Đoàn
Hưng Quốc
Một
bài báo rất đáng chú ý trên tờ New York Times [1] đã trích dẫn nhận xét của
viên chức ngoại giao giấu tên ở vùng Đông Nam Á: “Âm mưu chia rẽ ASEAN của Bắc Kinh cuối cùng sẽ bị phản tác dụng vì
càng thúc giục các nước nhỏ tại Á Châu xích lại gần hơn với Mỹ”.
Nội
dung chính của bài viết nhằm tường thuật các lời lẽ mạt sát của báo chí Hoa Lục
đối với Ngoại trưởng Hillary Clinton trước ngày bà đến Bắc Kinh vào tuần này
(sau khi đã viếng thăm Indonesia cùng các đảo quốc Thái Bình Dương), đồng thời
cảnh cáo Hoa Kỳ không nên lợi dụng tranh chấp Biển Đông để kéo bè phái bao vây
Trung Quốc.
Chỉ
hai ngày trước đây, Thủ tướng Ôn Giao Bảo đã ngỏ lời cảm ơn Cam Bốt ủng hộ Bắc
Kinh trong hồ sơ Biển Đông và hứa hẹn sẽ hỗ trợ hào phóng về kinh tế. Cung cách
lộ liễu này chỉ nhằm mục đích xách động tình trạng chia rẻ trong ASEAN kể từ
khi Phnom Penh – với vai trò Chủ tịch Hiệp hội – đã ngăn cản một bản Thông cáo
chung với nội dung đề cập đến các tranh chấp biển đảo.
Trung
Quốc hiện áp dụng lại kế Liên hoành trong thời Chiến Quốc nhằm chia rẻ và bắt
các nước láng giềng khuất phục, nhưng vì quá chủ quan nên Bắc Kinh đã học sai
kinh nghiệm của lịch sử. Lề lối hống hách, đe doạ các lân bang y như thói của
nước Tần lang sói 2000 năm trước nhưng lại hoàn toàn đi ngược với trào lưu của
thế kỷ thứ 21 trong đó thông tin đã nâng cao ý thức và sự liên kết của các dân
tộc chống lại mọi chủ nghĩa độc tôn và ý đồ thống trị.
Nhân vật bị Hoa Lục chỉ trích tức Ngoại
trưởng Hillary Clinton lại chủ trương dùng quyền lực khôn ngoan (“smart power”)
nhằm cũng cố vai trò lãnh đạo của Mỹ [4]. Một cách tổng quát, quyền lực khôn
ngoan được xây dựng trên căn bản hợp tác giữa các quốc gia cùng những cơ quan
phi chính phủ để luật pháp và các quy tắc quốc tế được tôn trọng và áp dụng khi
cần giải quyết những vấn đề trên thế giới; nhưng đồng thời vẫn duy trì sức mạnh
quân sự để hổ trợ khi cần thiết.
Kết quả thấy rõ là
Trung Quốc càng hung hăng thì càng bị cô lập. Những quốc gia như Iran, Bắc Hàn
hợp tác với Hoa Lục thuần tuý vì tham vọng riêng tư để bảo vệ ngôi vị của giai
cấp cầm quyền chớ không hề chia xẻ một giá trị tinh thần hay phản ảnh một ước
muốn nào trong quần chúng.
Trái lại Hoa Kỳ hiện
bỏ vốn rất ít tại Đông Á nhưng thu lợi lại rất nhiều: một mặt nhờ vào
tinh thần chống chủ nghĩa bành trướng của Trung Quốc; mặt khác dựa trên sức
mạnh đang lên về kinh tế và quân sự của khu vực khiến nhiều quốc gia tìm sự hổ trợ
nhưng vẫn muốn giữ tính độc lập để không bị lôi kéo về một phía. Điều này phù
hợp với các giới hạn tài chính khiến Mỹ không thể lao vào một cuộc chạy đua vũ
trang mới vô cùng tốn kém ở Thái Bình Dương [5].
Một liên minh chính
thức dù chưa thành hình nhưng đã có trên thực tế. Mọi động thái quân
sự nhỏ nào tại Đông Á cũng sẽ gây nên cơn địa chấn khắp vùng Thái Bình Dương và
Ấn Độ Dương, khi đó Bắc Kinh sẽ phải đối phó với việc tăng cường quân sự từ
nhiều phía gồm Ấn Độ, Singapore, Nam Dương, Mã Lai, Phi Luật Tân, Việt Nam, Đài
Loan, Nam Hàn, Nhật Bản, Úc và Hoa Kỳ.
Quyền
lực mềm của Trung Quốc là sức mạnh kinh tế và mậu dịch. Các nước đều ý thức
điều này có thể là cơ hội hay hiểm hoạ tuỳ theo cung cách ứng xử của Bắc Kinh,
nhưng cho đến nay vẫn chưa có biện pháp nào đối phó hữu hiệu. TPP (Trans
Pacific Partnership, hay Hiệp ước đối tác xuyên Thái Bình Dương) là một sáng
kiến của Hoa Kỳ nhưng việc thực hiện sẽ vô cùng khó khăn vì trình độ và quyền
lợi chênh lệch rất nhiều giữa ngay chính các quốc gia trong khu vực.
Trào lưu mà Trung
Quốc lo sợ nhất và tìm mọi cách ngăn cản trong nước và ngay cả ở vài quốc gia
lân bang là làn sóng dân chủ và nhân quyền vốn đi đôi với đà phát triển của
công nghệ thông tin.
Ngược lại chính lập trường này càng khiến Bắc Kinh bị cô lập với quốc tế và
chính dân chúng trong nước vì làm lộ rõ chủ nghĩa duy lợi (mercantilism), bám
víu quyền lực mà không đề cao được một giá trị tinh thần nào cho nhân loại.
Như
nước Tần lang sói 2000 năm trước, Trung Quốc hiện là một con hổ cô độc – nhưng
không phải là kém phần hung dữ.
***
Tài liệu tham khảo:
[1]
A Harsh Reception for Clinton in China’s State Media – The New York Times
04/09/2012
[2]
Nguyên văn trong bài báo:” China’s evident pressure on the Association of South
East Asian Nations has undermined 20 years of Chinese ‘charm diplomacy,’ said
an Asian diplomat, who spoke on condition of anonymity per diplomatic practice.
“If
Asean is divided, this will ultimately rebound against China’s interests
because it could well catalyze the very thing China fears most: containment by
the United States as anxious smaller countries will naturally cluster around
the United States for balance,” the diplomat said.
[3]
Đi theo Trung Quốc, Cam Bốt nhận được hứa hẹn hỗ trợ kinh tế
từ Bắc Kinh – RFI 4/9/2012
Đ.H.Q.
Tác
giả gửi trực tiếp cho BVN
[4]
Xem bài “Leading Through Civilian Power” – tác giả Hillary R. Clinton đăng trên
trang mạng của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ http://www.state.gov/documents/organization/153108.pdf
[5]
Theo một vài ước tính lạc quan thì Trung Quốc sẽ chi tiêu quốc phòng nhiều hơn
Hoa Kỳ kể từ năm 2026.
No comments:
Post a Comment