“Còn
Đảng, còn mình”: Tham nhũng ở Việt Nam là con đẻ của chế độ
Phân
tích của Trần Hiếu Chân
2022.07.14
Khi phân tích khẩu hiệu của Công an Việt Nam
"còn Đảng còn mình", từ lâu, ông Đoàn Hưng Quốc, Chủ nhiệm Ban Việt học
tại trường Đại học Victoria (Úc) đã chỉ ra hai cái sai cơ bản về nguyên tắc tổ
chức xã hội ở Việt Nam. Thứ nhất, nó trái hẳn với bản chất của công an vốn ở quốc
gia nào cũng có, trước hết, để bảo vệ luật pháp, bảo vệ trật tự xã hội và bảo vệ
dân chúng. Có lẽ không có ở đâu (trừ các nước độc tài) công an lại tự đồng nhất
với đảng cầm quyền và tuyên bố thẳng thừng là "chỉ biết còn Đảng, còn
mình" như vậy. Cái sai thứ hai, khẩu hiệu ấy trái hẳn bản chất của dân chủ
vốn được xây dựng trên tính chất độc lập của truyền thông, tư pháp, quân đội và
công an. Riêng về công an, trong một xã hội dân chủ, phải được đặt dưới sự kiểm
soát của các viên chức dân cử chứ không phải bất cứ một đảng phái nào (1).
Hình minh họa: Một viên công an đứng canh trước chân dung chủ tịch
Hồ Chí Minh bên ngoài nơi diễn ra Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam ở Hà Nội hôm
17/1/2011 - AFP
Tham nhũng như nấm
sau mưa
Nhưng thôi, nói chuyện dân chủ với thể chế
toàn trị thì thật hoài công. Sỡ dĩ nhắc lại hai cái sai cơ bản về nguyên tắc tổ
chức xã hội nói trên để "bổ sung thêm" một cái sai thứ ba nghiêm trọng
không kém, đó là là phong trào chống tham nhũng, tiêu cực "không giống
ai" ở Việt Nam hiện nay. Cái thể chế chính là nguyên nhân dẫn đến việc các
quan chức trong chính quyền mặc sức trục lợi và từ đấy tham nhũng ở Việt Nam nở
rộ như rừng nấm mọc sau mưa. Từ đấy có thể suy ra, việc chống tham nhũng trong
một thể chế độc đảng, toàn trị là hoàn toàn bất khả. Mới đây nhất, TS. Phạm Quý
Thọ vừa có bài phân tích khá đầy đủ về mối tương quan giữa trục lợi và tham
nhũng trong chế độ toàn trị qua bài "Quan chức trục lợi phơi bày tính
chất nghiêm trọng suy thoái chính trị" trên RFA ngày 9/7/2022. Trong
muôn vàn các kiểu và đối tượng trục lợi, thì hành vi trục lợi của quan chức là
tồi tệ nhất, luôn dẫn đến tham nhũng, nghĩa là lợi dụng chức vụ quyền hạn nhằm
trực tiếp hay gián tiếp chiếm đoạt tài sản của người khác. Thực trạng tham
nhũng đang phơi bày tính chất suy thoái nghiêm trọng tư tưởng, đạo đức, lối sống
của quan chức. Thay vì thực thi bổn phận, chức trách việc tuân thủ luật pháp
chính sách nhà nước, các quan chức lại vi phạm, lạm quyền để vụ lợi. Trong 10
năm (2012-2022) phòng chống tham nhũng của Đảng Cộng sản Việt Nam có hơn 19.546
vụ/33.868 bị can đã bị khởi tố, điều tra, phần lớn về các tội tham nhũng, chức
vụ, kinh tế. Trong đó có 170 cán bộ cấp cao diện TƯ quản lý, trong đó có 33 ủy
viên, nguyên ủy viên TƯ, hơn 50 sĩ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang… (2).
