Truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư
Viet Studies 1-9-2012
Ngồi
ở ngoài hiên có thể ngửi được mùi biển cả. Hoa cúc dại mọc liếm lên thềm. Ngôi
nhà của tụi mình không cần rộng, chỉ cần kê vừa một cái giường và gian bếp. Ở
đó có ông già hơi lãng đãng, đôi khi lấy điện thoại di động khuấy cà phê, hay
ngồi nhìn mây những khi ti vi hết chương trình thế giới động vật. Ở đó có bà
già hí húi cọ nồi, lâu lâu vói tay ra sau tự đấm lưng. Radio mở rọt rẹt chương
trình ca cải lương cuối chiều, miệng bà cằn nhằn tối qua không ngủ được vì ông
già ngáy dữ quá. Đêm nay tôi sẽ thủ cục muối hột, cứ hả họng ra ngáy là tôi thả
vô miệng cho mặn thấy mồ tổ. Mặt ông già tê mê, khoái chí nói bà cằn nhằn cũng
có duyên, y như hồi xưa vậy, thiệt chẳng bõ công tôi bỏ xứ theo bà.
Bức
tranh đó hai mươi năm trước ngoại và bồ cùng tô vẽ, mỗi khi hẹn hò. Viễn tượng
đào được hủ vàng cũng không gây say ngây bằng nằm cạnh nhau thêu dệt một tổ ấm
cuối đời. Ngoại hồi ấy mới bốn mươi, cứ tủm tỉm cười hình dung mùi dầu gió trên
bâu áo bồ những ngày trở lạnh. Bồ nói bao giờ già sẽ về sống với ngoại (lúc ấy
cũng già), ở đâu cũng được, nhà là nơi có người thương. Gần biển thì thích hơn
vì khí trời ở đó tốt cho lá phổi rệu rã của thằng từng nghiện thuốc lá. Ngoại
sẽ nấu những món ăn bồ thích, sáng bắc nước pha trà chiều pha vào chậu cho bồ
tắm. Thỉnh thoảng bồ hé cửa nhà tắm ngoắc tay, bảo ê bà kỳ lưng giùm tôi coi.
Vài lúc bồ quên gội đầu, ngoại sẽ rầy rà đàn ông gì mà hôi rình. Dĩ nhiên đàn
bà tuổi đó sẽ cằn nhằn rỉ rả suốt ngày. Cằn nhằn gió, cằn nhằn gạo lên giá và
nhất là cằn nhằn ông bồ lơ ngơ, vô tâm.
-
Ui trời, giao việc cho người ta nhiều vậy. Ngộp thở. Lúc đó anh sẽ làm gì?
-
Làm gì nữa?! Anh ho.
Ngoại
nhét sổ tiết kiệm vào ngăn trong túi xách, hơi thắt ngực khi nhớ lại mình đã
dùng chân khóa chặt bồ như thế nào, lúc bồ nói chỉ việc ho thôi là đã cực thân
lắm rồi. Cái ý nghĩ hồi đó mình mạnh thiệt làm ngoại có chút bùi ngùi. Lần gần
nhất quắp bồ ngoại nghe như mấy cái khớp xương mình long ra.
Ngó
nghiêng lại hành lý lần nữa, ngoại nghĩ chắc là không bỏ sót gì. Dầu gió, thuốc
huyết áp, áo ấm, mấy cuốn sách… vẫn còn nguyên trong giỏ xách từ chuyến đi bụi
không thành lần trước. Hôm đó ngoại ra khỏi nhà từ mờ sáng, xe chạy ba chục cây
số mới sực nhớ bỏ quên giấy tờ tùy thân, ngoại quay lại lấy thì chồng con Hai
đã dậy ra tưới cây. Thằng rễ nói vói qua rào, vợ con đau bụng từ khuya giờ,
chút má nấu cháo cho nó ăn với. Con đi đám tang ông già thằng bạn dưới quê,
chiều má chạy lại nhà trẻ đón bé Chút Chít luôn nghen. Ngoại mở cửa vào vo nắm
gạo bắc nồi cháo lên bếp, lúc đem cất túi xách vào ngăn tủ, thấy hơi tan nát.
Nhắn cho bồ hay, bồ nói tôi cũng đang không biết nói sao với em. Tụi nhỏ biết
ba nó sắp đi chơi, nên cũng giấu biệt chòm răng giả rồi, sao dám đi ra đường
đây. Giọng nói của bồ, không biết có phải vì mất mấy cái răng giả hay không, có
chút mếu máo. Ngoại nói, thôi, lần sau, em hứa.
