NỘI DUNG :
Thu Hằng
- RFI
Minh Anh
- RFI
Minh Anh
- RFI
Thụy My
- RFI
.
=====================================
Thu Hằng - RFI
Đăng ngày: 14/03/2020 - 11:05
Liên Hiệp Châu Âu soán ngôi Trung Quốc
trở thành ổ dịch virus corona. Trước làn sóng dịch lan rộng ở bốn nước lớn
Ý, Tây Ban Nha, Pháp, Đức, nhiều nước nhỏ đã đóng cửa biên giới để tránh dịch.
Trong khi đó, Bruxelles quyết định tháo khoán 37 tỉ euro để giảm bớt tác động của
dịch Covid-19 đến kinh tế của các nước thành viên.
Ý vẫn là nước
có số người tử vong và bị nhiễm virus corona nhiều nhất Liên Hiệp Châu Âu. Chỉ
trong vòng 24 giờ, đã có thêm 250 người chết, nâng tổng số ca tử vong vì siêu
vi viêm phổi lên thành 1.266 người, tính đến hết ngày 13/03/2020. Số người bị
nhiễm là 17.660. Toàn nước Ý vẫn đang bị cách ly. Trong khi các nước láng giềng
xoay sở đối phó dịch, Ý chỉ còn có thể trông cậy vào Trung Quốc. Chiếc máy bay
A-350 của hãng hàng không China Eastern đã hạ cánh xuống Roma tối 12/03 với
nhóm chuyên gia gồm 9 thành viên và nhiều tấn trang thiết bị y tế.
Tây Ban Nha bất ngờ vượt qua Pháp, với 4.231 ca nhiễm và 121 người chết, tính đến hết
ngày 13/03 buộc chính phủ ban hành « tình trạng khẩn cấp » cho
đến hết ngày 26/03. Người dân bị hạn chế đi lại. Toàn bộ cửa hàng, cửa hiệu
không cần thiết (trừ trạm xăng, hiệu thuốc, siêu thị…) tại vùng Madrid, nơi bị
tác động nghiêm trọng nhất, đã được lệnh đóng cửa. Các nhà máy sản xuất ô tô của
Seat và Nissan tại Barcelona sẽ ngừng hoạt động từ thứ Hai 16/03 cho đến khi có
lệnh mới do không được cung ứng vật tư.
Tại Đức, số ca nhiễm virus corona lên đến 2.300 người và có 7 người tử vong. Mười
một trên 16 vùng ở Đức sẽ đóng cửa trường học từ thứ Hai 16/03.
Trước tình hình dịch trở nên căng thẳng hơn, nhiều
nước thành viên khác cũng đưa ra những biện pháp hi hữu : Áo đóng cửa tất cả
các cửa hàng không cần thiết, Hy Lạp đóng cửa phần lớn các cửa hàng và các khu
di tích khảo cổ, Đan Mạch không đón người nước ngoài trong mùa dịch, thủ đô
Dublin của Ai Len vắng lặng vì trường học các cấp và đại học đóng cửa trong
vòng hai tuần, kể từ tối thứ Năm 12/03. Chính quyền khuyến khích làm việc tại
nhà.
Khuyến
nghị đóng cửa khối Schengen với một số vùng dịch
Tổng thống Pháp Macron đưa ra kiến nghị kiểm soát hoặc
đóng cửa biên giới khối Schengen với một số vùng dịch. Tuy nhiên, ngay trong nội
bộ Liên Hiệp Châu Âu, một số nước thành viên đã đóng cửa biên giới với một số
nước khác.
Theo
thông tín viên RFI Pierre Bénazet tại Bruxelles, biện pháp này bị Liên Hiệp
Châu Âu phản đối :
« Ý không để bất kỳ phương tiện nào vào nước này này
nếu không có lý do xác đáng. Đức thì kiểm tra dịch tễ ở biên giới với Pháp.
Slovenia và Hungari kiểm tra tất cả những người đến từ Ý. Áo ngừng mọi chuyến
bay đến Thụy Sĩ, Tây Ban Nha và Pháp. Tóm lại, rất nhiều biện pháp liên tục được
áp dụng ngay trong nội bộ Liên Hiệp Châu Âu.
