04/06/2019
LTS: Khoảng 6 tiếng trước, báo VnExpress có đăng bài “6 tuần biểu tình tại Quảng
trường Thiên An Môn 30 năm trước”. Bài báo ghi tên tác giả Vũ Hoàng, dẫn thông
tin từ “đài địch” BBC, được mọi người khen ngợi. Thế nhưng, bài này chỉ sống được
chưa đầy 5 tiếng thì đã bị gỡ bỏ.
Cũng may là Facebooker Nam Giang đăng lại, vì biết số phận của
bài này không thể sống lâu trên VnExpress. Nam Giang viết: “Biết ngay kiểu
gì nó cũng xóa bài mà. Nói tới TQ y như đào mả ông cố nội nó lên và đem đổ hầm
cầu vậy. Nhục quá lũ đĩ bút ơi“. Cũng có thể Facebook sẽ gỡ bỏ bài đăng
này, nên xin được đăng lại trên Tiếng Dân cho chắc ăn, trừ khi Tiếng Dân bị tin
tặc hack.
_____
6 tuần
biểu tình tại Quảng trường Thiên An Môn 30 năm trước
Vũ Hoàng
4-6-2019
Cuộc biểu tình bắt nguồn từ sự bức xúc của người dân
Trung Quốc trước tình trạng kinh tế khó khăn, còn Bộ trưởng Quốc phòng Ngụy Phượng
Hòa gọi đây là “bất ổn chính trị cần dập tắt”.
Biểu tình trước quảng
trường Thiên An Môn. Photo Courtesy
Cách đây đúng ba thập kỷ, hơn một triệu sinh viên,
trí thức và công nhân Trung Quốc tập trung ở Quảng trường Thiên An Môn, thủ đô
Bắc Kinh để bắt đầu cuộc biểu tình chính trị lớn nhất trong lịch sử nước này.
Cuộc biểu tình nổ ra trong bối cảnh kinh tế Trung Quốc lúc bấy giờ gặp khó
khăn, lạm phát tăng cao, cuộc sống của người dân đi xuống, gây nên nhiều tiếng
nói bất bình trong xã hội. Tuy nhiên sau 6 tuần, dưới những biện pháp cứng rắn
của chính phủ Trung Quốc, biểu tình đã bị dập tắt. Đến nay cuộc biểu tình Thiên
An Môn vẫn là đề tài nhạy cảm ở Trung Quốc.
Ngày 15/4/1989, cựu tổng bí thư đảng Cộng sản Trung
Quốc Hồ Diệu Bang, một nhà cải cách hàng đầu, qua đời vì bệnh tim ở tuổi 73. Những
người ủng hộ ông bắt đầu tụ tập tại Quảng trường Thiên An Môn để bày tỏ niềm tiếc
thương Hồ Diệu Bang, nhưng đồng thời cũng thể hiện sự không hài lòng với tốc độ
cải cách còn chậm chạp ở Trung Quốc.
Từ ngày 18/4 đến 21/4, lượng người tập trung ở Bắc
Kinh đã tăng lên tới hàng nghìn và các cuộc biểu tình nhanh chóng lan rộng đến
nhiều thành phố, trường đại học trên cả nước. Sinh viên, công nhân và các quan
chức hô vang những câu khẩu hiệu phản đối chính quyền, phàn nàn về tình trạng lạm
phát quá cao, mức lương không đủ sống và thiếu nhà ở.
Ngày 22/4, hàng chục nghìn sinh viên tụ tập bên
ngoài Đại lễ đường Nhân dân ở Quảng trường Thiên An Môn khi lễ tưởng niệm cố tổng
bí thư Hồ Diệu Bang diễn ra. Bất chấp cảnh báo trước đó từ chính quyền rằng những
người tham gia biểu tình có thể bị trừng phạt nghiêm khắc, lượng người đổ về Quảng
trường Thiên An Môn vẫn không ngừng gia tăng. Họ đưa ra một bản kiến nghị yêu cầu
được đối thoại với Lý Bằng, thủ tướng Trung Quốc khi ấy, nhưng bị từ chối.
Ngày 26/4, tờ Peoples Daily, cơ quan ngôn luận của đảng
Cộng sản Trung Quốc, đăng bài xã luận cáo buộc những người biểu tình đang chống
đối đảng Cộng sản. Bài viết khiến ngọn lửa giận dữ của công chúng càng bùng lên
dữ dội.
