Bốn
yếu tố giúp Hàn Quốc đánh bại lá bài 'thiết quân luật' của tổng thống
Yên Khắc Chính | Luật
Khoa tạp chí
December
04 2024 11:37 AM
Đêm
3/12, khi công chúng còn đang xôn xao bàn tán về việc 38 du khách Việt Nam “mất
tích” sau khi đến Hàn Quốc, nền dân chủ non trẻ này đón nhận một cơn địa chấn
chính trị chưa từng có kể từ thập niên 80. [1]
Khoảng
22:40 giờ địa phương, Tổng thống Yoon Suk-yeol bất ngờ ban
bố tình trạng thiết quân luật qua bài phát biểu được truyền hình trực
tiếp. [2]
https://www.luatkhoa.com/content/images/size/w1000/format/webp/2024/12/84032948.jpeg
Ảnh
chụp màn hình. V.K / Luật Khoa.
Lý
do được đưa ra là để “bảo vệ đất nước Hàn Quốc tự do trước các mối đe
dọa từ lực lượng cộng sản Bắc Triều Tiên và loại bỏ các phần tử chống phá nhà
nước”. [3] Ngay sau thông báo, một tướng lĩnh quân đội được giao nhiệm vụ chỉ
huy thiết quân luật ra
lệnh cấm các hành vi tụ tập, biểu tình, cấm các đảng phái chính trị hoạt
động, và đặt báo chí dưới sự kiểm soát của quân đội. [4]
Chưa
đầy sáu tiếng sau, tổng thống đã phải tuyên bố rút
lại lệnh thiết quân luật, và giờ đây đối diện với nguy cơ bị phế truất.
[5] Bốn yếu tố sau đây cho thấy cách mà nền dân chủ của Hàn Quốc sống sót qua
lá bài thiết quân luật đầy bất ngờ của người đứng đầu đất nước.
Hệ
thống đảng đối lập có tổ chức
Chỉ
mất 150 phút kể từ khi tổng thống tuyên bố, 190 trong tổng số 300 nghị sĩ Quốc
hội đã tập hợp được trong tòa nhà lập pháp. Tất cả bỏ phiếu đồng thuận tuyệt đối phủ
quyết lệnh thiết quân luật. [6] Theo Hiến
pháp, Quốc hội chỉ cần đa số phiếu để phủ quyết thiết quân luật của
tổng thống. [7] Động thái này của Quốc hội tạo cơ sở pháp lý để biến mọi hành động
áp đặt thiết quân luật trở nên vi hiến.
Đảng
Dân chủ (Democratic Party) đối lập chiếm 192 ghế trong Quốc hội, nhưng trong số
190 nghị sĩ có mặt và bám trụ tại tòa nhà lập pháp suốt đêm cho tới sáng, có cả
thành viên của Đảng Sức mạnh Nhân dân (People Power Party) cầm quyền. Chủ tịch
của hai đảng đã bắt
tay đồng thuận để chống lại quyết định đơn phương của tổng thống. [8]
Trước
đó, Đảng Dân chủ đã nhiều lần cảnh
báo về âm mưu tái lập chế độ thiết quân luật của chính quyền. Trong
các phiên chất vấn về việc thay đổi nội các vào tháng Chín, các nghị sĩ đối lập
đã chỉ ra mối liên hệ bất thường giữa tổng thống, bộ trưởng Bộ Quốc phòng cùng
chỉ huy Cơ quan Phản gián Quốc phòng. Ba người đều là bạn học cùng trường trung
học. Tổng thống cũng nhiều lần chỉ trích các thành viên đối lập là các “phần tử
chống phá nhà nước”. [9]
Mối
nghi ngờ của phe đối lập bị cho là “thuyết âm mưu”, cho đến sự việc đêm
qua. [10]
Một
xã hội dân sự năng động
Trong
khi các nghị sĩ đối lập đấu tranh trong tòa nhà Quốc hội, bên ngoài hàng ngàn
người dân nhanh chóng tập hợp biểu
tình bất chấp cái lạnh không độ và lệnh cấm tụ tập của quân đội. [11]
Giống như các nghị sĩ túc trực xuyên đêm, người dân bám trụ biểu tình suốt đêm,
không chỉ yêu cầu rút lại thiết quân luật mà còn đòi cách chức tổng thống.
