Tại
sao “USS Ronald Reagan” hủy chuyến thăm Việt Nam?
Phân tích của Hoàng Trường Sa
2022.07.25
https://www.rfa.org/vietnamese/news/blog/why-usss-ronald-reagan-wont-visit-vn-07252022104630.html
Hàng không mẫu hạm USS Ronald Reagan của Mỹ dự kiến đến Việt Nam vào cuối
tháng 7 này. Nguồn thạo tin hàng hải từ Việt Nam cho biết, Mẫu hạm USS Ronald
Reagan sẽ đến Đà Nẵng trong năm ngày, mang theo 90 máy bay trong đó có nhiều
chiếc thuộc loại F/A-18E Super Hornets và các hệ thống tên lửa tinh vi. Thế
nhưng giữa tuần trước, cũng nguồn thạo tin ấy, thông báo lại, USS Ronald Reagan
phải hủy chuyến thăm Đà Nẵng.
Tàu sân
bay của Mỹ USS Ronald Reagan ở Biển Đông hôm 16/10/2019 - AFP
Đây là lần thứ hai, tin về hành trình của hàng không mẫu hạm Mỹ bị đình
hoãn. Lần thứ nhất, Mẫu hạm USS Abraham Lincoln có kế hoạch vào Đà Nẵng
trước đây hai tháng (đã phát Giấy Mời quan khách và nhà báo) cũng bị postpone
(hoãn). USS Ronald Reagan đã ghé vào quân cảng Changi ở Singapore sau 10
ngày hoạt động trên Biển Đông. Thời gian ấy, Mẫu hạm hoạt động ở phía nam Biển
Đông. Chuyến thăm Đà Nẵng của nó bị đình hoàn hay hủy bỏ ? Chỉ biết, đội tiền
trạm của Mỹ đến Đà Nẵng trước đó để chuẩn bị cho chuyến thăm cũng đã rời thành
phố này (1).
Chuyến thăm gần nhất của một hàng không mẫu hạm Mỹ là khi tàu sân bay
USS Theodore và tàu USS Bunker Hill (CG 52) tới Đà Nẵng vào tháng 3/2020. Đây
là chuyến thăm thứ hai, nhân kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa
Hoa Kỳ và Việt Nam, trong bối cảnh căng thẳng giữa Việt Nam và Trung Quốc
liên quan đến Bãi Tư Chính. Năm 2018, Mẫu hạm USS Carl Vinson là tàu sân
bay đầu tiên của Mỹ cập cảng Đà Nẵng sau 1975. Trước đó, Việt Nam thường để
các mẫu hạm đậu ngoài khơi, giới chức ra thăm các tàu này ngoài khơi xa. Hồi
đó, giới phân tích đánh giá, bằng cách chào đón Mẫu hạm USS Carl Vinson vào bên
trong cảng Đà Nẵng, thành phố lớn thứ ba của nước này, và một trong những địa
điểm gần nhất với quần đảo Hoàng Sa, Việt Nam rõ ràng đã gửi đi những thông điệp
mạnh mẽ nhất. Còn lần này ? Vậy là "quá tam ba bận". Từ nay đến cuối
năm, liệu còn có tin lần thứ ba, về một Mẫu hạm khác của Mỹ (cũng là Mẫu hạm thứ
ba) sẽ đến Việt Nam nữa hay không ?
Ngay tại thời điểm này chưa ai đưa ra được câu trả lời chính xác. Bời
vì, chưa hề có một lời giải thích rõ ràng về hai đợt postpone (hoãn) USS
Abraham Lincoln và USS Ronald Reagan. Vẫn theo nguồn tin giấu danh tính, việc
hai năm một lần, Việt Nam sẽ đón hàng không mẫu hạm Mỹ thăm chính thức là một
thỏa thuận quốc phòng định kỳ. Ban đầu, phía Mỹ muốn có các chuyến viếng thăm
hàng năm, nhưng phía Việt Nam đề nghị "giãn cách" ra hai năm một lần.
Nhưng đến bây giờ thì có vẻ như hai năm một lần cũng đang gặp trắc trở. Trong lần
thứ hai khi đến Việt Nam, trên Mẫu hạm USS Theodore, thời điểm đó 5.000 thành
viên đều phải xét nghiệm Covid-19 khi cập Cảng Đà Nẵng. Hiện nay, Việt Nam hoàn
toàn mở cửa với du khách nước ngoài khi Chính phủ áp dụng chính sách "sống
chung với Covid". Như vậy, việc đình hoãn lần này có thể loại trừ nguyên
nhân dịch tễ.
