Truy
vết chuỗi cung cấp các máy bay không người lái giết người của Nga
16/12/2022
Hàng trăm máy bay không người lái của Nga vần vũ
trên chiến trường Ukraine là nhờ một chuỗi cung ứng linh hoạt, né tránh lệnh trừng
phạt, thường được điều hành thông qua một văn phòng tồi tàn phía trên một khu
chợ Hong Kong, và đôi khi được vận hành thông qua một ngôi nhà trát vữa màu
vàng ở ngoại ô tiểu bang Florida ở Mỹ.
https://gdb.voanews.com/80470000-c0a8-0242-cfda-08dab2283c67_w1023_r1_s.jpg
Máy bay không người lái của Iran.
Máy bay không người lái “Ó biển” Orlan 10 là một sát thủ ‘đánh lừa’,
công nghệ tương đối thấp và rẻ tiền, đã hướng dẫn phần lớn trong số 20.000 quả
đạn pháo mà Nga đã bắn hàng ngày vào các vị trí của Ukraine trong năm 2022, giết
chết tới 100 binh sĩ mỗi ngày, theo các cấp chỉ huy Ukraine.
Một cuộc điều tra của Reuters và iStories, một cơ quan truyền thông của
Nga, phối hợp với Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia, một tổ chức tư vấn quốc
phòng ở London, đã phát hiện ra một dấu vết hậu cần kéo dài toàn cầu và kết
thúc tại dây chuyền sản xuất của Orlan, Trung tâm Công nghệ Đặc biệt ở Thành phố
Petersburg, Liên Bang Nga.
Dựa trên hồ sơ hải quan và hồ sơ ngân hàng của Nga, cuộc điều tra đánh
dấu lần đầu tiên một lộ trình cung cấp công nghệ Mỹ được lần dấu vết tới tận
nhà sản xuất Nga, nơi sản xuất ra hệ thống vũ khí dùng ở Ukraine.
Trung tâm Công nghệ Đặc biệt, từng sản
xuất nhiều thiết bị giám sát cho chính phủ Nga và hiện tập trung vào máy bay
không người lái cho quân đội, lần đầu tiên bị Mỹ chế tài sau khi Tổng thống
Barack Obama cho biết họ đã làm việc với tình báo quân đội Nga để cố gắng gây ảnh
hưởng đến cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào năm 2016.
Các chế tài có hiệu lực vào năm 2017 đã cấm bất kỳ công dân hoặc cư dân
Hoa Kỳ hoặc công ty Hoa Kỳ nào cung cấp bất kỳ thứ gì có thể đưa đến Trung tâm
Công nghệ Đặc biệt này. Vào tháng 3 năm nay, chính phủ Hoa Kỳ đã thắt chặt các
hạn chế đó bằng cách chặn tất cả hoạt động bán bất kỳ sản phẩm nào của Mỹ cho bất
kỳ khách hàng quân sự nào, đồng thời chặn hiệu quả tất cả việc mua bán cho Nga
các mặt hàng công nghệ cao như vi mạch, thiết bị liên lạc và điều hướng.
Các chế tài này không cản chặn việc sản xuất máy bay không người lái
Orlan.
Trung tâm Công nghệ Đặc biệt đã không trả lời yêu cầu bình luận. Nhưng
một nhà khoa học hàng đầu, đồng thời là cổ đông lớn, cho biết trong một cuộc phỏng
vấn với Reuters rằng công ty đang có “nhu cầu cao” đối với máy bay không người
lái của mình.
Bộ Quốc phòng Nga không trả lời các câu hỏi của Reuters về tác động của
lệnh trừng phạt và mối quan hệ của Bộ với Trung tâm Công nghệ Đặc biệt.
Bộ Thương mại Hoa Kỳ, cơ quan
thực thi các biện pháp kiểm soát xuất khẩu công nghệ của Hoa Kỳ, không bình luận
về Trung tâm Công nghệ Đặc biệt hoặc về các bộ phận của Hoa Kỳ cung cấp cho
chương trình máy bay không người lái của Nga.
Trong một tuyên bố với Reuters, một phát ngôn viên của Bộ Thương mại
cho biết Bộ không thể bình luận về sự tồn tại hay không tồn tại của các cuộc điều
tra. Phát ngôn viên nói thêm: “Chúng tôi sẽ không ngần ngại sử dụng
tất cả các công cụ có sẵn để cản trở nỗ lực của những người tìm cách ủng hộ cỗ
máy chiến tranh của ông Putin.”
