‘Tôi đã tham
gia vào cuộc chiến như thế nào?’: Chuyện chưa kể về việc Elon Musk ủng hộ
Ukraine
Cù
Tuấn biên dịch
Một giờ trước khi Nga tiến hành cuộc xâm lược
Ukraine vào ngày 24 tháng 2 năm 2022, Nga đã sử dụng một cuộc tấn công bằng phần
mềm độc hại quy mô lớn để vô hiệu hóa các bộ định tuyến của công ty vệ tinh
Viasat của Mỹ cung cấp thông tin liên lạc cho Ukraine. Hệ thống chỉ huy của
quân đội Ukraine đã bị tê liệt, khiến việc bố trí phòng thủ gần như không thể
thực hiện được. Các quan chức hàng đầu Ukraine đã điên cuồng kêu gọi người sáng
lập SpaceX Elon Musk giúp đỡ và phó thủ tướng Mykhailo Fedorov đã sử dụng Twitter
để thúc giục Musk gửi các thiết bị đầu cuối tới Ukraine để nước này có thể sử dụng
hệ thống vệ tinh mà công ty đã xây dựng. Fedorov viết: “Chúng tôi yêu cầu bạn
cung cấp cho Ukraine các trạm Starlink."
Musk đồng ý. Hai ngày sau, 500 thiết bị đầu cuối
Starlink đã được chuyển đến Ukraine. Gwynne Shotwell, chủ tịch của Musk tại
SpaceX, đã gửi email cho Musk: “Quân đội Mỹ đang tìm cách giúp chúng tôi vận
chuyển, Nhà nước đã cung cấp các chuyến bay nhân đạo và một số khoản tiền hỗ trợ.
Chắc chắn mọi người đang tập hợp lại!”
“Tuyệt vời,” Musk trả lời. “Nghe hay đấy.” Ông
đã thực hiện một cuộc gọi qua Zoom với Tổng thống Volodymyr Zelensky, thảo luận
về vấn đề hậu cần cho đợt triển khai lớn hơn và hứa sẽ đến thăm Ukraine khi chiến
tranh kết thúc.
Kể từ khi còn là một đứa trẻ gầy gò và vụng về
trong xã hội, bị đánh đập trên sân trường ở Nam Phi, Elon Musk đã thích tưởng
tượng mình là một anh hùng tham gia vào các nhiệm vụ hoành tráng để giải cứu thế
giới. Ông rất đam mê truyện tranh và niềm đam mê duy nhất của các siêu anh hùng
đã gây ấn tượng với Musk. “Họ luôn cố gắng cứu thế giới với chiếc quần lót mặc
ngoài quần dài hoặc với những bộ đồ sắt bó sát, điều này thực sự khá kỳ lạ khi
bạn nghĩ về điều đó,” anh nói. “Nhưng họ đang cố gắng cứu thế giới.” Cuộc chiến
ở Ukraine, khi không có công ty nào hay thậm chí là quốc gia nào có thể quản lý
để giữ cho các vệ tinh liên lạc hoạt động, đã cho Musk cơ hội ở vị trí trung
tâm để thể hiện bản năng nhân đạo của mình khi đóng vai siêu anh hùng. Nó cũng
cho thấy sự phức tạp của việc có cơ sở hạ tầng quân sự quan trọng được kiểm
soát bởi một công dân thường có thiện chí nhưng tính khí đồng bóng.
Lauren Dreyer, giám đốc điều hành Starlink của
SpaceX, bắt đầu gửi thông tin cập nhật cho Musk hai lần một ngày. “Các bộ công
cụ Starlink đã cho phép Lực lượng vũ trang Ukraine tiếp tục vận hành các trung
tâm chỉ huy chiến trường,” cô viết vào ngày 1 tháng 3. “Những bộ công cụ này có
thể đóng vai trò sống còn, vì đối thủ hiện đang tập trung nhiều vào cơ sở hạ tầng
liên lạc. Họ đang yêu cầu thêm nhiều bộ công cụ này hơn nữa.”
