The Economist
Nguyễn
Thị Kim Phụng, biên dịch
https://nghiencuuquocte.org/2023/11/23/the-gioi-hom-nay-23-11-2023
Theo người
phát ngôn của Hamas, thỏa thuận ngừng bắn tạm thời giữa Israel và Hamas,
một phần của thỏa thuận con tin mới, có thể sẽ bắt đầu vào lúc 10 giờ sáng thứ
Năm. Lực lượng Phòng vệ Israel chưa xác nhận về thời điểm. Chính phủ Israel trước
đó đã phê chuẩn một thỏa thuận với nhóm chiến binh, theo đó thả 50 con tin
Israel để đổi lấy việc tạm dừng 4 ngày trong cuộc giao tranh ở Gaza. Theo thỏa
thuận, Israel cũng dự kiến sẽ trả tự do cho khoảng 150 tù nhân Palestine và cho
phép khoảng 300 xe tải viện trợ từ Ai Cập vào Gaza mỗi ngày. Trong khi đó, Bộ Y
tế do Hamas điều hành cho biết 14.000 người ở Gaza đã thiệt mạng vì các cuộc tấn
công của Israel kể từ khi chiến tranh bắt đầu.
Theo các
cuộc thăm dò đầu tiên, Đảng Vì Tự do, một đảng cực hữu do Geert Wilders lãnh đạo,
dự kiến sẽ giành được 35 ghế trong Quốc hội Hà Lan, dẫn trước đáng
kể so với các đảng khác. Cuộc bầu cử được tiến hành sau khi liên minh cầm quyền,
do Mark Rutte từ Đảng Tự do trung hữu lãnh đạo, tan rã vì chính sách di cư hồi
mùa hè.
OpenAI cho biết họ đã đồng ý “về mặt
nguyên tắc” rằng Sam Altman sẽ tái gia nhập công ty trí tuệ
nhân tạo này với tư cách là giám đốc điều hành dưới một hội đồng quản trị mới.
Hội đồng trước đó đã sa thải Altman vào tuần trước, cáo buộc ông đã lừa dối họ.
Gần như toàn bộ nhân viên đã kêu gọi Altman quay trở lại và hội đồng quản trị
phải từ chức. Một câu chuyện lạ thường có thể đã kết thúc, trong đó vị giám đốc
điều hành bị sa thải đã nhanh chóng được Microsoft tuyển mộ.
OPEC+, một nhóm các nước sản xuất dầu, đã dời
cuộc họp các bộ trưởng dự kiến sẽ diễn ra Chủ nhật này sang ngày 30/11. Mặc dù
nhóm này không đưa ra lý do chính thức cho việc trì hoãn cuộc họp, nhưng
Bloomberg đưa tin rằng Ả Rập Saudi, lãnh đạo trên thực tế của
OPEC+, không hài lòng với mức sản xuất dầu của các thành viên khác. Giá dầu đã
giảm 4% ngay sau thông tin này.
Theo Financial
Times, chính quyền Mỹ đã ngăn chặn âm mưu ám sát
Gurpatwant Singh Pannun, một người ly khai theo đạo Sikh ở nước này. Các quan
chức đã gửi cảnh báo tới chính phủ Ấn Độ vì họ tin rằng chính phủ nước này có
thể liên quan đến âm mưu ám sát. Hồi tháng 9, Justin Trudeau, Thủ tướng Canada,
nói rằng “thông tin tình báo đáng tin cậy” đã liên kết Ấn Độ với vụ sát hại một
nhà lãnh đạo người Sikh ở Vancouver. Tuy nhiên, Ấn Độ phủ nhận mọi liên quan.
Rio
Tinto, một công ty
khai thác mỏ, sẽ trả 28 triệu USD cho Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ để
giải quyết vụ gian lận kéo dài 6 năm liên quan đến việc xử lý khoản đầu tư của
họ vào một mỏ than ở Mozambique. Công ty vẫn không thừa nhận hành vi sai trái.
Năm 2017, cơ quan giám sát cáo buộc rằng Rio Tinto đã không tiết lộ quy mô khoản
lỗ phát sinh từ khoản đầu tư vào Mozambique cho hội đồng quản trị, kiểm toán
viên, và nhà đầu tư.
Thái
Lan đã bắt được
150 con cự đà sống ở vùng nông thôn nước này. Loài bò sát – được nhập khẩu từ Mỹ
Latinh – đã trở thành vật nuôi phổ biến của người Thái. Nhưng chính quyền vừa
áp đặt lệnh cấm nhập khẩu vào đầu tuần này vì cho rằng loài động vật gây thiệt
hại cho nông sản. Việc vi phạm luật có thể bị phạt tù lên tới mười năm.
Con số
trong ngày: 1,65
tỷ là số giờ mà người dùng Netflix dành để xem “Squid Game”, một bộ phim Hàn Quốc,
một tháng sau khi bộ phim được phát hành vào năm 2021.
TIÊU
ĐIỂM
Ngừng
bắn tạm thời ở Gaza
Lần đầu
tiên sau gần 7 tuần, giao tranh ở Gaza dự kiến sẽ tạm ngưng vào thứ Năm, nhưng
có lẽ chỉ là trong thời gian ngắn. Thoả thuận đình chiến kéo dài 4 ngày giữa
Israel và Hamas là một phần của thỏa thuận theo đó Hamas sẽ thả khoảng 50 con
tin (trong số hơn 200 người bị bắt cóc vào ngày 7/10). Ngược lại, Israel sẽ thả
khoảng 150 tù nhân Palestine và cho phép chuyển thêm viện trợ vào vùng đất này.
Thỏa thuận cũng có thể được gia hạn: mỗi lần Hamas trao trả thêm 10 con tin, họ
sẽ có thêm 24 giờ ngừng bắn.
