‘Bạch
chỉ’ ở Trung Quốc, ‘trắng’ ở Việt Nam
03/12/2022
https://www.voatiengviet.com/a/bach-chi-o-trung-quoc-trang-o-viet-nam-/6860072.html
Dân chúng nhiều nơi ở Trung Quốc đổ ra đường phản đối
chính sách “Zero COVID” đã giam cầm cả tỉ người suốt ba năm qua.
Trân Văn
https://gdb.voanews.com/03370000-0aff-0242-9e2d-08dad1fe7adf_w1023_r1_s.jpg
“Bạch chỉ cách mạng” bùng phát sau khi có tới mười người thiệt mạng
(3/10 là trẻ con) trong một vụ hỏa hoạn ở Urumqi (thủ phủ khu vực Tân Cương),
Trung Quốc.
Tuần này, “Bạch chỉ cách mạng” – “Cách
mạng giấy trắng” ở Trung Quốc là một trong những chủ đề nóng nhất trên mạng
xã hội Việt ngữ... “Bạch chỉ cách mạng” bùng phát sau khi có tới mười
người thiệt mạng (3/10 là trẻ con) trong một vụ hỏa hoạn ở Urumqi (thủ phủ khu
vực Tân Cương, Trung Quốc) chỉ vì các biện pháp phòng ngừa nghiêm ngặt để ngăn
chặn COVID lây lan khiến việc cứu nạn chậm trễ, thiếu hiệu quả...
Sự kiện đau lòng ấy giống như giọt cuối làm
tràn ly uất hận. Dân chúng nhiều nơi ở Trung Quốc đổ ra đường phản đối chính
sách “Zero COVID” đã giam cầm cả tỉ người suốt ba năm qua. Tham gia vào
đợt phản kháng trên diện rộng có sinh viên của hàng trăm đại học - những người
đầu tiên giương cao các tờ “giấy trắng” thay cho biểu ngữ. Đó là lý do cả
dân trung Quốc lẫn thiên hạ gọi đợt phản kháng là “Bạch chỉ cách mạng”...
Nếu theo dõi phản ứng của người Việt trên mạng
xã hội về “bạch chỉ cách mạng” ắt sẽ thấy, lý do chính khiến “Cách mạng
giấy trắng” ở Trung Quốc thu hút sự chú ý của người Việt vì có sự đồng cảm
do đồng cảnh. Rất nhiều người Việt tán thưởng “Bạch chỉ cách mạng” giống
như Ho Duc Tham bởi đó là sự kiện... Chưa từng có! Người Trung Quốc công khai
“Đả đảo cộng sản” và đòi “Tập Cận bình từ chức” (1).
Có rất nhiều cá nhân, nhiều nhóm theo dõi sát
diễn biến “Bạch chỉ cách mạng” để cập nhật thông tin cho người Việt. Chẳng
hạn DBS News. Ngoài việc tổng hợp thông tin để giúp giải đáp một số thắc mắc
như: Tại sao cùng là cảnh sát nhưng cảnh sát ở Bắc Kinh lại ứng
xử khác với cảnh sát ở Thượng Hải?. Nhóm này còn liên tục giới
thiệu những sự kiện mới: Chuyện dân chúng Thành Đô vừa dọn sạch bệnh viện dã
chiến có sức chứa 10.000 người chỉ trong một đêm... Chuyện nhân viên y tế của Bệnh
viện 6905 của quân đội Trung Quốc cũng đã đứng dậy đòi quyền lợi... Chuyên Cao ủy
Nhân quyền Liên Hiệp Quốc yêu cầu chính quyền Trung Quốc không bắt giữ tùy tiện...
Chuyện chính quyền Trung Quốc thoái bộ, nới lỏng việc thực thi chính sách “Zero
COVID” ở một số đô thị... Dự đoán của một số chuyên gia về việc nhiệm kỳ của Tập
Cận Bình sẽ rất ngắn (2)!..
Ngoài những người, những nhóm tham gia cập nhật
thông tin, sự kiện liên quan đến “Bạch chỉ cách mạng”, còn có không ít
người như Duan Dang nêu hàng loạt nhận xét về nhiều yếu tố khác xoay quanh “Bạch chỉ
cách mạng” đang diễn ra tại Trung Quốc: Sở dĩ là “giấy trắng” vì có
nhiều điều muốn nói nhưng người ta không thể và không được phép nói. Giương “giấy
trắng” chính là một cách chống kiểm duyệt và đòi tự do ngôn luận.
