01:54:am 27/07/12
LTS: Hội từ thiện Măng Non (tên tiếng
Pháp là Association Avenir, www.mangnon.free.fr
) thành lập tại Pháp hoạt động từ năm 1994 với mục đích giúp đỡ các sinh
viên và học sinh nghèo tiếp tục theo học. Một cách đều đặn từ 18 năm qua cứ hai
năm một lần hội tổ chức những chuyến du lịch Việt Nam để tặng quà cho các
trường học và để các nhà hảo tâm có dip thăm viếng Việt Nam và gặp các em mà họ
giúp đỡ. Cho tới nay các chuyến du lịch này diễn ra môt cách bình thường dù bị
công an theo dõi rất sát nhưng lần này công an đổi thái độ và ra mặt sách
nhiễu. Bà Lương Thị Hồ Quì, vợ ông
Nguyễn Gia Kiểng, một trong những sáng lập viên của hội và cũng là chủ tịch hội
trong những năm đầu, đã phải rời Việt nam đột ngột sau khi bị công an đe dọa an
ninh nhân thân. Phái đoàn sau đó cũng bị sách nhiễu. Trọng Khiêm đã liên lạc với
bà Hồ Quì sau khi bà về Pháp. Sau đây là phần chính cuộc phỏng vấn.
Bà Lương Thị Hồ Quì
——————————————–
Trọng Khiêm: Chào chị Quì, tại
sao chị về Pháp cắt ngang cuộc thăm viếng Việt Nam?
Bà Hồ Quì: Tôi bị buộc phải
rời Việt Nam vì bị công an đe dọa. Người chỉ huy công an nói với tôi rằng họ
không trục xuất tôi nhưng nếu tôi không rời ngay Việt Nam thì họ sẽ không bảo
đảm an ninh cho tôi và phái đoàn Măng Non đi đến đâu họ cũng không để yên.
Trọng Khiêm: Chị nghĩ
rằng họ có thể bạo hành?
Bà Hồ Quì: Tôi hỏi tòa lãnh sự Pháp xem phải ứng xử như
thế nào sau lời đe dọa này. Vị lãnh sự Pháp hỏi tôi cơ quan nào đưa ra lời đe
dọa, tôi nói rằng tôi chỉ biết đây là một cơ quan công an nhưng không biết danh
xưng chính thức là gì, chỉ biết địa chỉ công an là 242 đường Nguyễn Trãi. Vĩ
lãnh sự nói rằng nếu như thề thì nghiêm trọng lắm, bà nên trở về Pháp ngay đi.
Tôi điện thoại hỏi anh Kiểng, chồng tôi cũng nói rằng nên rời Việt Nam bởi vì
công an Việt Nam có thói quen dùng bọn lưu manh hành hung những người mà họ
không ưa. Đã có rất nhiều phụ nữ bị công an giả dạng côn đồ hoặc thuê bọn côn
đồ hành hung. Một lý do khác khiến tôi quyết định về Pháp ngay là họ nói rằng
nếu tôi còn ở lại Việt Nam thì phái đoàn Măng Non đi đến đâu họ cũng không để
yên. Tôi không muốn vì tôi mà các bạn trong phái đoàn bị sách nhiễu, làm hỏng
chuyến du lịch của họ.
Trọng Khiêm: Thành phần phái đoàn Măng Non như thế nào và
về Việt nam với mục đích nào?
Bà Hồ Quì: Tổng cộng có 20 người, đa số là người Pháp,
phần còn lại là những người Việt sinh sống tại Pháp và có quốc tịch Pháp. Tất
cả đều là hội viên hội Măng Non và tích cực giúp đỡ học sinh sinh viên nghèo
tại Việt Nam, thí dụ như nhận một hay nhiều học sinh Việt Nam làm con nuôi và
trợ giúp để các em có thể tiếp tục đi học. Các chuyến du lịch có mục đích để
các cha mẹ nuôi gặp các em mà họ đỡ đầu và thăm viếng các cơ sở giáo dục mà họ
giúp đỡ, đồng thời để thăm viếng đất nước Việt Nam. Mỗi lần thăm viếng các
trường và các nơi có cô nhi chúng tôi đều đem quà tặng, như bút, quần áo, đồ
chơi, hay tiền v.v.
Trọng Khiêm: Đây là lần đầu tiên
phái đoàn và cá nhân chị bị làm khó?
