Việt Nam lại thúc giục
Campuchia phối hợp chặt chẽ và chia sẻ dự án kênh Phù Nam Techo
07/05/2024
https://www.voatiengviet.com/a/7599961.html
Đại
diện Bộ Ngoại giao Việt Nam hôm 5/5 tiếp tục lên tiếng thúc giục Campuchia phối
hợp chặt chẽ và chia sẻ thông tin với Việt Nam và các nước trong Ủy hội sông
Mekong để đánh giá đầy đủ tác động của dự án cơ sở hạ tầng do Trung Quốc hậu
thuẫn ở Campuchia.
https://gdb.voanews.com/01000000-0a00-0242-c3f9-08db412cc6a7_cx0_cy5_cw0_w1023_r1_s.jpg
Người
phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng (MOFA via Bao Quoc te) (Ảnh tư
liệu)
“Việt Nam luôn ủng hộ, vui mừng và đánh giá cao về những
thành tựu Campuchia đã đạt được trong thời gian qua. Đối với dự án kênh đào Phù
Nam Techo, Việt Nam rất quan tâm và tôn trọng lợi ích chính đáng của Campuchia
theo tinh thần của Hiệp định Mekong 1995, phù hợp với các quy định liên quan của
Ủy hội sông Mekong và quan hệ láng giềng hữu nghị truyền thống giữa hai nước”,
phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng nói khi trả lời câu hỏi của
phóng viên đề nghị cho biết phản ứng của Việt Nam trước những phát biểu gần đây
của phía Campuchia về việc triển khai dự án kênh đào Phù Nam Techo.
“Chúng tôi mong rằng Campuchia tiếp tục phối hợp chặt chẽ với
Việt Nam và các nước trong Ủy hội sông Mekong chia sẻ thông tin, đánh giá đầy đủ
tác động của dự án này đối với nguồn nước, tài nguyên nước và môi trường sinh
thái của khu vực tiểu vùng sông Mekong cùng các biện pháp quản lý phù hợp nhằm
bảo đảm hài hòa lợi ích của các quốc gia ven sông”, bà Hằng nói thêm.
Trước đó trong cuộc họp báo ngày 11/4, phó phát ngôn Bộ Ngoại
giao Việt Nam Đoàn Khắc Việt cũng đã đưa ra phát biểu tương tự, kêu gọi
Campuchia chia sẻ thông tin về dự án kênh đào Phù Nam Techo “để đảm bảo hài hòa
lợi ích của các quốc gia ven sông và người dân sinh sống trong khu vực”.
Hiệp định Mekong 1995
Trong cả hai lần họp báo, Bộ Ngoại giao Việt Nam đều nhắc đến
Ủy hội sông Mekong, là một cơ quan liên chính phủ có mục tiêu “hỗ trợ các quốc
gia thành viên Ủy hội - Campuchia, Lào, Thái Lan và Việt Nam cùng phát triển và
quản lý hạ lưu sông Mê Công một cách bền vững”.
Ngoài 4 thành viên chính thức, MRC còn có 2 đối tác là
Myanmar và Trung Quốc.
Phía Bộ Ngoại giao Việt Nam khi lên tiếng thúc giục Campuchia
chia sẻ thông tin với Việt Nam và MRC cũng nhắc đến Hiệp định Mekong 1995, là
căn cứ pháp lý chung cho cả 4 quốc gia thành viên theo các nguyên tắc cơ bản và
khung hợp tác trong lĩnh vực khai thác, bảo vệ nguồn nước và các tài nguyên
liên quan trong vùng hạ lưu Mekong.
Hiệp định này bao gồm một số nhiều điều khoản, trong đó việc
các thành viên cam kết sử dụng nước trên lưu vực một cách hợp lý, công bằng (Điều
5); Thông báo, tham vấn trước hoặc nhất trí trước (Điều 5); Duy trì dòng chảy tối
thiểu trên dòng chính. Ngăn đỉnh điểm dòng chảy hằng ngày lớn hơn mức tự nhiên
trong mùa mưa (Điều 6); Dừng và sau đó thảo luận về các hoạt động đã được chứng
minh là gây thiệt hại đáng kể. Chịu trách nhiệm về thiệt hại đáng kể gây ra cho
các nước thành viên khác (Điều 7 và 8); Duy trì quyền tự do hàng hải (Điều 9);
Thông báo kịp thời các tình huống khẩn cấp có thể ảnh hưởng đến các quốc gia
thành viên khác (Điều 10).
Tuy nhiên, Hiệp định cũng có các lưu ý, bao gồm:
- Các thành viên MRC không có quyền phủ quyết (veto) dự án của
các nước thành viên.
- Uỷ hội Sông Mekong không có thẩm quyền về mặt pháp lý ra
quyết định chống lại một nước thành viên.
- MRC có quyền thẩm quyền bắt buộc các nước có dự án khai
thác nước trên dòng chính sông Mekong phải cung cấp đầy đủ thông tin về các tác
động của dự án.
- Những thông tin này có thể được cộng đồng sử dụng để vận động
việc nghiên cứu thêm các tác động xuyên quốc gia hoặc dừng dự án.
