The Economist
Nguyễn Thị Kim Phụng, biên dịch
https://nghiencuuquocte.org/2023/11/01/the-gioi-hom-nay-01-11-2023/
Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) xác nhận đã thực
hiện một cuộc không kích nhắm vào một trại tị nạn đông đúc ở
phía bắc Dải Gaza. Các quan chức tại một bệnh viện gần Trại Jabalia cho biết có
ít nhất 50 người thiệt mạng và 150 người khác bị thương. Người phát ngôn của
IDF tuyên bố cuộc tấn công đã nhắm mục tiêu và giết chết nhiều chiến binh
Hamas, bao gồm cả một chỉ huy “cấp rất cao” đang “lẩn trốn đằng sau dân thường,
như họ vẫn làm.” Phía Hamas phủ nhận sự có mặt của một chỉ huy cấp cao trong
khu vực. Tính đến tháng 7, Trại Jabalia đã đón hơn 116.000 người tị nạn
Palestine. Trong khi đó, lực lượng Israel tiếp tục tiến vào thành phố Gaza, đến
khu vực lân cận phía bắc thành phố, theo tin từ Bộ Nội vụ Gaza.
GDP của khu vực đồng euro đã giảm 0,1% trong quý 3, vì các nền kinh tế lớn nhất của khu vực này vẫn
tiếp tục bị đè nặng dưới lãi suất cao và cầu tiêu dùng thấp. Sau khi tăng trưởng
0,2% trong quý 2, các nhà phân tích đã dự đoán nền kinh tế sẽ trì trệ. Ước tính
sơ bộ trên cho toàn EU cho thấy mức tăng trưởng chỉ là 0,1%.
Người nhập cư Afghanistan chạy trốn hàng loạt trước thời hạn yêu cầu khoảng 1,7 triệu người di cư
không có giấy tờ rời khỏi Pakistan. Kể từ thứ Tư, chính phủ
Pakistan sẽ bắt đầu bắt giữ và trục xuất người di cư bất hợp pháp. Khoảng
100.000 người Afghanistan đã rời đi vào tháng 10, với hơn 10.000 người chen
chúc trên những chiếc xe buýt và xe tải hướng tới biên giới vào thứ Ba. Chính
phủ Taliban của Afghanistan đã cáo buộc Pakistan “quấy rối [người di cư].”
Sir Keir Starmer đã cố gắng khẳng định lại vai trò lãnh đạo của mình đối với Đảng Lao động
Anh sau khi các thành viên trong đảng chống lại lập trường của ông về Israel và
Palestine. Trong một bài phát biểu không chuẩn bị trước, Sir Keir lặp lại lời
kêu gọi ngừng bắn nhân đạo, nhưng lập luận rằng lệnh ngừng bắn vĩnh viễn — do
các thành viên cấp cao khác yêu cầu — sẽ “khuyến khích” Hamas. Cho đến nay, khoảng
30 ủy viên (councilors) đã từ chức vì đường lối lãnh đạo.
Sau bốn tháng đàm phán, Montenegro cuối
cùng đã thành lập được chính phủ, đứng đầu là thủ tướng trẻ nhất châu Âu,
Milojko Spajic. Cựu bộ trưởng tài chính 36 tuổi cho biết ông muốn đất nước của
mình trở thành “Thụy Sĩ của Balkan và Singapore của châu Âu.” Nhưng trước tiên,
ông cần phải giải quyết tình trạng tham nhũng tràn lan và nền pháp quyền yếu
kém của đất nước, trong một nỗ lực nhằm gia nhập EU.
Hoạt động sản xuất/chế tạo tại Trung Quốc bất ngờ giảm trong tháng 10. Chỉ số nhà
quản lý mua hàng (PMI) chính thức giảm xuống mức 49,5 từ mức 50,2 trong tháng 9
(PMI dưới 50 cho thấy sự suy giảm). PMI của nhóm phi sản xuất tại Trung Quốc
cũng giảm trong tháng 10, cho thấy lĩnh vực dịch vụ của nước này cũng đang chậm
lại. Nguyên nhân có thể xuất phát từ thị trường bất động sản èo uột của Trung
Quốc và kỳ nghỉ lễ kéo dài hồi đầu tháng 10.
