Vì
sao Trung Quốc để yên cho Việt Nam xây đảo nhân tạo?
Diễm Thi, RFA
2024.11.07
Báo
Wall Street Journal mới đây đã cho đăng tải video cho thấy, chỉ trong bốn năm, từ năm 2020 đến năm
2024, Việt Nam đã tăng tốc mở rộng các đảo nhân tạo tại khu vực quần đảo Trường
Sa.
Những
hoạt động xây dựng bao gồm xây đường hào, bến cảng, có thể cả kéo dài những đường
băng cho mục tiêu quân sự.
Ngoài
ra, báo cáo của Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu
Á (AMTI) được công bố vào ngày 7 tháng 6 năm 2024 cũng cho thấy, trong sáu
tháng qua, Việt Nam đã tăng tốc đáng kể việc mở rộng các tiền đồn của mình ở quần
đảo Trường Sa với diện tích gần bằng hai năm trước đó cộng lại, đưa Hà Nội đạt
kỷ lục xây dựng đảo vào năm 2024.
Không
thể phủ nhận năng lực của quốc gia Đông Nam Á này trong việc thực hiện được những
dự án bồi lấp đảo ở xa bờ, nhưng điều ấn tượng hơn nằm ở chỗ Việt Nam đã bằng
cách nào đó tránh được sự ngăn cản từ Trung Quốc.
Trong
khi đó, cùng thời điểm hoạt động bồi lấp đảo của Việt Nam diễn ra, căng thẳng
giữa Trung Quốc và Philippines đã leo thang đáng kể xung quanh Bãi Cỏ Mây, một
rạn san hô chìm nằm ở phía đông Quần đảo Trường Sa.
Lực
lượng Hải cảnh Trung Quốc đã liên tiếp ngăn chặn Philippines cung cấp thực phẩm,
nước uống, và vật tư xây dựng cho lực lượng thủy quân lục chiến đóng trên tàu
BRP Sierra Madre, một tàu chiến thời Thế chiến II đã neo đậu ở bãi cạn này kể từ
năm 1999.
Bãi
Cỏ Mây chỉ cách bãi Thuyền Chài khoảng 180 hải lý, cả hai đều nằm trong phạm
vi đường chữ U mà Trung Quốc đơn phương đưa ra nhằm tuyên bố chủ quyền ở Biển
Đông, nhưng sự khác biệt trong cách Trung Quốc đối xử với hai thực thể này là rất
lớn.
Trong
khi Việt Nam đã cải tạo bãi Thuyền Chài trở thành tiền đồn lớn nhất của nước
này ở Trường Sa, tăng gấp đôi diện tích chỉ trong vòng một năm qua, và thậm chí
đã xây cả đường băng quân sự, thì phía Philippines vẫn chật vật với việc tiếp tế
cho lính của mình ở bãi Cỏ Mây.
Trong bài viết “Câu đố về sự leo thang và kiềm chế của
Trung Quốc ở Biển Đông” trên War on the Rocks hôm 26 tháng 7 năm 2024, tác giả
Andrew Taffer (là tiến sĩ nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu các vấn đề quân sự
Trung Quốc tại Đại học Quốc phòng Hoa Kỳ) cho rằng, dù đang leo thang với
Philippines ở mức độ chưa từng có xung quanh Bãi Cỏ Mây, Trung Quốc lại thể hiện
sự kiềm chế đáng chú ý khi Việt Nam mở rộng các tiền đồn ở Biển Đông với quy mô
lớn hơn và mang tính quân sự nhiều hơn.
Chưa
có ghi nhận nào về việc Trung Quốc sử dụng lực lượng bán quân sự hoặc quân sự để
cản trở hoạt động cải tạo đất của Việt Nam ở Quần đảo Trường Sa.
Bài
viết dẫn lưu ý của Giáo sư Zack Cooper và Greg Poling, Giám đốc AMTI rằng, thái
độ hung hăng của Trung Quốc đối với Philippines và kiềm chế đối với Việt Nam đặc
biệt khó hiểu vì Philippines là đồng minh hiệp ước của Mỹ, trong khi Việt Nam
thì không.
Tiến
sĩ Andrew Taffe lại cho rằng, chính vì Philippines là đồng minh hiệp ước của Mỹ
nên Trung Quốc không cần phải kiềm chế sự hung hăng với Philippines. Theo ông,
Bắc Kinh hiểu rằng Washington không sẵn lòng cho phép đồng minh của mình mạo hiểm
với những rủi ro có khả năng kích hoạt cam kết phòng thủ chung Hoa Kỳ -
Philippines, nên chính Manila mới là bên phải kiềm chế những hành xử với Trung
Quốc.
Còn
trường hợp của Việt Nam, ông cho rằng sự tương đồng về thể chế chính trị với
Trung Quốc, có thể đã đóng vai trò nhất định.
“Dù
không tin tưởng lẫn nhau nhưng cả Hà Nội lẫn Bắc Kinh có điểm chung là được
lãnh đạo bởi đảng cộng sản. Cả hai chính quyền đoàn kết trong quyết tâm chung
nhằm bảo vệ sự độc quyền về quyền lực chính trị của đảng của họ.
Như
thế, sự kiềm chế của Trung Quốc đối với việc xây dựng, cải tạo đảo của Việt
Nam có thể phản ánh lợi ích của Trung Quốc trong việc duy trì quan hệ lành mạnh
với Hà Nội. Bắc Kinh có lẽ sẽ giải quyết nhẹ nhàng các tranh chấp hiện nay, vì
tân chủ tịch nước của Việt Nam dường như đặc biệt tôn trọng Bắc Kinh”.
