3-7-2012
Cây
đại thụ cũng phải lớn lên từ một hạt mầm yếu đuối
Hình ảnh sau cùng
của một cuộc cách mạng là hàng trăm ngàn người, cả triệu người trên một quãng
trường. Warsaw, Moscow, Prague, Manila, Belgrade, Tunis, Cairo... Chỉ thấy hình
ảnh của những người can đảm. Không tìm ra được những khuôn mặt sợ hãi. Ôi!
những dân tộc anh hùng và can đảm. Ôi! Dân tộc ta, sao mà hèn nhát!
Có thật như vậy không?
Sợ hãi không phải chỉ riêng ai
Những ngày trước
tháng Hai năm 2011, trước thời khắc hàng trăm ngàn người đứng thẳng tại quảng
trường Tahrir, đối diện với chiến xa và những họng súng lạnh lùng của bạo quyền
Mubarak, người dân Ai Cập cũng đã sống trong nỗi sợ hãi triền miên.
Mật vụ của Mubarak
không chỉ bắt người dân lên xe bus, đem về đồn công an và một ngày sau thả ra.
Chúng tra tấn, dùng nhục hình, đôi khi bắt luôn cả vợ, hoặc chị, em, hay con
gái và luân phiên hãm hiếp họ ngày đêm ngay trước mặt những người chống lại vua
không ngai Mubarak.
Mật vụ của Mubarak
không chỉ tra tấn người dân trong đồn kín; chúng tra tấn El-Sharkawi,
một sinh viên kêu gọi dân chủ, ngay trên đường phố như là một hình ảnh bình
thường, phổ thông, cố tình đập vào mắt người dân để quần chúng phải sợ hãi cúi
đầu. El-Sharkawi không phải là trường hợp duy nhất của những năm dài
bóng đêm Mubarak bao phủ.
Mật vụ của Mubarak
không chỉ đem xe bus để chở tù mà còn dùng để cày nát lên thân xác người dân
trên đường phố Cairo.
Trước mùa xuân 2011, độc tài
Mubarak nắm trong tay guồng máy quân đội sẵn sàng bắn xả vào dân chúng và một
nền công an trị tàn ác hàng đầu thế giới. Con cháu của những Pharaoh thật sự
sống trong sự sợ hãi đến tê liệt trong một thời gian dài trước Mùa Xuân Ai Cập.
Những người hoạt động trẻ tuổi từ Miến Điện, Tibet, Trung Quốc, Ai Cập, Zimbabwe, Việt Nam... khi gặp nhau ở một thành phố nhỏ như Chiang Rai -Thái Lan hoặc tại thành phố xinh đẹp với những đại lộ rợp mát bóng cây cam như Seville - Spain đã than thở với nhau về nỗi sợ hãi đến hèn nhát của đa phần người dân của họ. Cuối cùng tất cả nhìn nhau và nhận ra rằng đó không phải là vấn nạn của riêng đất nước nào trong nhóm họ.
Những người hoạt động trẻ tuổi từ Miến Điện, Tibet, Trung Quốc, Ai Cập, Zimbabwe, Việt Nam... khi gặp nhau ở một thành phố nhỏ như Chiang Rai -Thái Lan hoặc tại thành phố xinh đẹp với những đại lộ rợp mát bóng cây cam như Seville - Spain đã than thở với nhau về nỗi sợ hãi đến hèn nhát của đa phần người dân của họ. Cuối cùng tất cả nhìn nhau và nhận ra rằng đó không phải là vấn nạn của riêng đất nước nào trong nhóm họ.
Năm ngoái, 2011,
những sinh viên phản kháng Miến Điện gặp gỡ những thành viên lãnh đạo Phong
trào Optor, những người đã thành công trong việc hạ bệ độc tài Slobodan
Milošević tại Serbia và sau đó hỗ trợ cho nhiều cuộc cách mạng thành công khác
trên thế giới, gần đây nhất là Ai Cập. Khi được hỏi "các bạn muốn học
hỏi những điều gì?", K2, một lãnh đạo cốt cán của giới trẻ Miến
Điện, người đã dự phần tổ chức và tham gia vào Cách mạng Màu vàng cam (Saffron Revolution) trả lời: "Chúng tôi muốn học
cách huy động quần chúng và vượt qua sợ hãi."
