Tobias Naegele
Air
& Space Forces Magazine, ngày 31.8.2023
Trịnh Khải Nguyên-Chương dịch
Posted on 13/12/2023 by Boxit
VN
https://boxitvn.online/?p=86943#more-86943
Ngày nay, Chiến lược Phòng thủ Quốc gia của Hoa Kỳ
– giống như chiến lược Chiến tranh Lạnh tạo chuẩn mực cho tư duy chiến lược
trong những năm từ thập kỷ ‘50 đến 80' – bị chi phối bởi một tác nhân đe dọa
chính, đó là Trung Quốc. Điều này vừa cung cấp thông tin vừa tạo điều kiện cho
tất cả các mối đe dọa lớn khác có thể xảy ra: Nga, Iran và Bắc Triều Tiên.
Giống như thời kỳ Chiến tranh Lạnh, Hoa Kỳ hiện đang lâm vào một cuộc cạnh
tranh với đối thủ duy nhất của mình, một cuộc cạnh tranh có khả năng bỏ rơi các
thành tựu chính trị, kinh tế và công nghệ. Hoa Kỳ cũng đang ở trong một cuộc chạy
đua vũ trang hiện đại, và trong một số trường hợp, chơi trò đuổi bắt và tranh
đua để giành tình hữu nghị, gây ảnh hưởng lên các quốc gia khác trên thế giới.
Trong những năm Chiến tranh Lạnh, mục tiêu của Hoa Kỳ là ngăn chặn sự
lan rộng của chủ nghĩa cộng sản và phạm vi ảnh hưởng của Liên Xô. Bức màn sắt
buông xuống khắp châu Âu sau Thế chiến thứ hai có tác dụng theo cả hai cách: Thứ
nhất, Liên Xô sử dụng nó để giam giữ người dân trong một hệ thống chính trị -
kinh tế đã đổ vỡ; thứ hai, việc kinh doanh giữa Tây phương với Đông Âu trở nên
khó khăn. Thật ra, cả hai điều đó đều tạo lợi thế cho Mỹ để cuối cùng Mỹ chiến
thắng.
Mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc phức tạp hơn nhiều, vì hai nền kinh tế
lớn nhất thế giới có mối quan hệ đan xen gắn bó chặt chẽ với nhau. Các doanh
nghiệp Mỹ có mối quan hệ sâu đậm ở Trung Quốc và các công ty Trung Quốc cũng có
mặt khắp nơi trên đất nước Hoa Kỳ. TikTok của Trung Quốc là mạng truyền thông
xã hội phổ biến nhất ở Mỹ hiện nay và là một doanh nghiệp nước ngoài.
Những thử thách ngày nay bắt nguồn từ năm 1989. Năm đó Bức tường Berlin
sụp đổ và hết chế độ cộng sản này đến chế độ cộng sản khác sụp đổ, chấm dứt sự
thống trị của Liên Xô ở Đông Âu khi Ba Lan, Hungary, Đông Đức và Tiệp Khắc đi
theo chế độ dân chủ. Đến năm 1992, đế quốc Liên Xô tan rã.
Trong khi đó, Trung Quốc cũng phải chịu những khó khăn riêng của mình.
Vụ thảm sát Thiên An Môn năm 1989 diễn ra trước sự sụp đổ của chủ nghĩa cộng sản
ở châu Âu gần sáu tháng. Trong một thời gian, có vẻ như việc nắm quyền lực của
Đảng Cộng sản Trung Quốc có thể sẽ thất bại. Nhưng khi các cuộc biểu tình của
sinh viên lan rộng từ Bắc Kinh đến khoảng 400 thành phố khác trên khắp Trung Quốc,
Quân đội Giải phóng Nhân dân của Đảng Cộng sản Trung Quốc đã tràn ra đường phố
Bắc Kinh, giết chết hàng trăm, nếu không muốn nói là hàng nghìn người.
