Lật
đổ gia tộc Rajapaksa : Sri Lanka bước sang trang mới “bất định”
Thu Hằng - RFI
Đăng
ngày: 12/07/2022 - 14:26
Tổng thống Gotabaya Rajapaksa rũ trách nhiệm khi tìm cách rời Sri
Lanka sống lưu vong nhưng không thành. Ông để lại cho 22 triệu dân khối nợ nước
ngoài 51 tỉ đô la, theo thẩm định vào tháng 04/2022, một nền kinh tế kiệt quệ,
cạn nhiên liệu và khoảng 80% người dân phải bỏ bữa vì thiếu lương thực.
Demonstrators
celebrate after entering into the Presidential Secretariat, after President
Gotabaya Rajapaksa fled, amid the country's economic crisis, in Colombo, Sri
Lanka July 9, 2022. REUTERS - DINUKA LIYANAWATTE
Sự kiện
người dân tràn vào dinh tổng thống “thứ Bẩy ngày 09/07/2022 sẽ lưu lại
trong lịch sử” Sri Lanka. Việc tổng thống Gotabaya Rajapaksa tuyên bố
từ chức ngày 13/07, chấm dứt nhiều thập niên cai trị của gia tộc Rajapaksa, đã
mở ra “một chân trời mới”, là điều kiện “cần” nhưng
chưa “đủ” vì theo báo chí Sri Lanka, “con đường dài và
ghập ghềnh hướng đến phục hồi kinh tế” mới chỉ bắt đầu.
Đối lập khó khăn thành lập chính phủ
Khó khăn đầu
tiên là ổn định lại cỗ máy điều hành đất nước. Cuộc bầu cử tổng thống được dự
kiến diễn ra ngày 20/07. Thời gian quá gấp rút cho các đảng đối lập nhỏ đàm
phán đề cử gương mặt xứng đáng. Tiếp theo là thành lập chính phủ đa đảng mới,
được trang The Hindu đánh giá là “một trọng trách” “rất khó
khăn do phe đối lập Sri Lanka bị chia rẽ và nhiều đảng đối lập, dù có hợp lực,
cũng không có đa số nghị viện”.
Ngược lại, đảng
của gia tộc Rajapaksa (Sri Lanka Podujana Peramuna), chiếm đa số ở Nghị Viện, “từ
chối hạ mình trước phe đối lập” vì muốn đưa người lên thay thế. Và “đây
là mối đe dọa lớn nhất cho sự ổn định của Sri Lanka”, theo nhận định của
Nishan de Mel, giám đốc tổ chức Verité Research ở Colombo, được Le Monde trích
dẫn.
Thừa hưởng đất nước phá sản
Trong trường
hợp “phe đối lập thành lập được chính phủ và được các nghị sĩ ủng hộ,
thì họ kế thừa một nền kinh tế đang sụp đổ, không có biện pháp mầu nhiệm nào”.
Thực vậy, Sri Lanka chìm trong khủng hoảng từ nhiều năm qua. Du lịch, lĩnh vực
mang lại nguồn ngoại tệ cho hòn đảo, bị thất thu vì hàng loạt vụ khủng bố dịp lễ
Phục Sinh năm 2019 (khiến ít nhất 156 người chết), tiếp theo là đại dịch
Covid-19.
Ngoài ra
phải kể đến hàng loạt thất sách được chính quyền triển khai trong khi không có
biện pháp bổ trợ : giảm thuế mạnh vào tháng 12/2019 khiến ngân sách Nhà nước mất
1/3 nguồn thu ; tháng 04/2021 đột ngột cấm nhập khẩu hóa chất với lý do chuyển
đổi sang nông nghiệp sạch khiến mất mùa. Nhưng nguyên nhân sâu xa đẩy Sri Lanka
ngập trong nợ bắt nguồn từ những năm 2005-2015 dưới thời tổng thống
Mahinda Rajapaksa, anh cả của tổng thống vừa bị lật đổ, khi vay tín dụng của
Trung Quốc để xây dựng những dự án cơ sở hạ tầng khổng lồ, bị coi là vô dụng,
theo nhật báo Le Monde ngày 12/07.
