Vụ
bạo động ở Đắk Lắk: không có án tử hình nào như trong cáo trạng đề nghị
Dã Quỳ - Saigon
Nhỏ
.
Vụ
nổ súng ở Đắk Lắk: 10 án chung thân và hàng trăm năm tù sau phiên toà “lạ lẫm”
Trường
Sơn, RFA
=================================================
.
Vụ
bạo động ở Đắk Lắk: không có án tử hình nào như trong cáo trạng đề nghị
Dã Quỳ - Saigon
Nhỏ
21
tháng 1, 2024
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2024/01/image_2024-01-21_165812226-1280x606.png
Ảnh
chụp qua màn hình TTXVN
Sau
5 ngày sơ thẩm vụ khủng bố tại Đắk Lắk, Hội đồng xét xử (HĐXX) của CSVN đã
tuyên phạt 10 người với mức án tù chung thân, 5 người cùng 20 năm tù; các những
bị cáo còn lại bị tuyên phạt từ 9 tháng đến 19 năm tù giam.
Có
53 người bị buộc phạm tội Khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân; 45 người
phạm tội Khủng bố; 1 người (Lê Văn Nghĩa) phạm tội Tổ chức cho người khác xuất
nhập cảnh trái phép; 1 người khác là Y Cing Byă phạm tội Che giấu tội phạm.
Mức
án cao nhất là tù chung thân đối với 10 người, đều là sắc tộc thiểu số; gồm: Y
Sôl Niê, H Wuễn Êban, Y Thô Ayun, Y Chanh Niê, Y Jũ Niê, Y Tim Niê, Y Chun Niê,
Nay Yên, Y Nơt Siu và Y Giốp Mlô. Được biết Ông Y Sôl Niê, người bị cáo buộc có
vai trò “chỉ huy, cầm đầu, lôi kéo và chỉ đạo” cuộc tấn công, hiện đang ở Hoa
Kỳ và là một công dân Mỹ. Ông này bị tuyên án tù chung thân vắng mặt.
Ngoài
ông Y Sôl Niê, một số công dân Hoa Kỳ khác cũng được cho là có liên quan, và đã
bị xét xử vắng mặt do hiện đang không ở Việt Nam, trong đó ông Y Mut Mlô -bị
cho là chủ mưu.
Riêng
các ông Y Pho Niê, Y Diơh Kbuôr, Y Jôl Arul, Y Dăr Kbuôr, Y Khing Liêng bị mức
án 20 năm tù giam.
Đây là vụ xử gọi là lưu động, công khai trước quần chúng nhân dân, nhưng an
ninh được xiết chặt, chỉ có những thành phần quần chúng được chọn lựa mới tham
dự. Phiên toà công khai nhưng không có bất kỳ hình ảnh hay video nào được phát
đi, ngoài truyền thông chính của công an.
Nói
với RFA, bà H Biap Krong, một nhà hoạt động nhân quyền người Êđê ở tỉnh Đắk
Lắk, cho biết:
“Từ năm 1980 cho đến bây giờ, đa số người Thượng khi bị đàn áp và bị cáo
buộc dưới những tội danh như phá hoại chính sách đại đoàn kết của nhà nước, thì
những hoạt động của họ lại không nằm trong bản án.
Nhưng toàn bộ những người bị đem ra xét xử bởi toà án, thì các cáo buộc của
họ rất giống nhau, từ trước tới giờ rồi. Nó giống như một bài văn học đi học
lại, chẳng hạn như là bị lôi kéo, bị xúi giục bởi các thế lực bên ngoài. Đây
không còn là điều lạ lẫm đối với những người theo dõi tình hình ở Tây Nguyên.”
Nhà
hoạt động có hàng chục năm kinh nghiệm theo dõi tình hình nhân quyền ở Tây
Nguyên cũng cho biết, bản thân người Thượng hiểu rõ cái giá phải trả nếu bị
bắt, cho nên sẽ không thể dễ dàng bị lôi kéo để thực hiện những hành động mạo
hiểm như vậy, bà nói thêm:
“Đối
với người Thượng, khi bị đưa ra xét xử thì các bản án mà nhà nước Việt Nam, và
cụ thể là tại chính quyền Đắk Lắk ở Tây Nguyên, thì họ thường bị kết tội với
những án tù rất lâu năm, từ 6 năm đến 17 năm.