Ngày 12/7/2022 mới đây, Tòa án quân sự Quân
khu 7 mở phiên tòa sơ thẩm xét xử vụ án buôn lậu, nhận hối lộ, tổ chức cho người
khác trốn đi nước ngoài trái phép. 11 người bị truy tố tội nhận hối lộ, trong
đó có đại tá Phạm Văn Trên – cựu chỉ huy trưởng Bộ đội Biên phòng tỉnh Trà
Vinh, thượng tá Nguyễn Văn Hùng – cựu đồn trưởng Đồn biên phòng cửa khẩu Trường
Long Hòa (tỉnh Trà Vinh), ông Lê Văn Phương – cựu phó trưởng Phòng Cảnh sát
giao thông Công an tỉnh Trà Vinh… Từ tháng 3/2020 đến tháng 2/2021, Phan Thanh
Hữu (giám đốc một Công ty trách nhiệm hữu hạn) cùng đồng phạm buôn lậu gần 200
triệu lít xăng, trị giá khoảng 2.900 tỉ đồng. Từ tháng 3/2020 đến tháng
12/2020, Hữu chuyển cho Hùng tổng cộng 5 tỉ đồng. Trong đó, Hữu chi hối lộ giúp
Hùng gần 1,7 tỉ đồng, gồm ông Trên 1 tỉ, ông Phương 360 triệu. Như vậy, tổng số
tiền Nguyễn Văn Hùng nhận hối lộ của Phan Thanh Hữu từ tháng 9/2020 đến tháng
12/2020 là tám tỉ đồng. Trừ số tiền đã chuyển giúp cho những người khác, cá
nhân Hùng được hưởng 6,3 tỉ đồng (3).
Trước đó, ngày 11/7/2022, Bộ Công an vừa kết
thúc điều tra, đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân tối cao truy tố Bùi Trung Kiên
(SN 1980, nguyên cán bộ Phòng 6, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế, chức
vụ và buôn lậu C03) về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản". Trong vụ án
này, đáng chú ý là đường đi của khoản tiền môi giới hối lộ 1,5 triệu USD. Theo
kết luận điều tra, năm 2021, Nguyễn Minh Quân (Giám đốc Bệnh viện Thủ Đức) bị Bộ
Công an điều tra về hành vi có dấu hiệu Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả
nghiêm trọng, xảy ra tại Bệnh viện Thủ Đức. Sợ bị bắt, ông Quân nhờ ông Kiên
giúp đỡ, lo lót để không bị xử lý. Ông Kiên nhận lời và yêu cầu ông Quân đưa
chi phí ban đầu 700.000 USD. Ông Quân đã đưa đủ số tiền này. Sau đó, ông Quân
nhờ ông Kiên lo giúp luôn cho ông Nguyễn Văn Lợi (Giám đốc một Công ty được
trúng nhiều gói thầu tại Bệnh viện Thủ Đức) không bị truy cứu trách nhiệm hình
sự. Ông Kiên yêu cầu ông Quân đưa tiếp cho 1,5 triệu USD. Tổng cộng ông Kiên đã
nhận của Quân 2,2 triệu USD (4).
Còn thể chế ấy,
còn tham nhũng
Mặc dù tình trạng tham nhũng tại Việt Nam đã
được đánh giá cải thiện hơn 30 bậc trong thập niên qua trên chỉ số nhận thức về
tham nhũng, nhưng Việt Nam vẫn bị xếp ở vị trí thứ 87/180 quốc gia "bị"
xếp hạng. Theo Bloomberg, "lò" chống tham nhũng có vẻ như được thổi
bùng lên lại khi Việt Nam đang tìm cách củng cố sức hấp dẫn của mình như một điểm
đến cho đầu tư nước ngoài. Phát biểu của người đứng đầu Đảng Cộng sản được đưa
ra trong bối cảnh Việt Nam tăng cường bắt giữ các cán bộ cấp cao, bao gồm cả Chủ
tịch Hà Nội Chu Ngọc Anh và Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long, cựu Thứ trưởng Bộ
KH&CN Phạm Công Tạc và hàng loạt các tướng tá thuộc lực lượng Cảnh sát biển.