Bà Hồ Quì: Cá nhân tôi thì không phải lần đầu nhưng phái
đoàn thì gần như vậy. Năm 2006 tôi vào tới Sài Gòn thì được đưa giấy mời ra sở
công an “làm việc”, tôi hỏi người sĩ quan công an đây là giấy mời hay lệnh
triệu tập và được trả lời rằng đây đúng là một giấy mời. Tôi đáp lại rằng nếu
là giấy mời thì có nghĩa là tôi không sai phạm gì cả và có quyền từ chối lời
mời.
Sau
đó sở công an gọi điện thoại cả chục lần đòi tôi đến sở công an nhưng tôi vẫn
không đến, cuối cùng tôi bằng lòng để công an đến nhà gặp tôi trong vòng nửa
giờ. Năm 2008 họ lại đưa giấy mời và tôi cũng vẫn từ chối đến sở công an, sau
cùng hai sĩ quan công an đến gặp tôi tại khách sạn, khoảng một giờ. Năm 2010
không có gì xảy ra, phái đoàn và tôi được yên ổn. Nhưng năm nay thì khác hẳn.
Trọng Khiêm: Chị nói khác hẳn là
khác như thế nào?
Bà Hồ Quì: Kề từ năm 1996 khi hội chúng tôi bắt đầu tổ
chức những chuyến về thăm Việt Nam lúc nào họ cũng theo dõi rất sát, đi đâu họ
cũng đi theo để quay phim, chụp ảnh nhưng họ vẫn để chúng tôi yên và chúng tôi
cũng không phiền gì vì mình có làm gì lén lút đâu mà sợ. Nói chung hội Mang Non
cũng như cá nhân tôi không có quan hệ trực tiếp và công khai với công an. Chỉ
từ năm 2006 trở đi họ mới đòi gặp tôi nhưng hội thì họ vẫn để yên và cũng chỉ
tiếp xúc tại Sài Gòn, nghĩa là giai đoạn chót của chuyến thăm viếng thôi chứ ở
ngoài Bắc và ngoài Trung họ không làm gì ngoài quay phim và chụp ảnh. Như tôi
đã nói năm 2006 sau khi đưa giấy mời và điện thoại rất nhiều lần yêu cầu tôi
đến sở công an làm việc nhưng tôi không đến, họ đã đến nhà chị tôi để gặp tôi.
Người gặp tôi xưng tên là Phan Trung chắc là một sĩ quan cao cấp vì có mấy sĩ
quan công an đi theo. Ông này nói năng lịch sự. Sau vài lời xã giao ông ấy đề
nghị hội Măng Non gia nhập Mặt Trận Tổ Quốc như các hội từ thiện khác để dễ
hoạt động. Tôi đáp lại rằng Mặt Trận Tổ Quốc là một tổ chức chính trị, hội
chúng tôi là một hội từ thiện thuần túy chúng tôi không thể tham gia Mặt Trận
Tổ Quốc được, còn các tổ chức từ thiện khác có tham gia hay không tùy họ. Ông
Trung không nói thêm và xoay qua nói về anh Kiểng. Ông ấy nói rằng anh Kiểng là
một người yêu nước, nhưng thái độ của anh ấy với chính quyền cứng rắn quá. Anh
Kiểng nên về Việt Nam thăm quê hương để biết rõ thực tại đất nước. Tôi đáp lại
rằng nếu các anh muốn anh Kiểng về Việt nam thì cứ liên lạc trực tiếp với anh
ấy; tôi không làm chính trị nên không thể biết anh ấy nghĩ gì để có thể làm
trung gian. Ông ấy vẫn nói anh Kiểng nên về nước và suốt phần còn lại của buổi
tiếp xúc xoay quanh vấn đề này một cách lịch sự. Năm 2008 khi tôi vừa vào tới
Sài Gòn thì đã nhận được ngay giấy mời lên sở công an và tôi cũng từ chối. Sau
cùng thì hai sĩ quan công an đến gặp tôi tại khách sạn. Tất cả cuộc nói chuyện
kéo dài hơn một giờ, ngoài những thăm hỏi xã giao, chỉ xoay quanh việc đề nghị
anh Kiểng về Việt Nam. Lập trường của tôi vẫn như trước nghĩa là họ nên trực
tiếp liên hệ với anh Kiểng trong khi lập trường của họ vẫn là tôi nên chuyển
lời đề nghị của họ. Có một lúc họ nói rằng tại sao các ông Nguyễn Cao Kỳ và
Thích Nhất Hạnh về nước được mà anh Kiểng lại không chịu về. Tôi chỉ biết đáp
lại rằng mỗi người có một cương vị riêng và buổi tiếp xúc kết thúc một cách nhã
nhặn.