Ngày hôm sau, SpaceX gửi thêm 2.000 thiết bị đầu
cuối qua ngả Ba Lan. Nhưng Dreyer cho biết điện bị mất ở một số khu vực nên nhiều
khu vực trong số đó không hoạt động được. “Hãy đề nghị vận chuyển một số bộ pin
và thiết bị thu năng lượng mặt trời tới hiện trường,” Musk trả lời. “Họ cũng có
thể có một số Tesla Powerwall hoặc Megapack.” Các cục pin và tấm pin mặt trời
đã sớm được gửi đi.
Mỗi ngày trong tuần đó, Musk đều tổ chức các
cuộc họp định kỳ với các kỹ sư của Starlink. Không giống như mọi dịch vụ vệ
tinh khác, họ có thể tìm cách đánh bại hoạt động gây nhiễu của Nga. Đến ngày 6
tháng 3, công ty đã cung cấp kết nối thoại cho lữ đoàn hoạt động đặc biệt của
Ukraina. Bộ công cụ Starlink cũng được sử dụng để kết nối quân đội Ukraine với
Bộ chỉ huy tác chiến đặc biệt chung của Mỹ và để sao lưu các chương trình phát
sóng truyền hình Ukraine. Chỉ trong vài ngày, thêm 6.000 thiết bị đầu cuối và
chảo vệ tinh đã được vận chuyển, và đến tháng 7 đã có 15.000 thiết bị đầu cuối
Starlink hoạt động ở Ukraine.
Starlink đã sớm thu hút được sự quan tâm của
báo chí. “Cuộc xung đột ở Ukraine đã cung cấp cho mạng lưới vệ tinh non trẻ của
Musk và SpaceX một cơ hội thử nghiệm, kích thích mối quan tâm của nhiều quân đội
phương Tây”, Politico viết sau khi làm phóng sự về những người lính Ukraine ở
tiền tuyến sử dụng dịch vụ. “Các chỉ huy đã rất ấn tượng trước khả năng của
công ty này, chỉ trong vòng vài ngày đã cung cấp hàng nghìn trạm vệ tinh to chỉ
cỡ một chiếc ba lô đến một đất nước bị chiến tranh tàn phá và giữ chúng hoạt động
bất chấp các cuộc tấn công ngày càng tinh vi từ tin tặc Nga.” Tạp chí Phố Wall
cũng đã thực hiện phóng sự, trong đó một chỉ huy trung đội Ukraine nói với
phóng viên: “Nếu không có Starlink, chúng tôi đã thua trong cuộc chiến”.
Starlink đóng góp khoảng một nửa chi phí cho
các chảo vệ tinh và dịch vụ mà nó cung cấp. “Cho đến nay chúng ta đã cho tặng
bao nhiêu?” Musk đã viết thư cho Dreyer vào ngày 12 tháng 3. Cô ấy trả lời:
“2000 Starlink miễn phí và dịch vụ hàng tháng. Ngoài ra chúng ta bán với giá rẻ
300 chảo nữa.” Công ty đã sớm tặng thêm 1.600 thiết bị đầu cuối và Musk ước
tính tổng số tiền đóng góp của họ vào khoảng 80 triệu USD.
Các nguồn tài trợ khác đến từ các cơ quan
chính phủ, bao gồm các cơ quan ở Mỹ, Anh, Ba Lan và Cộng hòa Séc. Ngoài ra còn
có sự đóng góp từ các cá nhân. Nhà sử học Niall Ferguson đã gửi email tới bạn
bè đang tìm cách quyên góp 5 triệu đô la để mua và vận chuyển thêm 5.000 bộ dụng
cụ Starlink. “Nếu bạn muốn đóng góp, vui lòng cho tôi biết ngay khi có thể,”
ông viết. “Tôi không thể phóng đại tầm quan trọng của vai trò Starlink đã đóng
trong việc giữ cho thông tin liên lạc của chính phủ Ukraine không bị người Nga
cướp đi.” Ba giờ sau, anh nhận được thư trả lời từ Marc Benioff, tỷ phú đồng
sáng lập Salesforce. “Tôi tham gia với 1 triệu đô la,” Benioff viết. “Elon mãi
đỉnh.”