Một số nước còn thậm chí đóng cửa biên giới, như Cộng
Hòa Séc cấm nhập cảnh đối với tất cả những người đến từ 15 nước Liên Hiệp Châu
Âu, trong khi Slovakia cấm tất cả thành viên Liên Âu trừ người Ba Lan.
Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu gay gắt lên án tình trạng
đơn phương cấm nhập cảnh của một số nước thành viên, đồng thời bà cũng khẳng định
đã thuyết phục được Pháp và Đức tìm ra các biện pháp đối phó có phối hợp và phù
hợp với tình hình tại châu Âu, nếu không các biện pháp đó sẽ không hiệu quả,
gây xáo trộn cuộc sống của công dân, hoạt động kinh tế và việc cung cấp trang
thiết bị y tế.
Tuy nhiên, vẫn có thể kiểm soát biên giới bên ngoài
của Liên Hiệp Châu Âu và cấm vào khối, cũng như việc kiểm soát dịch tễ tại biên
giới giữa các thành viên khối Schengen. Nhưng đóng cửa biên giới là đi ngược lại
với thực tế tất yếu hiện tại là cần phải thể thiện tình đoàn kết thực sự của
Liên Hiệp Châu Âu ».
---------------------------------------------------------
Minh Anh - RFI
Đăng ngày: 14/03/2020 - 10:42
Virus
corona tiếp tục hoành hành tại Pháp. Chỉ trong vòng 24 giờ, Pháp đã có thêm 800
người bị nhiễm mới và 18 ca tử vong, theo như số liệu bộ Y Tế công bố ngày
13/3/2020. Tổng thống Pháp, Emmanuel Macron gọi điện nhờ đồng nhiệm Hàn Quốc
chia sẻ kinh nghiệm, và đề nghị lãnh đạo các nước thuộc khối G7 cùng với khối
G20 họp hội nghị vidéo để cùng nhau đối phó với dịch bệnh.
Như vậy, tính đến ngày thứ Sáu 13/3/2020, tổng cộng
tại nước Pháp đã có hơn 3.661 ca nhiễm virus corona, trong đó có 79 ca tử vong,
và 154 người trong tình trạng nguy kịch. Bộ trưởng Y Tế Pháp, Olivier Véran cảnh
báo « đà lây nhiễm đang tăng tốc, giờ khó có thể kềm hãm ».
Trong bối cảnh dịch bệnh lan nhanh, các bệnh viện có
nguy cơ quá tải, tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã gọi điện cho đồng nhiệm Hàn
Quốc, bày tỏ mong muốn Seoul chia sẻ kinh nghiệm để chống chọi với dịch bệnh. Lời
đề nghị này đã được tổng thống Moon Jae-In nhiệt tình đáp trả, cho biết sẵn
sàng chia sẻ kinh nghiệm của Hàn Quốc và các dữ liệu y khoa có được về những
phát đồ điều trị cho các bệnh nhân.
AFP dẫn nguồn tin từ điện Elysée khẳng định nguyên
thủ Pháp đề nghị một cuộc họp qua vidéo với các lãnh đạo khối G7 và G20 nhằm
tìm cách đối phó với dịch bệnh. Tổng thống Pháp và nguyên thủ Mỹ đã đồng ý về
cuộc gặp này trong một cuộc trao đổi qua điện thoại. Nước Pháp còn đề nghị Ủy
Ban Châu Âu nhắm đến khả năng tăng cường kiểm soát, thậm chí hạn chế việc nhập
cảnh vào không gian Schengen. Biện pháp sẽ được các bên xem xét và thảo luận
trong hai ngày cuối tuần này.
Còn tại Pháp, nhịp sống như đang chựng lại. Mọi lĩnh
vực như việc làm, giáo dục, văn hóa, chuyên chở công cộng, thể thao đều bị chậm
lại trước tình hình dịch virus corona đang lan rộng. Thủ tướng Edouard Philippe
thông báo kể từ ngày thứ Bảy 14/3, mọi cuộc tụ tập trên 100 người đều bị cấm.
Chính phủ kêu gọi toàn dân nên « thay đổi một cách nghiêm túc các hành vi nhằm
bảo vệ bản thân và cho tất cả mọi người » trong cơn đại dịch.
Tuân thủ theo chỉ thị này, các điểm tham quan nổi tiếng
như bảo tàng Louvre, tháp Eiffel, cung điện Versailles, và khu vui chơi giải
trí Disneyland thông báo đóng cửa cho đến khi có lệnh mới.
