THẾ GIỚI HÔM NAY : 19/03/2020 (The Eonomist)

Thế giới hôm nay: 19/03/2020

The Economist

Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

19/03/2020

http://nghiencuuquocte.org/2020/03/19/the-gioi-hom-nay-19-03-2020/

Du khách từ bên ngoài Liên minh châu Âu đã bị chặn lại tại biên giới và sân bay lần đầu tiên sau khi Ủy ban châu Âu công bố lệnh cấm đi lại vào thứ Hai. Mỹ và Canada cũng đã lên kế hoạch đóng cửa biên giới đối với giao thông không thiết yếu. Khi khối lượng hành khách hàng không giảm mạnh vì những hạn chế của chính phủ, Ryanair, hãng hàng không giá rẻ lớn nhất châu Âu, cho biết họ có kế hoạch ngừng gần như tất cả các chuyến bay từ ngày 24 tháng 3.

Giá của cổ phiếu, trái phiếu và hàng hóa cơ bản tiếp tục giảm khi các nhà đầu tư không hề bị thuyết phục trước những lời hứa sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp và hộ gia đình gặp khó khăn do viễn cảnh sụp đổ kinh tế vì sự lây lan của covid-19. Chỉ số công nghiệp Dow Jones và S&P 500 giảm 7% trong phiên giao dịch buổi chiều. Tổng thống Donald Trump đã cam kết sẽ đưa ra một gói kích thích tài khóa lớn, bao gồm chuyển 1.000 đô la cho mỗi người Mỹ; bộ trưởng tài chính ước lượng tổng ngân sách cho mục đích này vào khoảng 1 nghìn tỷ đô la.

Chính phủ Anh đã công bố 350 tỷ bảng Anh (400 tỷ đô la) hỗ trợ kinh tế cho các công ty bị tổn hại bởi covid-19. Nhưng Rishi Sunak, bộ trưởng tài chính, lại được các nghị sĩ và các nhóm kinh doanh yêu cầu làm nhiều hơn nữa, bao gồm trợ giúp người thuê nhà và người lao động tự do. Ngân hàng trung ương Anh cũng cho biết họ sẵn sàng bơm tiền không giới hạn vào nền kinh tế.

Mỹ áp mức tăng thuế 50% đối với hàng nhập khẩu máy bay từ EU, nhằm trả đũa các khoản trợ cấp không công bằng mà Mỹ cáo buộc EU đã trao cho Airbus, một người khổng lồ trong ngành hàng không vũ trụ châu Âu. Các quan chức châu Âu cho biết Phil Hogan, ủy viên thương mại EU, đã nhấn mạnh mong muốn đàm phán một giải pháp khi ông thảo luận với Robert Lighthizer, đại diện thương mại Mỹ, qua điện thoại hôm thứ Hai.

Joe Biden thắng đẹp ở ba bang lớn của Mỹ vừa tổ chức bầu cử sơ bộ. Các đảng viên Dân chủ ở Arizona, Florida và Illinois đều đi bỏ phiếu, bất chấp lo ngại lây nhiễm virus; chỉ Ohio hoãn cuộc bỏ phiếu. Màn trình diễn mạnh mẽ của Biden khiến việc Bernie Sanders có thể vượt qua ông là gần như không thể.

Trung Quốc đã trục xuất tất cả các nhà báo Mỹ (trừ những người có thị thực một năm vừa cấp) làm việc cho tờ New York Times, Washington Post và Wall Street Journal. Nước này cũng cấm họ làm việc ở Hồng Kông, bất chấp sự tôn trọng tự do báo chí truyền thống của lãnh thổ này. Hồi đầu tháng, Mỹ đã giới hạn số lượng công dân Trung Quốc có thể làm việc cho các cơ quan truyền thông nhà nước Trung Quốc ở Mỹ.

TIÊU ĐIỂM

Cuộc đua tìm vắc-xin cho covid-19 trên toàn cầu

Mặc dù vắc-xin cho covid-19 dự kiến có thể sẽ mất từ một năm đến 18 tháng để điều chế, nhưng sự phát triển nhanh chóng của vắc-xin Ebola cho thấy hoàn toàn có thể rút ngắn thời gian nếu muốn. Phát súng khởi đầu được bắn vào ngày 10 tháng 1 khi các nhà khoa học Trung Quốc công bố trình tự gen của virus. Kể từ đó, các nhóm khác nhau trên khắp thế giới đã chạy đua để phát triển vắc-xin. Sản phẩm đầu tiên đã bắt đầu các bài kiểm tra an toàn vào tuần trước. Những sản phẩm khác có thể sẽ được thử nghiệm trên con người vào tháng tới.

Nếu vắc-xin là an toàn, chúng sẽ được thử nghiệm tính hiệu quả. Do đó, bệnh nhân đầu tiên (ngoài chương trình thử nghiệm) có thể được tiêm ngừa trong vòng sáu tháng tính từ ngày 10 tháng 1 nếu vắc-xin dễ sản xuất và an toàn (một số vắc-xin, như chống HIV, rất khó điều chế). Mở rộng quy mô sản xuất còn khó khăn hơn. Thường sẽ cần khoảng ba tháng trước khi bất kỳ công ty nào có thể bắt đầu sản xuất hàng loạt.

Tây Ban Nha lao đao đối phó dịch

Sau Ý, Tây Ban Nha là quốc gia châu Âu bị covid-19 tấn công nặng nhất, với gần 14.000 ca nhiễm và hơn 600 người chết. Sau một thoáng do dự, vào ngày 14 tháng 3, họ trở thành quốc gia châu Âu thứ hai tuyên bố tình trạng khẩn cấp và gần như phong tỏa hoàn toàn. Tuần này, họ công bố một gói hỗ trợ kinh tế có khả năng lên tới 200 tỷ euro (218 tỷ đô la, tương đương khoảng 15% GDP).