Theo Phnom Penh Post, Ban thư ký MRC đã nhận được thông báo từ
Campuchia vào tháng 8 năm ngoái về ý định xây dựng kênh đào Phù Nam Techo, và
Ban này đã chuyển thông báo này tới các nước thành viên khác. Sau khi nhận được
thông báo, Việt Nam đã gửi các công văn cho MRC vào tháng 9/2023 và tháng
3/2024, yêu cầu cung cấp thêm thông tin, dữ liệu và “nhấn mạnh mối quan ngại về
tác động xuyên biên giới tiềm ẩn của dự án đối với các khu vực hạ lưu, bao gồm
cả Đồng bằng sông Cửu Long ở Việt Nam”, Phnom Penh Post dẫn trả lời của MRC cho
biết hôm 4/5.
Ban thư ký MRC cho biết họ đã gửi thư tới Campuchia để yêu cầu
thông tin kỹ thuật chi tiết về dự án, bao gồm các bản sao nghiên cứu khả thi và
các báo cáo liên quan khác và cho biết sẽ chia sẻ chúng với các nước thành viên
khác khi nhận được các thông tin này. Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại,
Ban này vẫn đang chờ trả lời từ phía Campuchia.
Campuchia nói không cung cấp thông tin cho bất cứ ai ngoài
MRC
Trước những hối thúc từ Việt Nam, Phó Thủ tướng Campuchia Sun
Chanthol, đồng thời là Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Phát triển Campuchia,
tuyên bố nước này kiên quyết không cung cấp bất kỳ thông tin nào cho Việt Nam,
Lào hay Thái Lan, khẳng định không vi phạm Hiệp định Mekong, Kiripost dẫn lời
quan chức Campuchia nói tại trong bài thuyết trình tại Hội đồng Phát triển
Campuchia về “Những nỗ lực thu hút đầu tư” hôm thứ Sáu.
“Nếu muốn biết thông tin, quý vị có thể hỏi MRC”, ông
Chanthol được dẫn lời nói.
“Campuchia không có nghĩa vụ gửi thông tin cho bất kỳ ai
ngoài ủy ban”.
Quan chức của Campuchia nói thêm rằng Điều 5 của Hiệp định
Mekong 1995 quy định rằng cần phải thông báo cho Ủy ban Hỗn hợp về việc sử dụng
các nhánh sông Mekong, trong đó có Tonle Sap.
“Vì vậy, Campuchia có nghĩa vụ thông báo cho Ủy ban hỗn hợp
trước khi xây dựng và không có nghĩa vụ phải tham vấn trước hoặc đạt được thỏa
thuận cụ thể từ các nước thành viên Ủy ban sông Mekong”, ông nói và cho biết
Campuchia đã thông báo cho ủy ban vào ngày 8/3/2023.
Dự án kênh đào Phù Nam Techo, ước tính trị giá khoảng 1,7 tỷ
USD, là một kênh đào nhân tạo nối các cảng biển của Campuchia ở phía Tây Nam với
sông Mekong. Kênh dài 180 km sẽ nối tỉnh ven biển Kep với kênh Takeo hiện có của
sông Mekong thông qua hệ thống cửa âu. Về cơ bản, kênh Phù Nam sẽ tạo ra một
tuyến đường thủy nối thủ đô Phnom Penh với bờ biển và quan trọng hơn là cảng nước
sâu duy nhất của Campuchia tại Sihanoukville. Dự án lớn này nằm trong số các dự
án cơ sở hạ tầng ưu tiên được chính phủ Hun Manet ban hành kể từ khi nhậm chức
vào tháng 8. Kênh đào dự kiến sẽ được khởi công xây dựng vào quý IV năm nay và
ước tính mất 4 năm để hoàn thành.
Đây là dự án cơ sở hạ tầng mới nhất do Trung Quốc tài trợ ở
Campuchia khiến cả Việt Nam và Hoa Kỳ lo ngại.
Washington kêu gọi Campuchia minh bạch hơn về dự án kênh đào
mà một số nhà quan sát cho rằng có thể được sử dụng để tăng cường sự hiện diện
quân sự của Trung Quốc tại quốc gia Đông Nam Á, gây ra mối đe dọa an ninh tiềm
tàng cho các nước láng giềng trong khu vực như Việt Nam, theo Bloomberg.
Tuy nhiên, trong thông báo gửi tới MRC và trong các phát biểu
công khai của Thủ tướng và cựu Thủ tướng Campuchia đều khẳng định kênh đào Phù
Nam Techo sẽ không có tác động đáng kể nào đến lưu lượng dòng chảy hằng ngày và
hằng năm của hệ thống sông Mekong, và sẽ chỉ được sử dụng để thúc đẩy hoạt động
kinh tế và không gây ra mối đe dọa an ninh nào cho các quốc gia khác.
Trong bài phát biểu hôm thứ Sáu, Phó Thủ tướng Sun Chanthol
cũng khẳng định rằng kênh đào Phù Nam Techo là do phía Campuchia đặt hàng, chứ
không “không hề đột ngột nhận lệnh từ Trung Quốc”.
“Trung Quốc không biết về dự án. Chính Thủ tướng Hun Sen đã
ra lệnh nghiên cứu”, KiriPost dẫn lời ông Chanthol nói và cho biết các chuyên
gia Campuchia đã dành 26 tháng để nghiên cứu về dự án sẽ được giao cho Tổng
công ty Cầu đường Trung Quốc (CRBC) xây dựng vào cuối năm nay
No comments:
Post a Comment