Đến tháng
04/2022, chính quyền Colombo tuyên bố mất khả năng thanh toán nợ để tập trung
vào nhập khẩu những mặt hàng thiết yếu nhưng vẫn không cải thiện được tình
hình. Theo tờ Sunday Times ngày 10/07, trong vòng 4 năm tới, Sri Lanka phải
thanh toán nợ hơn 4 tỉ đô la hàng năm. Chính phủ mới sẽ phải làm như nào để vừa
bảo đảm nguồn cung nhu yếu phẩm cho người dân, vừa phải đàm phán nợ với Quỹ Tiền
Tệ Quốc Tế (FMI) ?
Cải tổ bộ máy quản lý kinh tế theo yêu cầu của
FMI ?
Theo phân
tích của nhà sử học Eric-Payl Meyer, chuyên về Sri Lanka, trên đài RFI ngày
12/07, trước mắt “Ấn Độ sẵn sàng hỗ trợ nhưng trong một chừng mực nhất
định về khan hiếm xăng dầu, lương thực hoặc phân bón”. Trung Quốc khẳng
định vẫn viện trợ nhân đạo khẩn cấp cho người dân Sri Lanka từ nhiều tháng nay
và tiếp tục theo sát những diễn biến mới nhất ở nước láng giềng bạn hữu.
Ở quy mô rộng
hơn, đất nước trong tình trạng phá sản sẽ phải đàm phán trên thế yếu với các định
chế tài chính quốc tế, như với FMI, về vấn đề nợ. Sri Lanka sẽ phải “thắt
lưng buộc bụng”, cải tổ bộ máy quản lý kinh tế theo những yêu cầu của “chủ
nợ” và điều này có thể gây rạn nứt trong nội bộ các chính đảng đối lập
dù hiện tại tất cả đều sẵn sàng tìm giải pháp giúp đất nước thoát khỏi khủng hoảng.
Trung Quốc,
bị coi là nguyên nhân sâu xa đẩy Sri Lanka ngập trong nợ, dường như muốn phủi
tay, đẩy trách nhiệm cho các định chế tài chính quốc tế (FMI, Ngân Hàng Thế Giới).
Theo các nhà quan sát Trung Quốc, được Global Times trích ngày 11/07, các chủ nợ
thương mại và các tổ chức tài chính đa phương là những người cho vay chính đằng
sau khối nợ nước ngoài của Sri Lanka.
Cuối cùng,
để tránh xảy ra thêm một cuộc chiếm dinh tổng thống, tầng lớp chính trị gia và
lãnh đạo Sri Lanka cần phải cải thiện được niềm tin của người dân. Biện pháp được Jayadeva
Uyangoda, chuyên gia khoa học chính trị, đưa ra là “phải tổ chức
cuộc bầu cử lập pháp mới để Nghị Viện phản ánh được ý kiến của xã hội và để
chính phủ mới có được sự ủng hộ của người dân nhằm triển khai những cải cách của
FMI”.
---------------------------------
Sri
Lanka: Tổng thống muốn chạy ra nước ngoài nhưng bị ngăn cản tại phi trường
Anh
Vũ -
RFI
Đăng
ngày: 12/07/2022 - 11:43
Theo
nguồn tin chính thức hôm nay 12/07/2022, tổng thống Gotabaya Rajapaksa bị mắc kẹt
tại phi trường Colombo, vì các nhân viên xuất nhập cảnh dường như muốn ngăn cản
ông ra nước ngoài lưu vong.
https://s.rfi.fr/media/display/02519ade-015c-11ed-bcbe-005056a97e36/w:1024/p:16x9/000_32E84KG.webp
Ảnh
minh họa : tổng thống Sri Lanka Gotabaya Rajapaksa. AFP - ISHARA S.
KODIKARA
AFP trích
dẫn nguồn tin chính thức cho biết, các quan chức sở di trú đã không chấp nhận để
ông Gotabaya Rajapaksa vào phòng VIP tại sân bay làm thủ tục xuất cảnh, trong
khi tổng thống Sri Lanka muốn tránh qua cửa chung do sợ phản ứng của dân chúng.