Trọng Khiêm: Còn lần này thì
sao?
Bà Hồ Quì: Lần này thì ngay khi tôi mới tới Hà Nội đã
nhận được giấy mời lên sở công an làm việc. Tôi không tới gặp họ. Vả lại tôi
rất ít thời giờ vì chỉ ở Hà Nội vài ngày lại còn dự định đi thăm nhiều nơi.
Trước khi rời Hà Nội tôi gọi điện thoại cho họ theo số điện thoại trên giấy
mời. Họ cho biết là tôi không sai phạm gì, họ chỉ muốn gặp tôi để biết thêm về
hội Măng Non và phái đoàn du khách. Tôi nói rằng tôi không còn là chủ tịch hội
nữa, trong phái đoàn có anh trưởng đoàn và cô tổng thư ký của hội sẵn sàng gặp
họ, nhưng họ cho biết chỉ muốn gặp tôi thôi chứ không muốn gặp hai người kia.
Tôi biết là có chuyện không bình thường rồi nhưng vẫn từ chối gặp họ. Họ nói
rằng nếu tôi không gặp họ tại Hà Nội thì cũng sẽ phải gặp họ ở Sài Gòn. Sau đó
đoàn chúng tôi tiếp tục cuộc hành trình, đi đâu cũng có người theo sát, quay
phim chụp anh một cách rất lộ liễu. Tại Huế họ khám xét rất kỹ những món quà
chúng tôi tặng cho học sinh. Không khí bắt đầu căng thẳng nhưng cũng không quá
gay go. Chỉ có từ khi vào đến Sài gòn là mới thực sự căng thẳng và cuối cùng
tôi phải rời Việt Nam một tuần lễ trước dự định.
Trọng Khiêm: Cuộc đụng độ giữa
công an và chị diễn ra như thế nào?
Bà Hồ Quì: Họ kiếm chuyện với tôi chứ tôi đâu có đụng độ
gì với họ. Tôi chỉ ứng xử một cách bình thường. Ngay khi tôi tới Sài Gòn công
an thường phục đã đợi sẵn tại khách sạn và liên tục quay phim, khách sạn đã có
sẵn giấy mời tôi đến sở công an làm việc. Cũng như tại Hà Nôi hôm sau tôi gọi
họ để biết lý do tại sao họ mời tôi. Một công an tên là Tạ Xuân Vũ cho biết
giấy mời này không liên quan gì tới hội Măng Non, nhà nước hoan nghênh công
việc từ thiện của hội. Tôi được mời tới làm việc là để nói chuyện về chồng tôi.
Theo họ chồng tôi có lập trường “không thân thiện” với chính quyền. Tôi trả lời
họ là tôi không làm chính trị nên không biết gì về hoạt động của chồng tôi cả,
vả lại tôi rất ít thời giờ nhưng nếu họ muốn gặp cũng được, với điều kiện là họ
đến khách sạn gặp tôi. Họ đồng ý nhưng buổi chiều không thấy họ đến. Ngày hôm
sau tôi cùng đoàn đi thăm viếng miền Tây đúng như chương trình.
Trọng Khiêm: Phản ứng của công
an ra sao?
Bà Hồ Quì: Xe chúng tôi đi được một đoạn đường thì công
an goi cho công ty du lịch bắt quay trở lại và đưa tôi tới sở công an đường
Nguyễn Trãi. Tôi vào gặp họ, anh trưởng đoàn và cô tổng thư ký hội đi theo, còn
những bạn khác ngồi trên xe chờ. Họ để anh trưởng đoàn và cô tổng thư ký ngồi
chờ ngoài sân còn tôi thì vào văn phòng làm việc với họ.
Trọng Khiêm: Buổi làm việc diễn ra như thế nào?
Bà Hồ Quì: Anh Tạ Xuân Vũ và
một sĩ quan công an khác tên là Đạt làm việc với tôi. Anh Tạ Xuân Vũ đã thay
đổi hẳn, mới hôm qua anh ta còn nói nhỏ nhẹ từ tốn với tôi qua điện thoại, hôm
nay anh ta tỏ ra rất cộc cằn. Chắc anh ta vừa nhận một lệnh mới. Họ đặt những
câu hỏi về lý lịch cá nhân và về chuyến đi. Đây là những điều họ đã biết rồi
nhưng vẫn hỏi. Ngày và nơi sinh, nghề nghiệp, cha mẹ, anh em, chồng con v.v. Có
những câu hỏi rất vô duyên như “chị vào chùa để gặp ai” tôi trả lời là để gặp
Phật, hay “chị vào thăm các trường để làm gì?” và tôi trả lời là để thăm các
cháu học sinh và các thày cô v.v.
