Ngành Y Việt Nam:
cần sự “Đồng cảm” hay “Thấu cảm” của người dân?
Câu chuyện quyền Bộ Y tế VN đang hot trên mạng
xã hội với những bình luận về dân ngoại đạo có nên lãnh đạo ngành Y hay không.
Riêng tôi thì quan tâm đến câu nói của bà Đào Hồng Lan là “Chúng tôi rất cần sự đồng cảm” của người dân trên
báo VNexpress.
Mới đọc tựa đề, tôi chưa hiểu ý của bà là muốn
người dân “Đồng cảm” hay “Thấu cảm” khó khăn của ngành Y. Bà nói “ngành y tế
đang gặp nhiều khó khăn, cần sự động viên, chia sẻ của Đảng, nhà nước và sự đồng
cảm của người dân.”
Trong y khoa, hai khái niệm “Đồng cảm”
(Sympathy) và “Thấu cảm” (Empathy) là khác nhau và thường bị dùng nhầm lẫn.
Đồng cảm là khả năng hiểu được
hoàn cảnh của người khác từ chính góc nhìn của mình, hiểu người khác đang trải
qua những khó khăn dựa trên hiểu biết, hoàn cảnh, hay kinh nghiệm cá nhân của
mình. Ví dụ như quý vị thấy đồng cảm khi thấy người bạn có người cha vừa mất vì
bệnh ung thư mình cũng đã vừa mất cha không lâu do căn bệnh này. Đồng cảm còn
có thể hiểu là sự đồng ý với những cảm xúc, những mất mát, và chia buồn với người
khác.
Thấu cảm là khả năng hiểu được
hoàn cảnh của người khác thông qua sự hiểu biết, khả năng kết nối, và cảm nhận
với người đó, chứ không hẳn từ kinh nghiệm cá nhân. Ví dụ như một BS sản khoa
nam giới có thể thấu cảm nỗi đau đớn thể xác khi rặn đẻ sinh con của người mẹ mặc
dù anh ta chưa bao giờ sinh con. Thấu cảm không nhất thiết là đồng ý với những
cảm xúc hay cảm giác của người khác.
Ngành Y Việt Nam cần sự đồng cảm hay thấu cảm
của người dân?
Người dân nên hiểu những khó khăn của BS ngày
đêm túc trực bệnh viện để cấp cứu những ca tai nạn giao thông do uống rượu hay
cãi lộn chém gió. Người dân cần hiểu những khó khăn của những BS đi học gần 10
năm mà lương vài triệu đồng không đủ sống ở Sài Gòn. Người dân cần hiểu rõ những
rủi ro mắc bệnh truyền nhiễm hay bị người thân bạo hành khi hành nghề bác sĩ.
Dĩ nhiên, một người dân bình thường, và kể cả
bà quyền Bộ trưởng Bộ Y tế, không phải là nhân viên ngành y, càng không phải là
BS nên người dân khó hiểu những kinh nghiệm như chữa bệnh Covid-19 trong bộ đồ
nóng kín mít, từng bị người nhà chém đánh, hay từng bị trả lương thấp. Vì vậy,
người dân thường khó mà đồng cảm với nhân viên ngành Y được.
Thay vào đó, người dân có thể thấu cảm được những
khó khăn của nhân viên ngành y khi tìm hiểu những khó khăn của nhân viên y tế
hoặc thử đặt mình vào hoàn cảnh của người BS.
Trong Y khoa, dùng từ ngữ chính xác là yêu cầu
cơ bản khi giao tiếp. Dùng một khái niệm sai có thể dẫn đến chẩn đoán và chữa
trị sai.
Thấu cảm là sự hiểu biết một cách sâu sắc, trọn
vẹn, đầy đủ người khác bao gồm cả cảm xúc lẫn lý trí. Thấu cảm có thể hiểu là một
cung bậc cảm xúc cao hơn so với đồng cảm.
Đọc hết bài phỏng vấn, tôi nghĩ ý của bà quyền
bộ trưởng y tế là cần sự thấu cảm của người dân chứ không phải sự đồng cảm.
Bs Wynn Tran, Los Angeles, Hoa Kỳ
p/s hình minh họa từ Saraalrumikhani
https://www.facebook.com/photo/?fbid=10159953112646183&set=pcb.10159953308321183
https://www.facebook.com/photo/?fbid=10159953112231183&set=pcb.10159953308321183
Quyền Bộ trưởng Y tế : ‘Chúng tôi cần sự đôngc
cảm’
.
No comments:
Post a Comment