Sau khi
dân chúng nổi dậy chiếm dinh tổng thống, ông Rajapaksa chưa từ chức, nhưng hứa
chuyển giao quyền lực vào ngày mai (13/07). Như vậy là từ đây cho đến đó, ông
Rajapaksa vẫn là tổng thống được hưởng một số đặc quyền miễn trừ.
Tối hôm
qua, 11/07, tổng thống Sri Lanka và vợ đã di chuyển đến một căn cứ quân sự gần
phi trường quốc tế, sau khi có thể đã bị lỡ 4 chuyến bay đến Ả Rập Xê Út. Hôm
nay, ông Basil, người em út của tổng thống, từng là bộ trưởng Tài Chính
đã từ chức hồi tháng 4, cũng đã bị lỡ chuyến bay đi Dubai sau khi gặp vấn đề với
bộ phận xuất nhập cảnh.
Một nhân
viên quản lý ở sân bay cho biết, một số hành khách đã phản đối không muốn ông
Basil đi trên chuyến bay với họ. Tình hình rất căng thẳng, và tổng thống
Rajapaksa vội vàng rời khỏi phi trường.
Văn phòng
tổng thống Sri Lanka không có thông báo nào về tình hình của ông Rajapaksa. Do
chưa từ chức, hiện tại ông vẫn là tổng tư lệnh quân đội và vẫn nắm trong tay
các phương tiện quân sự. Ông vẫn có thể điều tàu chiến để qua Ấn Độ hay
Maldive, theo một nguồn tin quốc phòng. Nếu tổng thống từ chức, như đã hứa, thủ
tướng Ranil Wickremesinghe đương nhiên được chỉ định làm quyền tổng thống cho tới
khi có tổng thống mới do Nghị Viện bầu. Tuy nhiên, ông thủ tướng Wickremesinghe
cũng bị phong trào biểu tình hiện này chống đối dữ dội.
Theo dự kiến,
sau khi tổng thống từ chức, ngày 20/07, Nghị Viện Sri Lanka sẽ tiến hành bầu tổng
thống mới, nắm quyền cho đến hết nhiệm kỳ hiện tại, tức là vào tháng
11/2024. Trong khi đó, theo AFP, người biểu tình cảnh báo sẽ không từ bỏ
cuộc đấu tranh chừng nào toàn thể ''bộ máy chính trị'' hiện nay vẫn tồn tại.
----------------------------------------
.
Biểu tình ở Sri Lanka:
'Chúng tôi sẽ không rời đi cho đến khi Tổng thống từ chức'
BBC News Tiếng Việt
12 tháng 7
2022, 11:32 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/media-62131529
VIDEO
: https://www.bbc.com/vietnamese/media-62131529
Tổng thống
Sri Lanka Gotabaya Rajapaksa đã xác nhận ông sẽ từ chức, nhưng những người biểu
tình chiếm giữ các dinh thự chính thức của Tổng thống và Thủ tướng nói rằng họ
sẽ không rời đi cho đến khi các nhà lãnh đạo hiện tại chính thức rời bỏ chức vụ.
Sau hai
ngày người dân tràn vào dinh thự của tổng thống và thủ tướng Sri Landa, ông
Rajapaksa nói ông sẽ từ chức trong khi khủng hoảng tiếp tục.
Những người
đấu tranh buộc tội ông Rajapaksa "yếu kém trong điều hành kinh tế",
dẫn tới khủng hoảng nghiêm trọng, thiếu xăng dầu và thực phẩm ở hòn đảo vùng Ấn
Độ Dương.
--------------------
TIN
LIÊN QUAN
Sri Lanka: Lãnh đạo phe đối
lập sẵn sàng tranh cử tổng thống
12 tháng 7
năm 2022
.
TQ tạo gánh nặng cho nước
nghèo với các khoản nợ không bền vững?
7 tháng 1
năm 2022
.
Các ni cô ở Sri Lanka và
cuộc chiến giành giấy tờ tùy thân
24 tháng
12 năm 2019
.
Sri Lanka cho TQ kiểm soát
cảng biển quan trọng
29 tháng 7
năm 2017
.
Người dân biểu tình sục
sôi, tổng thống và thủ tướng Sri Lanka tuyên bố sẽ từ chức
10 tháng 7
năm 2022
No comments:
Post a Comment