Bầu cử Mỹ: Đây là
những người thực sự bầu ông Trump làm tổng thống
BBC News Tiếng Việt
06/11/2024
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cwy4g4z0ylgo
Ông
Donald Trump sẽ là tổng thống thứ 47 của Mỹ. Ông sẽ nhậm chức vào tháng 1/2025.
Tuy nhiên, trước khi chính thức trở thành chủ nhân Nhà Trắng một lần nữa, ông cần
nhận được phiếu bầu của các đại cử tri. Họ là ai vậy?
Ứng
viên có nhiều phiếu bầu nhất trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sẽ có thể không trở
thành người chiến thắng.
Điều
này là bởi vì tổng thống Mỹ không được cử tri trực tiếp lựa chọn, mà lại thông
qua hệ thống cử tri đoàn.
Hệ
thống cử tri đoàn là gì?
Cử
tri Mỹ đi bỏ phiếu để chọn tân tổng thống giữa bà Kamala Harris và ông Donald
Trump.
Quảng
cáo
Nhưng
những lá phiếu này không trực tiếp quyết định ai giành chiến thắng. Thay vì có
một cuộc chạy đua trên cả nước, thì đây là cuộc chạy đua từ bang này tới bang
khác.
Chiến
thắng ở một trong 50 bang đồng nghĩa là ứng viên đó sẽ có được tất cả các phiếu
đại cử tri. Tổng cộng có 538 phiếu đại cử tri.
Một
ứng viên cần giành được đa số phiếu đại cử tri - 270 phiếu trở lên - để giành
chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống. Phó tướng đồng hành trong chiến dịch
tranh cử của người chiến thắng sẽ trở thành phó tổng thống.
Trong
trường hợp cuộc bầu cử năm 2024, liên danh Donald Trump - JD Vance đã được xác
định là bên chiến thắng.
Hệ
thống cử tri đoàn vận hành ra sao?
Mỗi
bang có một số phiếu đại cử tri, tương ứng với quy mô dân số của bang đó.
California
có nhiều nhất với 54 phiếu, trong khi một số bang dân số không đông như
Wyoming, Alaska và Bắc Dakota (và Washington DC) có ít nhất, với ba phiếu.
Nói
chung, các bang sẽ trao tất cả phiếu đại cử tri đoàn của mình cho bất kỳ ai
giành chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu của cử tri phổ thông tại bang.
Ví
dụ, nếu một ứng cử viên giành được 50,1% số phiếu bầu ở bang Texas, họ sẽ được
trao toàn bộ 40 phiếu đại cử tri của bang này.
Một
ứng cử viên dù giành chiến thắng áp đảo ở một bang vẫn sẽ nhận được cùng số phiếu
đại cử tri.
Ví
dụ, ông Donald Trump giành 51% hay 95% phiếu bầu phổ thông tại Georgia thì đều
nhận được 16 phiếu đại cử tri.
Giành
được nhiều phiếu bầu phổ thông hơn nhưng lại thua cuộc?
VIDEO
: Người Mỹ gốc Việt trong cuộc bầu cử 2024
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cwy4g4z0ylgo
Tại
kỳ bầu cử năm nay, ông Trump giành chiến thắng cả phiếu phổ thông lẫn phiếu đại
cử tri. Tuy nhiên, trong quá khứ, từng có chuyện một ứng viên nhận được nhiều
phiếu phổ thông hơn vẫn thua cuộc.
Một
ứng viên có thể trở thành tổng thống bằng cách giành chiến thắng sát nút trong
một số cuộc đua, mặc dù có ít phiếu bầu phổ thông hơn trên cả nước.
Năm
2016, ông Donald Trump đã đánh bại bà Hillary Clinton sau khi giành được ít hơn
gần ba triệu phiếu bầu. Vào năm 2000, George W Bush đã đánh bại ông Al Gore mặc
dù ứng cử viên của Đảng Dân chủ đã giành được nhiều hơn nửa triệu phiếu bầu phổ
thông so với đối thủ.
Chỉ
có ba tổng thống khác được bầu mà không thắng tính theo số phiếu bầu phổ thông,
tất cả họ đều vào thế kỷ 19.
Tại
sao lại gọi là đại cử tri đoàn?
Thuật
ngữ "đại cử tri đoàn" chỉ nhóm người chịu trách nhiệm bỏ phiếu bầu
cho bang, mỗi người được gọi là một đại cử tri.
Hệ
thống này chỉ được sử dụng để bầu tổng thống Mỹ - tất cả các cuộc bầu cử khác của
nước Mỹ đều được quyết định bằng cuộc bỏ phiếu phổ thông thuần túy.
