« Make
America Great Again », nỗi hoài niệm khôn nguôi một thời hoàng kim của Mỹ
Minh
Anh - RFI
Đăng
ngày: 02/11/2024 - 07:59
Khẩu
hiệu vận động tranh cử « Make America Great Again » - « Hãy làm cho nước Mỹ vĩ
đại trở lại », đã đồng hành cùng Donald Trump từ 8 năm qua. Nếu như khẩu hiệu
này đã trở thành một phần không thể tách rời hoạt động chính trị của nhà tỷ phú
Mỹ, thì chính Ronald Reagan là người sử dụng câu « thần chú » này lần đầu tiên
vào năm 1980. Dấu hiệu này cho thấy, nỗi tiếc nuối một thời huy hoàng của nước
Mỹ đã có từ 40 năm trước.
HÌNH
:
Donald
Trump và khẩu hiệu "Make America Great Again" tại Evansville,
Indiana, Mỹ, ngày 30/08/2018. REUTERS/Kevin Lamarque
Trong
chiến dịch vận động tranh cử năm 1980, Ronald Reagan đã dùng đến một khẩu hiệu
tương tự « Let’s make America Great again ». Động từ «
Make » ở đây nên diễn giải theo nghĩa nào : « Chúng ta hãy làm »
hay là « Hãy trả lại » cho nước Mỹ sự vĩ đại, vẫn còn là điều
tranh cãi, theo chuyên gia về nước Mỹ, nhà báo Alexandre Mendel trên tạp chí
Conflit.
Ba
mươi năm huy hoàng
Một
điều chắc chắn là, ngay từ thời điểm đó, nước Mỹ đã tiếc nuối một thời hoàng
kim. Nhưng thời nào mới được ? Hoa Kỳ đã trải qua nhiều giai đoạn huy hoàng
trong lịch sử kể từ đầu kỷ nguyên công nghiệp nhưng không một thời kỳ nào để lại
dấu ấn có thể sánh bằng thời kỳ hậu chiến tranh thế giới.
Nỗi
hoài niệm này phảng phất trong nhiều ca khúc Mỹ nổi tiếng. Bruce Springsteen
trong album bán chạy nhất « Born in the USA » phát hành năm
1984, đã quay trở về với Những ngày huy hoàng « Glory Days »
thời thơ ấu. Đối với The Boss, biệt danh của Bruce Springsteen, sinh năm 1949,
không lâu sau khi kết thúc Đệ Nhị Thế Chiến, đó cũng là « Những ngày hạnh
phúc – Happy Days » (1974 -1984) như tựa đề một bộ phim truyền hình
nhiều tập cùng thời kỳ, nhớ về Ba mươi năm huy hoàng của nước Mỹ.
Đây
là quãng thời gian kinh tế Mỹ sau chiến tranh đã đạt đến đỉnh cao nhờ động lực
của nền công nghiệp quân sự, cũng như là thế mạnh thương mại và khả năng tiếp
thị của các doanh nghiệp Mỹ. Hàng hóa sản xuất tại Mỹ như quần jean, kẹo cao
su, nước uống Coca-cola, bắt đầu chinh phục thế giới.
Trả
lời trang Conflit (ngày 08/02/2020), nhà báo song tịch Pháp – Mỹ, Gérald
Olivier, từng khẳng định khẩu hiệu « Make America Great Again »
của Donald Trump chẳng khác gì một nỗi hoài niệm sâu sắc về một nước Mỹ thịnh
vượng và hùng cường đã qua.
« Donald
Trump sinh năm 1946, bước sang tuổi 20 vào năm 1966 và do vậy, đã trải qua tuổi
thanh xuân trong một thời kỳ mà nước Mỹ rất thịnh vượng. Đó là thời đại của
Elvis Presley, thời kỳ dòng nhạc rock’n’roll, đánh dấu sự giải phóng của tuổi
trẻ sôi nổi, tràn đầy năng lượng, những người mong muốn và có thể tận hưởng cuộc
sống.
Vào
thời kỳ đó, bạn vào đại học năm 18 tuổi, ra trường lúc 22 tuổi, rồi một công ty
thuê bạn mà không cần gởi sơ yếu lý lịch, bạn có được một mức lương cho phép
mua được một căn nhà sau 6 tháng. Chẳng phải lo lắng cho tương lai bởi vì tiền
bạc không phải là một vấn đề. Vào cuối những năm 1960, chúng ta bước vào giai
đoạn dư thừa sản xuất và khủng hoảng văn hóa.