Tuy nhiên, đến tháng 9, cả Musk và các nhà
lãnh đạo quân sự ở Ukraine và Mỹ đều nhận ra sự phức tạp trong mối quan hệ của
họ. Một buổi tối thứ Sáu trong tháng đó, chỉ sau một tuần ở bên Musk, tôi trở về
nhà ở New Orleans để xem một trận bóng đá ở trường trung học cũ của mình. (Nhân
dịp đó là một trong những trận đấu cuối cùng của tiền vệ siêu sao của trường,
Arch Manning.) Điện thoại của tôi bắt đầu rung lên với tin nhắn từ Musk.
“Đây có thể là một thảm họa lớn,” Musk nhắn
tin. Tôi đi ra phía sau khán đài để hỏi Musk vấn đề là gì. Lần này có thể hiểu
được rằng lần này ôngấy đang ở chế độ hoàn toàn khủng hoảng-siêu anh hùng-kịch
tính kiểu Musk. Một vấn đề nguy hiểm đã nảy sinh và Musk tin rằng có “một khả
năng không hề nhỏ”, như ông nói, rằng nó có thể dẫn đến một cuộc chiến tranh hạt
nhân - mà Starlink phải chịu một phần trách nhiệm. Quân đội Ukraine đang cố gắng
tấn công lén hạm đội hải quân Nga đóng tại Sevastopol ở Crimea bằng cách cử sáu
tàu ngầm không người lái nhỏ chở đầy chất nổ và sử dụng Starlink để hướng dẫn
tàu ngầm lao đến mục tiêu.
Mặc dù sẵn sàng ủng hộ Ukraine nhưng Musk tin
rằng việc Ukraine tiến hành một cuộc tấn công vào Crimea, nơi Nga đã sáp nhập
vào năm 2014 là liều lĩnh. Ông vừa nói chuyện với đại sứ Nga tại Mỹ. (Trong những
cuộc trò chuyện sau này với một số người khác, Musk dường như ám chỉ rằng ông ấy
đã nói chuyện trực tiếp với Tổng thống Vladimir Putin, nhưng với tôi, Musk nói
rằng thông tin của ông ấy đã được chuyển đến qua đại sứ.) Đại sứ đã nói rõ ràng
với Musk rằng một cuộc tấn công của Ukraine vào Crimea sẽ dẫn tới phản ứng hạt
nhân. Khi tôi đứng đằng sau khán đài, Musk giải thích cho tôi rất chi tiết về
luật pháp và học thuyết của Nga quy định về phản ứng như vậy.
Điều mà người Ukraine không biết là Musk đã
quyết định không kích hoạt phạm vi phủ sóng của Starlink trên bờ biển Crimea.
Khi quân đội Ukraine biết rằng Starlink sẽ không cho phép một cuộc tấn công như
vậy, Musk nhận được những cuộc gọi và tin nhắn điên cuồng yêu cầu anh bật chế độ
đưa tin. Fedorov, phó thủ tướng, người ban đầu tranh thủ sự giúp đỡ của Musk,
đã bí mật chia sẻ với ông chi tiết về tầm quan trọng của tàu ngầm không người
lái trong cuộc đấu tranh vì tự do của họ. “Chúng tôi tự chế tạo máy bay không
người lái trên biển, chúng có thể tiêu diệt bất kỳ tàu tuần dương hoặc tàu ngầm
nào,” Fedorov nhắn tin bằng một ứng dụng được mã hóa. “Tôi không chia sẻ thông
tin này với bất kỳ ai. Tôi chỉ muốn bạn - người đang thay đổi thế giới thông
qua công nghệ - biết điều này.”