Tổ
chức nghiệp đoàn lớn nhất nước ngay lập tức tuyên bố bãi
công vô thời hạn cho tới khi tổng thống từ chức. [12] Các tổ chức xã hội
dân sự khác cũng đồng loạt lên tiếng phản đối, chỉ
trích hành động của tổng thống là “vi hiến”, “tấn công vào nền dân chủ”,
và “người dân sẽ không bao giờ tha thứ cho thiết quân luật phản dân chủ”. [13]
Người
Hàn Quốc không xa lạ với việc lên tiếng chống lại các nhà lãnh đạo lạm quyền.
Cuối năm 2016, hàng chục ngàn người đã biểu tình yêu
cầu Tổng thống Park Geun-hye khi đó phải từ chức vì các cáo buộc tham nhũng.
[14] Đầu năm 2017, bà Park bị Quốc hội phế truất, và một năm sau bị kết
án 24 năm tù cho các cáo buộc nhận hối lộ và lạm quyền. [15]
Báo
chí làm đúng chức năng giám sát
Bất
chấp lệnh cấm ngay từ khi ban bố thiết quân luật, đặt toàn bộ hệ thống báo chí
dưới sự kiểm soát của quân đội, các tờ báo lớn của Hàn Quốc như Chosun Ilbo (Triều
Tiên Nhật Báo) hay Yonhap
News Agency (Thông tấn xã Liên hiệp Hàn Quốc) vẫn tiếp tục hoạt động độc
lập. [16][17] Họ cập nhật tin tức liên tục, chính xác và chuyên nghiệp, trở
thành cầu nối không chỉ với người dân trong nước mà còn với cộng đồng quốc tế.
Các
hãng tin lớn trên thế giới cũng ngay lập tức mở chuyên mục cập nhật diễn biến
trực tiếp tại hiện trường, phối kiểm thông tin, tạo thành một hành lang thông
tin thông suốt, giúp hạn chế thấp nhất sự hỗn loạn vốn thường thấy trong các cuộc
khủng hoảng.
Quân
đội trung lập
Vai
trò trung lập, phi chính trị của quân đội nói riêng và lực lượng an ninh nói
chung là một yếu tố khác giúp Hàn Quốc tránh được thảm họa.
Khi
lệnh thiết quân luật được ban bố, lực lượng quân đội được điều động đến chiếm
tòa nhà Quốc hội, với mục đích ngăn cản các nghị sĩ có thể nhóm họp và phủ quyết
lệnh của tổng thống. Các nhân viên trong Quốc hội đã dùng các vật dụng bàn ghế dựng
rào chắn ngăn cản quân đội tiếp cận. [18] Tuy được vũ trang tận răng
và chỉ phải đối phó với những người không vũ khí, quân đội không cho thấy dấu
hiệu dùng vũ lực quá mức để trấn áp.
Ngay
sau khi Quốc hội bỏ phiếu phủ quyết thiết quân luật, quân đội đã lập tức rút
lui trong trật tự. Sau phiên bỏ phiếu, Chủ tịch Quốc hội Woo Won-shik đã khen ngợi quân
đội làm đúng theo chức trách và đúng luật, chứng tỏ là lực lượng “trưởng thành
cùng với nền dân chủ của đất nước”. [19]
------------------------
Đọc
thêm
Giới
đấu tranh Hàn Quốc đã bị chụp mũ “cộng sản” như thế nào
Kỷ
nguyên Park Chung Hee: Một góc nhìn khác
Hàn
Quốc – những tháng năm độc tài
No comments:
Post a Comment