ISRAEL TRẢ GIÁ ĐẮT CHO CUỘC CHIẾN CHỐNG HAMAS : TỐI THIỂU 50 TỶ ĐÔLA (Thụy My / RFI)

 

Israel trả giá đắt cho cuộc chiến chống Hamas : Tối thiểu 50 tỉ đô la

Thụy My  -  RFI

Đăng ngày: 09/11/2023 - 07:18

https://www.rfi.fr/vi/%C4%91i%E1%BB%83m-b%C3%A1o/20231109-israel-tr%E1%BA%A3-gi%C3%A1-%C4%91%E1%BA%.....BB%89-%C4%91%C3%B4-la

 

Sau mười ngày tiến quân một cách thận trọng, quân đội Israel bước vào giai đoạn chiến tranh đô thị của chiến dịch tấn công trên bộ tại Gaza. Theo Les Echos ngày 08/11/2023, bộ Tài Chánh Israel ước tính để tiêu diệt Hamas tại Gaza phải tốn kém tối thiểu 50 tỉ đô la, tương đương 10 % GDP.

 

https://s.rfi.fr/media/display/5bcea320-7e7b-11ee-983d-005056a97e36/w:980/p:16x9/gaz_13.webp

Các binh sĩ Israel trong chiến dịch trên bộ để tiêu diệt nhóm Hồi giáo Hamas ở phía bắc Dải Gaza, ngày 08/11/2023. REUTERS - RONEN ZVULUN

 

Sau khi bao vây Gaza, quân đội Israel tiến thận trọng vào trung tâm

Trên chiến trường Trung Đông, Le Figaro mô tả « Quân đội Israel trong pháo đài thành phố Gaza ». Tsahal nay bước vào giai đoạn chiến tranh đô thị của chiến dịch tấn công trên bộ, sau 10 ngày tiến quân một cách thận trọng, được không quân yểm trợ. Dọc theo bờ biển, các vụ oanh tạc liên tục diễn ra và những loạt súng có thể nghe thấy gần trại tị nạn Shati, bản doanh của Hamas, nơi từ lâu thủ lãnh chính trị của phe này là Ismail Hanniyeh ẩn náu. Ở phía nam. Phát ngôn viên Tsahal nói về một « môi trường khó khăn ».

 

Quân đội Israel bao vây thành phố theo ba trục khác nhau. Ở tây bắc, từ căn cứ Zikkim đã vượt qua hàng rào an ninh và đi dọc theo phía biển ; ở đông bắc toán quân thứ hai tiến về hướng Beit Hanoun và ở phía nam sư đoàn thiết giáp 36 dẫn đầu là lữ đoàn thám sát Golani đi xuyên qua dải đất này đến bờ biển, cô lập thành phố Gaza với phần còn lại. Trung tá Conricus cho biết : « Lực lượng chúng tôi hoạt động dưới dạng các nhóm chiến thuật gồm bộ binh, tình báo, hậu cần và công binh, với sự yểm trợ mạnh mẽ của không quân ».

 

Cuối tuần qua, màn bí mật về chiến dịch đã được vén lên phần nào khi các phóng viên Israel và ngoại quốc được tháp tùng một đơn vị Israel vài tiếng đồng hồ, trên xe thiết giáp Namer, Eitan hay xe tăng Merkava. Một số xe trang bị lưới thép bảo vệ tháp pháo, chống lựu đạn do drone ném xuống. Nhưng các quân nhân cho biết việc giáp mặt với quân Hamas là hiếm hoi. Israel loan báo đã tiêu diệt được nhiều tay súng Hamas kể từ đầu chiến dịch, ước tính khoảng 900. Hiện giờ phía Hamas chưa có dấu hiệu bấn loạn, vì vậy phe này không vội vã thương lượng về số phận các con tin. Theo tin tức mới nhất, Hamas không còn kiểm soát được phía bắc Dải Gaza.

 

Ít nhất 50 tỉ đô cho cuộc chiến chống Hamas

Tại Gaza « Một cuộc chiến chống Hamas sẽ khiến Israel tốn kém rất nhiều », theo phân tích của Les Echos. Ước tính ban đầu của bộ Tài Chánh Israel cho thấy chi phí tối thiểu lên đến 50 tỉ đô la, tương đương 10 % GDP. Tính toán này dựa trên giả thiết lạc quan nhất về một cuộc chiến tranh kéo dài 8 tháng đến một năm, chỉ liên quan đến những trận đánh ở Gaza, không lan sang Liban với Hezbollah, hay tệ hơn nữa là với Iran.

