NGA TUYỂN MỘ LÍNH CUBA ĐẾN CHIẾN ĐẤU Ở UKRAINA NHƯ THẾ NÀO? (Chi Phương / RFI)

 

Nga tuyển mộ lính Cuba đến chiến đấu ở Ukraina như thế nào ?

Chi Phương  -  RFI

Đăng ngày: 19/09/2023 - 15:15

https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20230919-nga-tuy%E1%BB%83n-m%E1%BB%99-l%C3%ADnh-cuba-%C4%91%E1%BA%BFn-chi%E1%BA%BFn-%C4%91%E1%BA%A5u-%E1%BB%9F-ukraina-nh%C6%B0-th%E1%BA%BF-n%C3%A0o

 

Nga xâm lược Ukraina cuối tháng 02/2022 và cuộc chiến tranh này có thể kéo dài. Chính quyền Matxcơva đã phải huy động một lực lượng dự bị quan trọng. Đồng thời, dường như quân đội Nga còn tìm cách tuyển mộ nhân lực từ đồng minh Cuba, nhưng không thể công khai kế hoạch này. 

 

https://s.rfi.fr/media/display/5f05e2a8-56e2-11ee-945a-005056bfb2b6/w:980/p:16x9/AP23251556967818.webp

Bà Marilin Vinent giơ ảnh trên điện thoại của con trai Dannys Castillo, mặc quân phục, được cho là đã đến chiến đấu cùng quân đội Nga ở Ukraina. Ảnh chụp tại La Habana, ngày 08/09/2023. AP - Ramon Espinosa

 

RFI xin giới thiệu bài phân tích của tạp chí Time đăng ngày 18/09/2023.  

 

Trong video được loan truyền rộng rãi trên mạng xã hội từ cuối tháng 08/2023, Alex Vegas Diaz, người Cuba, 19 tuổi kể lại câu chuyện chấp nhận đi làm công nhân “xây dựng“ cho quân đội Nga qua tin tuyển dụng trên Whatsapp, nhưng lại bất ngờ bị đưa sang Ukraina, cách nhà 6000 km. Alex cùng với một người bạn khác đã bị điều đến căn cứ quân sự, được trang bị vũ khí và đưa ra mặt trận trong một cuộc chiến mà họ không muốn tham gia.

 

Trong video đăng ngày 31/08, được cho là quay tại một bệnh viện ở Nga, Alex cho biết “những gì đang xảy ra tại Ukraina thật đáng sợ, khi phải chứng kiến người đứng trước mặt mình bị giết như thế nào, thấy bom rơi ngay cạnh mình”. “Xin hãy giúp chúng tôi thoát khỏi đây !”    

 

Trường hợp của Alex không phải là hiếm. Nhiều người Cuba bắt đầu đăng bài trên mạng xã hội, gọi đến các chương trình talk-show, để hỏi thông tin về thành viên gia đình đã bay tới Matxcơva gia nhập quân đội Nga. Sự phản đối kịch liệt của người dân đã buộc chính phủ Cuba phải đưa ra cáo buộc đối với “một mạng lưới buôn người”, hoạt động bên ngoài Nga, “dụ dỗ thanh niên Cuba nhập ngũ đi tham chiến ở Ukraina”. Hôm 08/09, Cuba cho biết đã bắt giữ 17 người tình nghi tội buôn người. Những người này nếu trở về Cuba thì có nguy cơ phải lãnh 30 năm tù giam vì tham gia hoạt động ‘lính đánh thuê’, vi phạm luật pháp Cuba. Họ cũng khó có thể xin tị nạn tại các nước phương Tây ủng hộ Kiev.    

 

Qua các bài đăng, tin nhắn, video đăng trên mạng xã hội từ những người tuyển dụng, cũng như phỏng vấn gia đình của các tình nguyện viên, cùng những tài liệu mà nhóm hacker Ukraina Cyber Resistance UA cung cấp, tạp chí Time đã xác định danh tính của những người Cuba gia nhập quân đội Nga. Tất cả các thông tin được tập hợp lại đưa ra một câu chuyện khác. Alex Vegas được nói ở trên đã bị rơi vào một mạng lưới có tổ chức lớn, “tuyển dụng công khai“ hàng trăm tình nguyện viên Cuba đến chiến đấu cho Matxcơva từ tháng 07/2023.      

