THẾ GIỚI HÔM NAY : 03/11/2023 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 03/11/2023

The Economist

Nguyễn Thị Kim Phụng, biên dịch

03/11/2023

https://nghiencuuquocte.org/2023/11/03/the-gioi-hom-nay-03-11-2023/

 

[GH1] Cơ quan Liên Hiệp Quốc về người tị nạn Palestine cho biết 4 trường học được chuyển thành nơi trú ẩn do Liên Hiệp Quốc điều hành ở Gaza đã bị hư hại do bị ném bom trong vòng chưa đầy 24 giờ. Các trường học này là nơi trú ẩn của gần 20.000 người, và một trong số đó nằm gần Trại tị nạn Jabalia ở phía bắc Gaza, nơi mà Bộ Y tế của Hamas cho biết có ít nhất 195 người thiệt mạng do các cuộc không kích của Israel trong tuần này. Binyamin Netanyahu, Thủ tướng Israel, nói rằng lực lượng của nước ông đang “ở đỉnh cao của trận chiến” sau khi tiến sâu hơn vào thành phố Gaza. Lực lượng Phòng vệ Israel tuyên bố họ đã tiêu diệt hơn 130 chiến binh Hamas trong các chiến dịch trên bộ.

 

Theo các quan chức Pakistan, hơn 165.000 người Afghanistan đã rời khỏi Pakistan vào thứ Tư – thời hạn cho những người di cư không có giấy tờ rời khỏi nước này. Trước đó, khoảng 1,7 triệu người Afghanistan được cho là đang sống ở Pakistan mà không có giấy tờ hợp lệ. Hôm thứ Năm, có khoảng 28.000 người xếp hàng chờ qua biên giới ở tỉnh Khyber Pakhtunkhwa phía tây bắc.

 

Năng suất lao động của Mỹ tăng với tốc độ hàng năm là 4,7% trong quý 3, mức cao nhất trong ba năm. Chi phí lao động bình quân trên một đơn vị sản phẩm giảm 0,8%. Điều này cho thấy các công ty đang nỗ lực nâng cao năng suất, từ đó hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và giảm bớt tác động lạm phát của việc tăng lương.

 

António Guterres, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, kêu gọi xác lập các “khuôn khổ” khẩn cấp để giải quyết những mối nguy liên quan đến trí tuệ nhân tạo. Tại hội nghị thượng đỉnh về an toàn AI ở Anh, Guterres cảnh báo rằng nếu không có các quy định quản lý, loại công nghệ này có thể bị “tội phạm hoặc thậm chí khủng bố” sử dụng. Hôm thứ Tư, Mỹ, Trung Quốc và EU nằm trong số hơn hai chục bên ký kết thỏa thuận “đầu tiên trên thế giới” nhằm giải quyết các rủi ro từ AI.

Myanmar đã từ bỏ quyền kiểm soát một thị trấn gần biên giới với tỉnh Vân Nam ở miền nam Trung Quốc sau một cuộc giao tranh với phiến quân có vũ trang. Người phát ngôn xác nhận rằng tất cả các thành viên chính phủ và cơ quan an ninh đã rời khỏi thị trấn Chinshwehaw, một điểm giao thương quan trọng ở bang Shan, miền bắc Myanmar. Chính quyền cho biết các nhóm nổi dậy thuộc sắc tộc thiểu số đã tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng và giao thông trên toàn bang trong những ngày gần đây.

 

Vladimir Putin đã ký đạo luật hủy việc Nga phê chuẩn Hiệp ước Cấm thử nghiệm Hạt nhân Toàn diện (Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty, CTBT), một thỏa thuận đa phương nhằm cấm thử nghiệm hạt nhân. Putin cho biết động thái này sẽ đưa Nga ngang hàng với Mỹ, quốc gia đã ký nhưng chưa bao giờ phê chuẩn hiệp ước năm 1996. Ông chưa xác nhận liệu Nga sẽ tiến hành thử nghiệm hạt nhân hay không. Các nước khác không ký CTBT bao gồm Trung Quốc và Ấn Độ.

 

Con số trong ngày: 9.300 là số cuộc gọi khẩn cấp mà Sở Cảnh sát Thủ đô London nhận được chỉ trong một ngày hồi tháng 4 – một kỷ lục mới.

 

TIÊU ĐIỂM

 

Thủ lĩnh Hezbollah phá vỡ sự im lặng

 

Vào thứ Sáu, Hassan Nasrallah, thủ lĩnh của Hezbollah, lực lượng dân quân do Iran hậu thuẫn có trụ sở tại Lebanon, dự kiến sẽ có bình luận công khai đầu tiên kể từ khi nổ ra cuộc chiến giữa Israel và Hamas. Hezbollah đã đăng một loạt video “giới thiệu trước” bài phát biểu của ông, nhằm tưởng nhớ các chiến binh Hezbollah đã thiệt mạng trong các cuộc đụng độ với lực lượng Israel gần biên giới.