Tàu sân
bay USS Carl Vinson ở Đà Nẵng hôm 5/3/2018. AFP
Trên bình diện rộng
lớn hơn
Nếu xem xét từ những suy đoán rộng lớn hơn vào thời điểm tình hình Biển
Đông nói riêng và khu vực Đông Á nói chung đang bước vào hồi căng thẳng, chúng
ta có thể hình dung phần nào nguyên nhân sâu xa của việc đình hoãn. Một cuộc khủng
hoảng Mỹ – Trung đang dần ló dạng xung quanh tuyên bố Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy
Pelosi sẽ đi thăm Đài Loan vào tháng 8 tới đây. Ngày 19/7, tờ Financial Times
tiết lộ Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi có kế hoạch thăm Đài Loan vào tháng 8
sau khi chuyến thăm dự kiến vào tháng 4 bị hủy bỏ do bà Pelosi mắc Covid. Phản ứng
trước tin tức này, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên trong
cùng ngày tuyên bố Bắc Kinh sẽ đáp trả bằng "các biện pháp mạnh mẽ và kiên
quyết". Cựu Tổng biên tập tờ Hoàn Cầu thời báo Hồ Tích Tiến liên tục đưa
ra những lời đe dọa trên Weibo và Twitter về những phản ứng tiềm tàng của Trung
Quốc, bao gồm tuyên bố lập vùng cấm bay ở Đài Loan, triển khai chiến đấu cơ vào
không phận Đài Loan hoặc "hộ tống" máy bay chở bà Pelosi (2).
Trước thái độ quyết liệt từ phía Trung Quốc, ngày 20/7, trả lời câu hỏi
của các phóng viên, Tổng thống Mỹ Joe Biden nói rằng quân đội Mỹ đánh giá chuyến
thăm của bà Pelosi không phải là ý tưởng hay trong lúc này. Trả lời về phát biểu
của ông Biden, bà Pelosi không xác nhận về chuyến thăm Đài Loan, nhưng nói rằng
bà chưa nói chuyện trực tiếp với ông Biden về vấn đề này. "Có lẽ quân đội
lo ngại máy bay của chúng tôi bị Trung Quốc bắn hạ hoặc tương tự thế".
Ngày 21/7, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Vương Văn Bân tiếp tục đưa
ra những tuyên bố cứng rắn về chuyến thăm. Khác với phát biểu trước đó hai ngày
của ông Triệu Lập Kiên, lần này ông Vương Văn Bân tăng giọng răn đe :
"Chúng tôi đã nói là làm". Đây là một bước leo thang đe dọa mới trong
nấc thang cảnh báo của Trung Quốc. Ngày 22/7, CNN dẫn lời một quan chức Mỹ cho
hay các quan chức chính quyền Biden lo ngại Trung Quốc có thể tuyên bố vùng cấm
bay ở Đài Loan trước chuyến thăm của bà Pelosi (3).
Tuy nhiên, cũng trong ngày 20/7, Tô Tử Vân, Giám đốc Viện Chiến lược và
Tài nguyên Quốc phòng thuộc Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia Đài Loan, nói với
Epoch Times rằng, Đảng cộng sản Trung Quốc đã phóng đại quá mức về tin chuyến
thăm Đài Loan của bà Pelosi và hiểu sai về hoạt động của một quốc gia dân chủ.
Cái mà họ gọi là "đưa ra tín hiệu sai lầm về Đài Loan độc lập", là một
sự hiểu lầm nghiêm trọng. Nhiều năm qua, Mỹ vẫn luôn duy trì "sự mơ hồ về
chiến lược", tức là không cho biết Washington sẽ đưa ra lập trường gì trước
cuộc tấn công của Bắc Kinh vào Đài Loan. Dù rằng, gần đây đã có những lời kêu gọi
từ giới chính trị Mỹ và Quốc hội Mỹ về việc áp dụng "chiến lược rõ
ràng" (tức là Mỹ thể hiện rõ ràng chính sách đáp trả khi Đảng cộng sản
Trung Quốc sử dụng vũ lực tấn công Đài Loan). Bản thân Tổng thống Biden từng
nói rằng nếu Đài Loan bị Trung Quốc tấn công, Mỹ sẽ giúp bảo vệ Đài Loan. Một số
phương tiện truyền thông suy đoán, đó là do "lỡ miệng" và Bộ Ngoại
giao Mỹ cũng chấn chỉnh và nhắc lại, chính sách "mơ hồ chiến lược" vẫn
không thay đổi. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng, tuyên bố như thế là nội
tình đã có khác (4).