----------------------------------------------
Minh Anh - RFI
Đăng ngày: 14/03/2020 - 14:08
Tại Trung Đông, nước Cộng hòa Hồi giáo
Iran thành ổ dịch virus corona lớn nhất. Bộ Y Tế Iran hôm nay, 14/3/2020, cho
biết có thêm 97 trường hợp tử vong và 1.365 ca nhiễm mới. Chính quyền Teheran
kêu gọi quân đội can thiệp nhằm kiểm soát chặt chẽ việc di chuyển của người dân
trong các thành phố và trên toàn quốc.
Từ
thủ đô Iran, thông tín viên đài RFI, Siavosh Ghazi cho biết thêm chi tiết :
« Theo tổng tư lệnh các lực lượng quân đội,
chiến dịch hạn chế sự hiện diện của người dân trên đường phố, tại các cửa hàng
và trên các con lộ của đất nước sẽ bắt đầu có hiệu lực trong vài giờ sắp tới.
Quyết định này là do chính quyền đưa ra nhằm kiểm soát tình hình lây lan dịch
virus corona trên khắp cả nước, nhất là gần đến kỳ nghỉ đón năm mới của Iran, bắt
đầu từ ngày 20/3 và sẽ kéo dài trong vòng hai tuần.
Hàng năm, hàng chục triệu người dân lên đường đi nghỉ.
Điều này có thể làm gia tăng tốc độ lây nhiễm virus corona. Hiện tại, chưa có một
thông báo cụ thể nào về biện pháp vừa được đưa ra. Việc ra vào ở một số thành
phố hay vùng ổ dịch giờ đã bị kiểm soát.
Iran là nước bị ảnh hưởng nặng nhất sau Trung Quốc
và Ý. Tướng Mohammad Hossein Baqeri cũng cho biết là toàn bộ người dân Iran sẽ
bị kiểm tra bằng điện thoại hay qua mạng xã hội để xác định những người bị nghi
ngờ nhiễm bệnh.
Các biện pháp nghiêm ngặt này đã được đưa ra sau khi
lãnh đạo tối cao, giáo chủ Ali Khamenei, ra lệnh cho các lực lượng quân đội
tham gia vào cuộc chiến chống dịch virus corona chủng mới.
Nhiều nghị sĩ và một số quan chức tỉnh khẳng định những
ngày gần đây, số người nhiễm virus corona cao hơn con số được công bố ».
Iran lần đầu tiên cầu cứu IMF
Trong bối cảnh dịch bệnh lây lan mạnh, chính quyền
Teheran cách nay hai hôm, ngày 12/3/2020 đã lên tiếng yêu cầu Quỹ Tiền Tệ Quốc
Tế (IMF) trợ giúp 5 tỷ đô la và đòi gỡ bỏ ngay lập tức tất cả các lệnh trừng phạt
của Mỹ. Đây là lần đầu tiên kể từ gần 60 năm qua Iran có yêu cầu này đối với
IMF. Tuy nhiên, thông tín viên Siavosh Ghazi lưu ý, không một quyết định nào do
IMF đưa ra mà không có ý kiến của Washington.
---------------------------------
Thụy My - RFI
Đăng ngày: 14/03/2020 - 15:18
Khi
tiếng khóc của những gia đình đau khổ ở Vũ Hán, Hồ Bắc và trên toàn quốc đang
còn vang vọng, thì Tập Cận Bình đã chuẩn bị khua chuông gióng trống ca khúc khải
hoàn. Trước việcTrung Quốc bắt đầu tung hỏa mù về nguồn gốc của con virus
corona từ Vũ Hán, sau khi đã gây họa cho cả thế giới - Nhà văn Diêm Liên Khoa
(Yan Lianke) đã kêu gọi « Không để cho Bắc Kinh viết lại lịch sử của nạn dịch
».
Nạn dịch virus corona là đề tài chiếm trọn nhiều
trang của các tuần báo lớn kỳ này. Trang bìa của L’Express là
hình con virus corona như một quả chùy tua tủa đinh sắt, đánh vỡ tung bức tường,
chạy tựa ngắn gọn « Coronakrach ». Chiếm gần phân nửa hình bìa
của The Economist là chiếc bóng đầy đe dọa của con virus phía
trên đầu một người đeo khẩu trang đang phát biểu sau chiếc bục, với tựa đề «
Chính trị đại dịch ».