 

Nhiều người lo ngại rằng bài phát biểu của Nasrallah có thể khiến xung đột leo thang. Đã xuất hiện những dấu hiệu không mong muốn. Hezbollah đã tăng cường tấn công vào Israel trước bài phát biểu, bắn tên lửa về phía bắc nước này. Hôm thứ Năm, tờ Wall Street Journal đưa tin các quan chức Mỹ cho rằng Wagner, một nhóm bán quân sự của Nga, có thể đã cung cấp cho Hezbollah một hệ thống phòng không. Mỹ đã nhiều lần cảnh báo Hezbollah – những người đang sở hữu khoảng 150.000 tên lửa – không nên mở mặt trận thứ hai trong cuộc chiến. Không rõ liệu Nasrallah có chú ý đến lời cảnh báo này hay không.

 

 

Thủ tướng Nhật Bản tới Philippines

 

Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio sẽ tới Manila hôm thứ Sáu để hội đàm với Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos. Hai bên đang muốn thắt chặt quan hệ an ninh, nhằm tăng cường quan hệ đối tác ba bên với Mỹ, vốn được hình thành để chống lại sự bành trướng chiến lược của Trung Quốc ở Tây Thái Bình Dương. Quá trình bành trướng đó có tác động xấu đến Philippines. Lực lượng an ninh hàng hải của nước này tương đối yếu và khó có thể làm được gì để ngăn chặn Trung Quốc chiếm đóng hoặc phong tỏa các khu vực trên Biển Đông, ngay cả ở những khu vực mà luật pháp quốc tế trao cho Philippines quyền chủ quyền.

 

Máy bay, tàu, và radar do Nhật Bản cung cấp đang giúp Philippines trở thành một đồng minh mạnh hơn. Kishida và Marcos cũng dự tính một thỏa thuận cho phép lực lượng của hai nước tiếp cận lãnh thổ của nhau cho các hoạt động huấn luyện và tập trận chung. Các thỏa thuận tương tự đã cho phép lực lượng Mỹ tiếp cận Nhật Bản và Philippines: một tàu sân bay Mỹ, đóng tại Nhật Bản, đã neo đậu ở Vịnh Manila cho đến ngay trước chuyến thăm của Kishida, cho thấy sức mạnh mà liên minh này có thể tổng hợp được.

 

 

Định hướng mới của BMW

 

Trong những năm gần đây, thiết kế xe của BMW, đặc biệt là phần lưới tản nhiệt rộng phía trước xe, đã gây ra nhiều ý kiến trái chiều. Tuy nhiên, hiệu quả tài chính của công ty thì không như vậy. Kết quả quý 3, được công bố vào thứ Sáu, sẽ trấn an các nhà đầu tư rằng gã khổng lồ xứ Bavaria biết họ đang làm gì với hoạt động kinh doanh của mình. Phần lớn sản lượng xe hơi của BMW hiện được bán sang Trung Quốc, nhiều hơn so với các đối thủ cạnh tranh, và tốc độ tăng trưởng ở Trung Quốc đang chậm lại. Nhưng công ty có lẽ sẽ duy trì dự báo rằng họ sẽ bán được khoảng 2,5 triệu xe trên toàn cầu trong năm 2023, tăng khoảng 5% so với năm ngoái. Lợi nhuận có thể vẫn sẽ ở mức cao, vì giống như các nhà sản xuất xe hơi khác, BMW đã tập trung vào sản xuất những chiếc xe có tỷ suất lợi nhuận cao hơn.

 

Nhà sản xuất xe hơi này cũng đang tham gia đường đua xe điện, chiếm 15% doanh số bán hàng. Nhưng bất chấp thương hiệu mạnh của BMW, hoạt động kinh doanh xe điện đang phát triển của hãng mang lại tỷ suất lợi nhuận thấp hơn so với xe động cơ đốt trong. Tuy nhiên, chí ít thì các nhà phê bình đang dần chú ý đến thiết kế mới của hãng.

 

 

Tình hình thị trường lao động Mỹ vẫn còn nóng

 

Dường như lực lượng lao động Mỹ đang trải qua suy thoái rõ rệt. Số liệu công bố hôm thứ Sáu dự kiến sẽ cho thấy Mỹ chỉ bổ sung thêm khoảng 180.000 việc làm mới trong tháng 10, giảm so với mức 340.000 trong tháng 9. Nhưng khi xem xét kỹ hơn, đây sẽ là minh chứng cho sức mạnh bền bỉ của nền kinh tế Mỹ. Cuộc đình công tại ba nhà sản xuất xe hơi lớn của Detroit, hiện đã được giải quyết, chiếm khoảng 30.000 việc làm bị mất vào tháng trước, nhưng sẽ được bù đắp trong tháng này.

 

Tổng cộng, hơn 200.000 người Mỹ sẽ tìm được việc làm—cao hơn mức trung bình hàng tháng trong ba năm trước đại dịch. Thành tựu này đủ để giữ tỷ lệ thất nghiệp ở mức 3,8%, gần mức thấp nhất trong 5 thập niên. Lo ngại xoay quanh vấn đề này là nó có thể đẩy tiền lương lên cao, gây áp lực lạm phát. Do đó, các nhà đầu tư sẽ chú ý đến các chi tiết về thu nhập hàng giờ để xem liệu lạm phát tiền lương có đang tăng tốc hay không.