Ngày 4/5, hàng chục nghìn sinh viên từ ít nhất 5
thành phố của Trung Quốc tổ chức cuộc biểu tình lớn nhất kể từ thời điểm đảng Cộng
sản lên nắm quyền năm 1949. Động thái trên diễn ra cùng dịp kỷ niệm 70 năm
phong trào Ngũ Tứ (học sinh, sinh viên Trung Quốc tụ tập trước Thiên An Môn nhằm
tuần hành kháng nghị Hòa ước Versailles).
Tại một cuộc họp với đại diện các ngân hàng châu Á,
Triệu Tử Dương, tổng bí thư đảng Cộng sản Trung Quốc từ năm 1987 đến 1989, vẫn
khẳng định các cuộc biểu tình sẽ dần lắng xuống.
Ngày 13/5, trước thềm chuyến thăm Trung Quốc của
lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachev, hàng trăm sinh viên bắt đầu tuyệt thực vô
thời hạn ở Quảng trường Thiên An Môn, cho rằng chính quyền đã không đáp ứng yêu
cầu đối thoại. Động thái trên thu hút sự ủng hộ rộng rãi của công chúng. Cuộc
biểu tình đã khiến chính quyền Trung Quốc phải hủy kế hoạch đón tiếp Gorbachev
trên Quảng trường Thiên An Môn.
Ngày 19/5, Triệu Tử Dương tới gặp các sinh viên ở Quảng
trường Thiên An Môn, đưa ra lời kêu gọi thỏa hiệp cuối cùng nhưng không thành
công. Chính quyền Trung Quốc sau đó ban bố tình trạng thiết quân luật tại một số
quận ở Bắc Kinh, quân đội bắt đầu di chuyển về phía trung tâm thành phố. Nhiều
dân thường chặn đoàn xe của quân đội, dựng rào chắn trên đường phố, nhưng các
binh sĩ nhận được lệnh không bắn dân thường.
Từ 24/5 đến 1/6, các cuộc biểu tình tiếp diễn mà gần
như không có sự hiện diện của lực lượng an ninh. Tuy nhiên, tại trụ sở chính phủ,
các lãnh đạo Trung Quốc đang lên kế hoạch chấm dứt biểu tình và tình trạng hỗn
loạn ở thủ đô. Ngày 2/6, các lãnh đạo đảng Cộng sản Trung Quốc tán thành quyết
định dập tắt “các cuộc bạo loạn phản cách mạng” bằng vũ lực.
Tối 3/6, hàng nghìn binh sĩ quân đội Trung Quốc bắt
đầu di chuyển hướng về phía trung tâm thủ đô Bắc Kinh. Người dân đổ ra đường nhằm
ngăn họ lại, dựng rào chắn trên các con đường dẫn tới Quảng trường Thiên An
Môn.
Phóng viên Kate Adie của BBC có mặt ở Quảng trường
Thiên An Môn vào thời điểm đó cho biết trong lúc xe thiết giáp chở quân của
quân đội tìm cách vượt qua chướng ngại vật, một số binh sĩ đã nổ súng, giết chết
và làm bị thương nhiều dân thường không có vũ trangĐến sáng 4/6, Quảng trường
Thiên An Môn gần như sạch bóng người biểu tình, khiến cả thủ đô Trung Quốc
choáng váng. Hàng nghìn người dân giận dữ và tò mò tập trung trước hàng dài
binh lính đứng chắn cửa phía đông bắc Thiên An Môn, khiến đụng độ và nổ súng lại
tiếp diễn.
Chính phủ Trung Quốc coi sự can thiệp của quân đội
nhằm chấm dứt biểu tình là một thắng lợi tuyệt vời. Một bài xã luận được đăng
trên truyền thông nhà nước khẳng định quân đội sẽ trừng phạt nghiêm khắc và
không thương tiếc “những người coi thường pháp luật và lên kế hoạch bạo loạn,
gây rối trật tự xã hội”.
Đến nay, vẫn có các cuộc tranh cãi xung quanh câu hỏi
chính xác bao nhiêu người đã thiệt mạng trong cuộc đụng độ giữa quân đội Trung
Quốc và người biểu tình ở Quảng trường Thiên An Môn năm 1989. Một số người nói
hàng trăm người đã chết, số khác cho rằng con số thương vong có thể lên tới
hàng nghìn. Trung Quốc chưa từng công bố con số thương vong.