Trọng Khiêm: Theo chị tại sao họ cần hỏi những câu hỏi như
thế?
Bà Hồ Quì: Theo tôi mục đích
của họ là để gây cho tôi cái cảm tưởng mình là người sai phạm đang bị hỏi cung
để sau đó họ dễ trấn áp tinh thần khi bắt đầu những câu hỏi thực, nghĩa là
những câu hỏi về anh Kiểng.
Trọng Khiêm: Họ hỏi những gì về anh Kiểng?
Bà Hồ Quì: Anh Kiểng làm gì trong ngày? Hay đi đâu?
Thường gặp những ai? Tôi có biết là Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên phát hành trái phép
tờ báo Tổ Quốc ở trong nước không? v.v. Tôi chỉ trả lời qua loa những câu hỏi
này. Về những người thường đến gặp anh Kiểng tôi nói là có nhiều người lắm
nhưng tôi không thể nêu tên họ ra vì không được phép của họ. Rồi họ nói là Tập
Hợp Dân Chủ Đa Nguyên chống nhà nước vì chủ trương đa nguyên trong khi nhà nước
Việt Nam chủ trương độc đảng và tôi cũng tham gia nấu ăn cho những bữa cơm gây
quỹ của THDCĐN như vậy là tôi cũng hoạt động chính trị. Tôi xác nhận là tôi có
nấu ăn cho những bữa ăn gây quỹ của THDCĐN và nếu họ nghĩ rằng như thế là làm
chính trị thì quả nhiên tôi có làm chính trị, làm chính trị nhiều lắm và sẽ còn
tiếp tục làm. Phần sau này khá căng thẳng vì họ xấc xược quá. Họ luôn luôn nhắc
đi nhắc lại rằng đất nước này là của họ, họ muốn làm gì cũng được. Sau cùng họ
đưa tôi tờ biên bản buổi làm việc. Họ bảo tôi đọc và ký tên. Tôi trả lời là tôi
không cần đọc họ muốn viết gì tùy ý và tôi viết vào biên bản rằng “tôi rất
không vui vì bị làm phiền”. Lúc đó người chỉ huy mới ra, anh ta đọc biên bản rồi
xừng xộ đả kích anh Kiểng là làm chính trị xa lông, không biết gì về thực trạng
đất nước v.v. Tôi nói với anh ta rằng nếu thấy anh Kiểng nói sai sự thực sao
không tranh luận với anh ấy. Anh ta hùng hổ chỉ tay vào mặt tôi nói rằng tôi
cũng tiếp tay cho anh Kiểng chống nhà nước. Tôi nhắc nhở anh ta rằng ở những
nước văn minh người ta ăn nói lịch sự, không chỉ tay vào mặt người nói chuyện,
nhất là đối với phụ nữ.
Trọng Khiêm: Anh ta tên gì, cấp bậc nào?
Bà Hồ Quì: Tôi không biết, anh ta chỉ xưng tên là Minh và
mặc thường phục, khoảng ngoài 40 tuổi, chức vụ của anh ta chắc phải cao lắm mới
có quyền bắt một công ty du lịch buộc một xe chở du khách đang trên đường đi
phải quay lại Sài Gòn. Sau khi tôi đã về Pháp rồi anh ta còn ra lệnh cho các
công an tỉnh sách nhiễu đoàn du lịch, khám xét hạch hỏi một số người trong
đoàn. Họ còn hăm dọa đoàn là sẽ bị phạt vì làm việc từ thiện bất hợp pháp.
Trọng Khiêm: Chính anh ta ra buộc chị phải rời Việt Nam?
Bà Hồ Quì: Đúng thế anh ta nói “đất nước này là của chúng
tôi, chúng tôi muốn cho ai đến thì cho, muốn cấm ai ở thì cấm, chúng tôi khuyên
chị nên rời Việt Nam ngay đi”. Tôi hỏi lại anh ta như thế có phải là chính
quyền trục xuất tôi không, anh ta trả lời rằng anh ta không trục xuất tôi nhưng
anh ta khuyên tôi nên về Pháp ngay vì nếu tôi ở lại an ninh của tôi sẽ không
được bảo đảm và đoàn du lịch sẽ không đi đâu được cả. Chiều hôm đó tôi lấy máy
bay về Pháp. Sau khi về Pháp tôi được công ty du lịch cho biết rằng chuyện hăm
dọa này xảy ra chỉ vì buổi làm việc căng thẳng quá. Nhưng tôi không hề nổi nóng
và cũng không nói gì xúc phạm cả. Tôi chỉ không chấp nhận để bị mất thể diện
thôi.