Việt Nam e ngại
"tên bay đạn lạc"
Tin tức về chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi rộ lên một ngày sau khi
Trung Quốc yêu cầu Mỹ ngừng ngay lập tức thương vụ bán lô phụ tùng vũ khí trị
giá 108 triệu USD cho hòn đảo này. Nhưng dù cho quan hệ Trung Đài có căng thẳng
đến mấy, cuộc khẩu chiến Mỹ Trung có dữ dội bao nhiêu, Đài Loan vẫn giương cao
ngọn cờ độc lập – tự chủ, tỏ ra không nao núng trước những "đòn gió"
của Trung Quốc. Ngay trong tuần qua, Cơ quan Ngoại giao Đài Loan vẫn chào
mừng Đoàn đại biểu Hội đồng Đại Tây Dương (AC) đến thăm. Với sự bùng phát cuộc
chiến tranh giữa hai nước Nga – Ukraine, cộng đồng quốc tế càng trở nên cảnh
giác, lo ngại và chú ý quan tâm hơn đến mối đe dọa trực tiếp từ chủ nghĩa độc
tài mà Đài Loan phải đối mặt. Đoàn đại biểu từ AC của Mỹ gồm ba thành viên do cựu
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper dẫn đầu cùng với cựu Cố vấn Ngoại giao của
Tổng thống Italy Stefano Stefanini và Phó Chủ tịch AC Barry Pavel đến thăm và
làm việc tại Đài Bắc từ 18/7 đến 21/7. Trong chuyến thăm này, đoàn đã gặp gỡ
các quan chức cấp cao của nội các Đài Loan và các bộ ngành liên quan. Đồng thời
đoàn cũng có các buổi giao lưu tương tác với các tổ chức tư vấn, các
think-tank, các doanh nhân… nhằm tìm hiểu những phát triển mới nhất của Đài
Loan và trao đổi rộng rãi quan điểm về tình hình an ninh kinh tế – thương mại
trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Phát biểu đáng chú ý trong chuyến
thăm dịp này là, ông Esper đánh giá chính sách của Mỹ đối với Đài Loan đã trở
nên lỗi thời. Tuy nhiên, Esper không cho biết phải thay đổi theo hướng nào
(5). Theo giới quan sát quốc tế, mỗi khi quan hệ Mỹ
Trung căng thẳng, Đài Loan không run sợ, ngược lại, rất biết cách tận dụng những
cơ hội ấy để mua sắm thêm vũ khí và công nghệ hiện đại từ Mỹ, công khai bày tỏ
sự vững tin vào lập trường của Mỹ. Không dưới một lần, Cơ quan Ngoại giao Đài
Loan tuyên bố, Đài Loan và Hoa Kỳ rất tin cậy lẫn nhau và có các kênh liên lạc
thông suốt.
Tuy nhiên, trong thời gian mười ngày tới, có khả năng Tổng thống Biden
sẽ có cuộc điện đàm với Chủ tịch Tập Cận Bình. Kết quả của cuộc điện đàm này có
thể quy định tiếp nhiệt độ của các cuộc khẩu chiến trong tương lai. Ông Biden
có vẻ như muốn "hạ nhiệt" cuộc khẩu chiến hiện nay. Một nước lớn như
Hoa Kỳ mà Tổng thống nhiều khi cũng phải "diễn" với Trung Quốc. Tổng
thống không tiết lộ chính kiến của ông đối với tin liên quan đến chuyến thăm
Đài Bắc của bà Pelosi. Ông đổ trách nhiệm cho "giới quân sự" trong
khi chính cả hành pháp lẫn lập pháp đều "chọc ngoáy" vào vấn đề Đài
Loan. Từ đấy có thể thấu cảm với Việt Nam, với thế "trên đe dưới búa"
của mình, trong lúc này cũng sợ "tên bay đạn lạc" nên đã tránh đón
nhóm tác chiến tàu sân bay USS Ronald Reagan vào Cảng Đà Nẵng. Tuy nhiên, việc
Ngoại trưởng Mỹ hủy chuyến thăm Việt Nam đã lên kế hoạch từ trước (mồng 9 – 10
tháng 7), nay lại thêm "USS Ronald Reagan", quan hệ Việt – Mỹ sẽ dậm
chân tại chỗ đến bao giờ (6) ?
---------------------
Tham khảo :
1. https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-62074562
2. https://www.cnbc.com/2022/07/20/china-threatens-strong-measures-if-pelosi-visits-taiwan.html
3. https://duandang.substack.com/p/227-nguy-co-khung-hoang-eo-bien-ai
4. https://vietluan.com.au/81474/chuyen-gia-dcstq-phan-ung-thai-qua-va-hieu-sai-ve-viec-ba-pelosi-co-the-tham-dai-loan/ 5. https://vn.taiwantoday.tw/news.php?unit=458&post=222255
---------------------------------
* Bài viết không thể hiện quan điểm của Đài Á
Châu Tự Do.
No comments:
Post a Comment