Làm thế nào để người dân vượt qua sự sợ hãi vốn đã mọc rễ sâu qua nhiều năm dưới chế độ độc
tài?. Câu hỏi riêng của mỗi người, mỗi đất nước nhưng
lại rất chung cho những người cùng chia sẻ một lý tưởng - gỡ bỏ ách độc tài
trên quê hương họ.
Đó cũng là bài
toán cốt lõi mà Mohamed Adel (ảnh trái), một blogger lúc
20 tuổi và là thành viên của Phong trào 6 Tháng 4 (6th April Movement) mang theo khi anh cùng với một nhóm bạn đến thủ đô Belgrade -
Serbia vào mùa hè năm 2009. Ở đó, những chàng thanh niên làm nên cuộc Cách mạng
Mùa Xuân Ai Cập đã gặp những linh hồn của cuộc Cách mạng Tháng 10, 2000 của
Serbia - Phong trào Otpor.
Điểm khởi đầu của một con đường
Hãy tưởng tượng
bạn là Mohamed Adel của 6 tháng 4, hãy tưởng tượng bạn là Srdja Popovic,
một trong những thủ lãnh của Otpor và đây là bài toán họ phải giải
quyết:
Bạn sẽ làm gì để
có được đám đông ấy, một đám đông bỏ lại sau lưng nỗi sợ hãi dường như đã ăn
sâu vào tim não bởi chính sách cai trị độc tài trải qua nhiều năm tháng, nhiều
thế hệ để bước ra khỏi nhà làm nên cuộc cách mạng?
Tuyên bố thành lập
một tổ chức hoành tráng với đầy đủ đại diện sáng giá nhất của những thành phần
khác nhau trong xã hội?
Đưa ra một lời kêu
gọi hùng hồn và hay nhất trong lịch sử loài người?
Nếu chỉ đơn giản
như thế thì lịch sử đã không phải mỏi mòn mong đợi để có một cuộc đổi đời.
Bởi vì những câu
hỏi mấu chốt vẫn chưa thể trả lời được:
* Làm thế nào để
biết rằng MỘT NGƯỜI - dù đó chỉ là một sinh viên, một blogger đã từng viết bài
phê phán sai trái của nhà cầm quyền, hay một nhà thơ đã viết lên nỗi nhục của
con người bị bịt miệng, hoặc là một thành viên của cộng đồng mạng đã viết cả
trăm phản hồi, phụ họa kêu gọi mọi người đáp ứng lời kêu gọi... sẽ xuống
đường hay ở nhà?
* Cách gì để biết
rằng đây sẽ không chỉ là một loại "xuống đường trên mạng", hiện hữu
khi máy còm được "logged-on", biến mất khi "logged-off" và
đường phố vẫn vắng tênh?
* Làm sao để thay
vì là chiếc xe bít bùng của công an chở nhóm biểu tình về đồn thì là hàng trăm
chiếc xe chở hàng ngàn người đến trước quãng trường Ba Đình như đã xảy ra trước
tòa nhà quốc hội tại Belgrade?
* Và với những
người dân thầm lặng khác, những người không cần ai rao giảng về một giấc mơ
công bằng vì cuộc đời họ chính là phiên bản của những bất công? Họ có hưởng ứng
đơn thuần chỉ bằng một lời kêu gọi?
* Và sau đó sự
việc tiếp nối sẽ như thế nào trong tiến trình dài hạn? Và thật sự có một "tiến
trình" để có sự "tiếp nối" hay không?
* ...
Không trả lời được
thì tất cả chỉ là một "chiến-dịch-không-có-kế-hoạch" và yếu tố thành
công / thất bại là sự may rủi.
Đích đến của một
cuộc đổi đời không thể dựa vào yếu tố cầu may.