 

Đương nhiên chi phí quốc phòng là quan trọng nhất, chiếm khoảng 25 tỉ đô la. Quân đội Israel đã đặt mua 1,5 tỉ đô la vũ khí, để không phải bị động khi phải chiến đấu trên nhiều mặt trận. Các công ty Israel và Mỹ sẽ cung cấp drone, hỏa tiễn, hệ thống phòng không kiểu « Vòm Sắt » chặn được trên 90 % rốc-kết và hỏa tiễn do Hamas bắn sang từ Gaza hay Hezbollah từ Liban. Xe cấp cứu, thiết bị y tế và đủ loại xe quân sự được đặt mua khẩn cấp. Joe Biden hứa tài trợ thêm 14,3 tỉ đô la bên cạnh số 3,8 tỉ hàng năm, để mua vũ khí made in USA.

 

Chính phủ cũng phải chi cho việc tái thiết 24 địa điểm ở Israel bị quân khủng bố Hamas tấn công và phá hủy hôm 07/10; trợ cấp cho 120.000 người dân phải bỏ nhà cửa ở quá gần Gaza và Liban, hiện tạm ngụ ở khách sạn. Bên cạnh đó là chi phí nằm viện cho hàng trăm người bị thương, vợ, chồng của các con tin được trợ cấp 3.700 đô la. Mối đe dọa suy thoái đang hiển hiện. Hoạt động kinh tế chậm lại vì trên 10 % lao động là quân dự bị đã được huy động, không còn 200.000 công nhân Palestine chủ yếu trong ngành xây dựng, tiêu thụ sút giảm, khiến tăng trưởng không thể vượt quá 0,6 % trong năm tới. Kinh tế Israel sau thời kỳ chao đảo vì Covid đã bật lên ngoạn mục với tăng trưởng 15 %. Đây cũng là hy vọng của Ngân hàng Israel cho thời hậu chiến.

 

Mahmoud Abbas : Chật vật trong cuộc đua cuối đời

Hy vọng sẽ thay thế Hamas tại Gaza, nhưng lãnh đạo chính quyền Palestine 87 tuổi, sức khỏe kém, đang hụt hơi sau 16 năm nắm quyền. Gần 3/4 người Palestine muốn ông nghỉ hưu, hầu hết cho rằng ông đại diện cho một chế độ tham nhũng kinh niên, gia đình trị. Nhưng Abbas vẫn bám ghế, từ chối tổ chức bầu cử kể từ 2005, không chịu chỉ định người làm phó. Hai con trai ông là Yasser và Tarek bị cáo buộc gian lận đấu thầu của Cơ quan Mỹ trợ giúp người tị nạn, độc quyền nhập khẩu thuốc lá Mỹ và quảng cáo trên truyền hình công Palestine.

 

Dù vậy tên ông vẫn được một số người ở Israel và các nước nêu ra cho thời kỳ hậu chiến ở Gaza. Mahmoud Abbas cũng nuôi hy vọng này, ông nhấn mạnh Hamas « không đại diện cho người Palestine » và thận trọng nói thêm sẽ không quay lại Dải Gaza « trên xe tăng Israel ». Tại Cisjordanie dưới sự kiểm soát của Mahmoud Abbas, ông cũng không ngăn được những nhóm vũ trang tự ý tấn công khủng bố người Israel.

 

Abbas thường xuyên đòi ngưng hợp tác về an ninh với Jerusalem, nhưng chỉ dừng lại ở lời nói vì sẽ thiệt thòi nếu đi xa hơn : Shin Bet (cơ quan chống khủng bố của Israel) có sự hỗ trợ quý giá, mọi mưu toan đảo chánh của Hamas – kẻ thù chung ở Cisjordanie – đều thất bại. Tại châu Âu, những tuyên bố bài Do Thái của Mahmoud Abbas gây bất lợi cho ông, trong khi Liên Hiệp Châu Âu đã viện trợ gần 1 tỉ euro cho chính quyền Palestine từ năm 2000.

 

Ukraina, cuộc chiến tranh ngưng đọng

 

Liên quan đến cuộc xâm lăng của Nga, Libération đăng ảnh những chiến binh trong chiến hào với hàng tựa lớn « Ukraina, chiến tranh ngưng đọng ».Tờ báo phân tích « Phản công : Ukraina từ bỏ cuộc chiến chớp nhoáng ». Sau khi hy vọng trả đũa nhanh chóng, Kiev nay phải chấp nhận sự thật là cuộc chiến đang sa lầy, kéo dài hầu như bất phân thắng bại. Ở mặt trận và xung quanh ông Zelensky, những chiến lược mới đang được vạch ra.