Cho nên họ không thể nào đánh đổi cái cuộc sống, và an ninh của họ để mà
nghe cái lời xúi giục từ bên ngoài. Bởi vì họ đủ biết rằng nếu họ nghe lời xúi
giục từ bên ngoài thì họ sẽ phải đối mặt với những bản án lâu như vậy.”
Vụ
án trước đó, xảy ra vào rạng sáng ngày 11/6/2023, hai nhóm tổng cộng chừng 40
người có trang bị súng đạn, dao đã tấn công vào trụ sở UBND Ea Tiêu và Eatur,
huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk. Vụ tấn công khiến 9 người thiệt mạng, trong đó có
4 công an, 2 cán bộ xã và 3 người dân được nói mà thành phần mật báo của công
an.
==============================================
.
.
Vụ
nổ súng ở Đắk Lắk: 10 án chung thân và hàng trăm năm tù sau phiên toà “lạ lẫm”
Trường
Sơn, RFA
2024.01.20
tại
phiên xét xử. CAND
Toà
án tỉnh Đắk Lắk hôm 19 tháng 1 đã khép lại phiên xét xử đối với 100 người
Thượng, trong vụ án tấn công và sát hại cán bộ ở hai trụ sở uỷ ban nhân dân
(UBND) xã xảy ra vào rạng sáng 11 tháng 6 năm 2023.
Phiên
toà kết thúc với 10 án chung thân dành cho những người bị cáo buộc “chủ mưu”,
những người còn lại bị kết án tù từ ba năm rưỡi đến 20 năm tù.
Trong
số 100 người bị đưa ra xét xử, có 53 người bị kết tội “Khủng bố nhằm chống
chính quyền nhân dân”, 45 người bị khép tội “Khủng bố”. Hai tội danh còn lại
“Tổ chức cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh trái phép”, và “che giấu tội
phạm”, mỗi tội khép cho một người.
Cuộc
tấn công vào hai trụ sở UBND xã Ea Ktur và Ea Tiêu thuộc huyện Cư Kuin, tỉnh
Đắk Lắk, theo thông tin từ nhà chức trách, đã khiến chín người thiệt mạng,
trong đó có bốn cảnh sát và cán bộ địa phương.
Cáo buộc
văn mẫu
Theo
tường thuật của báo chí Nhà nước, tại phiên xét xử sơ thẩm kéo dài từ 16/1 đến
19/1, các bị cáo xác nhận đã bị “dụ dỗ, xúi giục và ép” phải thực hiện cuộc tấn
công bởi các nhóm phản động ở nước ngoài, trong đó có Hoa Kỳ và Thái Lan. Họ
được nói không hề đề cập đến vấn đề xung đột sắc tộc, đàn áp tôn giáo, hay
tranh chấp đất đai.
Truyền
thông Nhà nước, điển hình là Báo Công an, cũng lên tiếng bác bỏ sự liên hệ giữa
vấn đề sắc tộc với cuộc nổ súng trên.
Tuy
vậy, tại cuộc họp của Uỷ ban Tư pháp của Chính phủ diễn ra hồi tháng 9 năm
2023, nói về vụ nổ súng ở Đắk Lắk, tờ VnExpress dẫn lời thứ trưởng Công an Trần
Quốc Tỏ, thừa
nhận rằng “nguyên nhân sâu xa, cội nguồn vẫn là những vấn đề kinh tế
xã hội của đồng bào trong vùng; ; phân hóa giàu nghèo; quản lý đất đai; xây
dựng hệ thống chính trị và cuối cùng là một số nội dung khác về quản lý an ninh
trật tự ở cơ sở.”
Trao
đổi với Đài Á châu Tự do, bà H Biap Krong, một nhà hoạt động nhân quyền người
Ê-đê ở tỉnh Đắk Lắk, cho biết:
“Từ
năm 1980 cho đến bây giờ, đa số người Thượng khi bị đàn áp và bị cáo buộc dưới
những tội danh như phá hoại chính sách đại đoàn kết của nhà nước, thì những
hoạt động của họ lại không nằm trong bản án.
Nhưng
toàn bộ những người bị đem ra xét xử bởi toà án, thì các cáo buộc của họ rất
giống nhau, từ trước tới giờ rồi. Nó giống như một bài văn học đi học lại,
chẳng hạn như là bị lôi kéo, bị xúi giục bởi các thế lực bên ngoài. Đây không
còn là điều lạ lẫm đối với những người theo dõi tình hình ở Tây Nguyên.”
