Văn Giá (Tiền Phong)
13:00 | 16/09/2012
TP - Ngày 22-9-2012 tới là ngày
kỷ niệm 80 năm báo Phong Hóa (sau đổi thành Ngày Nay) ra đời. Cũng trong ngày
này, dự kiến một số trang mạng trong và ngoài nước đồng loạt khởi đăng báo này
dưới dạng số hóa lần lượt từ số đầu tiên cho đến số cuối cùng.
Bìa báo Ngày Nay số
Xuân năm 1937
Những
người làm công việc số hóa toàn bộ tờ
Phong Hóa - Ngày Nay trước hết là những người con của các nhà văn,
họa sĩ vốn là thành viên làm việc cho báo này. Người thứ nhất phải kể đến chị
Phạm Thảo Nguyên (nhũ danh Phạm Thị Thảo), hiện nay đã lớn tuổi.
Chị
là con dâu của nhà thơ Thế Lữ- một trong những thành viên chủ chốt của TLVĐ.
Chồng chị là tiến sĩ toán Nguyễn Thế Học, đã mất, con trai út của cố thi sĩ Thế
Lữ.
Hiện
chị sở hữu bộ báo Phong
Hóa - Ngày Nay, tuy nhiên không hoàn toàn đầy đủ. Bắt đầu từ “tài
sản” này, chị đã cùng một số hậu duệ của nhóm TLVĐ có ý tưởng sưu tầm và số hóa
toàn bộ Phong Hóa - Ngày
Nay.
Chị
tâm sự: “chúng tôi mang hết tâm sức ra thực hiện việc số hóa và phát hành sưu
tập Phong Hóa - Ngày Nay:
Một Di sản chung của tất cả người Việt chúng ta”.
Báo
Phong Hóa- Ngày Nay, với tổng cộng 414 số kéo dài suốt từ 1932 đến 1940 được
xem như một phong vũ biểu về xã hội Việt Nam thời kỳ bấy giờ.
Sự
kiện này thu hút sự quan tâm nồng nhiệt không những của những người yêu văn
học, báo chí mà cả những người hoạt động ở các ngành lịch sử, kinh tế, xã hội
học, các ngành KHXH và NV khác.
Người
thứ hai, đó là anh Nguyễn Trọng Hiền, con trai của họa sĩ Cát Tường
(1912-1946), có biệt danh là họa sĩ Lemur (Lơ-muya, tiếng Pháp: bức tường). Đây
là một họa sĩ tài danh thời bấy giờ. Tuy không phải là thành viên của TLVĐ,
nhưng ông đã cùng một số họa sĩ như Nguyễn Gia Trí, Tô Ngọc Vân tham gia như là
những cộng tác viên ruột của Tòa báo.
Vào
khoảng năm 1934, ông đã là người sáng tạo ra chiếc áo dài Lemur tân thời, từ đó
loại áo này nhanh chóng được phụ nữ đô thị chấp nhận, rồi được phổ biến rộng
rãi trên cả nước.
Anh
Nguyễn Trọng Hiền, hiện làm nhiếp ảnh nghệ thuật. Anh là người công phu xử lý
kỹ thuật toàn bộ bản số hóa này. Đây là một việc làm đòi hỏi cực kỳ tỉ mỉ, công
phu, và kiên nhẫn. Ở tuổi 70 như anh, công việc này có thể quá sức, nhưng anh
vẫn hoàn thành một cách xuất sắc.
Ngoài
ra, còn có Martina Nguyễn Thục Nhi là một trong những người góp nhiều công sức.
Hiện cô sống tại nước Anh, đang làm nghiên cứu và viết báo. Cô cũng sưu tầm
được một số đáng kể Phong
Hóa- Ngày Nay, đã chụp thành film, đem gộp cùng bộ của chị Thảo chỉ
còn thiếu một ít số.
Từ
đó, nhóm liên hệ với nhiều người để cùng chung sức tìm giúp. Ở bên hải ngoại có
anh Đỗ Tuấn Khanh; trong nước có nhà văn Vu Gia- người đã công bố một số chuyên
luận về Nhất Linh, Khái Hưng, Thạch Lam, Hoàng Đạo, Thế Lữ… Đặc biệt, anh
Nguyễn Tường Thiết con trai của nhà văn Nhất Linh, đã chia sẻ một tư liệu vô
cùng quý giá: Di cảo viết tay “Đời làm báo” của Nhất Linh.