Ông Trọng cũng yêu cầu các cơ quan chức năng phải kiểm soát hiệu quả tài sản,
thu nhập của người có chức vụ quyền hạn, đẩy mạnh công tác giáo dục, tuyên truyền,
góp phần đẩy mạnh công tác chống tham nhũng để củng cố niềm tin của nhân dân.
Ông Trọng còn ra chỉ thị phải "bác bỏ luận điệu sai trái của các thế lực xấu,
thù địch, chống đối cho rằng đấu tranh phòng, chống tham nhũng, xử lý cán bộ, đảng
viên sai phạm là ‘đấu đá nội bộ’, ‘phe cánh’" (5).
Vụ xét xử các tướng lĩnh cảnh sát biển và bộ đội
biên phòng là vụ án mới nhất trong chiến dịch chống tham nhũng hiện nay. Người
đứng đầu Đảng cộng sản Việt Nam hôm 30/6 nói rằng đã có hơn 7.000 đảng viên bị
kỷ luật vì tham nhũng trong 10 năm qua và nhắc lại rằng "không có vùng cấm,
không có ngoại lệ" khi tệ nạn này là "một trong những nguy cơ đe dọa
sự tồn vong của chế độ". Tuy nhiên, theo nhận định của các nhà quan sát,
chiến dịch được gọi là "đốt lò" của ông Trọng phần nhiều là nhằm để
thanh trừng nội bộ các phe phái trong Đảng Cộng sản. Cứ thử nhìn vào phong trào
diệt tham nhũng hiện nay cho thấy từ hàng bộ trưởng tới thứ trưởng, tướng công
an, tướng trong quân đội, đô đốc hải quân, tổng giám đốc các ngân hàng, bí thư
tỉnh ủy, chủ tịch UBND, huyện ủy, xã ủy bị tù, bị mất chức… cho thấy hệ thống cầm
quyền tại Việt Nam đã ung thư, thối rữa như thế nào. Trong nước "đạo đức
suy đồi", "thối nát" không nói mà lại che dấu bằng cách dùng uyển
ngữ "biến chất" (?!) (6).
Cổ nhân có câu "Nhà dột từ nóc dột xuống".
Đất nước loạn ly không phải tại dân trước mà chỉ vì "vua" thì u mê ám
chướng, quan lại thì tham ô vơ vét. Một đất nước mà "vua" anh minh,
trăm quan liêm chính thì đất nước làm sao loạn ly được ? Ngoài ra, đất nước lụn
bại là vì không có nhân tài hoặc có nhân tài mà không biết sử dụng. Khi có nhân
tài thì đất nước phát triển và ngửng mặt với năm Châu bốn biển. Ngày xưa Đào
Duy Từ không được Chúa Trịnh trọng dụng bèn vào Nam, Chúa Nguyễn biết đây là kỳ
tài cho nên đã mở nghiệp lớn ở phương Nam. Ngày nay, Đảng cộng sản Việt Nam nắm
quyền thì cử đảng viên của mình vào những chức vụ quan trọng trong chính quyền.
Thậm chí bổ nhiệm thẩm phán Tối cao cũng lựa người cùng với lập trường của đảng
mình. Thế nhưng đưa bọn "con ông cháu cha, thái tử đảng" vô tài bất
tướng vào những chức vụ quan trọng trong chính quyền thì chúng sẽ phá nát đất
nước là chuyện đương nhiên. Cả hai vụ lớn nhất hiện nay (Việt Á và Cục Lãnh sự)
đều đánh vào hai lĩnh vực đặc biệt nhạy cảm : sức khỏe cộng đồng và phúc lợi.
Các trường hợp tham nhũng khác phát triển mạnh trong "không gian âm
u", nơi các quan chức nhà nước và những người có vốn tư nhân tranh thủ chia
sẻ lợi nhuận bất hợp pháp thông qua thao túng cổ phiếu, chuyển đổi đất nông
nghiệp sang mục đích sử dụng thương mại hoặc hoàn vốn cho các hợp đồng mua sắm.