Tuy nhiên,
đến một lúc nào đó, Israel sẽ quay trở lại chiến đấu. Một số quan chức chỉ miễn
cưỡng đồng ý ngừng bắn, vì sợ rằng điều đó sẽ giúp Hamas có thời gian tập hợp lại
và gây áp lực buộc phải ngừng bắn vĩnh viễn. Các thủ lĩnh của nhóm phiến quân
và nhiều chiến binh của nhóm này được cho là đã chạy trốn tới miền nam Gaza,
nơi Israel vẫn chưa bắt đầu một cuộc tấn công tổng lực. Khi thoả thuận đình chiến
kết thúc, giai đoạn tiếp theo của cuộc chiến sẽ bắt đầu.
Ảnh
hưởng của Nga ở Trung Á đang suy yếu
Hôm thứ
Năm, Tổng thống Vladimir Putin dự kiến sẽ đến Minsk để tham dự thượng đỉnh của
Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO), một liên minh quốc phòng bao gồm Nga
và 5 quốc gia thuộc Liên Xô cũ khác. Chủ nhà của ông, Tổng thống Belarus,
Alexander Lukashenko, hy vọng sẽ thúc đẩy sự hợp tác mới trong nhóm. Nhưng đây
là một nhiệm vụ đầy thách thức.
Belarus ủng
hộ việc Nga xâm chiếm Ukraine. Nhưng các thành viên Trung Á của nhóm –
Kazakhstan, Kyrgyzstan, và Tajikistan – lại tỏ thái độ thận trọng. Họ biết rằng
tham vọng đế quốc của Nga cũng gây ra rủi ro cho họ. Armenia cảm thấy bị Điện
Kremlin phản bội sau khi Nga không can thiệp vào Nagorno-Karabakh, một vùng đất
chủ yếu có người Armenia sinh sống, khi Azerbaijan (không phải là thành viên
CSTO) phát động một cuộc tấn công ngắn vào tháng 9, gây ra một cuộc di cư hàng
loạt. Quân đội Armenia đã rút khỏi cuộc tập trận quân sự CSTO gần đây và Thủ tướng
Nikol Pashinyan sẽ không tham dự thượng đỉnh. Điện Kremlin có thể muốn tái lập
đế chế Nga, nhưng ảnh hưởng của nước này đối với thế giới hậu Xô viết đang suy
yếu.
Cuộc
chiến chống lạm phát nửa vời của Thổ Nhĩ Kỳ
Sự kiên nhẫn
của Recep Tayyip Erdogan đối với chính sách tiền tệ truyền thống đang cạn dần.
Trước cuộc bầu cử vào tháng 5, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, người tự nhận là “kẻ thù”
của lãi suất, đã buộc các nhà hoạch định chính sách phải hạ lãi suất. Kết quả
là lạm phát hàng năm tăng lên đến 85%. Nhưng sau khi thắng cử, Erdogan lại thực
hiện một động thái trái ngược hoàn toàn, nhằm xoa dịu cuộc khủng hoảng tiền tệ.
Kể từ tháng 7, ông đã cho phép thống đốc ngân hàng trung ương mới tăng lãi suất
chuẩn thêm tổng cộng 26 điểm phần trăm, lên 35%, mức cao nhất trong hai thập
niên.
Giờ đây, nền
kinh tế trị giá 900 tỷ USD của Thổ Nhĩ Kỳ đang bắt đầu suy thoái, với doanh số
bán lẻ và sản xuất/chế tạo chậm lại. Nhưng tỷ lệ lạm phát hàng năm vẫn ở mức
hơn 60%. Erdogan không muốn nền kinh tế suy yếu trước cuộc bầu cử thị trưởng
toàn quốc vào mùa xuân tới. Vì vậy, vào thứ Năm, ngân hàng trung ương dự kiến sẽ
chọn mức tăng lãi suất nhỏ hơn so với những tháng trước. Điều đó sẽ kéo dài cuộc
chiến chống lạm phát, nhưng có thể duy trì sự kiên nhẫn của Erdogan.
Những
chuyến bay căng thẳng trong mùa Lễ Tạ Ơn ở Mỹ
Kỳ nghỉ lễ
ở Mỹ đã bắt đầu. Mùa Lễ Tạ Ơn năm nay sẽ là mùa bận rộn nhất trong những năm gần
đây. Các hãng hàng không ở Mỹ dự đoán sẽ đạt lưu lượng hàng không kỷ lục. Cục
Quản lý An ninh Giao thông Vận tải dự kiến sẽ đón gần 30 triệu hành khách – con
số cao nhất kể từ khi cơ quan này thành lập vào năm 2001. Sự bùng nổ này một phần
là do khả năng làm việc từ xa kể từ thời kỳ đại dịch, giúp mọi người dễ dàng ở
bên gia đình hơn trong các kỳ nghỉ lễ.
Nhưng đối
với các nhân viên sân bay, một Lễ Tạ Ơn bận rộn mang lại nhiều căng thẳng hơn
những kỳ nghỉ lễ thông thường. Ngày 15/11, Cục Hàng không Liên bang đã công bố
một báo cáo cho biết công nghệ lạc hậu và tình trạng thiếu nhân viên kiểm soát
không lưu đã gây ra vấn đề an toàn, và khiến ngành hàng không Mỹ rơi vào tình
trạng căng thẳng nghiêm trọng. Dù đất nước không xảy ra vụ tai nạn lớn nào
trong gần 15 năm, nhưng một số vụ tai nạn suýt xảy ra đã được đưa tin trong năm
nay. Hành khách và phi hành đoàn sẽ vô cùng biết ơn nếu hành trình của họ suôn
sẻ.
No comments:
Post a Comment