 

Điều gì thu hút tình nguyện viên Cuba gia nhập quân đội Nga ?  

 

Từ cuối tháng Sáu, các bài đăng quảng cáo “hợp đồng với bộ Quốc Phòng Nga, đi nghĩa vụ quân sự trong quân đội Nga”, bắt đầu xuất hiện trong các nhóm trên Facebook. Với mức lương hàng tháng được đề xuất lên đến 2086 đô la, đây là một khoản rất lớn khi mức lương trung bình ở Cuba chỉ khoảng 50 đô la mỗi tháng. Hôm 05/09, nhóm tin tặc Ukraina đã đăng tải một tài liệu được cho là bản hợp đồng dài 6 trang mà những người được tuyển mộ phải ký khi đến Nga. Những tình nguyện viên phải cam kết thực hiện nghĩa vụ trong vòng 1 năm, đi kèm với các quyền lợi về tài chính, như 195 000 rúp (gần 2000 đô la) cho phí nhập ngũ được trả một lần, và 2 triệu rúp (gần 21 000 đô la) sẽ được trả cho gia đình nếu họ thiệt mạng. Các điều khoản trong hợp đồng trùng khớp với những gì mà bộ Quốc Phòng Nga đã công khai, bao gồm cả khả năng nhập tịch Nga không chỉ dành cho những người được tuyển vào quân đội Nga mà cả gia đình họ, theo sắc lệnh của tổng thống Nga vào năm 2022.     

 

Trong những video gửi cho bên tuyển quân mà tạp chí Time xem được, một số tình nguyện viên nêu ra cuộc sống khổ cực ở Cuba, thiếu thốn thuốc men, thực phẩm, dù có bỏ mạng thì chí ít vẫn giúp được gia đình họ. Một số khác thì đề cập đến lịch sử của Cuba gửi công dân đi chiến đấu trong các cuộc xung đột của Nga. Ví như trường hợp của một tình nguyện viên, giải thích lý do nhập ngũ của mình, cho biết bố anh ta đã đến chiến đấu ở Angola, ám chỉ cuộc huy động hơn 50 000 tình nguyện viên Cuba đến Angola và Ethiopia từ 1975 đến 1991 để chiến đấu cùng quân đội do Liên Xô hỗ trợ.   

 

Bao nhiêu người Cuba đã gia nhập quân đội Nga ?  

 

Hiện vẫn chưa thể xác định con số chính xác. Theo thông tin mà tạp chí Time thu được, khoảng 200 người Cuba được tuyển mộ, đã đi qua văn phòng quân sự ở thành phố Tula của Nga vào tháng Bảy và tháng Tám. Các nhóm nhân quyền Cuba thì cho rằng con số rơi vào khoảng 750 đến 1000 người. Theo tổ chức về nhân quyền Cuba FHRC, 746 lính được tuyển mộ đã được tổ chức này theo dõi. Ít nhất 62 người trong số này được cho là thuộc lực lượng đặc nhiệm, được huấn luyện có bài bản, được biết đến dưới tên Avispas Negras - Hội Ong Đen.   

 

Liệu người Cuba có bị “lừa đến Nga” hay không ?  

 

Tạp chí Time cũng đã xem 199 hộ chiếu Cuba, tuổi từ 18 đến 69, những người này được cho là đã gia nhập quân đội Nga từ giữa tháng Bảy, và trùng khớp với hơn 20 tài khoản trên mạng xã hội như tên, dung mạo và quê quán. Một số đã đăng tải hình ảnh thẻ nhập cư vào Nga, ghi rõ lý do là du lịch. Một số người mặc quân phục, chụp ảnh ở sân bay Nga, mang cờ Nga. Một số thay đổi vị trí hiện tại là Matxcơva, đăng các hình ảnh về phong cảnh ở Nga cũng như các loại vũ khí. Tạp chí Time cho rằng khó có thể tin rằng những người này bị đường dây buôn người đưa sang Nga một cách phi pháp. Trên Facebook, Instagram và TikTok, nhiều người trong số này đã đăng ảnh chụp cùng xe tăng Nga, cười đùa với những người Cuba khác trong bộ quân phục Nga và khoe về việc gửi tiền về nước. Trong các bình luận trên Facebook, các thành viên trong gia đình thảo luận cởi mở, nói về những “người anh”, “người chồng” hay họ hàng “đến Nga” và “chiến tranh”.  