Nhà
hoạt động có hàng chục năm kinh nghiệm theo dõi tình hình nhân quyền ở Tây
Nguyên cũng cho biết, bản thân người Thượng hiểu rõ cái giá phải trả nếu bị
bắt, cho nên sẽ không thể dễ dàng bị lôi kéo để thực hiện những hành động mạo
hiểm như vậy, bà nói thêm:
“Đối
với người Thượng, khi bị đưa ra xét xử thì các bản án mà Nhà nước Việt Nam, và
cụ thể là tại chính quyền Đắk Lắk ở Tây Nguyên, thì họ thường bị kết tội với
những án tù rất lâu năm, từ sáu năm đến 17 năm.
Cho
nên họ không thể nào đánh đổi cái cuộc sống, và an ninh của họ để mà nghe cái
lời xúi giục từ bên ngoài. Bởi vì họ đủ biết rằng nếu họ nghe lời xúi giục từ
bên ngoài thì họ sẽ phải đối mặt với những bản án lâu như vậy.”
Trước
khi xảy ra vụ nổ súng ngày 11/6/2023, trên địa bàn huyện Cư Kuin đã xảy ra
nhiều vụ việc liên quan đến đất đai. Điển hình là trước đó hai tháng đã nổ ra
một cuộc biểu tình của người Ê-đê bản địa, nhằm phản đối một dự án thoát nước ở
địa phương.
Lo ngại về
xét xử công bằng
Những
người tình nghi tham gia vụ tấn công ở Đắk Lắk hôm 11/6/2023 bị bắt giữ.
Photo:Bộ Tư lệnh Cảnh sát Cơ động
Đây
là một phiên toà có quy mô lớn với số lượng bị cáo lên đến 100, và các tội danh
có tính chất nghiêm trọng như “khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân”, và
“khủng bố”. Thế nhưng, toàn bộ quá trình xét xử chỉ diễn ra vỏn vẹn trong hơn
bốn ngày.
Phiên
toà kéo dài chưa đầy năm ngày để xét xử 100 bị can được luật sư Đặng Đình Mạnh
(người không có liên quan đến vụ án) cho rằng “bất khả thi”, ông nói với
RFA:
“Vì
chỉ cần hội đồng xét xử, công tố và luật sư xét hỏi để làm rõ tội trạng của
từng nghi can đã không đủ thời gian chứ nói gì đến một loạt thủ tục trước và
sau đó.
Trừ
phi đây là phiên tòa mà dân gian hay gọi xách mé về nền tư pháp trong nước là
“án bỏ túi”. Mọi sự đều đã được định sẵn từ trước. Việc xét xử của tòa án,
tranh luận của công tố và bào chữa của luật sư đều chỉ là hình thức và thực
hiện quấy quá (qua loa-pv) cho xong.”
Vị
luật sư có nhiều năm kinh nghiệm tham gia tố tụng trong hệ thống toà án Việt
Nam cũng chỉ trích hình thức ‘xét xử lưu động’ mà toà Đắk Lắk áp dụng. Đây là
hình thức xét xử được áp dụng thường xuyên ở khu vực Tây Nguyên, và bị cáo buộc
mang tính đe doạ đối với các cộng đồng người Thượng bản địa.
Theo
tường thuật của truyền thông trong nước thì các bị cáo có luật sư bào chữa, tuy
nhiên không rõ số lượng luật sư là bao nhiêu, và là do gia đình tự thuê hay do
toà chỉ định.
Phóng
viên của đài Á châu Tự do đã liên lạc được với người nhà của một bị cáo trong
vụ án, và được người này cho biết ngắn gọn như sau:
“Gia
đình không được thăm gặp, không được thuê luật sư, và không được làm gì cả.”
Khác
với các phiên toà xét xử các vụ “đại án” tham nhũng dính líu đến hàng loạt quan
chức cấp cao, phần bào chữa và tranh luận của luật sư được báo chí tường thuật
sát sao. Ngược lại, có thể thấy, điều duy nhất mà báo giới chính thống đề cập
đến quan điểm của các luật sư trong phiên toà diễn ra ngày 16/1 đến 19/1 đó là
các luật sư “đồng ý” với kết luận của Viện kiểm sát.
