Dự
án Nhà hát Opera của Sun Group trên Đầm Trị, Quảng An đang gây phẫn nộ…
26/07/2022
Dự án Nhà
hát Opera của Sun Group trên Đầm Trị, Quảng An đang gây phẫn nộ trong nhiều tầng
lớp dân cư thủ đô. Điều này không khó hiểu – nó sai phạm trên tất cả các khía cạnh,
từ luật pháp, quy hoạch, kiến trúc, tới cảnh quan, môi trường, sinh thái tới
văn hóa, lịch sử, xã hội.
Xin giới
thiệu tới các bạn một phân tích kỹ lưỡng của một nhà chuyên môn. (Bài đã được
đăng trên một trang báo chính thống, tuy nhiên đã nhanh chóng bị gỡ xuống.)
Hình : https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2022/07/1-52-696x1237.jpeg
Người dân treo băng rôn phản đối quy hoạch dự
án Nhà hát Opera tại hồ Đầm Trị. Ảnh trên mạng
***
Nếu thực
sự yêu quý Hồ Tây và Hà Nội, hãy trân trọng từng mét vuông cây xanh, mặt nước
và những di tích – di sản vô giá tại đó!
KTS.
Minh Nguyễn
*
Dự án Nhà
hát Opera Hồ Tây được đưa ra giới thiệu hiện đang thu hút sự chú ý của dư luận,
vì công trình hiện diện tại một địa điểm rất đặc biệt là Đầm Trị, nơi gặp nhau
của hai trục cảnh quan rất quan trọng của Thủ đô, sát cạnh Hồ Tây – một danh
lam thắng cảnh nổi tiếng của Hà Nội đã đi vào thơ ca nhạc họa và cũng là không
gian cây xanh – mặt nước lớn hiếm hoi trong lòng một đô thị có mật độ xây dựng
dày đặc và luôn ngột ngạt bởi hàng triệu phương tiện giao thông cá nhân lẫn
giao thông công cộng đang lưu thông trên đường hàng ngày.
Những ý kiến
ủng hộ việc xây dựng Nhà hát Opera Hồ Tây, mà tiêu biểu là bài trả lời phỏng vấn
của Kiến trúc sư Hồ Thiệu Trị được đăng tải rộng rãi trên nhiều phương tiện
truyền thông có thể được tựu trung lại ở ba điểm: 1. Công trình kiến trúc hiện
đại làm đẹp cảnh quan xung quanh Hồ Tây đang rất cần một điểm nhấn; 2. Một biểu
tượng mới của văn hóa Thủ đô thời kỳ hiện đại và 3. Một địa chỉ du lịch mới thu
hút khách tham quan.
Khi xem
xét cẩn trọng, dưới góc độ của một giảng viên kiến trúc và cũng là một kiến
trúc sư, tôi thấy công trình này có nhiều bất cập, thậm chí sai phạm, trên mười
khía cạnh: 1. Luật pháp; 2. Quy hoạch; 3. Kiến trúc; 4. Xây dựng; 5. Cảnh quan;
6. Môi trường; 7. Sinh thái; 8. Văn hóa; 9. Lịch sử và 10. Xã hội.
Về
luật pháp, Luật Kiến
trúc số 40/2019/QH được Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam ban hành quy định rõ tại
điểm b, khoản 2, điều 17 rằng công trình biểu tượng về truyền thống, văn hóa và
lịch sử của địa phương, công trình quan trọng, công trình điểm nhấn trong đô thị
như Nhà hát Opera Hồ Tây bắt buộc phải thi tuyển phương án kiến trúc. Phương án
được đưa ra giới thiệu với công chúng – theo báo chí đưa tin – là thiết kế của
Văn phòng Kiến trúc Renzo Piano, dưới dạng một hợp đồng thiết kế hoặc đơn đặt
hàng mà không hề qua thi tuyển. Thông tin thi tuyển không hề được công bố trên
bất cứ phương tiện truyền thông nào, ở bất cứ đâu. Như vậy rõ ràng là vi phạm
Luật Kiến trúc.
