng
chục triệu đồng. Suốt hai thập niên, giá đất ở Thủ Thiêm tăng dần từ hàng chục
triệu đến hàng trăm triệu đồng mỗi mét vuông nhưng tiếng kêu oan của cư dân Thủ
Thiêm lọt thỏm, càng lúc tụt càng sâu xuống đáy của sự vô tâm và cả sự vô tình
của xã hội…
Tại
sao phải mất 20 năm oan khiên mới thấu “Trời”? Vì lẽ gì mà đến giờ này, thiên hạ
mới hài ra những cái tên như: Lê Thanh Hải, Nguyễn Văn Đua, Tất Thành Cang, Lê
Hoàng Quân?..
***
Giữa
hàng triệu nhận định, bình phẩm của người dùng mạng xã hội tại Việt Nam về
scandal Thủ Thiêm, có không ít thông tin, tâm sự của những người đã hoặc đang
là thành viên hệ thông truyền thông chính thức tại Việt Nam, tự giãi bày, tự vấn
về chuyện làm thinh.
Theo
Nguyễn Vĩnh Nguyên, sở dĩ Thủ Thiêm trở thành thảm nạn kéo dài suốt hai thập
niên là vì hệ thống truyền thông câm lặng trước “thế lực đen” trong hệ thống
công quyền. Nguyên – sau khi quan sát những vụ “tụ tập phản đối” của các nạn
dân, nhiều lần lặn lội trong các khu tạm cư, chứng kiến những cá nhân, những
gia đình vất vưởng thế nào, tuyệt vọng ra sao “bên lề phát triển” đã viết ba
bài. Loạt bài này kịp “chạy” trên tờ Sài Gòn Tiếp Thị, một tháng sau, tờ báo
này bị bức tử. Nguyên thú nhận, dẫu có kịp “chạy” ra giữa lộ, loạt bài đó cũng chẳng có âm vọng nào!
Nguyên
kể thêm rằng đã trôi giạt qua nhiều tờ báo khác, rằng đã được dặn dò giống như
nhiều đồng nghiệp khác là “đừng đụng đến Thủ Thiêm để không đụng đến… thành phố”.
Lãnh đạo Ban Biên tập các cơ quan trong hệ thống truyền thông thường bắt các
nhà báo làm việc dưới quyền tự vấn: Chuyện đó có đáng để… hi sinh hay không?
Câu hỏi ấy như một câu kệ và báo giới tụng nó hàng ngày để làm thinh trước những
bất công, những oan ức mà dân lành muốn hay không cũng phải gánh, kể cả trước
những vấn đề hệ trọng như chủ quyền lãnh thổ.
Nguyễn
Vĩnh Nguyên tự hỏi: Vậy thì điều gì đáng để hy sinh?
Chuyện
hệ thống truyền thông đang “đồng ca” về những vấn đề liên quan tới Thủ Thiêm được
Nguyên xem như “đèn xanh”. Báo giới lao vào để “rửa ẩn ức về nỗi nhục vô trách
nhiệm trong quá khứ” và cả để “minh ha cho điều nhà nước muốn”. Song cũng như
vô số vụ bê bối đã được bày ra khác, báo giới cũng chỉ vào cuộc lúc sự đã rồi.
Nguyên thắc mắc: Nước mắt của cư dân Thủ Thiêm trên những trang báo trong thời
gian vừa qua liệu có đủ sức chặn một cỗ máy vấy máu vạn năng đang
sầm sầm lao tới bờ vực quá độ của bất công?
Xem
tường thuật trên facebook của Hương Quỳnh – facebooker làm việc tại tờ Tuổi Trẻ
- về cuộc đối thoại giữa bà Nguyễn Thị Quyết Tâm, Đại biểu Quốc hội, Chủ tịch Hội
đồng nhân dân TP.HCM, Phó Bí thư Thành ủy TP.HCM với cư dân Thủ Thiêm hôm 9
tháng 5, dễ thấy nghẹn, thấy uất lây khi những người dân vừa khóc, vừa chất vấn
bà Tâm: Bà từng khuyên chúng tôi nên hy
sinh một chút đất để con cháu được hưởng một cuộc sống mới, tương lai mới trên
đô thị mới. Hôm nay thấy con cháu chúng tôi vơ vất trong khu tạm cư, cũng phải
hy sinh, bà có ray rứt không? Là đại biểu cho dân Thủ Thiêm suốt hai nhiệm kỳ ở
Quốc hội ở Thủ Thiêm, bà đã hứa bao nhiêu lời, bà đã nghe, đã chứng kiến bao lời,
bà đã làm gì để xứng đáng với lá phiếu của chúng tôi? Bà có giải quyết được
không? Nếu không, nghỉ đi cho người khác làm... nhưng đừng tìm
những chi tiết ấy về cuộc đối thoại vừa kể trên hệ thống truyền thông chính thức
vì mất công!
Những
nhà báo như Hương Quỳnh cũng chỉ dám đặt vấn đề: “Mất gì ở Thủ Thiêm?”, dám
than: Đất đai, tài sản, sinh kế, yên bình, tương lai, hy vọng, uy tín, niềm
tin… gần như đã mất sạch! - trên… facebook!