Donald
Trump đã chứng kiến tầm ảnh hưởng và sự phong phú của nước Mỹ, và Hoa Kỳ từng
là một quốc gia có khả năng áp đặt luật lệ của mình. Hãy nhìn vào cuộc khủng hoảng
kênh đào Suez, ở đó, các cường quốc thuộc địa cũ là Pháp và Anh đã có ý định
chiếm giữ kênh đào Suez. Nhưng tổng thống Mỹ Dwight Eisenhower đã chấm dứt điều
đó.
»
« The
day the music died »
Bài
hát Old Time Of Rock’n’Roll của Bob Seger năm 1978 có lẽ đã phảng phất chút nuối
tiếc về một thời kỳ huy hoàng đó, chí ít là trong âm nhạc. Trong ca từ, Bob
Seger cho rằng âm nhạc thời đó đã đánh mất linh hồn so với nền âm nhạc của những
người tiên phong trong những năm 1950, 1960.
Tuy
nhiên, biểu tượng thật sự cho sự thay đổi thời đại là bi kịch tai nạn máy bay,
cướp đi sinh mạng của ca sĩ Buddy Holly tháng 2/1959 sau một buổi trình diễn tại
Clear Lake, bang Iowa. Đối với Don McLean, cái chết của một trong số những thần
tượng âm nhạc của ông lúc thuở niên thiếu chẳng khác gì « The day the
music died », tạm dịch là « Ngày mà âm nhạc đã chết ».
« The
day the music died », câu hát nổi tiếng này nằm trong ca khúc American
Pie, một kiệt tác âm nhạc của Don McLean năm 1971 có thể được xem như là một bức
tranh âm nhạc về một nước Mỹ não nùng, một hồi ký về một giấc mơ tan vỡ.
Theo
Julien Grosset, đồng tác giả tập sách « Rock'n'road trip : Les
Etats-Unis en 1000 chansons de l'Alabama au Wyoming », Don McLean tóm
tắt thành công trong vòng 8 phút những sự kiện quan trọng ở đất nước, từ cuối
những năm 1950 đến đầu những năm 1970, từ sự lạc quan thoải mái của thời kỳ hậu
chiến cho đến những phong trào xã hội vào cuối những năm 1960.
Trong
chương trình « Chiến dịch bầu cử Mỹ 2024 qua âm nhạc », đài
RFI, Julien Grosset giải thích :
« Đối
với người thanh niên Don McLean, đó là một thế giới đang sụp đổ. Hồi kết cho một
thời đại: Thời đại Glory Days của Bruce Springsteen, thời đại Happy Days của
Richie và Fonzie, thời đại Old Time Of Rock’n’Roll của Bob Seger. Với cái chết
của Buddy Holly, biểu tượng cho chiếc cầu nối giữa rock’n’roll và nhạc pop sắp
đến, một nước Mỹ nào đó, da trắng và truyền thống, đã khép lại một cách biểu tượng
một thập niên mà ở đó nước Mỹ đã từng là "vĩ đại", trước khi chuyển
qua thời kỳ phản văn hóa, các cuộc ám sát chính trị, các cuộc bạo động sắc tộc
và sự trở lại của chiến tranh mà ở đây là Việt Nam trong những năm 1960 ».
Tháng
9/2024, phim tiểu sử « Reagan » đã ra mắt khán giả Mỹ. Bất chấp
nhiều chỉ trích từ giới phê bình, bộ phim tiểu sử của đạo diễn Sean McNamara
ngay từ week-end đầu tiên đã thu về 10 triệu đô la. Theo nhà nghiên cứu về Mỹ,
Alexandre Mendel, thành công ngoài sự mong đợi của bộ phim, một lần nữa, minh
chứng nỗi hoài niệm về một nước Mỹ đã biến mất. Niềm nhung nhớ về sự vĩ đại của
nước Mỹ mạnh mẽ đến nỗi đảng Cộng Hòa cũng tổ chức các buổi chiếu phim cho các
thành viên của mình. Cứ như là chính bản thân đảng cũng đang hoài niệm !
No comments:
Post a Comment