Về
quy hoạch, việc xây dựng
một công trình công cộng có sức chứa tối đa khoảng 3.800 người (1.800 chỗ trong
khán phòng chính và khoảng 2.000 chỗ tại các khán phòng phụ) tại điểm tận cùng
của một trục đường kiểu độc đạo từ đường chính đô thị dẫn vào trong khu vực dạng
bán đảo nhô ra hồ với ba mặt giáp hồ. Đây là điều cần hết sức tránh, nếu không
muốn nói là “đại kỵ”, bởi vì giải pháp giao thông như vậy sẽ vô cùng bất lợi,
gây hỗn loạn và tắc nghẽn khi có cả ngàn phương tiện của khán thính giả đến thưởng
thức nghệ thuật dồn đến trùng với khung giờ đi lại của hàng trăm hộ dân địa
phương. Hai bãi đỗ xe P1 và P2 theo quy hoạch dường như quá nhỏ, nếu không có tầng
hầm thì chắc chắn không thể đủ chỗ để chứa 200 – 300 ô-tô và khoảng 1.000 xe
máy, trong đó bãi đỗ xe P1 là bãi đỗ xe chính có diện tích lớn hơn được bố trí
khá xa công trình nhà hát ở cự ly chừng 1 km, vượt quá khoảng cách đi bộ được
khuyến nghị 400 m phổ biến trong nguyên lý quy hoạch để đảm bảo di chuyển được
thuận tiện từ điểm đỗ tới công trình khi đi vào và một lần nữa ngược trở ra sau
khi buồi diễn kết thúc. Trong khi đó bãi đỗ xe P2 nhỏ hơn và gần hơn lại nằm
ngay sát Đền Kim Ngưu, sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến di tích này.
Về
kiến trúc, các nhà
hát opera hoặc giao hưởng thính phòng nổi tiếng trên thế giới như tại Sydney,
Hamburg và Luxemburg đều có hình khối rõ ràng, khúc chiết, có tính tạo hình cao
và đảm bảo yếu tố thẩm mỹ, hơn nữa còn mang ý nghĩa biểu tượng, khiến người
quan sát hình dung ra những sự vật hoặc hiện tượng có ý nghĩa tích cực. Khi
nhìn hình khối của Nhà hát Opera Hồ Tây, tùy thuộc vào góc quan sát, người ta
có thể liên tưởng đến đám bọt xà phòng, đến cụm trứng ếch, đến loài nhuyễn thể
bò lên bờ, đến con bạch tuộc bị cắt cụt râu xếp trên một chiếc khay vuông vức
vào ban ngày và đến mấy quả bí ngô ma quái dịp Halloween vào ban đêm dưới hiệu ứng
ánh đèn từ trong hắt ra. Đây là kết quả thu thập ý kiến ban đầu trong số các đồng
nghiệp và bạn thân có hiểu biết về nghệ thuật kiến trúc mà tác giả đã thực hiện.
Những liên tưởng như thế liệu có phải là tích cực và được trông đợi từ một công
trình được cho là biểu tượng văn hóa mới của Hà Nội? Một số người khác không
đưa ra hình ảnh liên tưởng thì nhận xét hình khối của nhà hát khá mập mờ, ít đọng
lại cảm xúc. Lại có ý kiến dạng “thuyết minh” cho rằng lớp vỏ lồi lõm của nhà
hát mô phỏng sóng nước Hồ Tây. Đây là một sự diễn giải không có cơ sở, không hề
tương đồng, vì sóng nước Hồ Tây là “gợn lăn tăn”, còn độ nhấp nhô của lớp vỏ được
thiết kế cho người xem hình ảnh “biển động” dưới sức gió cấp 10.
Về
xây dựng, phương án đề
xuất là xây nhà hát nổi trên mặt nước. Nếu không xây bệ đỡ đặc bằng bê tông cốt
thép từ đáy Đầm Trị lên thì ít nhất cũng phải đóng cả trăm chiếc cọc bê tông cỡ
lớn sâu xuống đáy đầm thì mới đảm bảo độ ổn định nền móng cho một công trình có
tải trọng lên đến hàng ngàn tấn. Dù theo phương án nào, đổ nền toàn bộ diện
tích xây trên mặt đầm hoặc đóng cọc, cũng sẽ tác động rất lớn đến địa chất và
thủy văn của Đầm Trị, chưa kể đến yếu tố tâm linh – có thể phạm “long mạch”.
Đây là một vấn đề hết sức hệ trọng, tuyệt đối không thể xem thường.
Về
cảnh quan, Hồ Tây là
danh lam thắng cảnh rất nổi tiếng ở Thủ đô, đã được đề xuất bảo tồn và tôn tạo
không gian, hạn chế xây dựng công trình có kiến trúc hiện đại, khối tích lớn,
chiều cao tầng vượt trội, vì sẽ gây tổn hại đến cảnh quan thiên nhiên và nhân tạo
xung quanh hồ, vốn dĩ chỉ thích hợp nhất với không gian xanh, rộng thoáng, công
trình nếu có xây dựng thì cần thấp và nhỏ. Nhà hát Opera Hồ Tây cùng với cụm tổ
hợp chung cư kết hợp dịch vụ đa chức năng cao 20 – 40 tầng tại số 58 đường Tây
Hồ gần đó đang trong giai đoạn khẩn trương hoàn thiện sẽ không khác gì hai chiếc
dằm cắm sâu vào “da thịt” Hồ Tây, gây nhức nhối về mặt thị giác và xâm phạm
nghiêm trọng cảnh quan hồ.