Trọng Khiêm: Chị Quì có cảm nghĩ gì sau chuyến đi này?
Bà Hồ Quì: Tôi rất buồn. Những người công an quả là một
loại người rất đặc biệt. Đáng lẽ công an phải bảo vệ an ninh thì lại gây mất an
ninh. Họ không hề nể nang những người làm việc từ thiện giúp đỡ các cháu nghèo
khổ, họ làm như được họ cho phép giúp các cháu là một ơn huệ. Họ cũng không
ngần ngại gây thiệt hại cho ngành du lịch khi đối xử thô lỗ với du khách. Hình
như họ nghĩ chức năng của họ là để làm phiền và làm hại và lấy đó làm vinh dự.
Họ gây thiệt hại nhiều lắm cho đất nước. Cách đây không lâu một anh bạn của
chồng tôi được một trường đại học mời về dạy. Anh ấy bằng lòng và chấp nhận dạy
không lãnh lương, cũng không đòi chi phí vé máy bay và khách sạn. Anh ấy tự lo
lấy hết, chỉ dạy học để giúp thanh niên Việt Nam thôi vì anh ấy đã về hưu và có
lương hưu khá lớn. Nhưng ngay khi về liền bị công an mời lên làm việc. Họ giữ
passport của anh ấy ba ngày liền để thẩm vấn như một người có tội. Họ hạch
sách, quát tháo hỏi anh ấy quen anh Kiểng như thế nào, làm gì cho anh Kiểng,
biết những ai trong Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên v.v. Rồi sau cùng nói bằng lòng
cho anh ấy về Viêt Nam và đề nghị anh ấy làm chỉ điểm cho họ. Tôi thực không
thể hiểu họ là loại người gì mà có thể làm như thế. Dĩ nhiên anh này chán ngán
và bỏ ý định về Việt Nam dạy học. Thật đáng tiếc vì anh ấy là một chuyên gia
lớn.
Trọng Khiêm: Chuyến về Việt Nam
lần này như thế là không vui?
Bà Hồ Quì: Cũng có những niềm vui. Thí dụ như tôi và các
bạn đã tới ăn cơm trưa ở “Quán Cơm 2000″ của hội Người Tôi Cưu Mang
(www.nguoitoicuumang.com). Mỗi bữa ăn chỉ có 2000 đồng Việt Nam, nghĩa là chưa
tới 10 cent vì một USD đổi ra được hơn 20.000 đồng VN. Quán cơm được tổ chức để
giúp đồng bào nghèo có bữa ăn. Chỉ có 2000 đồng một bữa cơm thôi nhưng rất sạch
sẽ, lịch sự, tình cảm, cơm ăn đủ no. Các sinh viên phục vụ rất chu đáo và ân
cần. Thật là tuyệt vời. Nước ta vẫn còn nhiều hy vọng vì vẫn còn những người
tốt. Thật đáng kính phục và đáng được ủng hộ nồng nhiệt.
Trọng Khiêm: Câu hỏi cuối cùng, sau vụ này hội Măng Non và
cá nhân chị có còn tiếp tục công tác từ thiện tại Việt Nam nữa không?
Bà Hồ Quì: Dĩ nhiên là vẫn tiếp tục. Chúng tôi làm việc
cho học sinh sinh viên nghèo ở Việt Nam chứ có làm việc cho công an đâu mà bỏ
cuộc vì công an thô bạo? Dĩ nhiên là nhiều bạn Pháp trong chuyến đi này rất
thất vọng và không muốn đến Việt Nam nữa trong một thời gian dài, nhưng hoạt
động của hội vẫn phải tiếp tục và càng phải tiếp tục mạnh hơn nữa khi đất nước
bị quản trị một cách vô lý. Chúng tôi hiện có hơn 400 con nuôi. Hy vọng rằng hè
năm tới con số này sẽ là 500 hay nhiều hơn ■
Trọng Khiêm (Ethongluan.org)
thực hiện
No comments:
Post a Comment