Và không thể nào quên
vẫn còn đó một guồng máy bạo lực khổng lồ, những đe dọa có thật to như tảng núi
đè nặng lên vai mỗi con người khi đôi chân muốn bước ra khỏi nhà:
Sự can đảm dấn
thân sẽ không có được; ngược lại - không chừng nỗi sợ hãi lại càng gia tăng bởi
những động thái thuần hy vọng như ném viên đá qua bên kia tường mà không biết
trúng vào đâu. Cùng lúc, guồng máy bạo lực kia lại biết rất rõ họ sẽ làm gì.
Hơn ai hết,
Mohamed Adel của 6 Tháng 4 hiểu rõ chuyện này khi anh và các bạn hỗ trợ
cho cuộc đình công của nhà máy dệt quốc doanh tại thành phố El-Mahalla
el-Kubra. Anh và các bạn đã làm nên phép lạ trên thế giới mạng - trong vòng một
thời gian cực ngắn đã huy động được hơn 70.000 người theo (follower) trên Facebook của nhóm. Nhưng cuộc
đình công đã thất bại với nhiều thiệt hại bao gồm cả nhân sự. Những cuộc biểu
tình dự phóng xảy ra khắp nơi đã tắt ngúm mau chóng.
Họ đã nhận thức được những điều gì sau đó?:
Họ đã nhận thức được những điều gì sau đó?:
- Con số người
tham dự hưởng ứng trong thế giới thật khác hẳn với những gì
"thấy" được trước đó trên thế giới ảo.
- Những con người trên thế giới ảo biết rất rõ những gì mình muốn nhưng mơ hồ và khác nhau về những điều mình phải làm.
- Những người đứng ra kêu gọi không biết gì nhiều về chiến lược, chiến thuật, phương pháp và chiêu thức.
- Xuống đường trên mạng khác hẳn với xuống đường trên đường phố!
- Mạng xã hội là
một công cụ thần kỳ để gầy dựng mạng lưới (network) để chuyển tải thông điệp và nối kết. Thần kỳ nhưng không là phép lạ.
Cần nhưng không đủ.
Và vì thế Mohamed
Adel đã lên đường sang Serbia để học hỏi kinh nghiệm làm cách mạng đường
phố trong thời đại tin học.
Và vì thế, những
người sinh viên trẻ tuổi như Mohamed Adel của 6 Tháng 4, như Slobodan
Djinovic, Srdja Popovic (ảnh trái) của Otpor
vào thập niên trước, từ ban đầu đã ngồi xuống, bỏ lại sau lưng những thói quen
truyền thống, tư duy đóng khung, từ bỏ cách làm việc theo lối "mì ăn
liền". Bắt đầu như một trang giấy trắng, họ đã từng bước nhỏ, bằng tinh
thần khoa học và kiến thức lập kế hoạch hiện đại, tiến hành những công việc cụ
thể nhất để giải đáp bài toán căn bản nhất:
1. Làm thế nào để thay đổi tư duy của số đông đang
tin rằng tập đoàn cai trị phải ra đi, nhưng lại nghĩ đó là chuyện không thể
thực hiện được hoặc quá nguy hiểm. Từ đó:
2. Làm thế nào để thuyết phục những người có lòng,
quan tâm hiểu rằng không phải cứ như là một phép lạ, như là một-sự-xảy-ra-tức-thì
khi thấy ở một quốc gia nào đó, hàng trăm ngàn người xuống đường - mà thật sự
đó là kết quả của những chuẩn bị, xây dựng, phát triển qua
nhiều năm tháng. Sau cùng:
3. Làm thế nào để những con người thụ động, hoài
nghi, yếm thế, sợ hãi, tản mác trở thành những người cùng-nhau-tranh-đấu trên
đường phố.
Những "làm thế nào" đó, những "công án" nền tảng
này đã được giải toán bằng những chiến lược, chiến thuật, chiêu thức, phương
thức (grand strategy,
strategy, tactics, methods) theo một tiến trình có kế hoạch, khoa học (strategic planning, methodology) để từng bước xây dựng và phát triển
sức mạnh quần chúng nhằm: làm cho "ta" mạnh, làm cho "địch" yếu.
Những "làm thế nào" đó không được giải trình bằng những
diễn văn, tuyên ngôn và lời kêu gọi.