 

Chiến tranh là súng ống, đại bác, xe tăng, xe phá mìn, phi cơ...Quá nhiều thứ mà Ukraina đang có rất ít hoặc chẳng có gì cả trong cuộc phản công. Tổng tham mưu trưởng Valeri Zaloujny kêu gọi có bước đột phá về công nghệ để tránh một cuộc chiến tiêu hao theo kiểu Đệ nhất Thế chiến. Tuyên bố của ông vốn hướng về Quốc hội Mỹ, đã gây tranh luận dữ dội tại Kiev. Một cố vấn tổng thống cho rằng các quân nhân nên tránh bình luận với truyền thông về những gì diễn ra ngoài mặt trận.

 

Một dấu hiệu đáng chú ý nữa là Volodymyr Zelensky đã cách chức thiếu tướng Viktor Khorenko, chỉ huy trưởng lực lượng đặc biệt, thay thế bằng đại tá Serhiy Lupanchuk, « một sĩ quan giàu kinh nghiệm ». Khorenko nói rằng ông biết tin này qua báo chí, trong khi tướng Zaloujny không thể nào giải thích. Tình hình căng thẳng vì những người lính đang hy sinh mà cuộc chiến chưa thấy lối ra. Cũng phải ghi nhận răng nhờ hỏa tiễn Scalp-EG và Storm Shadow của Pháp, Anh, cùng một ít ATACMS của Mỹ mà Ukraina đã giáng những đòn nặng nề cho hải quân và không quân Nga, phá thế phong tỏa ở Hắc Hải, một thành công lớn.

 

Kiev thay đổi kế hoạch phản công vì Nga phá đập Kakhovka

 

Stepan, một người lính tác chiến ở Donbass, nhận xét tình hình đang ngang ngửa : Nga có số lượng còn Ukraina có khả năng tấn công chính xác. Đơn vị của anh đã tham gia trận đánh ở làng Neskuchne hôm 19/06, 30 bộ binh Ukraina chống lại 250 quân Nga. Người lính này nói : « Chúng tôi không có đủ vũ khí, nhất là xe tăng, và sau hai tháng bị oanh kích, chúng tôi hiểu rằng đánh trận mà không có không lực yểm trợ thì hầu như bất khả. Ai cũng nói đến F-16, nhưng trước khi các chiến đấu cơ này đến nơi, có thể chẳng còn xe tăng nào. Nếu nói về phản công, phải giao tất cả cùng một lúc để đánh một cú lớn ».

 

Theo Stepan, lẽ ra cuộc phản công được tiến hành tại Kherson để cắt đường vào Crimée. Hôm 06/06, đúng vào ngày đồng minh đổ bộ ở Normandie, quân Ukraina dự định vượt sông Dniepr. Nhưng kế hoạch này Nga cũng biết và đã cho nổ tung đập Kakhovka, nên Kiev phải khẩn cấp thay đổi kế hoạch. Câu chuyện D-Day không thành này được một nguồn tin thứ hai xác nhận với Libération. Nga bất chấp thảm họa môi trường tệ hại nhất kể từ Tchernobyl, để đạt mục đích.

 

Ngày 07/10 nhân sinh nhật mình, Putin tung quân vào Avdiivka gần Donetsk, tiếp tục chiến thuật cối xay thịt bất chấp mạng lính. Oleksiy Danilov, chủ tịch Hội đồng Quốc phòng An ninh, bực tức : « Nếu viện trợ phương Tây đến sớm hơn thì kết quả đã khác », đồng thời nhìn nhận Ukraina cũng phải thay đổi phương pháp. Theo nhiều nguồn tin, tướng lục quân Oleksandr Syrsky vẫn chỉ huy theo kiểu xô-viết, khác với các sĩ quan trẻ. Ông bị chỉ trích là « gởi lính đi bộ đến tái chiếm những bụi cây », vào lúc mà việc bổ sung quân số đang cấp bách. Stepan than thở xin nghỉ phép mà không được, có lẽ vì không có ai thay.