Đến năm 1991, quỹ đạo quốc gia của Mỹ và Trung Quốc vận hành theo hai
phương hướng và đường lối khác nhau nhiều lắm. Mỹ chiến thắng Chiến tranh Lạnh,
và sau Chiến tranh Vùng Vịnh, rõ ràng Mỹ chiếm ưu thế, trở thành nhà môi giới
quyền lực toàn cầu duy nhất. Ngược lại, Trung Quốc chỉ hơn một quốc gia “Thế giới
thứ ba lớn nhất thế giới” một chút.
Vận may thay đổi rất nhanh. Nước Mỹ đã kiếm được “cổ tức hòa bình” và
giải tán quân đội của mình như một đội bóng chày đang thua đậm giữa thời hạn
trao đổi cầu thủ. Nhiều hệ thống vũ khí bị cho vào kho phế thải, các chương
trình bị hủy bỏ và trì hoãn, quân đội được trả tiền để phục viên. Về mặt tích cực,
lãi suất giảm và kinh tế tăng trưởng. Thật khó để tưởng tượng trong thời đại
thâm hụt ngân sách hằng năm là 1,5 nghìn tỷ USD như ngày nay, ngân sách của Hoa
Kỳ vào những năm đầu thế kỷ là thặng dư. Như Tổng thống Bill Clinton từng nói,
không chỉ “kỷ nguyên của Chính phủ Lớn đã kết thúc”, mà khi George W. Bush kế
nhiệm làm Tổng thống, cả nước đã hưng phấn đến mức tưởng chừng như toàn bộ khoản
nợ của nước Mỹ sẽ được trả hết vào cuối thập kỷ.
]Mọi chuyện đã không diễn tiến như dự liệu. Vụ tấn công khủng bố ngày
11 tháng 9 năm 2001, cùng những quyết định và lựa chọn sau đó đã thay đổi mọi
thứ. Cuộc xâm lược Iraq năm 2003 đặc biệt bi thảm, gây phương hại các liên minh
quốc tế của Mỹ và làm sứt mẻ nền tảng đạo đức. Ngày 11/9, các cơ quan tình báo
của Mỹ nhìn thấy bóng tối nhưng họ bỏ sót sự thật. Thay vì khám phá vũ khí hủy
diệt hàng loạt, thì nước Mỹ bước vào “kỷ nguyên mất tập trung hàng loạt”, như
Trung tướng David Deptula từng nói. Mỹ sa lầy trong hai cuộc chiến ở Iraq và
Afghanistan và không nhìn thấy Trung Quốc đang rình rập ở phía chân trời.
Trung Quốc đã tận dụng lợi thế, hiện đại hóa mọi khía cạnh quân sự của
mình trong những năm sau đó. Họ chế tạo vũ khí không gian và tên lửa tầm xa để
chống lại lợi thế của Mỹ trong không gian, trên không trung và trên mặt đất. Họ
nghiễm nhiên trở thành một cường quốc mạng đáng gờm và phát triển (hoặc đánh cắp)
công nghệ tàng hình mà ngày nay được sử dụng trong các máy bay chiến đấu.
Nhiều người nhìn thấy điều sắp xảy ra. Cựu Tham mưu trưởng Không lực
Hoa Kỳ, Tướng T. Michael “Buzz” Moseley đã có những đề xuất để đảm bảo Không
quân Mỹ có đủ máy bay và vũ khí nhằm chống lại sự trỗi dậy của Trung Quốc. Tuy
nhiên, thay vì được chấp thuận, sự cứng rắn của Tướng Moseley cho rằng Không
quân phải chuẩn bị cho một “cuộc chiến cấp cao” đã khiến ông bị cách chức.
Giờ đây mối đe dọa từ Trung Quốc đã được xác lập một cách khôn ngoan
hơn. Mara Karlin, quyền Thứ trưởng Bộ Quốc phòng phụ trách Chính sách tại Lầu
Năm Góc cho biết: “Nó trở thành nguồn oxy mà chúng ta sống và thở trong Bộ Quốc
phòng”. Đó là bối cảnh cho mọi chương trình vũ khí mới, mọi sáng kiến mới, và
cho hầu hết mọi cuộc tập trận quân sự.