Courrier International, xuất bản trước khi Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố đại dịch, chạy tựa «
Virus corona : Đại dịch sắp đến » với tranh vẽ hai người ngồi uống nước
nhưng quay lưng vào nhau. Người nam mang khẩu trang, hỏi « Em có sợ
không ? ». Người nữ mặt và đầu bịt kín bằng năm sáu chiếc khẩu trang
chỉ chừa đôi mắt, trả lời « Hơi sợ sợ ! ». Le Point lần về quá
khứ, với hàng tít « Những trận dịch đã thay đổi lịch sử như thế nào ».
Một cuộc chiến mà nước Ý không có quyền bại trận
Tại nước châu Âu đang gánh chịu nạn dịch virus Vũ
Hán nặng nề nhất là Ý, Courrier International dịch một bài viết
của La Republica ở Roma nhấn mạnh « Một
cuộc chiến mà chúng ta không có quyền thất trận ».
Đối với nước Ý, « đây là giờ phút đen tối nhất
». Thủ tướng Giuseppe Conte không hề nói ngoa khi nhắc lại câu của cố
thủ tướng Anh Winston Churchill ngày 18/06/1940, đòi hỏi công dân hy sinh tối
đa để ngăn chận Đức quốc xã. Kẻ thù giờ đây là một con virus từ Trung Quốc, và
toàn thể nước Ý đã trở thành « vùng đỏ ».
Đó là biện pháp triệt để nhất, chưa từng thấy trong
lịch sử, không chỉ của nước Ý. Chưa từng có quốc gia nào trên thế giới đóng
toàn bộ biên giới, ngưng các vụ di chuyển trong nước, cấm mọi cuộc tụ tập, đóng
cửa tất cả sân vận động, bảo tàng, nhà hát, tiệm buôn, doanh nghiệp. Phải sử dụng
liệu pháp sốc này vì đại dịch lan tràn với tốc độ kinh hồn, gây sợ hãi, quăng
vào mặt người Ý ba điều hiển nhiên.
Trước hết, con virus corona chủng mới đủ hung dữ để
bác hết những lý lẽ rằng đây chỉ là « một loại cúm hơi nặng hơn một tí
», không làm chết người. Thứ hai, con virus lan tràn vô cùng nhanh
chóng, dù miền bắc Ý đã bị phong tỏa nhưng vẫn lan đến Roma. Thứ ba, ban đầu chỉ
những bệnh nhân trên 80 tuổi mới bị tử vong, nhưng nay virus đe dọa cả những
người chỉ 30 tuổi và có sức khỏe tốt.
Theo tờ báo, hãy còn quá sớm để nói về những sai sót
trong quản lý, phân cấp trách nhiệm, coi nhẹ nạn dịch trong những ngày đầu. Đây
là lúc nhận lấy trách nhiệm tập thể và cá nhân. Nhà nước đã thực hiện phần việc
của mình, dùng đến biện pháp cứng rắn chưa từng có tại một nước dân chủ - một
nhà nước đang yếu đi và một khi nạn dịch kết thúc còn phải đối mặt với việc vực
dậy nền kinh tế đang tan hoang. Giờ thì đến lượt người dân chứng tỏ sự tự giác
và ý thức công dân, #IoRestoACasa (Tôi Ở Nhà), nếu không sẽ có nguy cơ thất bại.
Winston Churchill từng nói : « Người Ý thua
một trận chiến cứ như là một trận đá banh, và họ đá banh cứ như tham chiến ». Republica
cho rằng, « có thể ông Churchill có lý. Có điều, lần này thất bại là một
sự xa xỉ mà chúng ta không thể tự cho phép ».
Dùng liệu pháp sốc như Vũ Hán ?
Tờ Corriere della Sera ở Milano đặt
câu hỏi « Có nên bắt chước Trung Quốc ? » Liệu nền dân chủ Ý
có thể chịu đựng được cùng một liệu pháp sốc như Vũ Hán hay không ?
Cư dân bị kiểm soát trên đường phố, có thể bị trừng
phạt nặng nề. Các gia đình bị cấm ra khỏi nhà trong hơn một tháng trời, thậm
chí chốt chặn cửa, thực phẩm được giao trước thềm nhà…Làm thế nào hòa hợp giá
trị dân chủ với nhu cầu của tình trạng khẩn cấp ? Những ngày gần đây mang tính
quyết định để tránh sự sụp đổ của hệ thống bệnh viện, tờ báo kêu gọi người dân
Ý vốn đã quen cách sống sôi nổi nên biết vì mình và vì mọi người.