Trong số các nhà cung cấp quan trọng nhất cho chương trình máy bay
không người lái của Nga là một nhà xuất khẩu có trụ sở tại Hong Kong, công ty
Asia Pacific Links, theo hồ sơ tài chính và hải quan của Nga, đã cung cấp hàng
triệu đô la các linh kiện, mặc dù không bao giờ trực tiếp. Nhiều linh kiện là
vi mạch từ các nhà sản xuất Hoa Kỳ.
Hồ sơ hải quan cho thấy hàng hóa xuất khẩu của công ty Asia Pacific
sang Nga chủ yếu được giao cho một nhà nhập khẩu ở St. Petersburg có quan hệ chặt
chẽ với Trung tâm Công nghệ Đặc biệt. Công ty nhập khẩu, SMT iLogic, có cùng địa
chỉ với nhà sản xuất máy bay không người lái và có nhiều mối quan hệ khác.
Chủ sở hữu của Asia Pacific, Anton Trofimov,
là một người Nga ở nước ngoài, tốt nghiệp một trường đại học Trung Quốc và có
các lợi ích kinh doanh khác ở Trung Quốc cũng như một công ty ở Toronto,
Canada, theo hồ sơ LinkedIn của ông và các hồ sơ khác của công ty.
Theo hồ sơ công khai, Trofimov là cư dân của một khu phố khiêm tốn ở
East York của Toronto. Ông không trả lời các câu hỏi được gửi qua email và
LinkedIn. Một người phụ nữ mở cửa tự nhận mình là vợ của Trofimov nói rằng bà sẽ
chuyển lời nhắn để ông liên hệ với Reuters. Nhưng ông không bao giờ hồi đáp.
Khu vực lân cận cách xa văn phòng của Asia Pacific trong một khu văn
phòng tồi tàn và chật hẹp nằm ngoài một con hẻm nhỏ và chợ dành cho người đi bộ
ở khu thương mại của Hong Kong.
Không có ai tại văn phòng này khi một nhà báo của Reuters đến thăm gần
đây. Theo nhân viên tiếp tân của tòa nhà, công ty chia sẻ một căn phòng có vách
ngăn với ba người thuê khác.
Bất chấp bề ngoài, kinh doanh đã bùng nổ trong năm nay. Trong bảy tháng
từ ngày 1/3 đến ngày 30/9, kể từ cuộc xâm lược của Nga vào tháng 2 năm nay,
công ty Asia Pacific đã tăng mạnh hoạt động kinh doanh, xuất khẩu các bộ phận
trị giá khoảng 5,2 triệu đô la, tăng từ khoảng 2,3 triệu đô la trong cùng kỳ
năm 2021, trở thành nhà cung cấp lớn nhất của iLogic, theo hồ sơ hải quan Nga.
Nhiều thành phần được sản xuất bởi các công ty công nghệ Hoa Kỳ, hồ sơ cũng cho
thấy.
Trong số các bộ phận do công ty Asia Pacific gửi cho iLogic trong cùng
kỳ năm 2022 có 1,8 triệu đô la giá trị chip do công ty Analog Devices sản xuất,
641.000 đô la giá trị do Texas Instruments và 238.000 đô la giá trị do Xilinx sản
xuất, theo dữ liệu hải quan Nga. Nguồn cung cấp cũng bao gồm các động cơ máy
bay mô hình do một công ty Nhật Bản, Saito Seisakusho, sản xuất, được sử dụng
trong Orlan 10, như nhìn thấy trong các bức ảnh về máy bay không người lái được
thu hồi ở Ukraine. Saito nói họ không biết về các lô hàng này.
Khi được hỏi về các chuyến hàng đến Nga trong những tháng gần đây,
Analog Devices đã không trả lời các câu hỏi được gửi qua email. Công ty Texas
Instruments và ADM, chủ sở hữu của Xilinx, cho biết các công ty của họ không trực
tiếp vận chuyển hoặc phê duyệt các chuyến hàng vào Nga trong nhiều tháng và
đang tuân thủ tất cả các chế tài và kiểm soát xuất khẩu của Hoa Kỳ.
AMD nói thêm rằng họ yêu cầu các nhà phân phối được ủy quyền của mình
thực hiện các biện pháp sàng lọc đích đến để theo dõi việc bán hoặc chuyển hướng
tiềm năng các sản phẩm AMD vào Nga hoặc các khu vực hạn chế. “SMT iLogic và
Asia Pacific Links không phải là nhà phân phối được ủy quyền của AMD,” AMD cho
biết.