Ngày 5/6, quân đội lúc này đã kiểm soát hoàn toàn Bắc
Kinh nhưng thế giới được chứng kiến một hành động thách thức đáng kinh ngạc mà
về sau trở thành biểu tượng của cuộc biểu tình Thiên An Môn: Một người đàn ông
không vũ khí đứng chặn trước những chiếc xe tăng xếp hàng đang di chuyển dọc
theo Đại lộ Trường An hướng về Quảng trường Thiên An Môn. Tới giờ, số phận người
đàn ông này vẫn là điều bí ẩn.
Ngày 9/6, lãnh đạo Trung Quốc Đặng Tiểu Bình có bài
phát biểu đầu tiên kể từ khi cuộc biểu tình bị dập tắt, ca ngợi nỗ lực của quân
đội và đổ lỗi cho những người biểu tình gây ra tình trạng hỗn loạn ở thủ đô.
Đề cập tới sự kiện Thiên An Môn cách đây 30 năm, Bộ
trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa tại hội nghị Đối thoại Shangri-La ở
Singapore hôm 2/6 tuyên bố “chính quyền đã kiên quyết ngăn chặn tình trạng hỗn
loạn” và đây là quyết định sáng suốt.
Các cuộc biểu tình ở Thiên An Môn là “bất ổn chính
trị mà chính quyền trung ương cần dập tắt, đấy là chính sách đúng đắn”, ông khẳng
định. “Nhờ thế mà Trung Quốc mới ổn định và nếu tới Trung Quốc, các bạn sẽ hiểu
được phần lịch sử đó”.
Vũ
Hoàng (Theo BBC)
------------------------
XEM THÊM
VÌ SAO PHONG TRÀO DC Ở THIÊN AN MÔN THẤT BẠI?
Trong khi đó, cùng thời điểm, CS Đông Âu lại sụp đổ.
Có 1 đặc điểm chung ở cả Đông Âu, LX và TQ là cách mạng
màu nổ ra khi chính lãnh đạo đảng đổi màu (tự diễn biến). Phải nói là cách mạng
màu ở Đông Âu dẫn đến hệ thống XHCN ở Đông Âu và LX sụp đổ thì công của TBT/TT
Liên Xô Gorbachev là rất quan trọng. Lúc đó quân đội LX vẫn đóng ở các nước
Đông Âu, đặc biệt là ở Đông Đức. Nhưng khi có biểu tình thì quân LX được lệnh cấm
trại, không can thiệp. Trong khi mấy chục năm trước, quân đội LX đã từng đem xe
tăng đi đàn áp biểu tình ở Hung và Tiệp. Đông Đức lúc đó là tiền đồn XHCN nên sự
kiểm soát quân sự của LX lại càng chặt chẽ. Tương tự vậy, quân LX ở các nước
Đông Âu còn lại đều án binh bất động.
Thực tế lúc đó TBT đảng CS LX là TBT của các TBT đảng
CS Đông Âu, người lãnh đạo tối cao đã bật đèn xanh thì dân Đông Âu tự tin mà
làm cách mạng thôi. Thực tế là quân đội các nước sở tại cũng không hề đàn áp. Nếu
có đàn áp bằng xe tăng như TQ, thì CM cũng dễ bị dập tắt. CM tháng 8 cũng vậy
thôi. Quân Nhật đã cố tình không can thiệp, nên VM mới cướp chính quyền bằng cuốc
thuổng gậy gộc được.
Ở chính LX, cuộc cải tổ của Gorbachev khiến phe bảo
thủ bất mãn, họ đã tổ chức đảo chính, giam lỏng được Gorbachev. Nhưng Yeltsin
đã phản đảo chính thành công với hình ảnh ông đứng trên tháp pháo 1 chiếc xe
tăng của phe đảo chính. Tức là quân đảo chính đã quay nòng súng (tự diễn biến).
Đây là hình ảnh đối lập với những chiếc xe tăng TQ nghênh ngang chạy giữa đám
biểu tình ở TAM.
Vậy, vấn đề ở chỗ là chính lãnh đạo đảng phải tự diễn
biến và những kẻ cầm súng phải không can thiệp, thì CM màu mới có cơ hội thành
công. Làm thế nào để điều đó xảy ra? Kinh nghiệm ở Đông Âu và TQ là rất khác
nhau.
Ở TQ, quân đoàn 27, được giao nhiệm vụ đàn áp biểu
tình, có quá nửa quân số là không biết chữ, họ có gốc gác ở xa Bắc Kinh, nên sẵn
sàng giết dân Bắc Kinh 1 cách cuồng tín. Thậm chí họ giết luôn 1 số quân nhân
đơn vị bạn lúc đó vẫn đang canh giữ ở TAM, dùng xe tăng mà, sao phân biệt được.
