Đại Dương Xanh: EU với Trung Quốc và vấn đề đánh bắt cá biển
Thục Quyên
Gửi bài cho Diễn đàn BBC từ Munich, Đức
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c3g2wln6lz9o
Hôm thứ Ba (17/10/2023), Chủ tịch Ủy ban Thủy sản của
Nghị viện Âu châu Pierre Karleskind, một nhà hải dương học và chính trị gia người
Pháp, đã đưa ra Nghị viện Âu châu bỏ phiếu một nghị quyết đòi hỏi việc minh bạch
và giám sát gắt gao hơn các hoạt động đánh bắt cá của Trung Quốc.
Nghị quyết này, được đa số phiếu bầu – 573 phiếu
thuận, 11 phiếu chống – có mục đích “nâng cao nhận thức” về tác động của ngành
đánh bắt cá công nghiệp đối với hệ sinh thái, kinh tế và nhân đạo, trong tình
hình Trung Quốc tiếp tục tăng cường xuất khẩu thủy sản sang Liên minh châu Âu
(EU).
Để chống đánh bắt trái phép, Ủy ban châu Âu
(EC/European Commission) ra một quy định năm 2007 kiểm soát các tàu thuyền và
các quốc gia bán sản phẩm của họ cho Âu châu và áp dụng các hình phạt đối với
các hành vi phạm luật.
Hiện nay, khoảng 10 quốc gia bị loại khỏi thị
trường EU, mới nhất là Trinidad và Tobago vì không hợp tác đắc lực trong cuộc
chiến chống đánh bắt trái phép.
Thế nhưng cho tới nay, Trung Quốc nằm ngoài
thủ tục này. Cách đối xử thuận lợi được giải thích bằng thoả thuận Đối tác Xanh
vì Đại dương, một thỏa thuận được ký giữa Trung Quốc và EU vào năm 2018.
Hai bên cam kết bảo vệ đại dương và chống đánh
bắt quá mức và đánh bắt bất hợp pháp, phù hợp với Chương trình nghị sự 2030 của
Liên Hiệp Quốc về Phát triển Bền vững.
Nghị sĩ Karleskind phê bình:
“Theo Ủy ban (EC), đối tác thương mại này quá
quan trọng để có thể bị phạt thẻ vàng hoặc thẻ đỏ. Nghị viện Âu châu không thể
hài lòng với điều này.”
Báo cáo về đánh bắt trái phép năm 2022 của Nghị
viện Âu châu cũng đã lưu ý đến sự mong manh của các cam kết được đưa ra trong Đối
tác Đại dương Xanh do tính chất “mâu thuẫn” trong các chương trình nghị sự của
Trung Quốc và EU cũng như việc EU không thể kiểm soát các thỏa thuận giữa Trung
Quốc và từng quốc gia EU.
Rất khó để nắm vững tình hình do sự mù mờ
chung quanh hoạt động đánh bắt cá trên biển, các báo EU viết.
Trước hết là số lượng tàu Trung Quốc, ước tính
khoảng 900 đến 2.900 chiếc đang hoạt động, nhưng cũng có thể lên tới 17.000
theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp (FAO) Liên Hiệp Quốc.
Trung Quốc đã có đội tàu đánh cá lớn nhất thế
giới chỉ trong vài thập kỷ. Kể từ khi Chính sách Nghề cá chung (CFP/ Common
Fisheries Policy) của EU được ban hành vào năm 1983, thị phần đánh bắt trên thế
giới của Trung Quốc đã tăng từ 5% lên 15%.
Karleskind cho biết: “EU nhập khẩu 70% thủy sản
tiêu thụ, bao gồm nhiều sản phẩm của Trung Quốc, nhưng lại không hề đặt ra mọi
câu hỏi cần thiết về điều kiện đánh bắt chúng.”
Trong phiên họp ngày 16/10, một ngày trước cuộc
bỏ phiếu, Karleskin nhấn mạnh, “Các chính phủ và tổ chức phi chính phủ đã chỉ
ra một số hành vi (của Trung Quốc) mà chúng tôi tin rằng có thể là bất hợp pháp
và gây nguy hiểm cho an toàn thực phẩm”.
Báo cáo công bố năm 2022 theo yêu cầu của Ủy
ban đánh cá (PECH) của Nghị viện EU ghi rõ, từ năm 1980 đến năm 2019, một nửa số
tàu liên quan đến hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp, không báo cáo và không
theo quy định (IUU) là của Trung Quốc; 65% sản lượng đánh bắt của họ vi phạm
IUU và 17% tổng sản lượng đánh bắt lại có khả năng bị buôn bán bất hợp pháp.
Cũng theo báo cáo, các hành vi phạm tội chính
là đánh bắt cá mà không có giấy phép hoặc ủy quyền, sử dụng ngư cụ bất hợp pháp
và đánh bắt các loài được bảo vệ.
Hơn nữa, trong cuộc điều tra “Dự án đại dương
ngoài vòng pháp luật” được công bố vào giữa tháng 10/2023, tờ Le Monde đã đưa
tin về sự ngược đãi người lao động nước ngoài trên các tàu xa bờ của Trung Quốc.