Trong thời kỳ Xô Viết, ở chừng mực nào đó, Mỹ biết kẻ thù của mình là
ai, điều gì đang bị đe dọa, trò chơi được chơi như thế nào. Đó không phải là
trường hợp của ngày hôm nay. Thay vào đó, Mỹ đang bước vào một kỷ nguyên mới,
năng động và nguy hiểm, nhiều rủi ro hơn.
Sự thật là: Bởi vì Trung Quốc đang suy thoái nên hiện nay sự bất ổn gia
tăng. Giống như sự kiện 11/9 đã khiến Hoa Kỳ mất đà thăng tiến, COVID-19 đã gây
nên sự bất ổn lớn hơn ở Trung Quốc. Không giống như Hoa Kỳ phục hồi nhanh
chóng, Trung Quốc đã phát hiện ra những vết nứt mang tính hệ thống trong cỗ máy
kinh tế của mình. Dân số Trung Quốc đang suy giảm. Địa ốc được xây dựng bừa
bãi, quá mức. Tiền nợ các công ty đầu tư nước ngoài lên quá nhiều. Tỷ lệ thất
nghiệp của giới trẻ đang lên tới con số 20%.
Ngay từ đầu, Trung Quốc đã dối trá, lấp liếm về tình trạng COVID-19. Số
liệu thống kê chính thức được công bố lên Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thừa nhận
có ít hơn 121.000 ca tử vong trong số khoảng 99 triệu trường hợp nhiễm COVID-19
kể từ khi dịch bệnh bắt đầu bùng phát bốn năm trước. Ngược lại, một nghiên cứu
mới được công bố trên Tạp chí Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ đã vạch trần sự thực. Hai
Tiến sĩ-nhà nghiên cứu Hong Xiao và Joseph Unger đồng tác giả đã phân tích dữ
liệu về tỷ lệ tử vong do các trường đại học Trung Quốc công bố và thu thập trên
Internet. Bài báo đã được đồng nghiệp bình duyệt của hai vị, đăng hôm tháng
Tám, khẳng định Trung Quốc đã phải chịu ít nhất là 1,87 triệu ca tử vong từ
tháng 12 năm 2022 đến tháng 1 năm 2023, những tháng sau khi Trung Quốc mở cửa
xã hội trở lại sau thời gian phong tỏa kéo dài.
Sự suy thoái của Trung Quốc khiến gia tăng sự bất ổn và những rủi ro mới.
Với tất cả quy mô và sức mạnh của mình, Trung Quốc tỏ ra dễ bị tổn thất và rất
có thể đang ở giai đoạn cuối của thời kỳ tăng trưởng mạnh. Sự gia tăng theo kế
hoạch lâu dài có thể không bao giờ đạt được. Đây chính là điều khiến Trung Quốc
ngày nay trở nên nguy hiểm hơn. Giống như chế độ ăn cướp của Nga đã đẩy sự tăng
trưởng hậu Xô Viết của nước này vào tình trạng suy thoái không thể tránh khỏi,
dẫn đến cuộc xâm lược sai lầm vào Ukraine, một tương lai bất ổn của Trung Quốc
có thể khiến Chủ tịch Tập Cận Bình phải chấp nhận những tính toán thiếu khôn
ngoan ở Đài Loan hoặc các nơi khác.
Sự cảnh giác vào lúc này đối với Hoa Kỳ vẫn cần thiết và quan trọng như
năm 1980. Ngày nay, cũng như lúc đó, nước Mỹ chỉ mới thoát khỏi hai cuộc chiến
tranh ở nước ngoài kéo dài và không thành công. Việc cải tiến sức mạnh quân sự
chiến lược bị trì hoãn từ lâu của Hoa Kỳ giờ đây mới thu hút được sự chú ý từ
giới lãnh đạo cầm quyền. Quân đội chỉ mới bắt đầu lấy lại sức mạnh và sự tự
tin. Những lựa chọn chiến lược đúng đắn bây giờ sẽ mang lại lợi ích trong tương
lai.
Trong nhiều năm, Trung Quốc nghĩ rằng thế kỷ của Mỹ đã kết thúc và sự
trỗi dậy của Trung Quốc là điều tất yếu. Nước Mỹ có thể – và phải – chứng minh
rằng họ sai.
T.N.
Dịch giả gửi BVN
No comments:
Post a Comment