Qua
tư liệu này, cho đến nay, chúng ta mới có thể biết đích xác các thành viên
chính thức của TLVĐ bao gồm 7 người: Nhất Linh, Khái Hưng, Hoàng Đạo, Thạch
Lam, Thế Lữ, Tú Mỡ, Xuân Diệu (Xuân Diệu là người được kết nạp muộn nhất).
Trước
đây, do tư liệu gốc không có, nhiều tài liệu nghiên cứu đã công bố không chính
xác số lượng các thành viên chính thức của TLVĐ, khi vắng người này, khi thêm
người khác như Trần Tiêu, Nguyễn Gia Trí, Cát Tường…
Về
phần kỹ thuật, ngoài vai trò chính là anh Nguyễn Trọng Hiền, còn có sự giúp sức
của những người như Lê Thành Tôn, Đỗ Thị Kim Dung, Lê HuyềnThanh.
Đến
thời điểm này thì toàn bộ báo Phong
Hóa- Ngày Nay đã hoàn chỉnh bản số hóa.
Trong
phần Dẫn nhập,
các tác giả cho biết: Báo
Phong Hóa từ số 1 (ra ngày 16/6/1932) đến số 13 (ra ngày 8/9/1932)
do ông Phạm Hữu Ninh làm quản lý. Ông Ninh lúc bấy giờ là đồng nghiệp cùng dạy
học ở trường tư thục Thăng Long với Nhất Linh và Khái Hưng.
Tờ
báo không có gì mới mẻ, không được báo giới chú ý và dần đi xuống. Chớp thời cơ
đó, Nhất Linh mua lại. Từ số 14, Nguyễn Tường Tam (Nhất Linh) chính thức đứng
tên chủ bút.
Tuy
13 số Phong Hóa
đầu tiên không phải của nhóm Nhất Linh làm việc, nhưng nhóm sưu tầm công trình
vẫn đưa vào đầy đủ để độc giả làm tài liệu.
Ngoài
ra, công trình cũng công bố một số bút danh của các thành viên TLVĐ mà lâu nay
chúng ta ít biết. Đây là những chỉ dẫn quan trọng giúp cho người đọc dễ dàng
tiếp nhận Phong Hóa- Ngày
Nay.
Cũng
có một tiếc nuối. Số là thế này: Sau số 224 ra ngày 07-09-1940, báo Ngày Nay bị chính quyền
thực dân rút giấy phép, đóng cửa hẳn. Năm 1945, một số thành viên cũ như Khái
Hưng, Hoàng Đạo, Thế Lữ, Tú Mỡ, Thanh Tịnh, Nguyễn Tường Bách… tụ tập lại, cho
ra tờ Ngày Nay Kỷ Nguyên
Mới, được 16 số thì đình bản, ngày 18-8-1945.
Theo
như nhóm tác giả công trình số hóa cho biết, hiện không tìm thấy các số báo đó.
Giá như, sau này, nếu độc giả nào có tư liệu này trong tay sẽ có thể giúp các
tác giả công trình bổ khuyết thì hay biết mấy.
Được
biết, mấy tháng nay, chị Phạm Thảo Nguyên thay mặt nhóm tác giả công trình Bản
số hóa Phong Hóa - Ngày
Nay đã từ Mỹ trở về nước, tiếp xúc với một số các cơ sở đào tạo và
nghiên cứu văn học trong nước để hiến tặng công trình này.
Các
nơi được thụ hưởng gia tài này bao gồm: Đại học Vinh, Trung Tâm Phật giáo Liễu
Quán, Khoa ngữ văn - ĐH Sư phạm HN, Khoa Văn học và Ngôn ngữ - ĐHKHXH và NV
TPHCM, Đại học Hoa Sen TPHCM, và Khoa Viết văn - Báo chí thuộc ĐH Văn hóa HN.
Các
trang Website của các cơ quan này đã thỏa thuận và được nhóm tác giả công trình
cho phép sẽ đồng loạt khởi đăng lần lượt các số Phong Hóa- Ngày Nay vào ngày 22/9/2012,
ngày kỷ niệm báo Phong Hóa
do nhà văn Nhất Linh giám đốc kiêm chủ bút ra mắt bạn đọc.
Việc
khởi đăng bản số hóa Phong
Hóa - Ngày Nay xứng đáng được xem là một sự kiện văn học, văn hóa
thực sự có ý nghĩa trong đời sống hiện nay.
Ngày
14.9.2012
Văn Giá
No comments:
Post a Comment