Chú Sam chưa sẵn sàng đối phó với virus corona
Nhìn sang nước Mỹ, The Economist trong
bài « Chú Sam đối đầu với virus corona » nhận xét, con virus
đang lây lan nhanh chóng ở Hoa Kỳ, nhưng đất nước này có vẻ chưa chuẩn bị sẵn
sàng.
Nước Mỹ may mắn là có nhiều tuần lễ để đối phó với dịch
bệnh, nhưng đã lãng phí thời gian quý báu này, trong khi có sẵn đội ngũ bác sĩ,
các nhà dịch tễ học giỏi nhất thế giới. Việc phân quyền cho các tiểu bang, chi phí chữa bệnh đắt
đỏ và mạng lưới y tế không bao phủ khắp khiến khó thể chống chọi với nạn dịch.
Một kịch bản ước tính 1/5 dân Mỹ có nguy cơ nhiễm bệnh với tỉ lệ tử vong 0,5% tức
327.000 người thiệt mạng, cao gấp 9 lần so với cúm mùa, vì chỉ sau 6 ngày là số
người bị nhiễm tăng gấp đôi.
Iran, Nhà nước ốm yếu
Còn tại Trung Đông, The Economist quan
sát thấy Iran đã để cho nạn dịch Covid-19 lan tràn ngoài tầm kiểm soát, đánh
giá đây là một « Nhà nước bệnh hoạn ».
Không có nước nào mà con virus corona tấn công vào
các nhà lãnh đạo dữ dội như Iran. Hai phó tổng thống, nhiều bộ trưởng và 24 dân
biểu (chiếm 1/10 Quốc Hội). Tổng thống Hassan Rohani nay chủ trì các cuộc họp nội
các thưa thớt, khiến người ta đặt nghi vấn về sự vắng mặt của nhiều quan chức
cao cấp khác.
Theo Teheran, virus corona đã lây nhiễm cho 9.000
người và giết chết hơn 300 người, khiến Iran trở thành ổ dịch lớn thứ hai bên
ngoài Trung Quốc. Nhưng không ai tin vào những con số của chính phủ. Niềm tin
vào chế độ đã xuống rất thấp sau khi sát hại người biểu tình tháng 11/2019 và sự
dối trá trong vụ bắn rơi máy bay Ukraina tháng 1/2020. Khi con virus Vũ Hán bắt
đầu tấn công, chính quyền che giấu để không ảnh hưởng đến cuộc bầu cử Quốc Hội
ngày 21/2. Thứ trưởng y tế tuy ho rất nhiều vẫn nói rằng mình ổn, cho đến khi
xét nghiệm dương tính vài ngày sau đó. Số lượng các quan chức Iran bị nhiễm
virus corona khiến các chính phủ khác cho rằng số người dương tính tại nước này
khoảng 100.000, thậm chí còn cao hơn theo một số ước lượng khác.
Khoảng 300.000 quân lính và tình nguyện viên được
huy động chống dịch, nhưng đã trễ. Thánh địa Qom không bị cách ly, dân ở ổ dịch
này chạy sang các địa phương khác làm dịch bệnh lan tràn nhanh chóng, trong khi
Ả Rập Xê Út ít bị ảnh hưởng hơn vẫn cấm khách hành hương từ các nơi đến thánh địa
của mình.
Iran vốn đã bị cô lập vì cấm vận của Mỹ, nay lại
càng khốn khó hơn, với GDP được ước lượng sẽ mất đến 25-30%. Các quan chức đe dọa
trừng phạt những ai lan truyền tin đồn về dịch bệnh, đổ lỗi cho nước Mỹ gieo rắc
sợ hãi. Nhưng chính các thành viên chính phủ Iran đã đổ bệnh, khiến tầm cỡ cuộc
khủng hoảng không thể che giấu được nữa. Và có thể tình hình còn tệ hại hơn đối
với các nhà lãnh đạo Iran, vì đa số già cả, hom hem và đặc biệt có nguy cơ tử
vong vì virus Vũ Hán.