Ả Rập Saudi chuẩn
bị đăng cai World Cup bóng đá nam vào năm 2034 sau khi đối thủ
duy nhất của họ là Australia rút lui chỉ vài giờ trước khi hạn đăng ký kết
thúc. Liên đoàn Bóng đá Thế giới, FIFA, từng nói rằng sự kiện năm 2034 sẽ được
tổ chức ở Châu Á hoặc Châu Đại Dương. Tuy nhiên, hồ sơ nhân quyền của Ả Rập
Saudi sẽ khiến nước này trở thành một nước chủ nhà gây tranh cãi
Con số trong ngày: 850 triệu là số người dùng mạng ở Ấn Độ. Nhưng hầu hết nhóm này chỉ sử
dụng các ứng dụng miễn phí.
TIÊU ĐIỂM
Thường dân và cuộc chiến ở Gaza
Cuộc chiến ở Gaza đang gây thiệt hại nặng nề
cho dân thường. Bộ y tế của Hamas cho biết đã có hơn 8.500 người thiệt mạng.
Hôm thứ Ba, một cuộc tấn công của Israel vào trại tị nạn Jabalia ở phía bắc
Gaza đã giết chết ít nhất 50 người, theo các bác sĩ Palestine tại một bệnh viện
gần đó. Chiến tranh đô thị thường có tính huỷ diệt lớn, nhưng xung đột
Israel-Hamas có những đặc điểm đặc biệt, cho thấy điều tồi tệ nhất vẫn chưa xảy
đến.
Hamas đã cai trị Gaza suốt 16 năm và đã cài cắm
nhiều lực lượng quân sự của mình vào cơ sở hạ tầng dân sự. Do đó, việc nhắm mục
tiêu vào các căn cứ quân sự có nguy cơ phá hủy cả hạ tầng dân sự. Các đợt bắn
phá của Israel cũng rất khốc liệt nếu xét theo tiêu chuẩn lịch sử. Quân Israel
đã thả tới 6.000 quả bom chỉ trong sáu ngày đầu tiên của cuộc chiến, một tỷ lệ
vượt xa các chiến dịch chống khủng bố gần đây của phương Tây. Nhiều mục tiêu mà
Israel xác định trước chiến tranh giờ đây đã bị tấn công. Máy bay phản lực của
Israel có thể sẽ chuyển sang nhắm mục tiêu kiểu “động” – nghĩa là sử dụng thông
tin tình báo được thu thập tương đối nhanh. Quyết định này sẽ làm tăng nguy cơ
tổn hại dân sự. Thường dân Gaza gần như không còn nơi nào an toàn để trốn.
Hội nghị thượng đỉnh về quản lý AI
Một nhóm gồm 100 nhà lãnh đạo thế giới và giám
đốc điều hành các công ty công nghệ sẽ gặp nhau vào thứ Tư này, trong một “thượng
đỉnh an toàn” về trí tuệ nhân tạo (AI) kéo dài hai ngày, do chính phủ Anh tổ chức.
Hội nghị diễn ra ở một địa điểm đẹp như tranh vẽ—Bletchley Park, một biệt thự nằm
ở phía bắc London, nơi từng là trụ sở đơn vị giải mã bí mật của Anh trong Thế
chiến II. Tuy nhiên, tại biệt thự này, những người tham dự sẽ phải đối mặt với
một câu hỏi hóc búa: làm thế nào để đảm bảo rằng AI sẽ không nổi loạn hoặc bị sử
dụng vào những mục đích bất chính.