Musk trả lời rằng thiết kế của máy bay không
người lái rất ấn tượng, nhưng ông từ chối nói chuyện về Crimea, cho rằng
Ukraine “hiện đã đi quá xa và mời gọi một thất bại chiến lược”. Ông đã thảo luận
tình hình với cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Biden, Jake Sullivan, và
Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, Tướng Mark A. Milley, giải thích với
họ rằng ông không muốn Starlink bị sử dụng cho mục đích tấn công. Ông cũng gọi
điện cho đại sứ Nga để đảm bảo rằng Starlink chỉ được sử dụng cho mục đích
phòng thủ. Musk nói: “Nếu các cuộc tấn công của Ukraine thành công trong việc
đánh chìm hạm đội Nga, nó sẽ giống như một Trân Châu Cảng thu nhỏ và dẫn đến sự
leo thang lớn. Chúng tôi không muốn trở thành một phần trong đó.”
Musk đã tự mình giúp đỡ tìm cách chấm dứt chiến
tranh ở Ukraine, đề xuất một kế hoạch hòa bình bao gồm các cuộc trưng cầu dân ý
mới ở Donbas và các khu vực khác do Nga kiểm soát, chấp nhận rằng Crimea là một
phần của Nga và đảm bảo rằng Ukraine vẫn là một nước “trung lập”. quốc gia thay
vì trở thành một phần của NATO. Đề xuất này gây ra một sự náo động. Đại sứ
Ukraine tại Đức nói: “Cút mẹ mà.y đi là câu trả lời rất mang tính ngoại giao của
tôi dành cho bạn”. Zelensky thận trọng hơn một chút. Ông đã đăng một cuộc thăm
dò trên Twitter hỏi người dùng rằng họ thích Musk nào hơn: “Người ủng hộ
Ukraine” hay “Người ủng hộ Nga”.
Musk đã phải lùi lại một chút. “Chi phí tự chi
trả của SpaceX để kích hoạt và hỗ trợ Starlink ở Ukraine cho đến nay là ~ 80
triệu USD,” ông viết để trả lời câu hỏi của Zelensky. “Sự hỗ trợ của chúng tôi
dành cho Nga là 0 USD. Rõ ràng, chúng tôi ủng hộ Ukraine”. Nhưng sau đó ông nói
thêm: “Cố gắng chiếm lại Crimea sẽ gây ra cái chết hàng loạt, có thể thất bại
và có nguy cơ xảy ra chiến tranh hạt nhân. Điều này sẽ là điều khủng khiếp đối
với Ukraine và Trái đất”.
Vào đầu tháng 10, Musk đã mở rộng các hạn chế
của mình đối với việc sử dụng Starlink cho các hoạt động tấn công bằng cách vô
hiệu hóa một số vùng phủ sóng của nó ở các khu vực do Nga kiểm soát ở miền nam
và miền đông Ukraine. Điều này dẫn đến một loạt các cuộc gọi khác và làm nổi bật
vai trò to lớn mà Starlink đang nắm giữ. Cả Ukraine và Mỹ đều không thể tìm thấy
bất kỳ hệ thống liên lạc nào khác có thể sánh ngang với Starlink hoặc chống lại
các cuộc tấn công từ tin tặc Nga. Cảm thấy không được đánh giá cao, Musk cho rằng
SpaceX không còn sẵn sàng gánh một phần gánh nặng tài chính nữa.
