THẾ GIỚI HÔM NAY : 16/01/2024 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 16/01/2024

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

16/01/2024

https://nghiencuuquocte.org/2024/01/16/the-gioi-hom-nay-16-01-2024/

 

Một phái đoàn gồm các cựu quan chức Mỹ đã đến Đài Loan gặp William Lại Thanh Đức, tổng thống đắc cử, và Thái Anh Văn, đương kim tổng thống. Họ cho biết cam kết của Mỹ với Đài Loan là “vững chắc” và ca ngợi tiến trình dân chủ của hòn đảo này. Ông Lại bày tỏ mong muốn làm sâu sắc thêm quan hệ với Mỹ. Chuyến thăm diễn ra khi Nauru, một đảo quốc nhỏ ở Thái Bình Dương, cắt đứt quan hệ ngoại giao với Đài Loan sau cuộc bầu cử. Thứ trưởng ngoại giao Đài Loan cáo buộc Trung Quốc đang cố gắng “cưỡng đoạt các quan hệ ngoại giao của Đài Loan” bằng cách tiếp cận Nauru.

 

Mỹ cho biết một tên lửa của Houthi đã tấn công một tàu chở hàng của Mỹ ngoài khơi bờ biển phía nam Yemen. Không có ai bị thương. Trước đó hôm thứ Hai, Mỹ đã bắn hạ một tên lửa do Houthi bắn vào tàu Hải quân Mỹ. Tuần trước, Washington cũng đã cho tiến hành không kích vào nhóm chiến binh do Iran hậu thuẫn ở Yemen. Thủ tướng Anh Rishi Sunak nói 13 mục tiêu quân sự của Houthi đã bị phá hủy trong các đòn không kích.

 

Khoảng 10.000 nông dân đã đỗ xe tải và máy kéo tại một trong những đại lộ trung tâm của Berlin để phản đối thuế. Cuộc biểu tình bắt đầu sau khi chính phủ chấm dứt trợ cấp nhiên liệu dùng trong nông nghiệp và cắt giảm miễn thuế ô tô đối với xe nông nghiệp. Christian Lindner, bộ trưởng tài chính Đức, nói với những người nông dân rằng chính phủ “không thể cam kết” kéo dài “viện trợ nhà nước.”

 

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã được xuất viện sau khi bị biến chứng do phẫu thuật ung thư tuyến tiền liệt. Trong năm ngày từ ngày 1 đến ngày 5 tháng 1, ông không hề báo cáo việc mình nhập viện cho Nhà Trắng hoặc các nhân viên, gây ra tranh cãi và buộc Lầu Năm Góc phải xem xét lại chính sách thông báo của mình.

 

Boeing cho biết họ sẽ tăng cường kiểm tra chất lượng đối với dòng 737 MAX 9 sau khi một chiếc máy bay của dòng này bị tung cửa trong chuyến bay của Alaska Airlines hồi đầu tháng. Một bên độc lập sẽ được mời đến để đánh giá dây chuyền sản xuất của Boeing. Thông báo được hãng đưa ra sau khi Cục Hàng không Liên bang Mỹ cho biết hôm thứ Sáu là tất cả các máy bay 737 MAX 9 sẽ không được cất cánh cho đến khi Boeing cung cấp thêm thông tin.

 

Sản xuất công nghiệp tại khu vực đồng euro giảm 0,3% so với tháng trước trong tháng 11 – đánh dấu mức giảm thứ ba liên tiếp. Sản lượng đã giảm 6,8% so với một năm trước đó, phần lớn vì khó khăn ở Đức và Ý. Nhìn chung, ngành sản xuất suy thoái và ngành dịch vụ tăng trưởng chậm chạp cho thấy khu vực đồng euro đã rơi vào suy thoái trong quý 4 năm 2023.

 

Một ngọn núi lửa vừa phun trào ở Iceland, phun dung nham nóng chảy xuống thị trấn Grindavik, đốt cháy các tòa nhà. Tổng thống Iceland Gudni Johannesson nói không ai gặp nguy hiểm. Đây là vụ phun trào thứ hai trên bán đảo Reykjanes ở phía tây nam Iceland trong vòng chưa đầy một tháng. Hệ thống phòng ngừa được xây dựng sau đợt phun trào đầu tiên đã giúp ngăn chặn dung nham.

 

Con số trong ngày: 66%, là tỷ lệ người Mỹ không đồng tình với các chính sách kinh tế của tổng thống Joe Biden.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Hội đồng Bảo an họp về Trung Đông

Vào thứ Ba, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc dự kiến sẽ tổ chức các cuộc họp về Trung Đông – đặc biệt là về Yemen. Nước này đang trở thành tâm điểm dư luận khi Houthi, một nhóm chiến binh người Yemen do Iran hậu thuẫn, liên tiếp tấn công các tàu dân sự trên Biển Đỏ, gây cản trở cho tuyến đường vận chuyển thương mại quan trọng của thế giới. Cuối tuần trước, Mỹ và Anh đã không kích hàng chục mục tiêu ở Yemen để cố gắng ngăn chặn những cuộc tấn công như vậy. Hôm thứ Hai, Mỹ cho biết Houthi đã tấn công một tàu chở hàng của Mỹ, song tàu này vẫn có thể tiếp tục hành trình.