·
Đọc thêm: Trung Quốc của Tập Cận Bình : Đế quốc cảm cúm
Suy thoái vì virus corona nặng nề hơn khủng hoảng 2008
Về hậu quả của nạn dịch virus Vũ Hán trên lãnh vực
kinh tế, L’Express nêu vấn đề « Suy thoái : Phải chăng
còn tệ hại hơn hồi năm 2008 ? ». Bóng ma cuộc khủng hoảng kinh tế lại
đe dọa, nhưng,532 vấn đề là thế giới ngày nay dễ tổn thương hơn nhiều so với thời
đó.
Chỉ trong vòng ba ngày, doanh số của Helen Traiteur,
chuyên cung cấp tiệc buffet cho các sự kiện của giới thượng lưu đã sụt xuống tận
đáy : từ chỉ còn 70.000 euro so với 900.000 euro cùng kỳ năm ngoái ; và không
có đơn đặt hàng nào cho tháng Tư, tháng Năm.
Không ai có thể tưởng tượng con virus từ Vũ Hán lại
có thể tấn công vào nền kinh tế thô bạo đến thế. Trong suốt bốn tuần lễ, châu
Âu đã kinh hoàng nhìn thấy Trung Quốc phong tỏa hàng mấy chục triệu dân, quên rằng
con virus có thể gõ cửa nhà mình. Đối với Volkswagen, Trung Quốc chiếm đến 40%
doanh số toàn cầu, nhưng nay số xe bán được đã giảm 90%. Các tập đoàn hàng hiệu
cũng bị giảm hẳn số bán. Tập đoàn Seb số một thế giới về hàng điện tử gia dụng,
sở hữu 7 nhà máy tại Trung Quốc, trong quý đầu đã lỗ mất 250 triệu euro.
Khi Ý quyết định đóng cửa toàn bộ, 13% GDP của Liên
Hiệp Châu Âu bị đe dọa. Trong ngành hàng không, nạn nhân đầu tiên là công ty
Anh Flybe, đã khai phá sản. Thị trường chứng khoán khắp nơi giảm sút mạnh. Người
ta lo ngại cuộc khủng hoảng virus corona sẽ còn trầm trọng hơn năm 2008. Chuyên
gia thống kê Nassim Nicholas Taleb nổi tiếng với cuốn Thiên nga đen khẳng
định điều này là chắc chắn, vì đã mất đi công cụ điều chỉnh, với chính sách lãi
suất hầu như bằng 0. Ba lý do được nêu ra.
Hồi 2008, cú sốc là nội tại : các hộ gia đình Mỹ ngập
đầu trong nợ xấu, các ngân hàng trung ương đã giảm mạnh lãi suất, bơm thật nhiều
tiền vào, và các Nhà nước cứu các ngân hàng để tái khởi động bộ máy. Nay thì
con virus từ bên ngoài vừa tấn công vào tiêu thụ, vừa làm đứt gãy chuỗi cung ứng,
nhất là công nghệ và dược phẩm. Thế nên giảm nhẹ điều kiện vay mượn không kích
thích được các gia đình mua vé máy bay, không giúp được gì cho các nhà sản xuất
xe hơi khi phụ tùng phải nằm chờ ở cảng Thượng Hải.
Thứ hai, Trung Quốc vốn đóng vai trò giảm sốc năm
2008, giờ đây đang trong tâm bão.
Cuối cùng, thế giới dễ tổn thương hơn so với 12 năm
trước. Nợ công và tư lên đến 178.000 tỉ đô la, chưa bao giờ hành tinh chúng ta
nợ nần như thế trong thời bình, kết quả của một thập niên lãi suất bằng 0. Các
chuyên gia cảnh báo bằng mọi giá phải tránh cái vòng lẩn quẩn của nạn phá sản
dây chuyền.
«
Không để cho Bắc Kinh viết lại lịch sử virus Vũ Hán »
Trước việcTrung Quốc bắt đầu tung hỏa mù về nguồn gốc
của con virus corona từ Vũ Hán, sau khi đã gây họa cho cả thế giới - Nhà văn
Diêm Liên Khoa (Yan Lianke) từ Bắc Kinh đã kêu gọi « Không để cho Bắc
Kinh viết lại lịch sử của nạn dịch », vào dịp khai mạc khóa sáng tác
văn chương dành cho sinh viên Hồng Kông. Trong bài giảng của khóa học từ xa
này, ông cổ vũ lớp trẻ hãy giữ lấy những kỷ niệm của đại dịch virus corona hiện
nay, dựa trên những gì mình đã trải nghiệm và chuyển giao cho thế hệ sau.