Các
đại cử tri có phải bỏ phiếu cho ứng cử viên đã giành chiến thắng tại bang của họ
không?
Các
cử tri bỏ phiếu bầu tổng thống tại thành phố San Francisco, bang California vào
ngày 5/11
Ở
một số bang, về mặt lý thuyết, các đại cử tri có thể bỏ phiếu cho bất kỳ ứng cử
viên nào họ thích, bất kể các cử tri ủng hộ ai.
Nhưng
trên thực tế, các đại cử tri hầu như luôn bỏ phiếu cho ứng viên tổng thống nhận
được nhiều phiếu bầu nhất.
Nếu
một đại cử tri bỏ phiếu chống lại sự lựa chọn tổng thống của bang mình thì sẽ bị
gọi là "bất trung".
Năm
2016, bảy phiếu đại cử tri đã được bỏ theo cách này, nhưng chuyện này không làm
thay đổi kết quả bầu cử.
Ở
một số bang, các đại cử tri "bất trung" có thể bị phạt tiền hoặc bị
truy tố.
Điều
gì xảy ra nếu các ứng cử viên hòa nhau về số phiếu đại cử tri?
Nếu
không có người chiến thắng bằng thế đa số, Hạ viện Mỹ sẽ bỏ phiếu bầu tổng thống.
Điều
này chỉ từng xảy ra có một lần. Đó là vào năm 1824, khi bốn ứng viên đều chia
nhau phiếu đại cử tri đoàn, khiến bất kỳ ai trong số họ đều không giành được thế
đa số để giành chiến thắng.
Với
thế thống lĩnh hiện tại của Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ, chuyện này cực kỳ
khó có thể xảy ra trong thời đại ngày nay.
Tại
sao Mỹ lại chọn hệ thống đại cử tri đoàn?
Khi Hiến pháp Hoa Kỳ được soạn thảo vào năm
1787, một cuộc bỏ phiếu phổ thông trên cả nước để bầu ra một tổng thống là phi
thực tế, xét về quy mô quốc gia và thiếu các phương pháp truyền thông đáng tin
cậy.
Từ
đó, những người cha đẻ của Hiến pháp Mỹ đã tạo ra hệ thống đại cử tri đoàn.
Hệ
thống này phổ biến ở các bang miền nam, nơi người nô lệ chiếm phần lớn dân số.
Những
người nô lệ không được bỏ phiếu vì không được tính là người dân, từ đó mang lại
cho các bang miền nam một sự ảnh hưởng vượt trội.
Ưu
và nhược điểm của hệ thống đại cử tri đoàn là gì?
Ưu
điểm:
-
Các bang nhỏ hơn vẫn quan trọng đối với các ứng cử viên
-
Các ứng viên không cần phải đi khắp cả nước nhưng có thể tập trung vào các bang
quan trọng
-
Việc kiểm phiếu lại dễ dàng hơn vì giới chức có thể khoanh vùng sự cố ở một
bang
Nhược
điểm:
-
Người chiến thắng về tổng số phiếu bầu phổ thông có thể thua cuộc
- Một số cử tri cảm thấy phiếu bầu của họ không
quan trọng
-
Quá nhiều quyền lực nằm ở "các bang dao động"
Bang
dao động là gì?
VIDEO
: Những người nào quyết định cuộc bầu cử Mỹ?
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cwy4g4z0ylgo
Hầu
hết các bang đều bỏ phiếu cho cùng một đảng trong mọi cuộc bầu cử.
Đây
là lý do tại sao các ứng viên tổng thống nhắm đến các "bang dao động"
cụ thể, nơi lá phiếu bầu có thể bị thay đổi, thay vì chỉ ra sức giành được sự ủng
hộ của cử tri trên cả nước.
Vào
năm 2024, các bang chiến trường hàng đầu là Arizona, Georgia, Michigan, Nevada,
Pennsylvania, Bắc Carolina và Wisconsin.
Đại
cử tri giả là gì?
Vào
năm 2020, cử tri Mỹ đã quen với khái niệm "đại cử tri giả" sau khi những
người đảng viên Cộng hòa ủng hộ Trump ở 7 bang tạo ra các đại cử tri của riêng
họ nhằm đảo ngược kết quả bầu cử.
Trong
một số trường hợp, những đại cử tri giả này đã tạo và ký các tài liệu có vẻ
mang tính chính thức hoặc đến thủ phủ của bang vào ngày 14/12 - khi các đại cử
tri trên khắp nước Mỹ họp để chính thức bỏ phiếu.
Một
số người liên quan đã phải đối mặt với việc bị truy tố và các cuộc điều tra vẫn
đang diễn ra.
No comments:
Post a Comment