Shotwell, chủ tịch SpaceX, cũng cảm thấy mạnh
mẽ rằng công ty nên ngừng trợ cấp cho hoạt động quân sự của Ukraine. Cung cấp
trợ giúp nhân đạo là được, nhưng các công ty tư nhân không nên tài trợ cho cuộc
chiến của nước ngoài. Việc đó nên để chính phủ lo, đó là lý do tại sao Mỹ có
chương trình bán quân sự cho nước ngoài nhằm tạo ra một lớp bảo vệ giữa các
công ty tư nhân và chính phủ nước ngoài. Các công ty khác, bao gồm cả các nhà
thầu quốc phòng lớn và có lợi nhuận, đang tính phí hàng tỷ đồng để cung cấp vũ
khí cho Ukraine, nên có vẻ không công bằng khi Starlink, vốn chưa có lãi, lại
phải làm điều đó miễn phí.
Cô nói: “Ban đầu, chúng tôi cung cấp dịch vụ
miễn phí cho người Ukraine vì mục đích nhân đạo và quốc phòng, chẳng hạn như
duy trì bệnh viện và hệ thống ngân hàng của họ”. “Nhưng sau đó họ bắt đầu đặt
chúng lên những chiếc máy bay không người lái đang cố gắng làm nổ tung các tàu
Nga. Tôi rất vui khi được quyên góp dịch vụ cho xe cứu thương, bệnh viện và các
bà mẹ. Đó là điều các công ty và mọi người nên làm. Nhưng thật sai lầm khi trả
tiền cho các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái quân sự.”
Shotwell bắt đầu đàm phán hợp đồng với Lầu Năm
Góc. SpaceX sẽ tiếp tục cung cấp thêm sáu tháng dịch vụ miễn phí cho các nhà ga
đang được sử dụng cho mục đích nhân đạo, nhưng sẽ không cung cấp dịch vụ miễn
phí cho những nhà ga được quân đội sử dụng nữa; Lầu Năm Góc phải trả tiền cho
việc đó. Một thỏa thuận đã được ký kết rằng Lầu Năm Góc sẽ trả cho SpaceX 145
triệu USD để sử dụng dịch vụ này.
Nhưng sau đó câu chuyện bị rò rỉ, gây ra phản ứng
dữ dội đối với Musk trên báo chí. Ông quyết định rút lại yêu cầu tài trợ.
SpaceX sẽ cung cấp dịch vụ miễn phí vô thời hạn cho các thiết bị đầu cuối đã có
mặt ở Ukraine. “Chết tiệt với nó,” anh ấy đã tweet. “Mặc dù Starlink vẫn thua lỗ
và các công ty khác đang nhận được hàng tỷ đô la từ người nộp thuế, chúng tôi sẽ
tiếp tục tài trợ miễn phí cho chính phủ Ukraine.”
Shotwell nghĩ điều đó thật nực cười. “Theo
đúng nghĩa đen, Lầu Năm Góc đã có sẵn một tấm séc trị giá 145 triệu USD để trao
cho tôi. Sau đó, Elon không chịu nổi những điều nhảm nhí trên Twitter và những
kẻ thù ghét ở Lầu Năm Góc đã tiết lộ câu chuyện.”
Fedorov đã cố gắng giải quyết ổn thỏa mọi việc
bằng cách gửi cho Musk những tin nhắn văn bản được mã hóa để cảm ơn Musk.
“Không phải ai cũng hiểu được sự đóng góp của bạn cho Ukraine. Tôi tin chắc rằng
nếu không có Starlinks, chúng tôi sẽ không thể hoạt động thành công. Cảm ơn lần
nữa.”
Fedorov cho biết ông hiểu quan điểm của Musk về
việc không cho phép sử dụng dịch vụ Starlink cho các cuộc tấn công ở Crimea.