Theo một nghiên cứu của Quỹ Công lý Môi trường
(Environmental Justice Foundation) của Anh, phỏng vấn những người lao động
Indonesia mới được tuyển dụng, phần lớn (97%) đã bị ngược đãi về thể chất hoặc
tinh thần (bắt nợ, tịch thu tài liệu cá nhân).
https://ichef.bbci.co.uk/news/624/cpsprodpb/d07d/live/9dd4e6c0-820f-11ee-b7d2-dd851f00eaeb.jpg
Trung Quốc
từng công bố lệnh cấm đánh bắt cá ở Biển Đông
Truy xuất nguồn gốc, minh bạch, kiểm soát
Nghị quyết mới chuẩn thuận đề xuất dựa trên
“Quy định đánh bắt trái phép” năm 2007 để chống lại việc đánh bắt trái phép của
tàu Trung Quốc.
Mặc dù quy định năm 2007 đã yêu cầu khai báo
và truy xuất nguồn gốc các sản phẩm nhập khẩu, nhưng nghị quyết mới được đề xuất
củng cố với hệ thống truy tìm CATCH, một công cụ có khả năng số hóa, thu thập
và chia sẻ dữ liệu đánh bắt nhanh chóng.
Karleskind, người mong muốn các quốc gia thành
viên EU triển khai hệ thống này nhanh chóng để ngăn chặn nhập khẩu bất hợp
pháp, cho biết thêm: “Về mặt kỹ thuật, thông qua hệ thống CATCH, có thể biết được
từng con cá vào thị trường châu Âu được đánh bắt ở đâu và như thế nào.”
Theo Nghị quyết mới, các công ty cũng được
khuyến khích tuân thủ Chỉ thị Thẩm định (Due Diligence Directive), trong đó yêu
cầu họ đảm bảo rằng hoạt động của họ tuân thủ các tiêu chuẩn về nhân quyền và
môi trường.
Karleskind đòi hỏi: “Chúng ta cần nói chuyện với
Trung Quốc trong khuôn khổ các thỏa thuận mà chúng ta đã ký với họ. Nhưng chúng
ta cũng phải có lập trường mạnh mẽ và nói với Trung Quốc rằng chúng ta sẽ cấm mọi
hoạt động xuất khẩu những sản phẩm không đáp ứng các tiêu chuẩn về môi trường
và nhân quyền của chúng ta.”
Theo Karleskind, các quốc gia ngoài EU cho
phép Trung Quốc đánh bắt cá trong vùng biển của họ cũng phải đồng chịu trách
nhiệm về sự thiếu minh bạch. “Chúng ta không biết Trung Quốc được phép đánh bắt
như thế nào tại Senegal hay Madagascar. Ủy ban (EC) nên yêu cầu các quốc gia
này công khai các thỏa thuận đánh bắt cá của họ, giống như EU vẫn làm.”
Ông nói thêm, EU cũng có các thỏa thuận đánh bắt
cá với các nước đối tác của Trung Quốc, đặt ra câu hỏi về sự cạnh tranh không đồng
đều ở các vùng biển chung.
Điều này càng quan trọng hơn vì sau cuộc bỏ
phiếu này, các tàu EU sẽ phải chịu sự kiểm soát chặt chẽ hơn.
Karleskind đồng thời nhắm tới hoạt động chung
với các nước ngoài EU trong cuộc chiến chống đánh bắt
trái phép, như trường hợp năm ngoái với chương trình Pescao (Chương trình cải
thiện quản trị nghề cá khu vực tại Tây Phi) ở Vịnh Guinea.
Mục đích là giúp các nước tránh sự xâm nhập của
Trung Quốc vào không gian biển của họ.
Karleskind cũng đưa ra câu hỏi “Nếu chúng ta
có thể chống lại nạn cướp biển ở vùng biển quốc tế, tại sao chúng ta lại không
thể chống lại việc đánh bắt trái phép?”
----
Bài
thể hiện quan điểm riêng của bà Thục Quyên, nhà phân tích thời sự
hiện sống tại Munich, Đức.
--------------------
TIN LIÊN
QUAN
Trung Quốc
cấm đánh bắt cá đơn phương: Việt Nam có nên khởi kiện?
27 tháng 4 năm 2023
·
Biển Đông:
Việt Nam phản đối lệnh cấm đánh bắt cá đơn phương của Trung Quốc
21 tháng 4 năm 2023
·
35 năm trận
Gạc Ma và di sản nhức nhối của ‘cuộc thảm sát’
14 tháng 3 năm 2023
·
Trung Quốc
gây sức ép với Nga, có thể tạo xung đột cao 'chưa từng có' trên Biển Đông
8 tháng 4 năm 2023
·
Tàu VN
'đánh cá phi pháp' bị Indonesia đánh chìm
5 tháng 5 năm 2019
·
Tàu cá TQ đổ
xuống Biển Đông sau thời gian tạm nghỉ
19 tháng 8 năm 2019
No comments:
Post a Comment