Quân đội LX không đến nỗi ngu dốt và cuồng tín như vậy, nên họ quay nòng súng
chỉ vì Yeltsin thuyết phục.
Phe bảo thủ ở TQ vẫn còn rất mạnh, cho dù 2 TBT liên
tiếp có cải cách. Bố già Đặng Tiểu Bình vẫn còn đó. Đặng tuy chả bao giờ nắm chức
vụ cao nhất trong đảng và nhà nước cũng như CP nhưng lại là người có quyền lực
thực sự lúc bấy giờ. Ông vẫn đang là chủ tịch quân ủy trung ương (CT UB quân sự
TƯ) . Đó là 1 sự đặc biệt trong chính trị TQ, khi mà 2 TBT liên tiếp lại không
có quyền lực tối cao trên thực tế. Đó là lý do khiến Đặng có thể chỉ đạo đàn áp
biểu tình.
Trong khi đó, Gorbachev (lãnh đạo tối cao LX và Đông
Âu) lại không đàn áp. Ở Đông Đức hay Rumani, TBT đảng vẫn không chấp nhận cải
cách, nhưng họ không đủ sức mạnh để đàn áp khi LX bất động. Kết cục là TBT
Honecker (Đông Đức) phải trốn sang LX và TBT Ceaucescu (Ru) bị tử hình.
Biểu tình ở TAM chỉ diễn ra ở Bắc Kinh, tuy có lúc
có tới 300ng người tham dự, nhưng đa số là SV. Vì thế nên nó đơn độc ở 1 địa
phương và chỉ 1 tầng lớp (dân Bắc Kinh có tham gia nhưng ít). Như vậy, chứng tỏ
dân trí TQ lúc đó đa số chưa có nhận thức về sự cần thiết phải có dân chủ, chỉ
có nhóm SV có nhận thức cao và đủ manh động là có nhận thức cao hơn. Nếu biểu
tình diễn ra ở nhiều nơi thì chắc quân đội TQ cũng không dám đàn áp.
Trong khi đó, dân Đông Âu và LX vốn có dân trí cao
hơn dân TQ nhiều, họ đã diễn biến sâu sắc đến nhiều tầng lớp dân chúng. Đặc biệt
là trong nội bộ đảng CS. Như ở Ba Lan hay Tiệp, Hung, lãnh đạo đảng trước đó đã
nhượng bộ dân rất nhiều để cải cách dân chủ. Thậm chí Ba Lan đã cho bầu cử tự
do. Công đoàn đoàn kết đã được công nhận như tổ chức đối lập. Đây là gốc rễ của
cách mạng màu.
Dân TQ gần như vô thần, lại ảnh hưởng Nho giáo
(trung quân, ái quốc) nặng, nên trung với đảng hơn. Trong khi dân Đông Âu đa phần
theo Thiên chúa giáo, là thế lực không bị chính quyền CS kiểm soát, chế độ
phong kiến trước đó cũng "dân chủ" hơn là phong kiến TQ. Vì thế mà dân
Đông Âu dễ tự diễn biến.
Về kinh tế, đến năm 89, TQ đã đổi mới kinh tế theo
thuyết mèo trắng, mèo đen của Đặng được 10 năm, đã có những thành quả nhất định.
Do đó uy tín của Đặng cũng lên cao. Dân cũng không quá đói khát, nên có lẽ dân
TQ vẫn tin tưởng vào Đặng và đảng CS TQ, chưa tự diễn biến.
Trong khi đó, Đông Âu và LX năm 89 đã rơi vào suy
thoái kinh tế cả chục năm. Kinh tế kiệt quệ mà dân trí lại cao, lại có đạo, thì
CM ắt phải diễn ra.
Gorbachev có cách làm ngược với ĐTB ở chỗ, Gorbachev
cải cách dân chủ đồng thời với cải cách kinh tế, nhưng kinh tế thì phát triển
chậm trong khi dân trí về dân chủ lại tiến nhanh. Trong khi Đặng thì cải cách
kinh tế hiệu quả đồng thời bóp nghẹt dân chủ, nên dân TQ bụng thì no mà đầu thì
ngu, nên không có động cơ làm CM.
Đó là các lý do khiến CS Đông Âu sụp đổ trong khi CS
TQ vẫn bền vững đến giờ. Triết lý thành công của TQ chỉ là làm sao để cho đa số
dân bụng thì no mà đầu thì ngu. Đông Âu và LX thì lại ngược lại nên sụp đổ.
No comments:
Post a Comment