-
Nghi lắm! Bồ nói, nhấn trọng âm “lắm” cho ra vẻ hài hước, sao nghe như một
tiếng thở dài.
Chính
ngoại cũng hồ nghi lời hẹn của mình, bởi cái tính chất bất định của nó. Lần sau
là bao lâu? Những chuyến đi không thành dạy ngoại chẳng nên cược vào nhiều hy
vọng. Có lần ngoại gọi cho bồ bảo chậm lắm là chiều mai em sẽ nấu cơm cho anh.
Chiều mai tụi mình sẽ thuê một căn nhà ở Đậu Phố, bắt đầu sống như một gia đình
mới ra riêng. Bồ nói em sắm chén bát ít thôi, vài tháng là chúng ta trả nhà đi
lang thang chỗ khác. Bữa đó ngoại chưa đi qua khỏi cây cầu ranh giới giữa Sầu
Đâu và tỉnh bạn thì phải quay về. Gái Út gọi điện thoại hớt hãi nói má ơi thằng
Bi bị đứt tay. Ngoại hít thở một hơi dài nói vậy con băng bó cho nó đi, má đi
xóm rồi. Nó kêu trời, hỏi bông băng để ở đâu. Ngoại lại nuốt nước bọt, cố nhớ
coi chỗ mình cất thuốc nhưng không sao nhớ được bởi đầu dây bên kia là tiếng
thằng nhỏ Bi kêu gào thảm thiết, gọi ngoại ơi ngoại à, đau quá.
Xe
đò dừng ở bên đường trả khách. Bà ngoại về tới nhà thì thằng Bi cũng nín khóc,
ngón trỏ quấn chặt vào vạt áo, tay kia cầm que kem mút ngon lành. Út thấy hành
lý ngoại phồng lên, kêu chói lói má tính đi đâu vậy, lỡ con trực đêm thì thằng
Bi ngủ với ai?
Con
em méc con chị, ba đứa con gái phát hiện ra âm mưu bỏ nhà đi bụi của bà già.
Tụi nó thay nhau canh giữ bà mẹ bằng cách dúi cho bà mấy đứa trẻ, nhờ bà đan áo
len cho mùa đông tới. Tấm muốn đi chơi hội thì phải xong việc đã, cũng may
tụi nhỏ không đến nỗi trộn lẫn đậu xanh và đậu đỏ để bắt mình nhặt ra đậu… xanh,
ngoại nói với bồ, cố cười giòn trong điện thoại, mà cay mắt.
Mấy
đứa con gái siêng nịnh nọt hơn, thường xoa bóp vai ngoại mơn trớn, “không có má
tụi con không biết sống sao”. Gái Lớn biết ngoại có mối tình ở đâu đó rất xa,
vài tháng lại hẹn hò một lần, và những chiều nắng đẹp ngoại hay đờ đẫn. Con nhỏ
giả bộ như không biết. Giống như Gái Giữa vẫn nhớ má đã từng nói muốn dành
những năm tháng cuối đời để sống cho mình, nhưng nó lơ luôn khi nghĩ tới sau
mỗi chuyến công tác dài ngày nhà cửa sẽ mọc lông. Có ngoại thì đi bao lâu nhà
nó vẫn ngăn nắp như mới, chiếu gối được giặt thơm tho. Và mỗi lần ngoại đi sưu
tầm thêm túi xách du lịch vô ngăn tủ đã lủ khủ túi xách, hay bỗng lặng người
nghe tiếng máy bay qua, Gái Út biết mộng giang hồ của bà già đang trỗi dậy. Nó
cắt cúc áo đem qua nói má ơi khâu lại giùm con, cuối tháng này con đi tập huấn
tới cuối tháng sau, má nấu cơm cho cha con cu Bi ăn với.
Ngoại
lại có bộ sưu tập mới : bản đồ. Mỗi năm họ cập nhật một lần, ngoại dò ra mỗi
năm xuất hiện một vài con đường mới, riêng con đường mình thèm cất bước sao cứ
khép dần. Trải bản đồ ra coi trong lúc canh chừng mấy đứa cháu ngoại chạy
quanh, ngoại di ngón tay tìm lại những nơi quen thuộc. Đây đèo Gió, bồ bảo
chúng ta sẽ đến đây mượn một căn nhà sàn của người Nùng, tụi mình làm nương tỉa
bắp. Chừng bẻ đợt bắp đầu tiên mình đốt lửa nướng ăn một bữa no nê, rồi gói gém
hành lý ra đi. Mình trồng nhãn, mít ở những nơi mình đến mà không chờ hái trái.