Dường
như bất kể thế nào thì Thủ Thiêm cũng chưa phải là thứ để những thành viên Ban
Biên tập các cơ quan truyền thông trong hệ thống truyền thông chính thức ở Việt
Nam chọn làm chuyện “đáng để hy sinh”!
Thủ
Thiêm cũng là lý do để Tú Nhỏ Nguyễn Tú – làm việc tại tờ Pháp Luật TP.HCM –
thú thật trên facebook của cô rằng cô “thấy mình có lỗi” trước thân phận nhiều người. Đó là một
cụ bà sống tại quận 9, mở quán nước ven xa lộ Hà Nội để nuôi thân, nuôi chồng
không còn khả năng lao động và hai đứa con bị bệnh tâm thần. Bà cụ tìm gặp Tú
vì khi mở rộng xa lộ Hà Nội, hệ thống công quyền dỡ nhà, thu hồi đất, buộc gia
đình bà rời khỏi nơi mà họ đã cư trú hơn 20 năm nhưng không bồi thường, cũng
không dành cho gia đình bà bất kỳ hình thức hỗ trợ nào bởi họ không có giấy chứng
nhận quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất. Người phụ nữ nghèo, hèn, bỏ dép
ngoài cửa, đi chân không do sợ làm dơ Tòa soạn khẳng định, bà không khiếu nại,
không dám chống đối, chỉ nhờ Tú trình bày giúp “nguyện vọng” xin một rẻo đất nhỏ
chỗ nào cũng được để gia đình bà có chỗ chui ra, chui vào… Tú kể, bà cụ làm cô ứa
nước mắt vì bất lực.
Tú
kể thêm là cô mới quay lại tìm các cư dân Thủ Thiêm. Họ tiếp tục cung cấp hồ
sơ, tài liệu một cách nhiệt tình. Trao xong, một chú hỏi cô: “Giờ báo dám đăng
chưa con?”. Tú nhấn mạnh, chú hỏi bằng tất cả sự thông cảm, không một lời trách
móc dù họ vô cùng đơn độc trong hành trình suốt 20 năm vừa qua!
Tú
kết thúc tâm sự của cô bằng một nhận định lơ lửng: Đâu phải chỉ có Thủ Thiêm!
Đâu
phải chỉ có Thủ Thiêm!
Cũng
với suy nghĩ giống hệt như vậy, Thuan Vuong Tran – một facebooker cũng là nhà
báo – tự hỏi: Có phải chỉ có Thủ Thiêm không? Đất nước này có bao nhiêu Thủ
Thiêm? Mỗi tỉnh, thành có bao nhiêu Thủ Thiêm? – và hướng dẫn: Cứ hỏi các nhà
báo nội chính xem họ đã nhận bao nhiêu tấn đơn về khiếu kiện đất đai. Cứ hỏi những
người sống quanh bạn xem tỉ lệ bất bình liên quan đến đất đai là bao nhiêu, tôi
tin là tỉ lệ ấy rất cao. Cứ đến bất kỳ khu vực nào được giải tỏa để xây dựng
chung cư, khu đô thị mới, bạn sẽ thấy họ...
Ai
trong số những người dân bo vơ đang nhan nhản ấy cũng khóc, có người khóc suốt
mấy chục năm, khóc cho đến khi chết, những giọt nước mắt không thể thấy trên
các trang báo, họ phải tự chùi đi, cắn răng đứng dậy để kiếm miếng ăn, để sống
tiếp, để hi vọng rồi lại khóc. Sự phổ biến ấy của nước mắt cho thấy, lỗi không
chỉ nằm ở những nhân vật mang bí số: Hai, Ba, Tư, Năm... Lớn hơn là cơ chế nào
đã khiến những kẻ mang các bí số ấy dễ dàng đứng về một phía với những con cá mập, biến tài sản hàng chục ngàn người thành của cải riêng họ?
***
Tháng
6 năm 2016, nhân dịp kỷ niệm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, ông Nguyễn Như
Phong, lúc đó là Tổng Biên tập tờ Năng Lượng Mới, thảy ra một ví von làm nhiều
đồng nghiệp của ông tại Việt Nam phiền lòng: Nhà báo giống như chó!
Chưa
có ai khảo sát xem báo giới ở Việt Nam bị tổn thương thế nào, từ chính trị,
kinh tế đến văn hóa, xã hội bị tổn hại ra sao khi báo giới vẫn bị chỉ trích rằng
phải chờ đèn mới dám… sủa. Ngay cả khi đã có lệnh, sủa cũng phải kiềm chế về âm
lượng và phải quan sát chung quanh để điều chỉnh âm điệu.
Thủ
Thiêm không chỉ đẩy uất hận của các nạn dân đến đỉnh, Thủ Thiêm làm nhiều người
khác như Ngô Nguyệt Hữu bật ra cáo buộc: Các ông nợ người dân những cuộc đời bị
đánh cắp, những số phận bị đánh gục. Các ông nợ nhân dân niềm tin vào tương
lai. Các ông nợ quốc gia vì sự phát triển bị chính các ông kìm hãm. Đó, đích xác là tội ác!
Thế
“các ông” có nợ báo giới khi dùng cường quyền khống chế báo giới không? Báo giới
– với sứ mạng vẫn được xem như “quyền lực thứ tư” - có nợ đồng bào của mình
không? Ân đền, oán trả. Đền thế nào, trả ra sao?
*
Liên quan
No comments:
Post a Comment