Shinzo
Abe nhắc nhở phải đề phòng Trung Cộng
16/07/2022
https://gdb.voanews.com/10060000-0aff-0242-8f0e-08da6130e4c8_w650_r1_s.jpg
Dân Nhật và cả thế
giới sẽ cảm thấy nỗi mất mát một nhà lãnh đạo như Shinzo Abe, như lời Đại sứ
John R. Bolton.
Một đóng góp quan trọng của Shinzo Abe là ông đã
xóa bỏ được óc hoài nghi và bi quan của dân Nhật về vai trò của họ trên bàn cờ
quốc tế.
Cựu Thủ tướng Shinzo Abe qua đời là một mất
mát lớn cho nước Mỹ và đồng minh, Đại sứ John R. Bolton, cựu cố vấn ninh quốc
gia Mỹ mới nhận định. Ông Abe đã phục hoạt chính sách ngoại giao Nhật Bản; thúc
đẩy một liên minh các quốc gia tự do dân chủ; nâng cao vai trò của nước Nhật ở
Á châu và thế giới; nhiều lần báo động về tham vọng bành trướng của Cộng sản
Trung Quốc.
Trong thời gian các tổng thống Mỹ Bush và
Obama còn chờ đợi Cộng sản Trung Quốc sẽ thay đổi nhờ kinh tế phát triển,
Shinzo Abe đã báo trước cuộc chạy đua giữa Trung Cộng và các nước dân chủ tự do
sẽ quyết định tương lai thế giới.
Ông là chính khách Á Đông đầu tiên nói đến một
vùng “Thái Bình Dương-Ấn Độ Dương Tự Do và Mở Cửa,” từ đó một thế chiến lược
căn bản đã thành hình. Tổng thống Barak Obama tuyên bố nước Mỹ “Chuyển Trục qua
Á châu.” Abe củng cố quan hệ với Ấn Độ và Australia, liên kết với các nước
trong khối NATO, thân hữu với Anh quốc sau khi nước Anh rút khỏi Liên hiệp Âu
châu. Khi Tổng thống Donald Trump rút Mỹ ra khỏi thỏa hiệp Hợp tác Xuyên Thái
Bình Dương (TPP) Shinzo Abe là người đã cứu sống liên minh này, giữ được những
cam kết giữa 11 quốc gia còn lại – nhân đó cũng xóa bỏ một số điều khoản chính
phủ Mỹ trước đó vẫn yêu cầu.
Shinzo Abe vận động, Mỹ, Nhật, Ấn Độ và
Australia hợp thành nhóm Bốn nước Đối thoại về An ninh, viết tắt là Quad. Nhưng
ông giải thích rằng liên minh này thành hình chỉ vì bốn quốc gia cùng chia sẻ
những giá trị căn bản, chứ không nhằm chống Trung Quốc. Ở Singapore năm 2014,
ông Abe nhấn mạnh đến các giá trị tự do, dân chủ, và tinh thần tôn trọng pháp
luật: “Thượng tôn luật pháp là một cột trụ vững chắc nhất để bảo vệ nhân quyền.”
Abe đề cao một trật tự thế giới dựa trên luật
pháp; coi đó là nền tảng giúp các nước Á Đông sống trong hòa bình, thịnh vượng
từ sau Đại Chiến Thứ Hai. Ông cũng cảnh báo rằng nền trật tự này đang bị Trung
Cộng đe dọa. Trong chính sách bành trướng, Bắc Kinh chỉ quen mua chuộc, hối lộ,
dụ dỗ hoặc đe dọa các nước khác, không quan tâm đến luật lệ quốc tế.
Vì vậy, Abe muốn bảo vệ mối quan hệ chặt chẽ với
Mỹ. Ông ngoại của Abe, Nobusuke Kishi đã từng bị Mỹ cầm tù ba năm sau năm 1945,
như một trong những tội phạm chiến tranh. Ông Kishi làm thủ tướng Nhật Bản từ
1957 đến 1960, là người đã thúc đẩy Mỹ ký kết bản hiệp ước an ninh, cam kết bảo
vệ Nhật Bản nếu bị nước khác tấn công.
Trong một bài nói chuyện ở Washington tháng Ba
năm 2013, Abe tuyên bố, “Kính thưa quý vị, Nhật Bản đã trở lại. Nước Nhật không
phải là, và không bao giờ chấp nhận mình là một quốc gia hạng nhì!” Đầu năm
2016, ông đã dẫn Tổng thống Barack Obama tới thăm Hiroshima, vị tổng thống Mỹ đầu
tiên tới thăm đài kỷ niệm các nạn nhân chết vì bom nguyên tử.