Đích đến của một cuộc cách mạng quần
chúng
Mục tiêu sau cùng
của cách mạng dân chủ là xóa bỏ độc tài. Tuy nhiên, đó là mục tiêu nhắm tới
(đường dài). Ở mỗi kế hoạch mục tiêu trước mắt (ngắn hạn) là có thêm người tham gia; mỗi chuyển động xã hội, mỗi biến sự
chính trị là thời cơ, là cơ hội để đưa ra những kế
hoạch hành động nhằm có thêm người
tham gia. Thời điểm chín
mùi để đạt được mục tiêu sau cùng chỉ xảy ra khi lực lượng quần chúng có đủ lực
để tạo nên tình trạng đột biến, bùng nổ. Lá cờ Dân chủ và khẩu hiệu Tự do đa
phần được giương lên vào thời khắc sau cùng.
Sẽ không có một
cuộc cách mạng tức thì. Sẽ khó để trải qua một đêm dài trong giấc ngủ SỢ HÃI mở
mắt ra bỗng thành người CAN ĐẢM. Cuộc cách mạng của sợ hãi là một tiến trình có
kế hoạch và nhiều chông gai. Một con đường luôn có điểm khởi hành và điểm đến
và giữa chúng là một khoảng cách dài.
Kinh nghiệm của Otpor: ít ai thoát ra khỏi sự sợ hãi của mình CHỈ VÌ sau khi đọc một bài bình luận, một tuyên ngôn, một lời kêu gọi!
Kinh nghiệm của Otpor: ít ai thoát ra khỏi sự sợ hãi của mình CHỈ VÌ sau khi đọc một bài bình luận, một tuyên ngôn, một lời kêu gọi!
Đón đầu đi tắt, ăn
xỗi ở thì không thể thay đổi được vận mạng của một đất nước với 90 triệu người.
Làm thế nào để
người dân vượt qua sự sợ hãi để có thể nắm lấy lại danh dự, và vận mạng đời
sống của CHÍNH MÌNH trong cái chung là danh dự và vận mạng của TỔ QUỐC?
Làm thế nào?
Làm thế nào? và điểm khởi đầu...
Cafe Greenet - nơi khởi đầu của
Otpor (ảnh VĐH)
Bước đầu tiên mà Slobodan Djinovic, Srdja Popovic đã làm là tìm những người đồng hành, dấn thân, có thể tin tưởng nhau và gắn bó nhau để trở thành những hạt nhân của Phong trào Otpor.
Bước thứ hai họ
cùng nhau bỏ hết thì giờ để học hỏi những phương thức đấu tranh - từ của Mohandas Gandhi sang Martin Luther King
đến Gene Sharp..., phối hợp với phương thức "Lượng giá Chiến
lược" của Bob Harvey và mô hình lập kế hoạch hiện đại của các công ty.
Họ không chỉ "đọc". Họ đã gặp Gene Sharp, Bob Harvey,
đã ăn, đã ngũ với những kinh nghiệm thành công lẫn thất bại với nhiều xương máu
của người đi trước. Cùng lúc, họ thẳng thắn đối chiếu những thất bại quá khứ.
Từ đó, bước thứ ba, họ đã tiến hành LẠI công cuộc đấu tranh bằng con số 10 người, khởi đi vào mùa thu năm 1998 tại quán cà phê Greenet, thủ đô Belgrade.
Từ đó, bước thứ ba, họ đã tiến hành LẠI công cuộc đấu tranh bằng con số 10 người, khởi đi vào mùa thu năm 1998 tại quán cà phê Greenet, thủ đô Belgrade.
2 năm sau, từ con số 10 người ấy, Otpor có 70.000 thành viên trên khắp mọi vùng đất nước Serbia.
11 năm sau,
Mohamed Adel và vài người bạn của anh trong 6 Tháng 4 theo bước Otpor.
Chỉ 2 năm sau đó, thế giới có một cụm từ mới làm phấn khởi lòng người: Mùa
xuân Ai Cập.
(Còn tiếp)
No comments:
Post a Comment