Về
môi trường, một dự án
có thể coi là trọng điểm và quy mô như Nhà hát Opera Hồ Tây mà không có báo cáo
đánh giá tác động môi trường là không thể chấp nhận được. Hồ Tây dù đã bị gặm
nhấm không ít bởi quá trình đô thị hóa thiếu kiểm soát trong hơn 20 năm qua vẫn
đóng vai trò là lá phổi xanh lớn nhất còn hiện diện tại nội đô Hà Nội. Trong thời
gian xây dựng Nhà hát Opera Hồ Tây, việc kè bờ, đóng cọc hoặc đổ nền, rồi xe
ô-tô tải cỡ lớn chở vật liệu đi vào, xe chở bùn, đất đá, phế thải xây dựng đi
ra sẽ gây những tác hại có thể nói là nghiêm trọng đến môi trường khu vực. Trong
suốt quá trình vận hành công trình, hơn một ngàn phương tiện giao thông đi lại
và đỗ tập trung ở cự ly gần hoặc ngay cạnh các di tích lịch sử – văn hóa và
công trình tín ngưỡng như Phủ Tây Hồ, Đền Kim Ngưu, Chùa Hoằng Ân, Chùa Phổ
Linh và Đình Quảng Bá mỗi khi có buổi diễn sẽ tác động rất lớn đến sự yên tĩnh
và bầu không khí trong lành của những địa điểm này.
Về
sinh thái, dự án xây
dựng đã lấy đi hơn 1/3 diện tích mặt nước của Đầm Trị rộng khoảng 6 ha vốn là
nơi trồng sen, đã từng và đang có hệ động thực vật phong phú, góp phần tạo nên
sự đa dạng sinh học cho khu vực quanh Hồ Tây, dẫn đến hệ lụy là sẽ gây tổn hại
cho hệ sinh thái trong khu vực. Điều này đi ngược lại chủ trương “giữ gìn và
khôi phục hệ thống sông, hồ, đầm nước để cân bằng môi trường sinh thái, tăng khả
năng tiêu thoát nước đô thị” như đã nêu rõ ở điểm d, điều 4 (Định hướng tổ chức
không gian) trong Quyết định số 1259/QĐ-TTg ngày 26/07/2011 của Thủ tướng Chính
phủ về phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm
nhìn đến năm 2050 hiện vẫn còn hiệu lực, và cũng không tuân thủ nguyên tắc “tuyệt
đối không được xây dựng công trình làm ảnh hưởng đến môi trường và cảnh quan, mặt
nước Hồ Tây” như đã được nhấn mạnh trong mục 4.2.2 của Quyết định số
4177/QĐ-UBND ngày 08/08/2014 về việc phê duyệt quy hoạch phân khu đô thị A6
vùng Hồ Tây và phụ cận tỷ lệ 1/2000 của UBND TP Hà Nội. Muốn dự án được triển
khai, đơn vị tư vấn và cấp phê duyệt phải chứng minh bằng số liệu phân tích cụ
thể cho dư luận xã hội thấy rằng công trình hoàn toàn không ảnh hưởng đến môi
trường và cảnh quan, mặt nước Hồ Tây, chứ không phải là cách dùng câu chữ lắt
léo và có vẻ chuyên môn nhằm trấn an dân chúng như thường thấy qua một số dự án
khác tương tự trước đó.
Về
văn hóa, với những
liên tưởng không mấy tích cực về hình khối công trình như trên đã đề cập, sẽ là
quá vội vàng nếu nhận định Nhà hát Opera Hồ Tây là một biểu tượng mới cùa văn
hóa Hà Nội. Trong bối cảnh nhiều loại hình văn hóa nghệ thuật truyền thống của
Việt Nam nói chung và của Thủ đô Hà Nội nói riêng đang có nguy cơ mai một trong
quá trình hiện đại hóa và toàn cầu hóa, công tác bảo tồn và phát huy những gì
là bản sắc dân tộc đang phôi pha sẽ quan trọng hơn nhiều so với việc tập trung
bồi đắp cũng như quảng bá cho một biểu tượng văn hóa mới. Chắc chắn một điều
khách du lịch quốc tế đến với Việt Nam đại đa số sẽ mong muốn tham quan những
công trình kiến trúc cổ và thưởng thức – tìm hiểu văn hóa truyền thống chứ
không phải tới để xem những công trình hiện đại hoặc sự cải biên văn hóa mới từ
bên ngoài du nhập vào.
