Tin tức mà truyền thông Việt Nam không muốn, hay không được
phép loan tải
Thục Quyên
25/01/2024
Cuộc viếng thăm của Tổng thống Đức Steinmeier
Cuộc viếng thăm của Tổng thống Đức Steinmeier ngày 23 và
24-1-2024 đã được truyền thông Việt Nam đồng loạt hân hoan đưa tin kết quả mỹ
mãn, tuy nhiên có những nhắn nhủ quan trọng của ông đã bị bỏ quên, không được
thuật lại.
Thí dụ như trong bài nói chuyện tại Đại học Việt Đức
(Bình Dương), Tổng thống Steinmeier nhắc đến nhiều chủ đề mà ông cho biết, rằng
đó là các chủ đề đóng vai trò quan trọng trong cuộc thảo luận ngày hôm trước của
ông ở Hà Nội với giới lãnh đạo chính trị Việt Nam (1). Xin trích dịch
vài đoạn sau đây:
“Việt Nam có vai trò đặc biệt quan trọng
trong cộng đồng ASEAN. Việt Nam cũng rất tích cực tại
Liên Hiệp quốc và có cam kết rõ ràng với chủ nghĩa đa phương cũng như trật
tự quốc tế dựa trên luật lệ. Nước Đức chúng tôi ủng hộ những cam kết
quốc tế này của Việt Nam.
Chúng tôi chờ đợi thấy việc Việt Nam là thành
viên của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp quốc từ năm 2023 đến năm 2025, là một cam
kết đối với sự phát triển của xã hội dân sự và tuân thủ nhân quyền.
Lẽ dĩ nhiên hệ thống chính trị và xã hội của
chúng ta không giống nhau, và ngoài những gì kết nối Việt Nam với Đức, còn
có một số điều khác biệt cản trở sự hợp tác của chúng ta hoặc gây nhiều lo ngại
cho chúng ta, thí dụ như liên quan đến vấn đề tự do báo chí, tự do
ngôn luận …
Trong lĩnh vực hợp tác kinh tế, chúng ta có
nhiều mối quan tâm giống nhau: Hợp tác trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng, chẳng
hạn như trong việc chuyển đổi từ một quốc gia nông nghiệp sang một quốc gia
công nghiệp, hỗ trợ tái cơ cấu sinh thái nguồn cung năng lượng của Việt Nam. Ngoài
quan hệ đối tác quốc tế Chuyển đổi năng lượng công bằng JETP, chúng
tôi cũng sẽ hỗ trợ song phương Việt Nam trong việc giải quyết nhiệm vụ khó khăn
này…”
Chuyển đổi năng lượng công bằng JETP và 15,5
tỷ USD hỗ trợ
Vấn đề JETP Chuyển đổi năng lượng công bằng mà Tổng thống
Steinmeimer nhắc tới, chính là đề tài quan trọng cho Việt Nam trong Hội nghị
thượng đỉnh về khí hậu quốc tế COP28 ở Dubai, từ ngày 30-11 đến ngày
13-12-2023, với khoảng 85.000 người tham gia, trong đó có hơn 150 nguyên thủ quốc
gia và chính phủ, cùng các nhóm xã hội dân sự, doanh nghiệp, dân bản địa, thanh
niên, các tổ chức từ thiện và các tổ chức quốc tế.
Trong một cuộc họp bên lề Hội nghị, Thủ tướng Việt Nam Phạm
Minh Chính đã công bố kế hoạch huy động nguồn lực để thực hiện Tuyên bố thiết lập
quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (Just Energy Transition
Partnerships JETP ) giữa Việt Nam và Nhóm các Đối tác quốc tế (International
Partners Group) (2).
Ông Chính tuyên bố, Việt Nam đã lập kế hoạch với các
chính phủ và các đối tác cho vay thuộc G7, về cách sử dụng khoản tiền
đã được thống nhất để cắt giảm việc sử dụng than.
Theo thỏa thuận đạt được hồi năm ngoái với các nhà đầu tư
nước ngoài, chủ yếu là từ các thành viên G7, Việt Nam sẽ nhận được 15,5 tỷ USD,
phần lớn là các khoản vay thương mại theo lãi suất thị trường, trong vòng 3 đến
5 năm, để tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo và cắt giảm sự phụ thuộc vào
than đá.
Năm 2020, than chiếm 31% công suất ở Việt Nam; kế hoạch của
Việt Nam sẽ giảm tỷ lệ đó xuống còn 20% vào năm 2030.
Theo tin từ truyền thông Việt Nam, đứng đầu là “Báo Điện
tử chính phủ“ (3) lãnh đạo cấp cao các nước thành viên IPG
đánh giá cao việc Việt Nam ban hành Kế hoạch huy động nguồn lực thực hiện JETP,
khẳng định sẵn sàng tiếp tục hỗ trợ Việt Nam về tài chính, kỹ thuật và nâng cao
năng lực quản trị, đặc biệt nhấn mạnh Kế hoạch do Việt Nam xây dựng và làm chủ,
phù hợp với yêu cầu và hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam.