Nhưng ông đã thúc giục Musk cho phép Ukraine sử dụng dịch vụ này để chiến đấu ở
các khu vực phía nam và phía đông do Nga kiểm soát. Điều đó dẫn đến một cuộc
trao đổi mã hóa bí mật hết sức thẳng thắn:
* Fedorov: Việc loại trừ những lãnh thổ này là
hoàn toàn không công bằng. Tôi đến từ làng Vasylivka ở vùng Zaporizhzhia, bố mẹ
và bạn bè tôi sống ở đó. Bây giờ ngôi làng này đã bị quân đội Nga chiếm đóng,
hoàn toàn vô luật pháp và phẫn nộ - người dân đang nóng lòng chờ đợi sự giải
phóng. . . . Vào cuối tháng 9, chúng tôi nhận thấy Starlink không hoạt động ở
các ngôi làng được giải phóng, điều này khiến không thể khôi phục cơ sở hạ tầng
quan trọng của những vùng lãnh thổ này. Đối với chúng tôi đó là vấn đề sống chết.
* Musk: Một khi Nga được huy động toàn lực, họ
sẽ phá hủy toàn bộ cơ sở hạ tầng trên khắp Ukraine và đẩy xa các vùng lãnh thổ
hiện tại. NATO sẽ phải can thiệp để ngăn chặn toàn bộ Ukraine rơi vào tay Nga.
Khi đó nguy cơ xảy ra Thế chiến thứ 3 là rất cao.
* Fedorov: Huy động ở Nga có thể dẫn tới việc
lật đổ Putin. Đây không phải là cuộc chiến của người dân Nga và họ không muốn tới
Ukraine.
* Musk: Nga sẽ không dừng lại, không làm gì để
giữ Crimea Điều này gây ra rủi ro thảm khốc cho thế giới. . . . Hãy tìm kiếm
hòa bình khi bạn đang ở thế thượng phong.... Hãy thảo luận về điều này. [Musk gửi
kèm số điện thoại di động riêng mới của ông.] Tôi sẽ ủng hộ bất kỳ con đường
hòa bình thực dụng nào nhằm phục vụ lợi ích lớn hơn cho toàn nhân loại.
* Fedorov: Tôi hiểu. Chúng tôi nhìn qua con mắt
của người Ukraine và bạn từ vị trí của một người muốn cứu nhân loại. Và không
chỉ muốn, mà còn làm nhiều hơn bất cứ ai khác cho việc này.
Sau cuộc trao đổi với Fedorov, Musk cảm thấy
thất vọng. “Thế quái nào tôi lại đã tham gia vào cuộc chiến này?” anh ấy hỏi
tôi trong một cuộc trò chuyện qua điện thoại vào đêm khuya. “Starlink không có
ý định tham gia vào các cuộc chiến tranh. Nó là để cho mọi người có thể xem
Netflix, thư giãn và trực tuyến tại chỗ và làm những điều tốt đẹp trong hòa
bình chứ không phải các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái.”
Cuối cùng, với sự giúp đỡ của Shotwell, SpaceX
đã thỏa thuận với nhiều cơ quan chính phủ khác nhau để trả tiền cho việc gia
tăng dịch vụ Starlink ở Ukraine, trong khi quân đội và CIA đưa ra các điều khoản
dịch vụ. Hơn 100.000 chảo vệ tinh mới đã được gửi đến Ukraine vào đầu năm 2023.
Ngoài ra, Starlink còn ra mắt một dịch vụ đồng hành có tên Starshield, được thiết
kế đặc biệt cho mục đích quân sự. SpaceX đã cấp phép các vệ tinh và dịch vụ
Starshield cho quân đội Mỹ và các cơ quan khác, cho phép chính phủ xác định
cách chúng có thể và nên được sử dụng ở Ukraine và các nơi khác.
https://www.facebook.com/photo?fbid=6872091362829485&set=a.124320747606614
Elon Musk
.
.
Bài gốc :
https://www.washingtonpost.com/.../elon-musk-starlink.../
WASHINGTONPOST.COM
Opinion | ‘How am I in this war?’: The untold
story of Elon Musk’s support for Ukraine
Opinion | ‘How am I in this war?’: The untold story of Elon
Musk’s support for Ukraine
No comments:
Post a Comment