 

Philippines xích lại gần Nhật Bản để đối phó Trung Quốc

 

Tại châu Á, Le Monde nhận thấy « Trước mối đe dọa Trung Quốc, Philippines xích gần lại với Nhật Bản ». Những hiệp định quốc phòng mới giữa Tokyo và Manila mang tính chất hầu như là « liên minh », trong khuôn khổ hợp tác ba bên với Mỹ để đối phó với Trung Quốc ở Đài Loan và Biển Đông.

 

Địa chính trị châu Á đã thay đổi, mà bằng chứng là lần đầu tiên thủ tướng Nhật Fumio Kishida phát biểu trước lưỡng viện Quốc Hội Philippines, sự kiện được coi là lịch sử. Hai nước cam kết mở đàm phán về một hiệp định cho phép quân đội của đôi bên huấn luyện và hoạt động trên lãnh thổ của nhau, việc đưa quân và vũ khí vào được tạo điều kiện dễ dàng. Báo chí Nhật Bản cho rằng quyết định này tương đương với việc ký kết hợp tác với Úc và Anh hồi đầu năm.

 

Tokyo đã thay đổi thái độ tại Đông Nam Á và từ 2022 đã hỗ trợ đất nước từng thuộc Khối Thịnh vượng chung Đại Đông Á thời Đệ nhị Thế chiến, thông qua viện trợ cụ thể về quốc phòng, được gọi là Official Security Assistance (OSA, « viện trợ chính thức cho an ninh »). Philippines nằm trong số những nước đầu tiên được thụ hưởng bên cạnh Malaysia, Bangladesh ở Nam Á và quần đảo Fidji ở Thái Bình Dương. Với Philippines, Nhật cung cấp radar giám sát vùng duyên hải và nhiều tàu tuần duyên.

 

Tokyo đánh giá cao quyết tâm chống Bắc Kinh của Manila

 

Nhật Bản dưới thời cựu thủ tướng Shinzo Abe là quốc gia đầu tiên đưa ra khái niệm Ấn Độ-Thái Bình Dương, mười năm sau được Washington tiếp thu để đối phó sự bành trướng của Trung Quốc ở Biển Hoa Đông và Biển Đông. Ông Kishida nêu ra « hợp tác ba bên để bảo vệ tự do hàng hải », giữa Nhật Bản, Philippines và đồng minh Mỹ. Tổng thống « Bongbong » Marcos, được bầu lên từ tháng 5/2022, đã đồng ý mở 4 căn cứ quân sự mới cho Mỹ, thêm vào 5 căn cứ đã có.

 

Trên Biển Đông, nơi Trung Quốc đã đào đắp nhiều đảo nhân tạo, biến thành căn cứ quân sự, căng thẳng tăng cao từ khi ông Marcos lên nắm quyền. Không một tuần nào mà không có va chạm hoặc xâm nhập vào vùng đặc quyền kinh tế. Chuyên gia Zachary Abuza nhận định trên Japan Times, « Nhật Bản coi Philippines là một nước có năng lực rất hạn chế nhưng quyết tâm chống lại sự hà hiếp của Trung Quốc ngày càng mạnh hơn ».

 

Việc Bắc Kinh giương oai diễu võ với những cuộc tuần tra và các đảo nhân tạo nằm trong một chiến lược dài hạn nhằm « thống nhất » Đài Loan. Và chính viễn cảnh Trung Quốc tấn công Đài Loan đã khiến Mỹ, Nhật, Phi siết chặt hàng ngũ. Chuyên gia địa chính trị Richard Heydarian trên Asia Times phân tích : « Nhật coi việc hỗ trợ các nước Đông Nam Á, đặc biệt Philippines, là chủ yếu để răn đe mọi hoạt động quân sự chống lại Đài Loan ».

 

Bắc Kinh trong bài xã luận của Hoàn cầu Thời báo hôm 03/11 tố cáo việc « quân sự hóa » của Nhật Bản tại Đông Nam Á thông qua OSA và các « gói quà » mới dưới dạng « vũ khí sát thương ». Sau khi thống trị tại khu vực chiến lược này nhiều thập niên, Nhật Bản đối mặt với « Con đường tơ lụa mới » của Tập Cận Bình, mà Trung Quốc vừa kỷ niệm mười năm, pha trộn giữa viện trợ kinh tế, ảnh hưởng chính trị và thủ đắc lợi ích chiến lược. Philippines không bị lừa. Cuối tháng Mười, bộ trưởng giao thông loan báo dừng hẳn dự án đường sắt ký với Bắc Kinh thời Duterte. Để trả đũa, Bắc Kinh chưa bao giờ hồi đáp yêu cầu tín dụng của Manila.