Vụ bê bối gian lận vé máy bay và hồi hương trực tiếp khai thác nỗi sợ hãi do đại
dịch gây ra của những công dân bình thường, là quá dã man. Khi hai bộ trưởng và
một thứ trưởng đã kích hoạt kế hoạch bộ thử nghiệm Covid bị tước quyền đảng
viên Đảng Cộng sản là một tin lớn và dân chúng hoan hỷ. Cũng không mấy ai cảm
thấy thương cảm cho vị Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, thay vì đảm nhận vị trí đại sứ
tại Nhật Bản lại phải ngồi "bóc lịch".
Ngày 8/7/2022, dưới sự chủ trì của Tổng Bí thư
Nguyễn Phú Trọng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã họp, xem xét những vấn đề nổi bật
của đất nước sáu tháng đầu năm 2022, đồng thời đề ra nhiệm vụ cho thời gian tới.
Bộ Chính trị yêu cầu đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố, xét xử các vụ án, nhất
là vụ Việt Á, FLC, Tân Hoàng Minh, vụ án tại Cục Lãnh sự, Công ty cổ phần Tiến
bộ quốc tế AIC... (7). Trước đấy hơn nửa năm, ngày 20/1/2022, tại Hà Nội,
cũng cái Ban Chỉ đạo ấy đã tiến hành họp phiên thứ 21 nhằm kiểm điểm, đánh giá
kết quả hoạt động năm 2021 và cho ý kiến về Chương trình công tác năm 2022. Tại
cuộc họp, lời hô hào của ông Trọng "phải tập trung chỉ đạo xử lý các vụ
án..". chỉ là sự báo trước lời kêu gọi hơn nửa năm sau đó (8). Thực tế này minh chứng cho việc "sờ đâu cũng thấy
tham nhũng", mà thực chất là việc thừa nhận công khai sự thất bại của các
chiến dịch "đốt lò". Đấy là sự thất bại được báo trước. Bởi vì ông Trọng
đã "chẩn đoán sai" từ gốc căn nguyên của "con bệnh Việt
Nam". Ban chỉ đạo "chẩn đoán" cán bộ tham nhũng vì họ "suy
thoái đạo đức", tham lam, mất đi "chất cách mạng". Cách chống
tham nhũng bằng đức trị này đã bị nhiều ý kiến trong xã hội phản đối, cho là lạc
hướng. Từ bên ngoài nhìn vào, các nhà quan sát quốc tế đều coi tham nhũng ở
Việt Nam mang tính thể chế, là sản phẩm của chính cách tổ chức nhà nước, quyền
lực quá nhiều dành cho Đảng Cộng sản mà không có tam quyền phân lập, báo chí tự
do để giám sát. Tóm lại, tham nhũng ở Việt Nam là con đẻ của chế độ "còn Đảng,
còn mình" (9).
-----------------------
Tham khảo :
1. https://www.voatiengviet.com/a/cong-an-con-dang-con-minh-04-08-2011-119483784/900166.html
2. https://www.rfa.org/vietnamese/news/blog/officials-rent-seeking-uncovers-regime-degrading-07082022113641.html
5. https://www.voatiengviet.com/a/6639734.html
6. http://www.viet-studies.net/DotHayNoiChu_Calitoday.html
9. https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-07-11/vietnam-party-boss-is-talking-about-ending-graft-more-than-ever?sref=Rk9EBXHT
-------------------------------
* Bài viết không thể hiện quan điểm của Đài Á Châu Tự
Do.
*
Tin, bài liên quan
Bấn
quá, các bác để em kiếm tí cháo!
Tham
nhũng trong mua bán vũ khí của quân đội Việt Nam nghiêm trọng đến mức nào?
Con
trai cố TBT Lê Duẩn: “Chúng ta cùng hỏi nhân dân!”
Đại
hội 13: ‘Nhà nước mạnh’ thế nào trong chế độ đảng toàn trị?
Đại
hội 13: Điều gì đang cản trở chiến dịch chống tham nhũng của Đảng?
No comments:
Post a Comment