Tháng Tư năm 2015, nói chuyện với các nhà lập
pháp Mỹ, ông Abe nhắc nhở, “Chúng ta phải coi đây là một phép lạ lịch sử. Hai
nước thù địch từng đánh nhau đến chết nay đã liên kết trong một tình thân.” Mấy
tháng sau, ông yêu cầu quốc hội thông qua một nghị quyết cho quân đội Nhật hỗ
trợ quân Mỹ ở ngoài lãnh thổ Nhật, một điều mà bản hiến pháp do Mỹ soạn thảo
sau năm 1945 không cho phép.
Năm 2016, Abe là vị thủ tướng Nhật đầu tiên đến
Pearl Harbor, hải cảng ở Hawaii đã bị hải quân Nhật tấn công bất ngờ năm 1941,
lý do khiến quốc hội Mỹ tuyên chiến với Nhật. Ông cũng là người đầu tiên đọc diễn
văn trước hai viện quốc hội Mỹ, tuyên bố hai nước thù địch đã trở thành bạn
thân.
Nhân danh vai trò “bạn thân” đó, Abe mới thúc
đẩy chính phủ Mỹ chuyển hướng trong vấn đề Đài Loan. Nước Nhật lo Trung Cộng
đánh chiếm Đài Loan hơn Mỹ. Vì Nhật có thể bị bao vây và cô lập nếu Bắc Kinh kiểm
soát cả vùng eo biển nối Nhật Bản, Nam Hàn với vùng Đông Nam Á, Ấn Độ Dương,
các nước Trung Đông và Âu châu. Năm 1941 các nước Anh, Mỹ đã ngăn chặn các
thương thuyền Nhật trong vùng biển Đông Nam Á cho nên Nhật tấn công Pearl
Harbor rồi đánh chiếm Phi Luật Tân, cùng bán đảo Mã Lai.
Shinzo Abe đã chính thức kêu gọi chính phủ Mỹ
xóa bỏ chủ trương “hoài nghi chiến lược” đối với Đài Loan, mà nên công khai cam
kết sẽ bảo vệ Đài Loan nếu bị Trung Cộng đánh. Tháng Tư vừa qua, ông nói, “Những
thảm kịch diễn ra ở Ukraine là một bài học cay đắng cho chúng ta” vì ông
Vladimir Putin nghĩ rằng Tây phương không quan tâm giúp Ukraine. “Cần phải xóa
bỏ tất cả mối nghi ngờ về quyết tâm bảo vệ Đài Loan cùng với chế độ tự do dân
chủ, quyền sống làm người và thượng tôn pháp luật.”
Abe là vị thủ tướng Nhật đầu tiên công khai ủng
hộ Đài Loan, mà nước Nhật đã cai trị trước năm 1945. Ông đã thành công, chính
sách của Mỹ đối với Đài Loan đã thay đổi, từ thời ông Trump đến ông Biden, cùng
với chiến lược căn bản của Mỹ tại Á châu.
Khi Tổng thống Trump lên năm 2017, ông đã chủ
trương “Nước Mỹ Trước Hết,” muồn rút quân khỏi Nam Hàn, Nhật Bản, và Âu châu.
Shinzo Abe đã tìm cách nhẹ nhàng thay đổi chủ trương đó. Abe sử dụng những kỹ
thuật khéo léo chinh phục cảm tình. Ông là chính khách ngoại quốc đầu tiên đến
tòa nhà Trump Tower ở New York gặp ông Trump khi còn chưa nhậm chức, rồi sau đó
còn điện thoại hàng chục lần. Ông là chính khách quốc tế đầu tiên đến thăm
Mar-a-Lago ở Florida, chơi golf với ông Trump năm lần. Hai người ngồi cùng coi
những bức hình Bắc Hàn thử bom nguyên tử trong khi các khách khứa trong khu nghỉ
mát đứng nhìn từ xa.
Ông Donald Trump đã bỏ qua chủ trương rút quân
Mỹ khỏi Nhật. Ngược lại, liên minh quân sự giữa Mỹ và Nhật được tăng cường, với
các cuộc thao diễn liên tiếp bị Trung Cộng phản đối. Ông Abe nói chuyện với nhật
báo The Wall Street Journal, vẽ ra một viễn tượng, “Nếu chúng
ta đặt sức mạnh Hải quân Mỹ bên cạnh Lực lượng Phòng vệ Duyên hải của Nhật, thì
lúc đó ‘một cộng một thành hai! Khi Mỹ và Nhật kết hợp, cán cân lực lượng trong
cả vùng sẽ giữ được cân bằng.”