Vụ bùng phát dịch là một bài thử thách cho chính phủ liên minh cánh tả thiếu kinh nghiệm do Pedro Sánchez đứng đầu. Bất chấp một số lời cằn nhằn từ những người theo chủ nghĩa dân tộc Catalonia và xứ Basque, ông đã giao chính phủ quốc gia chịu trách nhiệm chăm sóc y tế và an ninh cho toàn bộ đất nước. Cho đến nay, người Tây Ban Nha dường như đang ủng hộ ông. Phe đối lập có vẻ cũng vậy, khi ông xuất hiện trước một Quốc hội gần như trống rỗng vào ngày 18 tháng 3 để bảo vệ quyết định ban bố tình trạng khẩn cấp, mà có khả năng sẽ kéo dài hơn 15 ngày dự kiến. Ông hy vọng sự thống nhất sẽ tồn tại đủ lâu để ngân sách cho năm đầu tiên ông cầm quyền được thông qua.

Mùa hoa anh đào Nhật giữa đại dịch

Mùa hoa anh đào tươi đẹp của Nhật sẽ bắt đầu từ hôm nay, báo hiệu mùa xuân đã đến. Nhưng viễn cảnh hàng triệu công dân đi hội sát bên nhau dưới tán hoa anh đào nở rộ không làm chính quyền yên tâm. Nhà chức trách Tokyo đã yêu cầu người dân tránh các cuộc tụ họp “liên quan đến thức ăn và đồ uống” nhằm làm chậm sự lây lan của covid-19. Nhưng việc giữ khoảng cách giao tiếp dường như đã không được thực hiện nghiêm túc. Con số chính thức 102 ca nhiễm và 2 trường hợp tử vong – tại một thành phố gần 14 triệu dân – có thể chưa phản ánh đúng thực tế dịch bệnh.

Nhật Bản xét nghiệm tương đối ít. Một số người còn nghi ngờ chính phủ đang giảm nhẹ phạm vi dịch để tránh làm gián đoạn Thế vận hội, dự kiến sẽ bắt đầu vào tháng Bảy. Thủ tướng Abe Shinzo khẳng định Olympics vẫn sẽ diễn ra theo kế hoạch. Nếu không phải vì sợ lây nhiễm, các bữa tiệc bên hoa anh đào có thể giúp giảm bớt căng thẳng khi sống chung với coronavirus. Hoa anh đào là biểu tượng cho sự mong manh của cuộc sống con người.

Hyundai chuyển giao thế hệ lãnh đạo

Chung Mong-koo, ông chủ của hãng ô tô Hàn Quốc, ngày càng trao nhiều quyền lực cho con trai ông, Chung Eui-sun. Ông Chung cha – là con trai của nhà sáng lập Huyndai – lùi thêm một bước nữa hôm nay khi các cổ đông bầu ra một nhóm thành viên hội đồng quản trị mới. Lần đầu tiên sau 22 năm nhóm này không bao gồm ông. Nhiệm kỳ của ông không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Năm 2007, ông bị kết án vì biển thủ khoảng 90 triệu đô la từ công ty, và được nhận án treo. Hyundai sau đó vật lộn với doanh số trì trệ và lợi nhuận giảm.

Tuy nhiên, ông Chung con, với tư cách phó chủ tịch, đã mang đến cho công ty một sức sống mới mà họ cần. Ông đã thúc đẩy các dòng xe thể thao đa dụng của Hyundai, giúp công ty tăng doanh số và lợi nhuận trong năm 2019. Song, xu hướng tăng này có thể chỉ tồn tại ngắn. Gián đoạn chuỗi cung ứng và nhu cầu sụt giảm gần như chắc chắn do covid-19 sẽ chiếm lĩnh chương trình hoạt động của Huyndai cho năm 2020.

Lufthansa và ngành hàng không Châu Âu giữa tâm dịch

Báo cáo kinh doanh của Lufthansa, được công bố hôm nay, chưa bao giờ được quan tâm đến vậy. Một trong những hãng hàng không lớn nhất của Châu Âu sẽ là chỉ dấu đầu tiên đại diện cho các hãng hàng không đang khốn đốn của châu lục này, vốn đang bị ảnh hưởng nặng nề bởi covid-19 và các hạn chế du lịch nghiêm ngặt trên toàn châu lục nhằm ngăn chặn virus lây lan. Các hãng hàng không châu Âu đã cắt giảm lịch trình nhiều hơn và nhanh hơn so với hầu hết các hãng khác trên thế giới và sẽ không thu được nhiều tiền vé. Các nhà phân tích muốn biết chi phí của họ là bao nhiêu.

Mức độ đốt tiền của Lufthansa sẽ báo hiệu trước về những gì mà các hãng khác như Air France-KLM và IAG, chủ sở hữu của British Airways, có thể phải đối mặt. Nếu không có trợ giúp từ chính phủ, thậm chí một số hãng hàng không lớn nhất cũng sẽ bắt đầu hết tiền sau ba tháng. Đối với các hãng hàng không châu Âu, mà 35% trong số đó có rất ít hoặc không có lợi nhuận, các vụ phá sản sẽ bắt đầu xảy ra trừ khi có hỗ trợ từ nhà nước. Nếu sự gián đoạn tiếp diễn, không hãng nào an toàn.