Nguy
cơ xung đột ở bãi cạn Scarborough: Những điều cần biết
27/09/2023
Philippines ngày 26/9 tuyên bố sẽ không lùi bước
trước động thái của Trung Quốc muốn ngăn cản ngư dân Philippines tiếp cận khu vực
tranh chấp gay gắt ở Biển Đông, trong khi Bắc Kinh cảnh cáo chớ có hành động
khiêu khích sau khi Manila cắt đứt hàng rào phao của Bắc Kinh.
https://gdb.voanews.com/01000000-0a00-0242-b5cb-08dbbcc63a92_w650_r1_s.jpg
Các tàu tuần duyên Trung Quốc ngăn chặn
một tàu nghiên cứu về cá và nguồn lợi biển của Philippines gần bãi cạn
Scarborough ngày 22/9/2023.
Chuyện gì đang xảy ra ở bãi cạn Scarborough?
Philippines cuối tuần qua bày tỏ phẫn nộ sau khi lực lượng tuần duyên của
họ phát hiện một hàng rào phao dài 300 mét do lực lượng tuần duyên Trung Quốc
canh giữ gần Bãi cạn Scarborough. Bãi cạn này đang tranh chấp nhưng nằm dưới sự
kiểm soát của Trung Quốc.
Hôm 25/9, Philippines tiến hành ‘chiến dịch đặc biệt’, ra lệnh cho lực
lượng tuần duyên tiến vào bãi cạn trên một chiếc thuyền máy nhỏ đóng giả ngư
dân, rồi đeo ống thở và mặt nạ lặn xuống để cắt hàng rào phao và nhổ cọc neo của
nó.
Lực lượng tuần duyên Philippines cho biết nhiệm vụ này đã được Tổng thống
Ferdinand Marcos Jr phê duyệt, chứng tỏ quyết tâm duy trì sự hiện diện tại bãi
cạn. Bộ Ngoại giao Trung Quốc khuyên Philippines chớ nên khiêu khích.
Tầm quan trọng của bãi cạn
Được đặt theo tên một con tàu của Anh đã neo đậu trên đảo san hô gần ba
thế kỷ trước, Bãi cạn Scarborough là một trong những thực thể biển bị tranh chấp
nhiều nhất ở châu Á và là điểm bùng phát các xung đột ngoại giao về chủ quyền
và quyền đánh bắt cá.
Nằm cách Philippines 200 km và nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của nước
này, bãi cạn này được biết đến với lượng cá dồi dào và đầm phá màu ngọc lam tuyệt
đẹp cung cấp nơi trú ẩn an toàn cho tàu thuyền khi có bão.
Nằm ở giữa Biển Đông và gần các tuyến đường vận chuyển thương mại hàng
năm ước tính trị giá 3,4 ngàn tỷ đô la, vị trí của nó mang tính chiến lược đối
với Bắc Kinh.
Có những lo ngại rằng một ngày nào đó Trung Quốc có thể xây dựng một
hòn đảo nhân tạo ở đó, giống như cách họ đã làm trên các rạn san hô chìm ở quần
đảo Trường Sa, một số được trang bị radar, đường băng và hệ thống phi đạn.
Một quan chức Trung Quốc chịu trách nhiệm về các đảo này vào năm 2017
cho biết Bãi cạn Scarborough sẽ nằm trong số nhiều địa điểm sẽ được xây dựng
các trạm giám sát môi trường, mặc dù Bộ Ngoại giao nước này sau đó đã bác bỏ
thông tin này.
Bãi cạn thuộc về ai?
Philippines và Trung Quốc đều tuyên bố chủ quyền đối với bãi cạn này
nhưng chủ quyền chưa bao giờ được xác lập và trên thực tế bãi cạn này vẫn nằm
dưới sự kiểm soát của Bắc Kinh.
Phán quyết mang tính bước ngoặt năm 2016 của Tòa án Trọng tài Thường trực
phần lớn có lợi cho Philippines, không có nhiệm vụ thiết lập chủ quyền. Tòa án
phán quyết việc Trung Quốc phong tỏa bãi cạn này đã vi phạm luật pháp quốc tế
và cho biết khu vực này là ngư trường truyền thống của một số quốc gia.
Trung Quốc chiếm giữ bãi cạn này vào năm 2012 sau xung đột với
Philippines và từ đó liên tục triển khai lực lượng bảo vệ bờ biển và tàu đánh
cá, một số bị Manila cáo buộc là lực lượng dân quân biển. Trung Quốc chưa thừa
nhận sự hiện diện của lực lượng dân quân ở Biển Đông.
Cho đến nay và trong chính quyền thân Trung Quốc năm 2016-2022 của cựu Tổng
thống Philippines Rodrigo Duterte, lực lượng tuần duyên Trung Quốc đã cho phép
các tàu đánh cá Philippines hoạt động gần bãi cạn này, chủ yếu là các tàu nhỏ
có quy mô nhỏ hơn tàu Trung Quốc.
Nguy cơ xung đột là gì?
Rủi ro sẽ rất cao đối với cả hai nước và khu vực nếu căng thẳng gia
tăng. Đã có những xung đột nhỏ ở những nơi khác trên Biển Đông trong năm nay,
bao gồm cả ở Bãi Cỏ Mây, nơi Manila cáo buộc Bắc Kinh có hành vi nguy hiểm và
hung hăng, bao gồm cả việc sử dụng tia laser cấp quân sự.
Đối đầu với Bắc Kinh có thể ghi điểm cho Tổng thống Marcos trong lòng
người dân Philippines, nhưng lực lượng tuần duyên của ông không được trang bị đầy
đủ và không thể sánh được với lực lượng tuần duyên của Trung Quốc. Bất kỳ việc
triển khai tàu hải quân nào cũng sẽ là ranh giới đỏ mà cả hai bên rất có thể sẽ
tránh xa.
Một biện pháp ngăn chặn có thể là Hoa Kỳ và việc tăng cường quan hệ quốc
phòng gần đây giữa Manila và Washington sẽ làm tăng nguy cơ nếu Trung Quốc đáp
trả bằng quân sự.
Sau nhiều năm vận động hành lang, hồi tháng 5 năm nay, ông Marcos đã nhận
được chỉ dẫn từ Mỹ về thời điểm giải cứu Philippines theo Hiệp ước phòng thủ
chung năm 1951. Ngũ Giác Đài tuyên bố các cam kết phòng thủ chung sẽ được áp dụng
khi xảy ra một cuộc tấn công “ở bất cứ đâu trên Biển Đông” và các tàu tuần
duyên nằm trong số những tàu được bảo vệ.
No comments:
Post a Comment