 

Chính phủ La Habana có can dự vào việc tình nguyện viên Cuba đến “đánh thuê“ cho Nga ?  

 

Bộ Ngoại Giao Cuba hôm 04/09 đã cáo buộc một “mạng lưới buôn người Cuba sang Nga“, và khẳng định Cuba không can thiệp vào cuộc chiến ở Ukraina, bác bỏ các cáo buộc đồng phạm.   

 

Những hộ chiếu mà tạp chí Time đã xem được trên thực tế mới được cấp gần đây. Điều này khiến giới chuyên gia cho rằng chính phủ Cộng Sản vốn theo dõi chặt chẽ công dân của mình, không khó để phát hiện ra cuộc di cư đột ngột này, đồng thời bác bỏ khả năng chính quyền Cuba không biết đến các chiến dịch tuyển dụng nói trên. Các quan chức Cuba được cho là cố tình không đóng dấu trên hộ chiếu cho các tình nguyện viên khi họ rời khỏi đất nước để lên máy bay đến Nga. Cựu sĩ quan tình báo Hoa Kỳ ở Cuba cho rằng khi La Habana công khai cáo buộc một đường dây tuyển quân bất hợp pháp thì làm vừa lòng cả phương Tây và Nga, “vừa hỗ trợ đồng minh”, nhưng cũng không để phương Tây lên án vì hộ chiếu của những công dân Cuba đó không được đóng dấu xuất cảnh, nên không có bất cứ bằng chứng nào.  

 

Cuba và Nga có quan hệ như thế nào ?  

 

Cuba đã bị tê liệt vì lệnh cấm vận 60 năm của Hoa Kỳ, thiếu năng lượng, thiếu lương thực. Hòn đảo phụ thuộc vào thực phẩm, dầu và đầu tư kinh tế từ Nga. Theo tạp chí Time, kế hoạch tuyển mộ tình nguyện viên diễn ra sau một số chuyến thăm cấp cao giữa các quan chức cấp cao của hai nước, kéo theo hơn một chục thỏa thuận hợp tác kinh tế, trong đó, Cuba đồng ý mở cửa tiếp đón các ngân hàng và nhà đầu tư Nga. Cuba cũng đã từ chối bỏ phiếu lên án Nga xâm lược Ukraina trong các nghị quyết của Liên Hiệp Quốc. Trong chuyến thăm Matxcơva vào tháng Năm, lãnh đạo Cuba Miguel Diaz-Canel đã bảo đảm với Nga về “sự hỗ trợ vô điều kiện của Cuba”.   

 

Việc phát hiện những nỗ lực tuyển quân của Nga đã khiến Cuba rơi vào tình thế khó khăn. Cuba không thể khiến mối quan hệ với phương Tây trở nên nguy hiểm hơn khi phương Tây đang muốn cô lập Nga. Liên Hiệp Châu Âu là đối tác thương mại lớn thứ hai của Cuba và là nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất. Về phía Ukraina, Kiev đã tỏ rõ quan điểm, tin rằng La Habana có liên quan đến việc tuyển dụng và đã kêu gọi các nước phương Tây cắt đứt quan hệ ngoại giao với Cuba.   

 

-----------------------------

Các nội dung liên quan

CUBA - TRUNG QUỐC - QUÂN SỰ

Trung Quốc và Cuba thảo luận về một cơ sở huấn luyện quân sự mới

 

NGA - CUBA - CHÂU MỸ LATINH

Ngoại trưởng Lavrov cảm ơn Cuba đã ''cảm thông'' với Nga về chiến tranh Ukraina

 

CUBA - NGA

La Habana tố cáo Nga tuyển mộ người Cuba cho chiến trường Ukraina