Nhà cung cấp kế bên
Hồ sơ tài chính do một quan chức Nga cung cấp và được Reuters xem xét
cho thấy Trung tâm Công nghệ Đặc biệt dựa vào một số nhà cung cấp, nhưng đáng
chú ý nhất là iLogic. Theo hồ sơ biên lai và thanh toán ngân hàng của
chính iLogic mà Reuters có được, iLogic hầu như chỉ hoạt động cho nhà sản xuất
máy bay không người lái.
Kể từ năm 2017, iLogic đã nhập khẩu khoảng 70 triệu đô la các sản phẩm
chủ yếu là điện tử vào Nga, theo hồ sơ hải quan. Và theo các tài liệu tài chính
do iStories và Reuters kiểm tra, gần 80% thu nhập của công ty là từ hoạt động
kinh doanh với Trung tâm Công nghệ Đặc biệt.
Đổi lại, những hồ sơ tài chính tương tự cho thấy khách hàng lớn nhất của
Trung tâm Công nghệ Đặc biệt là Bộ Quốc phòng Nga, đã trả cho trung tâm gần 6 tỷ
rúp (99 triệu đô la) từ tháng 2 đến tháng 8 năm nay. Hồ sơ được kiểm tra liệt
kê tất cả các giao dịch chuyển tiền đến và đi từ các tài khoản ngân hàng của
công ty trong thời gian đó.
Liên lạc qua điện thoại, ông Alexey Terentyev, một nhà khoa học
hàng đầu và là cổ đông lớn tại Trung tâm Công nghệ Đặc biệt, cho biết chiến
tranh đã buộc họ phải tập trung vào việc chế tạo máy bay không người lái.
Ông nói: “Do nhu cầu cao đối với Orlan, chúng tôi không có đủ nguồn lực
để làm việc khác. Nhu cầu về nó lớn hơn nhiều so với khả năng sản xuất của
chúng tôi”.
Ông nói, các biện pháp trừng phạt của Hoa Kỳ đã gây ra nhiều vấn đề cho
công ty, nhưng công ty luôn tìm được ai đó trên thế giới để bán cho công ty những
gì công ty cần. “Các biện pháp trừng phạt đã được áp đặt lên chúng tôi bởi một
trong những quốc gia hùng mạnh nhất trên thế giới,” ông Terentyev nói. “Chúng
tôi nên tự hào về điều này.”
Ông Terentyev từ chối cho biết liệu iLogic có phải là một trong những
nhà cung cấp đó hay không. Khi được hỏi về iLogic, ông nói, “Bạn hỏi tôi về một
công ty mà tôi không biết.” Nhắc rằng ông được liệt kê là một trong những người
sáng lập iLogic trong hồ sơ công ty của Nga, ông nói nếu tên của ông xuất hiện
trong các tài liệu, thì “có khả năng đúng” rằng ông là một cổ đông. “Vâng, tôi
nhớ loáng thoáng,” ông nói. Nhưng ông không thể nhớ iLogic đã làm gì. “Tôi đã mất
kết nối với công ty này,” ông nói.
Những hồ sơ công ty đó cho thấy iLogic có cùng địa chỉ văn phòng ở St
Petersburg với Trung tâm Công nghệ Đặc biệt. Hồ sơ công ty của Nga cho thấy
công ty được thành lập bởi ông Terentyev và các giám đốc điều hành cấp cao khác
của nhà sản xuất máy bay không người lái hoặc người thân của họ.
Trong một cuộc phỏng vấn ngắn qua điện thoại, ông Roman Agafonnikov,
giám đốc điều hành của Trung tâm Công nghệ Đặc biệt, cho biết ông không biết gì
về iLogic.
Florida
Trên bờ biển phía đông nam Florida, sống trong một ngôi nhà ngoại ô
ngay phía sau khu bảo tồn thiên nhiên, là một cá nhân khác đã cung cấp cho
chương trình máy bay không người lái của Nga.
Ông Igor Kazhdan, 41 tuổi, sở hữu một công ty,
IK Tech, đã bán khoảng 2,2 triệu đô la thiết bị điện tử cho Nga từ năm
2018 đến 2021, hồ sơ hải quan Nga cho thấy, hơn 90% trong số đó đã được bán cho
iLogic.
Hồ sơ hải quan của Nga cho thấy IK Tech đã bán cho iLogic khoảng 1.000
bảng mạch do Mỹ sản xuất trong khoảng thời gian từ tháng 10 năm 2020 đến tháng
10 năm 2021, vào thời điểm luật liên bang cấm cung cấp bất kỳ công nghệ nào như
vậy cho Trung tâm Công nghệ Đặc biệt, dù trực tiếp hay thông qua một công ty
khác.