Ngoài “giấy trắng”, sinh viên Trung Quốc còn giương cao những tờ giấy viết
phương trình Friedmann vì âm tiết giống như “Free Man”! Giờ
thì việc buôn bán giấy A4 đã trở thành “hành vi gây nguy hại cho an ninh
quốc gia”. Nhiều nơi ở Trung Quốc thông báo ngưng bán giấy A4. Trung Quốc suốt
ngày lo đối phó cách mạng màu, đâu ngờ lại có “cách mạng giấy trắng” (3).
Cũng đã có không ít người đối chiếu giảng
viên, sinh viên Trung Quốc với những giới tương đồng tại Việt Nam như Bình Nguyên: Nhìn
cảnh hai thầy cô ở Trung Quốc đối đầu với cảnh sát để ngăn cản việc bắt
sinh viên, bảo vệ sinh viên của họ mà cảm thấy chạnh lòng khi nghĩ đến thầy
cô ở xứ này vì miếng cơm manh áo, vì danh lợi mà đành khom lưng, cúi đầu, im lặng
để bưng bô quyền lực (4)...
***
Trong khi thông tin, hình ảnh, video clip, nhận
định về “Bạch chỉ cách mạng” dày đặc trên hệ thống truyền thông quốc tế
và mạng xã hội Việt ngữ thì hệ thống truyền thông chính thức tại Việt Nam lại “trắng”...
nhách. Khoảng... “trắng” này bất thường tới mức Chí Thảo thách: Tờ báo
nào đưa tin biểu tình ở Trung Quốc tui sẽ bao cả Tòa soạn một chầu
nhậu (5), khiến Vinh Râu – một nhà báo đã nghỉ hưu – bình: Cha nội này khôn, biết mình
thắng chắc nên mới cá độ (6)...
Đó cũng là lý do Mạnh
Kim “gọi sếp tòa soạn một tờ báo lớn” để hỏi: Có
lệnh cấm đăng vụ biểu tình Trung Quốc? Biết rồi còn hỏi! Cụ thể lệnh của ai? Từ
cấp cao nhất… Mạnh Kim đã... “dò nhanh năm trong số những tờ
báo lớn nhất Việt Nam (Tuổi Trẻ, VnExpress, Zing, Thanh Niên, VietnamNet) và
đây là kết quả: Tính đến 7 giờ sáng ngày 29/11/2022, không có bất
kỳ tin tức nào về vụ biểu tình ở ít nhất 16 thành phố lớn khắp Trung Quốc. Bài
viết trên Tuổi Trẻ “gần” với đề tài nhất là bài “Trung Quốc nhấn mạnh coi trọng
sinh mạng người dân trong chống COVID-19”, đăng lúc 13:15 ngày thứ hai
28/11/2022. Toàn bộ bài (hơn 800 từ) không có chi tiết nào liên quan đến đợt
biểu tình ở Trung Quốc đang gây sốc thế giới, dù làn sóng phản đối chính quyền
của dân Trung Quốc bắt đầu từ thứ sáu 25/11/2022 rồi bùng nổ dữ dội vào hai
ngày 26 và 27 [7].
Nhận xét của Mạnh
Kim: “Điểm giống nhau giữa Trung Quốc và
Việt Nam là báo chí tuyệt đối không đề cập những vụ việc như vậy” - vốn
cũng là nhận định của nhiều người Việt nhưng vì sao lại thế? Vì sao “Bạch chỉ
cách mạng” ở Trung Quốc lại dẫn tới hiện tượng như Chu Vĩnh Hải kể
về Việt Nam trong những ngày này: BBC - hãng truyền thông uy tín nhất
thế giới liên tục đưa tin về biểu tình ở Trung Quốc phản đối chính
sách “Zero COVID” khắc nghiệt, phản đối Tập và Đảng cộng sản Trung Quốc...
nhưng không hiểu tại sao cứ đến các tin này thì truyền hình cáp ở Việt
Nam lại ngưng và hiển thị dòng chữ - Do tín hiệu vệ tinh không ổn định
mong các bạn thông cảm. Hehehe (8)! Vì sao chính quyền
Việt Nam dị ứng với điều mà Lê Nguyễn
Duy Hậu phân tích, khái quát: Dân Trung Quốc đã
vượt qua được sự sợ hãi và thói quen phục tùng (9)...