Mình đi sâu vào đồng bãi ghi lại những câu hát hồi xưa, nếm thử những món ăn
quê xứ người. Cũng có thể mình nhận chăn thả một bầy dê chừng chục ngoài con,
hoặc đi chăn vịt chạy đồng. Ta bà đây đó, làm lụng cho vui, cho cơ thể vận động
thôi, vì sẽ sống bằng tiền dành dụm từ bây giờ.
-
Ừ, nghe mà thèm quá đi. Biết tới chừng nào, hén?
-
Chờ tụi nhỏ lớn. Bồ nói, chắc như đinh đóng cột.
Hồi
ấy cả ngoại và bồ đều ngây thơ. Cái khái niệm lớn của những đứa con thật ra
không dừng lại ở tuổi mười tám, hay ở cái ngày tụi nó dựng vợ gã chồng. Con cái
mãi mãi không lớn. Ngoại dạy cho Gái Lớn cách mặc tả cho con nó thì Gái Út chết
hụt vì thất tình. Bồ ở chỗ cách Sầu Đâu một ngàn ba trăm cây số cũng không khá
hơn, con gái yêu nhằm thằng nghiện, con trai du học cần rất nhiều tiền. Gặp
nhau vội vàng được vài ba bữa, lại gối đầu lên đùi mơ ngôi nhà tranh vách đất
có ông già khó tính sống với bà già càm ràm.
Ngoại
nhìn quanh nhà mình lần nữa, nghĩ phải đi thôi, đến lúc dứt rồi. Lúc khóa cỗng
ngoại đặt chìa khóa dưới chậu lan đất. Tụi nhỏ sẽ biết chỗ lấy để vào nhà đốt
nhang ba chúng, mỗi chạng vạng. Đi đến cây cầu cửa ngõ thành phố ngoại sực nhớ
chưa tắt điện thoại, cũng may chưa có đứa con nào gọi để hỏi thuốc nhức răng
đâu, má ơi.
Cơn
mưa lúc gần sáng làm con đường loang ướt. Nắng lên, ánh sáng nhuộm nó thành một
dòng sông sáng lóa. Rực rỡ, kiêu bạc mà hết sức dịu dàng. Ngoại nghĩ đường đến
thiên đàng không biết có giống vầy không. Ngoại ngây ngất uống lấy dòng sông
vàng chảy tràn trước mặt, biết rằng khoảnh khắc này sẽ không gặp lại lần nữa,
trong đời.
Bạn
đường hỏi dì đi chừng nào về. Ngoại bảo chưa biết nữa, đi bụi mà, tới đâu hay
tới đó. Nhưng chắc chắn có ghé biển. Bồ đã chờ sẵn. Hải lưu chắc đưa tro của bồ
đi khắp góc biển chân trời.
Sực
nhớ cuốn sách viết về chợ Việt đã để quên ở nhà. Ngoại muốn tra coi chợ Ngâu
họp phiên vào ngày nào sau Tết. Hình như mùng bốn, phiên ấy người dương sẽ gặp
người âm. Không biết bồ có nhớ chỗ đó không, có đến kịp không. Nghi lắm!
----------------------------------------------------------
Thanh Kiều - TT&VH
Thứ Bảy, 01/09/2012 06:09
(TT&VH) - Theo thông tin từ NXB
Trẻ, trong tháng 9 này, nhà văn Nguyễn Ngọc Tư sẽ được NXB này ấn hành tiểu
thuyết đầu tay trong cuộc đời cầm bút của cô.
Tiểu thuyết của Nguyễn Ngọc Tư mang tựa đề với một từ đơn
giản: Sông, dày khoảng 300 trang
in.
Truyện này của Nguyễn Ngọc Tư đã được
dựng thành kịch và phim truyện sau khi có những tranh luận về nó. Thế nhưng,
với một nhà văn chuyên nghiệp, gần như ai cũng muốn thử sức ở thể loại tiểu
thuyết để “khẳng định” ngòi bút của mình. Có lẽ, Nguyễn Ngọc Tư với tiểu thuyết
Sông cũng không nằm ngoài sự “thử sức” này.
Nội dung và hình thức tiểu thuyết Sông
của Nguyễn Ngọc Tư vẫn được NXB Trẻ giữ kín cho đến khi sách phát hành.
Nhiều người trong văn giới cho rằng, đây sẽ là một trong vài cuốn sách “ầm ĩ”
trong thị trường xuất bản năm 2012.
Nguyễn Ngọc Tư từng đoạt giải Nhất
cuộc thi Văn học tuổi hai mươi,
cô từng tạo dư luận sôi nổi trên văn đàn với truyện Cánh đồng bất tận.
Thanh Kiều
No comments:
Post a Comment