Bình
luận về điều này, luật sư Đặng Đình Mạnh cho biết sự không hài lòng của
ông:
“Tôi
tin rằng các luật sư và trợ giúp viên pháp lý đã chưa làm hết trách nhiệm của
mình, thậm chí, với cách mô tả từ báo chí, tôi cho rằng họ đã bán đứng thân chủ
của mình bằng cách bào chữa đầy tắc trách như vậy.
Với
việc công an bắt giữ tràn lan bất kỳ đồng bào người Thượng nào đang mặc quần áo
rằn ri vào thời điểm trung tuần tháng 06/2023 tại địa phương, thì tôi tin rằng
không thể có khả năng tất cả 100 đồng bào người Thượng đều có tội.
Thế
nên, trong phiên tòa, thay vì được bào chữa, họ đang trở thành nạn nhân không
chỉ của các cơ quan tiến hành tố tụng, mà của cả các luật sư vô trách nhiệm,
thỏa hiệp với chính quyền.”
Sứ quán Mỹ
phản ứng
Ông
Y Sôl Niê, người bị cáo buộc có vai trò “chỉ huy, cầm đầu, lôi kéo và chỉ đạo”
cuộc tấn công, hiện đang ở Hoa Kỳ và là một công dân Mỹ. Ông này bị tuyên án tù
chung thân.
Ngoài
ông Y Sôl Niê, một số công dân Hoa Kỳ khác cũng được cho là có liên quan, và đã
bị xét xử vắng mặt do hiện đang không ở Việt Nam, trong đó ông Y Mut Mlô -bị
cho là chủ mưu.
Phản
hồi trước đề nghị bình luận của phóng viên đài RFA, về việc công dân Mỹ bị cáo
buộc đứng sau cuộc tấn công “khủng bố” ở Việt Nam, người phát ngôn của Đại sứ
quán Hoa Kỳ tại Việt Nam cho biết qua email, nội dung như sau:
“Chúng
tôi đã và sẽ tiếp tục lên án cuộc tấn công ở tỉnh Đắk Lắk một cách mạnh mẽ
nhất. Chính phủ Hoa Kỳ sẽ luôn là một đối tác thiện chí trong lĩnh vực hợp tác
chấp pháp. Chúng tôi kêu gọi Việt Nam đảm bảo phiên toà được diễn ra một cách
công bằng, minh bạch, và đúng thủ tục pháp lý.”
Người
trong cuộc lên tiếng
Ông
Y Quynh Bdap, một trong số sáu người bị xét xử vắng mặt dưới cáo buộc phạm tội
“khủng bố”, và bị tuyên án 10 năm tù giam, cho đài RFA biết sau khi phiên toà
kết thúc:
“Đây
là cáo buộc phi lý, họ không đưa ra bằng chứng nào mà lại cáo buộc tôi như vậy.
Cái mức án mà họ đưa cho tôi là không đúng. Tôi đâu có tham gia vào vụ này mà
họ lại xử tôi với mức án 10 năm. Tôi không hề liên quan đến nhóm vũ trang này
mà nhà nước Việt Nam lại cáo buộc như vậy thì thật là phi lý!”
Được
biết đến dưới vai trò sáng lập ra tổ chức Người Thượng Vì Công lý, một tổ chức
hoạt động trong lĩnh vực nhân quyền, chuyên báo cáo các vụ việc vi phạm nhân
quyền ở khu vực Tây Nguyên, ông Y Quynh Bdap từ lâu đã bị chính quyền Đắk Lắk
tuyên truyền là “thành phần chống phá”.
Ông
này cho biết sở dĩ chính quyền cố tình gán ghép ông vào vụ tấn công trên là vì
muốn phá hoại uy tín của của tổ chức và các công việc do ông thực hiện.
--------------------
Tin,
bài liên quan
Thời
Sự
- Báo
Pháp Le Monde: Vụ tấn công vũ trang ở Đắk Lắk làm dấy lên ‘bóng ma xung
đột sắc tộc’
- Rủi ro
cao ở khu vực Tây Nguyên Việt Nam
- Công
an xã bắn dân không khởi tố hình sự vì “sự kiện bất ngờ”?
- Dân
giữ đất can đảm hơn qua án tử hình ở Đắk Nông
- Giáo
dân Mỹ Yên vẫn bàng hoàng sau vụ đàn áp
No comments:
Post a Comment