Abe tìm cách gia tăng sức mạnh cũng như tầm hoạt
động của quân đội Nhật Bản. Nhiều chính khách Nhật tố cáo Shinzo Abe vi pham bản
hiến pháp hòa bình. Ông không chủ trương tái lập Quân đội Thiên hoàng, vì hiện
nay “Lực lương Phòng vệ” của nước Nhật đã đủ mạnh rồi. Ông chỉ luồn lách qua
các kẽ hở trong hiến pháp, khi đưa quân Nhật ra nước ngoài “để bảo vệ hòa bình”
và xác định nước Nhật có thể tham dự các cuộc chiến “phòng vệ chung” với các quốc
gia khác.
Abe gia tăng ngân sách quốc phòng lên trên giới
hạn 1% Tổng Sản Lượng Nội Địa, đặt mua các máy bay chiến đấu F-35 của Mỹ. Ông
cho sửa chữa hai diệt lôi hạm để các máy bay có thể đậu và cất cánh lên thẳng,
sửa các chiến thuyền chở trực thăng, có thể dễ dàng biến thành “hàng không mẫu
hạm.” Nước Nhật cũng phóng các vệ tinh có khả năng điều khiển những hỏa tiễn bắn
thẳng cỡ nhỏ mà nước Nhật mới sản xuất. Ông cho phép xuất cảng vũ khí của Nhật
cho nước ngoài. Ông còn nói có thể cho Mỹ đem vũ khí hạt nhân vào nước Nhật,
thêm một ý kiến bị nhiều người Nhật phản đối.
Dân Nhật Bản thực tình thương tiếc và xúc động
khi ông Shinzo Abe bị bắn. Nước Nhật không nhiều súng ống như ở Mỹ. Lần cuối
cùng một chính khách Nhật bị giết vào năm 1960, nạn nhân là chủ tịch đảng Xã Hội,
thủ phạm là một thanh niên theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan. Ông Abe nổi bật so
với các vị thủ tướng khác từ thời 1950, giữ chức thủ tướng lâu nhất, cả hai lần
đã từ chức vì bệnh. Nước Nhật đã bước vào một triều đại mới khi Thiên Hoàng
Naruhito, niên hiệu Linh Hòa, Reiwa, năm 2019 lên thay Akihito, thiên hoàng đầu
tiên đã thoái vị trong 200 năm lịch sử.
Một đóng góp quan trọng của Shinzo Abe là ông
đã xóa bỏ được óc hoài nghi và bi quan của dân Nhật về vai trò của họ trên bàn
cờ quốc tế. Trong vai trò thủ tướng, ông đã đi thăm 80 quốc gia.
Ông đã thúc đẩy các nhà chính trị và dân chúng
phải đối diện với những câu hỏi quan trọng về vận mệnh quốc gia và vai trò của
nước Nhật trong thế giới. Trong nước, các chương trình cải tổ kinh tế của ông
không thay đổi được tình trạng đi xuống vì số dân chúng càng ngày càng già hơn,
giảm bớt khối người làm việc. Kinh tế Nhật không có những công ty trẻ đầy sáng
kiến như ở Mỹ. Nhưng ông đã sử dụng các hiệp ước thương mại buộc các đại công
ty và ngành nông nghiệp phải thay đổi. Bên ngoài, ông nâng cao vai trò lãnh đạo
kinh tế của Nhật khi giữ lại thỏa ước Hợp tác Thái Bình Dương, đổi tên thành
CPTPP. Ông coi việc phục hồi địa vị kinh tế của Nhật là một cột trụ trong chính
sách ngăn chặn Trung Cộng bành trướng.
Năm 2020, ông nói trước quốc hội rằng “Nhật Bản
không còn là Nhật Bản của thời quá khứ. Chúng ta đã thành công vượt qua bức tường
nhịn nhục. Chúng ta sẽ kiến tạo một nước Nhật sáng chói trên diễn đàn thế giới.”
Ước mơ đó sẽ được người Nhật tiếp tục hay không?
Dân Nhật và cả thế giới sẽ cảm thấy nỗi mất
mát một nhà lãnh đạo như Shinzo Abe, như lời Đại sứ John R. Bolton.
No comments:
Post a Comment