Các cuộc thảo luận có lẽ sẽ khó mang lại kết
quả rõ ràng. Tuy nhiên, người ta hy vọng các đại biểu chí ít cũng thông qua một
bộ quy tắc ứng xử dành cho các nhà sản xuất AI. Các biện pháp được đề xuất bao
gồm việc yêu cầu các công ty kiểm tra mô hình của họ trước khi đưa ra thị trường.
Một số người có thể kêu gọi thành lập một cơ quan giống như Ủy ban liên chính
phủ về Biến đổi Khí hậu, chuyên phụ trách các nghiên cứu về hiện tượng nóng lên
toàn cầu và phát triển các thước đo để đánh giá tác động của hiện tượng đó. Nhiều
khả năng, nhóm quản lý AI này sẽ gặp lại nhau vào năm sau.
Pakistan trục xuất người nhập cư Afghanistan không
có giấy tờ
Thứ Tư này là thời hạn mà chính phủ Pakistan đặt
ra cho những người nhập cư không có giấy tờ phải rời khỏi đất nước họ, hoặc đối
mặt với việc bị trục xuất. Hầu hết những người bị ảnh hưởng là người
Afghanistan: hiện có khoảng 1,7 triệu người được cho là đang sống ở Pakistan mà
không có giấy tờ hợp lệ. Một số người trong nhóm này quyết định di cư sau khi
Taliban giành lại quyền lực ở Afghanistan vào năm 2021. Số khác đã rời quê
hương từ nhiều thập niên trước đó, thậm chí đã chào đời ở Pakistan. Nhiều người
Pakistan đổ lỗi cho người Afghanistan về sự bất ổn kinh tế và sự trỗi dậy của
Tehreek-e-Taliban Pakistan (TPP), một nhóm khủng bố có liên hệ với Taliban. Bạo
lực do TPP gây ra đã gia tăng ở các khu vực biên giới của Pakistan trong những
năm gần đây.
Afghanistan đang đứng trước nguy cơ của một cuộc
khủng hoảng nhân đạo. Taliban sẽ gặp khó khăn trong việc hỗ trợ làn sóng người
di cư trở về đột ngột. Nhưng cái giá của kế hoạch trục xuất cũng rất đắt đối với
Pakistan. Giờ đây, gần như không còn cơ hội để Taliban đồng ý hợp tác với
Pakistan nhằm kiềm chế TTP. Và sự thất vọng của quốc tế trước lệnh trục xuất có
thể làm phức tạp thêm nỗ lực của Pakistan nhằm đảm bảo nguồn tài trợ rất cần
thiết từ IMF.
Triển vọng chính sách lãi suất của Fed
Đôi khi ít hơn chính là nhiều hơn. Đây chính
là nguyên tắc chỉ đạo của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) khi quyết định có nên tăng
lãi suất vào thứ Tư này, khi kết thúc cuộc họp thường kỳ hay không. Đại đa số
các nhà đầu tư kỳ vọng Fed sẽ giữ vững quan điểm, giữ nguyên lãi suất ngắn hạn ở
mức sàn 5,25%, theo đó kéo dài mức lãi suất này hơn ba tháng kể từ lần tăng cuối
cùng, và cũng là lần tạm ngưng tăng lãi suất dài nhất kể từ đầu năm 2022. Quả
thật, lãi suất có lẽ đã đạt đỉnh. Động thái tiếp theo của Fed, vào khoảng giữa
năm 2024, nhiều khả năng sẽ là cắt giảm lãi suất.
Tuy nhiên, Fed vẫn lo lắng về lạm phát, không
chỉ vì nền kinh tế vẫn còn hoạt động mạnh. Nhưng vì thị trường tài chính gần
đây phần lớn đã hoạt động bằng cách đẩy lợi suất trái phiếu dài hạn lên cao,
gây áp lực lên giá cổ phiếu và tăng chi phí đi vay đối với người tiêu dùng và
doanh nghiệp. Chừng nào thị trường còn tự thắt chặt, Fed có lẽ sẽ tiếp tục đứng
ngoài cuộc.
No comments:
Post a Comment