Tại sao ? Bởi vì Covid-19, con virus từ Vũ Hán đã trở
thành thảm họa tầm cỡ quốc gia và thế giới vẫn chưa ngăn chận được, vẫn đang
lây lan khắp nơi. Tuy vậy khi tiếng khóc của những gia đình đau khổ ở Vũ Hán, Hồ
Bắc và trên toàn quốc đang còn vang vọng, thì người ta đã chuẩn bị khua chuông
gióng trống ca khúc khải hoàn.
Ông Diêm viết : « Từ khi virus corona dần dà
bước vào cuộc sống chúng ta, không thể nào biết được đến nay đã có bao nhiêu
người chết, tại bệnh viện hay các nơi khác. Và với thời gian, đây có thể vĩnh
viễn là một bí mật ». Theo ông, không nên bi quan hay ngược lại, dùng
phương pháp « thắng lợi tinh thần » như nhân vật A Q của Lỗ Tấn – bị sỉ nhục,
đánh đập nhưng đến phút cuối vẫn tự huyễn hoặc rằng mình chiến thắng.
Vì sao trong cuộc sống hiện tại và quá khứ, các bi kịch,
thảm họa liên tục xảy ra ? Vì sao những hố sâu lịch sử luôn phải lấp đầy bằng
hàng trăm ngàn xác chết ? Có bao nhiêu là câu hỏi được đặt ra. Những ký ức cá
nhân bị kế hoạch hóa, thay thế, xóa bỏ ; nhà nước ra lệnh cho cá nhân phải nhớ
những gì và nên quên những gì.
Nếu
không thể cao giọng tố cáo, hãy thầm thì vào tai…
Không nói đến quá khứ xa xưa, mà chỉ hai mươi năm gần
đây thôi. Nạn dịch SIDA (với xì-căng-đan máu nhiễm độc ở Hà Nam trong thập niên
90), SARS (2002-2003) và ngày nay là Covid-19, những thanh niên thế hệ 80,90 đều
nhớ đến. Tại sao trong những vụ do con người gây ra đều như nhau ? Diễn tiến của
nạn dịch virus corona mới có thể coi là bản remake của thảm kịch SARS cách đây
17 năm, với cùng một đạo diễn. Và chúng ta là những hạt bụi mong manh, không
tìm kiếm xem ai là đạo diễn. Thời gian sẽ xóa nhòa tất cả.
Ký ức cá nhân không biến thành sức mạnh có thể thay
đổi thực tại, nhưng ít nhất cũng đặt được một dấu hỏi trong đầu chúng ta, trong
thời đại dối trá này. Ít nhất, nếu một mai lại có cuộc Đại nhảy vọt mới, chúng
ta biết rằng không thể luyện được thép từ cát. Nếu lại có Cách mạng văn hóa,
chúng ta có thể chắc chắn rằng sẽ không đưa cha mẹ mình vào tù hay ra pháp trường.
Nhà văn kêu gọi : « Nếu không thể là người cảnh
báo như bác sĩ Lý Văn Lượng (Li Wenliang), ít nhất hãy là người lắng nghe. Nếu
không thể cao giọng nói, hãy thầm thì vào tai. Nếu không thể thì thầm, hãy là
đám đông thầm lặng với trí nhớ và ký ức. Trước hàng ngàn người đang chuẩn bị ca
ngợi chiến thắng trước con virus corona, hãy đứng lên yên lặng, chôn chặt nấm mộ
của Chúa vào tim. Những con người được trí nhớ in dấu như bằng sắt nung đỏ, một
ngày nào đó có thể chuyển giao ký ức của mình cho các thế hệ tương lai ».
Bài giảng của nhà văn Diêm Liên Khoa đăng trên mạng
Vi Tín (Wixin) tuy bị kiểm duyệt xóa, nhưng đã được chia sẻ rộng rãi và được
bình luận sôi nổi trên các mạng xã hội trong và ngoài Hoa lục. Trang Chinese
Pen Center lưu lại được, và Courrier International dịch ra tiếng
Pháp.
----------------------------------
CÁC NỘI DUNG LIÊN QUAN
No comments:
Post a Comment