Về
lịch sử, Hồ Tây luôn
giữ một vị trí trung tâm, vô cùng quan trọng đối với Hà Nội ngay từ những ngày
đầu định đô, với rất nhiều di tích lịch sử, in dấu bao sự kiện lịch sử, gắn liền
với nhiều nhân vật lịch sử và danh nhân văn hóa. Những công trình như cụm 10
tòa tháp chung cư đồ sộ cao 20 – 40 tầng tại 58 Tây Hồ đang gấp rút hoàn thiện,
nay thêm dự án Nhà hát Opera Hồ Tây, sẽ là những “tiền lệ” nguy hiểm, góp phần
bào mòn giá trị lịch sử của Hồ Tây. Đó sẽ là những mất mát to lớn, khó có thể khôi
phục, một khi dự án đã được hoàn thành, đặt dư luận vào tình thế “ván đã đóng
thuyền” và “sự đã rồi”.
Về
xã hội, dự án Nhà hát
Opera Hồ Tây với những điều chỉnh quy hoạch có thể nói sẽ ảnh hưởng rất lớn đến
cộng đồng dân cư địa phương, khi có tới hàng trăm hộ dân phải di dời để mở đường
và để xây dựng những hạng mục phụ trợ của dự án. Việc đền bù và tái định cư cho
cộng đồng liệu có thỏa đáng và người dân có bằng lòng để từ đó đồng tình với
chính quyền? Đã có những khảo sát lấy ý kiến của cộng đồng dân cư một cách
khách quan, hợp pháp, nghiêm túc và minh bạch? Hơn nữa, trong điều kiện ngân
sách còn hạn hẹp, việc đầu tư lớn nhằm mở rộng và nâng cấp hệ thống bệnh viện
cùng trường học nhằm giảm tình trạng quá tải bệnh nhân và học sinh là việc cấp
bách hơn, đáng đầu tư và cần được ưu tiên đầu tư hơn so với một số dự án văn
hóa khác có thể cần song chưa phải là bức thiết, ít nhất là trong tình hình khó
khăn về kinh tế của thời kỳ hậu Covid như hiện nay. Ngoài ra còn biết bao việc
dân sinh thiết yếu vẫn ngổn ngang chưa được khắc phục, tồn tại nhiều năm qua
như tắc đường, ngập úng, ô nhiễm,… gây nhức nhối và bức xúc trong nhân dân thì
việc xây dựng Nhà hát Opera Hồ Tây hoành tráng quả thực là một quyết định chưa
hợp lòng dân, có thể đào sâu khoét rộng những mâu thuẫn lợi ích đang tồn tại
đâu đó trong xã hội.
Khi mức
thu nhập và chất lượng cuộc sống của người dân Thủ Đô sau này bằng nửa
Singapore ngày hôm nay thì việc xây dựng Nhà hát Opera có lẽ sẽ không ai phản đối.
Và xây dựng ở đâu thì xây dựng, hãy tránh xa Hồ Tây và những khu vực tương tự
có giá trị lớn về nhiều mặt cần phải được gìn giữ và bảo tồn, tôn tạo. Quỹ đất ở
Hà Nội hãy còn, và không thiếu những địa điểm khác thích hợp hơn cho những dự
án văn hóa quy mô lớn như Nhà hát Opera!
.
.
Bài viết này làm em tò mò, em đi search hình để xem nó ra
sao, và em thấy nó giống mấy cặp áo soutien đặt úp :
https://vneconomy.vn/ha-noi-se-co-nha-hat-opera-tren-ho...
VNECONOMY.VN
Hà Nội sẽ
có nhà hát Opera trên hồ Đầm Trị?
Hà Nội sẽ có nhà hát Opera trên hồ Đầm Trị?
https://archives.org.vn/.../cuoc-dau-tranh-bao-ve-canh...
ARCHIVES.ORG.VN
Cuộc đấu
tranh bảo vệ cảnh quan hồ Tây và hồ Trúc Bạch (1929-1930) qua tài liệu lưu trữ
Cuộc đấu tranh bảo vệ cảnh quan hồ Tây và hồ Trúc Bạch
(1929-1930) qua tài liệu lưu trữ
No comments:
Post a Comment