Nguyễn Trường
Sơn – đang làm việc tại một đại học Đài Loan – kể
rằng, khi nhìn thấy sinh viên Đài Loan dán mấy tờ giấy A4 lên tường nhằm ủng hộ
phong trào biểu tình ở Trung Quốc, facebooker này nhớ đến quãng thời gian là
sinh viên ở Hà Nội, lúc đang diễn ra phong trào biểu tình chống Trung Quốc chiếm
đóng phi pháp các đảo, bãi đá trên biển Đông. Sơn cho biết đã nhiều lần tham
gia những cuộc biểu tình này và giống như nhiều sinh viên khác, Sơn bị trường
tìm đủ cách ngăn cản. Một số trường còn dọa sẽ đuổi học nếu sinh viên không chấm
dứt việc đi biểu tình với lời khuyên kinh điển: “Lo mà học, đừng quan
tâm đến chính trị”. Theo Sơn: “Có lẽ đến bây giờ sinh viên ở nước ta vẫn nhận được lời
khuyên này. Đó là sự khác biệt giữa môi trường học thuật ở Việt Nam với các nước
Đông Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan và bây giờ là cả Trung Quốc”.
Theo Sơn: Trước nay nhiều người vẫn cho rằng Trung Quốc tương tự như Việt
Nam – nghĩa là cũng có nền giáo dục chú trọng vào việc “tẩy não”
thay vì khai phóng - gò ép sinh viên vào một khuôn khổ nhất định thay vì
khuyến khích tư duy - nên sinh viên cả hai nước này đều xa lánh chính trị.
Tuy nhiên những gì đang diễn ra ở Trung Quốc lại cho thấy định kiến
đó không hoàn toàn chính xác. Trên thực tế, sinh viên Trung Quốc đang
tham gia tích cực vào phong trào biểu tình đòi thay đổi chính sách và yêu cầu tự
do. Họ tổ chức biểu tình ở ngay ngôi trường mình theo học hoặc xuống đường,
không biểu tình tập thể thì cũng một mình bày tỏ chính kiến. Đây là điều
chưa từng xảy ra ở Việt Nam kể từ năm 1975.
Có nhiều nguyên do dẫn đến việc sinh viên Việt Nam
không mặn mà với chính trị. Từ chính sách giáo dục, các vấn đề kinh tế - xã
hội - văn hoá và cả môi trường chính trị. Hồi tôi còn là sinh viên, điều
khiến sinh viên xa lánh chính trị nhất vẫn là những câu hỏi... “Để làm gì? Có giải
quyết được gì không?”... Các cuộc tranh luận chỉ dồn vào khía cạnh đó, tất cả sẽ không
đi đến đâu vì rõ ràng, muốn chứng minh lợi ích ngay trước mắt của việc tham gia
bàn luận chính trị hay biểu tình, là bất khả thi. Trong nhiều video ghi lại các
cuộc biểu tình ở Trung Quốc có một đoạn video ngắn khiến tôi chú ý. Hai sinh
viên trẻ - một nam, một nữ - tham gia biểu tình và được hỏi vì sao họ
có mặt ở đó. Cả hai đáp: “Vì đây là nghĩa vụ của
tôi”... Đến
đây, tôi nhận ra giới trẻ Trung Quốc đã đi trước các bạn cùng thế hệ ở Việt Nam
rất nhiều. Thậm chí nội dung các cuộc biểu tình cũng cho thấy sự trưởng thành về
mặt chính trị của thế hệ trẻ Trung Quốc. Họ nhắm đích danh Tập Cận Bình và đảng
cộng sản Trung Quốc.
Quy trách nhiệm cho người đứng đầu đất nước và đảng cầm quyền khi chính sách mà
họ ban hành tạo ra đau khổ cho nhân dân chính là sự trưởng thành trong chính trị, chứ không phải bài ca “bản chất của đảng là tốt,
chỉ có một vài con sâu làm rầu nồi canh” - vốn vẫn được ca đi ca lại ở Việt
Nam.
Sơn kể thêm: Năm 2017 tôi gặp một nhóm luật sư Trung Quốc để trình bày về
phong trào dân chủ ở Việt Nam. Đến giờ tôi vẫn nhớ như in vẻ mặt u sầu của họ
sau khi nghe tôi vì họ cho rằng Trung Quốc sẽ có dân chủ sau Việt Nam. Họ cho
đó là một sự hổ thẹn. Bây giờ, dù lý trí mách bảo khả năng để phong trào
biểu tình này tạo ra một cuộc cải tổ chính trị ở Trung Quốc là rất thấp nhưng
tôi không khỏi cảm thấy đượm buồn. Đến lượt tôi cảm thấy hổ thẹn vì giờ đây có
vẻ như người Trung Quốc đã vượt lên (10).
---------
Chú thích
(2) https://www.facebook.com/DBCNews.us/videos/1552945841809078
No comments:
Post a Comment