Tuy nhiên, trong tuyên bố chung của Nhóm Đối tác Quốc tế
(IPG) do Vương quốc Anh và EU đồng lãnh đạo, gồm Canada, Đan Mạch, Pháp, Đức,
Ý, Nhật, Na Uy và Hoa Kỳ, bên cạnh lời hoan nghênh và ủng hộ kế hoạch của Việt
Nam như truyền thông Việt Nam đăng tải, IPG còn khẳng định (4):
“Xã hội dân sự cũng đóng một vai trò quan trọng trong
việc thúc đẩy và chấp nhận các biện pháp, cũng như các tác động liên quan đến
quá trình chuyển đổi năng lượng. Như đã nêu trong Tuyên bố Chính trị, điều quan
trọng là xã hội dân sự phải được tích cực tham gia một cách minh bạch ở tất cả
các giai đoạn của JETP, để bảo đảm quá trình chuyển đổi cần thiết sẽ diễn ra
công bằng và toàn diện“.
Thủ tướng Đức còn nhấn mạnh: Chúng tôi mong muốn hợp tác
chặt chẽ với chính phủ, xã hội dân sự và lĩnh vực tư nhân để bảo đảm một quy
trình minh bạch và công bằng nhằm đạt được các mục tiêu chung của chúng ta.
Việt Nam thích ứng ra sao với lời đòi hỏi của
IPG về sự tích cực tham gia của các nhóm xã hội dân sự?
Thủ tướng Phạm minh Chính phải đối diện với các tổ chức
xã hội dân sự tham gia các sự kiện tại COP28 bao gồm: 350.org, Global Witness,
International Rivers và CEED International. Các tổ chức này đã đồng loạt lên tiếng
đòi hỏi nhà cầm quyền Việt Nam trả tự do ngay lập tức cho những người bảo vệ
khí hậu đang bị cầm tù ở Việt Nam.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2024/01/1-86.jpg
LS Đặng Đình Bách, nhà hoạt động môi trường
đang lãnh án năm năm tù tại một phiên tòa diễn ra hồi tháng 8-2022. Nguồn: VOA
Trong thông cáo báo chí chung, Liên minh bảo vệ khí hậu
viết (5): “Có một xu hướng đáng lo ngại liên quan đến việc hình
sự hóa những người bảo vệ khí hậu trên khắp thế giới, đòi hỏi những người này
phải được sự hỗ trợ tối đa của phong trào bảo vệ khí hậu. Bà Hoàng
Thị Minh Hồng và LS Đặng Đình Bách là hai trong số những nhà hoạt động
khí hậu nổi tiếng của Việt Nam hiện đang thụ án ở Việt
Nam. Bà Hồng, cựu thành viên 350.org, chính thức bị kết án
ba năm tù vì tội trốn thuế vào ngày 28-9-2023. Hôm nay, tại COP28, Việt
Nam được đề cử cho giải thưởng “Ngày Hóa thạch” của Mạng
lưới Hành động Khí hậu (CAN International) do vấn đề giam giữ
tùy tiện các nhà hoạt động môi trường đang diễn ra”.
“Các thỏa thuận như JETP không thể được xem
xét khi những người đấu tranh hết mình để bảo đảm một tương lai tốt đẹp
hơn cho đất nước của họ lại bị bỏ tù. Chúng tôi kêu gọi trả tự do khẩn
cấp cho bà Hồng và những người bảo vệ môi trường đang đấu tranh cho một
hành tinh có thể sống được”.
“Trên khắp thế giới, không gian dân sự đang bị
thu hẹp lại. Việc mọi người công khai chỉ trích
chính sách của chính phủ, phản đối hoặc vận động hành lang cho công lý khí hậu,
ngày càng mang nhiều rủi ro. Vì lên tiếng, nhiều người bị bức hại
hoặc thậm chí bị bỏ tù. Kết quả cuối cùng của việc này là ở nhiều
nơi, chúng ta không có sự tham gia dân chủ vào việc xây dựng những chính sách
có ích lợi; chúng ta cũng không có sức mạnh của tiếng nói tập thể
buộc những người ra quyết định phải chịu trách nhiệm, điều mà chúng ta vô cùng
cần trong cuộc đấu tranh vì công lý khí hậu.
Chúng tôi đoàn kết với các đồng nghiệp Việt
Nam trong việc kêu gọi chuyển đổi công bằng, đầy đủ và nhanh chóng sang năng lượng
tái tạo, bảo vệ nhân quyền và cung cấp tài nguyên cho các quốc gia dễ bị tổn
thương về khí hậu như Việt Nam”.
Cũng nhân hội nghị COP28, để đánh dấu tình trạng những
người bảo vệ môi trường ở Việt Nam bị giam giữ tùy tiện, làm nổi bật khoảng
cách giữa các cam kết của chính phủ và hành động thực tế, Mạng lưới
Hành động Khí hậu (Clim ate Action Network International, CAN) đã chọn ngày
9-12-2023 để trao giải châm biếm “Hoá thạch của ngày” (6) cho
Việt Nam, đáp lại bài công bố Kế hoạch huy động nguồn lực để thực hiện Tuyên bố
thiết lập quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng giữa Việt Nam và Nhóm
các Đối tác quốc tế của Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính.
Hiện tượng thông tin nửa vời của truyền thông Việt Nam có
thể thành công với người Việt, nhưng không thể bịt mắt quốc tế.
Tóm lại, vụ bỏ tù LS môi trường Đặng đình
Bách, báo hiệu con đường đi đến việc nhận 15,5 tỷ USD hỗ trợ để chuyển đổi
năng lượng công bằng, sẽ khó xảy ra.
_________
Chú thích:
(4) https://www.gov.uk/government/news/viet-nam-just-energy-transition-partnership-joint-statement
No comments:
Post a Comment