-------------
Việt
Nam xây dựng đảo nhân tạo ở Biển Đông để đối trọng lại Trung Quốc
Việt
Nam xây dựng đường băng trên Bãi Thuyền Chài thuộc Trường Sa
Việt
Nam tăng cường khả năng chiến lược tại Biển Đông
Cải
tạo đảo ở Trường Sa, Việt Nam muốn gửi thông điệp gì đến Bắc Kinh?
-------------
Cũng
thắc mắc về cách hành xử của Trung Quốc, trong Hội nghị thường niên về Biển
Đông lần thứ 14 diễn ra hôm 11 tháng 7 năm 2024 tại Washington, DC, ông Mary
Hebert Eli, nhà nghiên cứu vãng lai tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc
tế (CSIS) đặt câu hỏi cho bà Hong Nong, Giám đốc Viện
Nghiên cứu Hoa Kỳ - Trung Quốc rằng: “Tại sao từ đầu năm 2023 đến nay, Trung Quốc
chọn Philippines để gây căng thẳng bằng cách bao vây bãi Cỏ Mây mà không chọn một
nước nào khác, chẳng hạn như Việt Nam?”
Theo
giải thích của bà Hong Nong, sở dĩ Trung Quốc hung hăng với Philippines là do sự
kích động của Philippines khi đã mang theo cả thiết bị và vật liệu xây dựng cơ
sở hạ tầng thay vì chỉ mang theo thực phẩm cho binh sĩ đồn trú trên Bãi Cỏ Mây.
Chính điều đó đã gây ra sự thay đổi chính sách của Trung Quốc đối với
Philippines.
Trao
đổi với RFA, nhà nghiên cứu Biển Đông Đinh Kim Phúc nêu lý do khiến Trung Quốc
hành xử với Philippines khác với Việt Nam:
“Với
Phillipines, Trung Quốc nhìn thấy Mỹ là đồng minh chiến lược của Philippines
nhưng rất nhiều vụ va chạm giữa Trung Quốc và Philippines thì Mỹ lại án binh bất
động không làm gì. Hiệp ước phòng thủ Mỹ - Phi chỉ là “con ngáo ộp” để Mỹ tăng
cường quan hệ chiến lược với Philippines chứ không giải quyết được quyền lợi
cho người Philippines.
Với
Việt Nam, Trung Quốc cần phải ve vãn, hứa hẹn những lá bài về kinh tế để ngăn
Việt Nam đến gần Mỹ và các siêu cường khác trên thế giới. Trung Quốc cũng nhìn
thấy Việt Nam là một nước nhỏ, muốn ổn định và phát triển thì phải luôn luôn luồn
lách giữa thế lực của các siêu cường nhưng không được tách rời khỏi Trung Quốc”.
Trong
năm ủy viên thường trực của Hội đồng bảo an Liên Hiệp Quốc, chỉ còn Anh và Đức
là Việt Nam chưa nâng cấp lên đối tác chiến lược toàn diện.
Chính
sách “ngoại giao cây tre” cộng với chính sách quốc phòng “bốn không” của Việt
Nam đặt ra chiến lược “không chọn bên” trong cuộc cạnh tranh giữa các nước lớn,
thay vào đó là “đi dây” với cả Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Theo
nhà nghiên cứu Hoàng Việt thì chính sự “đu đưa” này đã giúp Việt Nam cân bằng
được sức ép từ Trung Quốc trên Biển Đông.
“Việt
Nam vẫn khéo léo duy trì quan hệ với Trung Quốc, không như Philippines đã chọn
hướng ngả hẳn về Mỹ rồi. Thậm chí Manila còn cho Mỹ đặt tên lửa tầm trung trên
đất Philippines hướng về eo biển Đài Loan. Việt Nam đang đu đưa giữa Trung Quốc
và Mỹ nên Trung Quốc không muốn mạnh tay với Việt Nam, sợ Việt Nam hướng sang Mỹ
nhiều. Như thế sẽ bất lợi cho Bắc Kinh về mặt chiến lược.
Sự
“đu đưa” của Việt Nam được thể hiện trong việc nước này cố gắng làm hài lòng cả
hai siêu cường ra sao trong thời gian qua.
Tháng
9 năm 2023, Việt Nam nâng cấp quan hệ với Hoa Kỳ lên mức Đối tác chiến lược
toàn diện trong chuyến thăm của tổng thống Biden. Cùng năm này, Việt Nam tham
gia “Cộng đồng chung vận mệnh” với Trung Quốc, trong chuyến thăm của Tập Cận
Bình tới Hà Nội vào tháng 12.
Hay
gần đây nhất là việc tân Tổng bí thư Tô Lâm lần lượt đi thăm Trung Quốc và Hoa
Kỳ trong tháng Tám và tháng Chín năm 2024.
---------------------
Tin,
bài liên quan
Thời
Sự
·
Thấy
gì từ những diễn biến trái chiều trong quan hệ Việt Trung?
·
Vấn
đề Biển Đông và quốc phòng trong mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt
- Pháp
·
Bộ
trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang đi Hoa Kỳ: hợp tác quốc phòng Việt - Mỹ theo
hướng nào?
·
Cải
tạo đảo ở Trường Sa, Việt Nam muốn gửi thông điệp gì đến Bắc Kinh?
·
Quân
cảng Ream của Campuchia và nguy cơ Hải cảnh Trung Quốc xuống Vịnh Thái Lan
No comments:
Post a Comment