 

Houthi đã tích lũy được một kho tên lửa chống hạm trong thập niên qua, nhiều trong số đó là do Iran cung cấp. Mặc dù không kích của phương Tây không phá hủy được kho vũ khí đó, chỉ riêng việc tạo ra được một vết lõm đáng kể trong kho dự trữ cũng có thể buộc nhóm này phải hạn chế đạn dược. Nhờ đó các tàu chiến phương Tây sẽ dễ dàng bảo vệ các tàu dân sự ở Biển Đỏ hơn và giảm bớt áp lực cho hoạt động vận chuyển thương mại.

 

 

Trump lại bị kiện tội phỉ báng

Donald Trump biết cái giá phải trả khi bị buộc tội phỉ báng. Năm ngoái, một bồi thẩm đoàn ở New York đã đứng về phía nhà văn E. Jean Carroll, người cáo buộc cựu tổng thống tội phỉ báng vì gọi bà là kẻ nói dối vào năm 2022, sau khi bà cáo buộc ông tấn công tình dục bà vào những năm 1990. Phán quyết trong phiên tòa đó khiến ông Trump mất 5 triệu USD. Thứ Ba sẽ lại có một phiên tòa khác về chủ đề phỉ báng, lần này xoay quanh những bình luận tương tự mà ông Trump đưa ra về bà Carroll vào năm 2019, khi ông vẫn còn đương chức. Bà Carroll muốn 10 triệu USD cộng với một khoản tiền bồi thường trừng phạt không được tiết lộ, có thể lớn hơn nhiều.

 

Thẩm phán đã nói rõ rằng phiên tòa này sẽ không “làm lại” phiên tòa trước đó: ông nói hành vi tấn công tình dục là một sự thật đã được chứng minh. Bồi thẩm đoàn sẽ đánh giá xem ông Trump phải trả bao nhiêu tiền bồi thường thiệt hại do những bình luận trên. Được biết, ông Trump đã tuyên bố có thể sẽ ra làm chứng trước tòa. Suy cho cùng, ngồi lên bục nhân chứng cũng là một cơ hội cho ông thu hút cử tri.

 

 

 

Goldman Sachs và Morgan Stanley báo cáo thu nhập Quý 4

Goldman Sachs và Morgan Stanley, những ngân hàng đầu tư lớn nhất nước Mỹ, sẽ báo cáo thu nhập quý 4 vào thứ Ba. Giới phân tích dự đoán các con số sẽ chỉ ở mức khiêm tốn. Doanh thu giao dịch của cả hai ngân hàng dự kiến sẽ không đổi so với năm trước. Triển vọng của các mảng ngân hàng đầu tư cũng không còn sáng sủa, khi các doanh nghiệp tỏ ra thận trọng với IPO hoặc thực hiện mua bán sáp nhập. Kết quả của hai mảng giao dịch và ngân hàng đầu tư từ các công ty cùng ngành như Citi, Bank of America và JPMorgan Chase, được công bố trước đó hôm 12 tháng 1, đều rất mờ nhạt.

 

Ít nhất thì trong cuộc họp công bố thu nhập của Morgan Stanley, sự phấn khích của giới quan sát sẽ được đổ dồn vào việc ai đang nói. Các nhà đầu tư sẽ có cái nhìn đầu tiên về Ted Pick trong vai trò CEO. Hôm 1 tháng 1, ông Pick đã chính thức lên thay James Gorman, người đã biến Morgan Stanley từ một công ty hạng hai trở thành ngôi sao sáng của Phố Wall trong nhiệm kỳ 14 năm của mình. Trước mặt ông Pick là một cái bóng rất lớn của người tiền nhiệm.

 

 

Hạ viện Anh bỏ phiếu về dự luật trục xuất người tị nạn sang Rwanda

Tuần này, các nghị sĩ Anh sẽ bỏ phiếu về luật cho phép chính phủ trục xuất người xin tị nạn đến Rwanda. Vào tháng 11, Tòa Tối cao Anh đã phán quyết rằng chương trình này của chính phủ – đưa những người đến Anh trên các thuyền nhỏ đến Rwanda để thụ lý yêu cầu xin tị nạn – là bất hợp pháp vì nó sẽ gây nguy hiểm cho sự an toàn của những người xin tị nạn. Dự luật An toàn Rwanda mới (hay còn gọi là Dự luật Tị nạn và Nhập cư) tuyên bố Rwanda trên thực tế là một quốc gia an toàn. Nó cũng khép hầu hết các kẽ hỡ tiềm năng để kháng cáo.

 

Dự luật phải đối mặt với nhiều sửa đổi tại Hạ viện, nơi Đảng Bảo thủ cầm quyền bị chia rẽ về vấn đề. Phe cánh hữu — những người tuyên bố có khoảng 50 người ủng hộ — muốn sửa đổi dự luật để khiến những thách thức pháp lý đối với việc trục xuất trở nên khó khăn hơn. Trong khi đó nhóm ôn hòa của đảng cho rằng dự luật đã đi quá xa. Để tránh một cuộc nổi loạn lớn, thủ tướng Rishi Sunak sẽ phải hành động thật khéo léo.