Các sản phẩm này trị giá khoảng 274.000 đô la, được sản xuất bởi một
nhà sản xuất ở California, là Gumstix. Công ty California nói với
Reuters rằng họ “rất lo ngại” khi biết về các lô hàng và sẽ bị điều tra. Công
ty cho biết không có khách hàng ở Nga cũng như bất kỳ sản phẩm hoặc dịch vụ nào
dành cho Nga, đồng thời nói thêm: “Chúng tôi sẽ thực hiện mọi hành động thích hợp
để giải quyết bất kỳ sự chuyển hướng sản phẩm nào được xác định khỏi mục đích sử
dụng hợp pháp.”
Các bức ảnh do các quan chức Ukraine chụp bên trong chiếc máy bay không
người lái bị tịch thu mà Reuters xem qua cho thấy một bảng Gumstix gần giống với
các bảng do IK Tech vận chuyển. Theo danh sách các thành phần được tìm thấy
trên một máy bay không người lái khác do chính phủ Ukraine cung cấp cho RUSI và
Reuters, bảng mạch này là một phần của bộ phận điều khiển của Orlan 10.
Các hoạt động của ông Kazhdan đã thu hút sự chú ý của chính quyền Hoa Kỳ.
Chỉ hai tuần trước khi xe tăng Nga tràn vào Ukraine và máy bay không người lái
Orlan bắt đầu vần vũ trên bầu trời, các đặc vụ liên bang đã bắt giữ Kazhdan.
Sau đó, ông ta bị truy tố 13 tội danh buôn lậu và trốn tránh kiểm soát xuất khẩu
khi bán linh kiện điện tử cho Nga trong khoảng thời gian từ tháng 12 năm 2021 đến
tháng 2 năm 2022.
Bản cáo trạng liên quan đến việc bán các bộ khuếch đại tinh vi do
Qorvo có trụ sở tại Hoa Kỳ sản xuất cần có giấy phép xuất khẩu sang Nga.
Các tài liệu của tòa án không rõ liệu nhà chức trách Hoa Kỳ có biết về điểm đến
cuối cùng của các sản phẩm hay không. Các bộ khuếch đại Qorvo, thường được sử dụng
trong radar, thiết bị liên lạc và vô tuyến, đã được tìm thấy trong các mạch
liên lạc vô tuyến của máy bay không người lái Orlan, theo các quan chức
Ukraine. Trong một tuyên bố với Reuters, Qorvo cho biết “điểm đến được công bố”
của các bộ phận được đề cập trong trường hợp này là một nhà phân phối ở
Florida. Công ty nói thêm: “Qorvo chưa bao giờ tiến hành kinh doanh hoặc có bất
kỳ mối quan hệ nào với IK Tech hoặc Igor Kazhdan, và các sản phẩm của công ty
đã được xuất khẩu và sử dụng mà chúng tôi không hề hay biết.”
Vào tháng 11 năm 2022, sau khi Kazhdan nhận tội với hai tội
danh, một thẩm phán liên bang đã kết án ông này ba năm quản chế, phạt 200 đô la
và ra lệnh tịch thu khoảng 7.000 đô la. Nếu bị kết án về mọi tội danh, Kazhdan
có thể phải đối mặt với 40 năm tù giam.
Phát biểu trước cửa nhà của mình ở Dania Beach, Florida, ông Kazhdan
cho biết quy mô xuất khẩu của ông sang Nga là rất nhỏ so với các công ty khác
khi ông bị gán là đã và đang hỗ trợ chương trình máy bay không người lái của
Nga.
Ông không nói gì thêm về vụ án hoặc các chuyến hàng của ông đến Nga.
Tại phiên tòa tuyên án vào tháng 11 năm 2022, ông Kazhdan nói với thẩm
phán Quận Nam Florida rằng ông bắt đầu kinh doanh với Nga sau khi liên hệ với
các nhà nhập khẩu tại một hội nghị vệ tinh năm 2016. Ngay sau đó, các nhà nhập
khẩu đã thuyết phục ông bỏ qua các yêu cầu về báo cáo và cấp phép, ông nói.
Bộ Tư pháp Hoa Kỳ từ chối bình luận về vụ việc.
===========================
LIÊN QUAN
Các
công ty quốc phòng Mỹ đàm phán bán trực thăng, máy bay không người lái cho Việt
Nam
15/12/2022
Mỹ chuyển giao Việt Nam 12
máy bay huấn luyện, sẵn sàng hỗ trợ nỗ lực hiện đại hoá
09/12/2022
No comments:
Post a Comment