RFA
2018-08-11
2018-08-11
Nhạc
sĩ Tô Hải, người từng công khai thừa nhận thời kỳ theo đảng cộng sản là sai
lầm, vừa qua đời ở nhà riêng vào lúc 19h40 ngày 11-8-2018, hưởng thọ 91 tuổi.
Nhạc
sĩ Tô Hải sinh năm 1927 ở Tiền Hải, Thái Bình. Năm 1949 ông trở thành đảng viên
đảng Cộng sản Việt Nam.
Đến
năm 1954, ông được phân công làm trưởng đoàn Văn công quân khu IV.
Sau
khi tự rời bỏ đảng CSVN, ông Hải cho xuất bản tại Hoa Kỳ cuốn sách có tên là "Hồi ký của một thằng hèn" in
tại Nhà xuất bản Tiếng Quê Hương ở Virginia, Hoa Kỳ năm 2009.
“Sau khi in cuốn hồi ký một thằng hèn
xong, thì cụ tiếp tục viết blog rất nhiều khoảng 4-500 bài, cụ nói ước mong
được in tập hai của Hồi ký một thằng hèn tức là vượt qua nỗi sợ để cho con cháu
các thế hệ sau này được đọc một giai đoạn lịch sử mà đất nước ngả nghiêng như
thế này và cụ là người làm chứng”, bà Lâm Thị Ái, vợ của nhạc sĩ Tô Hải
hồi năm ngoái nói với RFA.
Như
vây, chỉ trong 24 giờ đồng hồ, đã có hai cựu đảng viên cộng sản có tiếng nói
gây ảnh hưởng trong xã hội đã qua đời. Vào lúc 1 giờ 25 phút sáng ngày 11/8,
cựu Phó Tổng biên tập báo Nhân Dân, nhà báo Bùi Tín, 91 tuổi, cũng đã trút hơi
thở cuối cùng tại một bệnh viện ở ngoại ô Paris, Pháp, sau 30 năm phải sống lưu
vong.
VIDEO
:
Nhạc
sĩ Tô Hải – người phản tỉnh!
Published
on Jan 19, 2017
Nhạc
sĩ Tô Hải 90 tuổi được nhiều người biết đến qua một số sáng tác cách mạng ‘đỏ’;
nhưng về sau chính ông công khai thừa nhận thời kỳ theo đàng cộng sản là ‘sai
lầm’. Hiện ông đang rất ốm và bị bệnh viện từ chối điều trị. Phóng viên RFA ghi
nhận tình trạng mới nhất của ông hiện nay.
-------------------
Đỗ Dzũng/Người Việt
August
11, 2018
SÀI
GÒN, Việt Nam (NV) – Nhạc
sĩ Tô Hải, tác giả cuốn “Hồi Ký Của Một Thằng Hèn” vừa qua đời tại Sài Gòn hôm
Thứ Bảy, 11 Tháng Tám, hưởng thọ 91 tuổi.
Blogger
Đinh Ngọc Thu, hiện cư ngụ tại Orange County, hiện đang điều hành trang blog
Tiếng Dân, một người thân quen của nhạc sĩ, cho nhật báo Người Việt biết như
sau: “Tôi biết bác bệnh mấy hôm nay rồi,
và thường liên lạc với cô Lâm Ái, người bạn đời của bác 30 năm qua, và là người
chăm sóc bác lâu nay. Sáng nay, Thứ Bảy, tôi được cô cho biết bác đã ra đi.”
“Trước đây, khi tôi còn điều hành trang
blog Anh Ba Sàm, thì bác thường xuyên gởi bài cộng tác. Và sau này, bác vẫn gởi
cho chúng tôi bên trang blog Tiếng Dân,” blogger Đinh Ngọc Thu cho biết tiếp.
Trên
trang Facebook của mình, blogger này cũng cho biết: “Cụ Tô Hải sinh năm 1927, cùng tuổi với cụ Bùi Tín. Hai cụ sinh cùng
năm, ra đi cùng ngày, chỉ cách nhau 15 tiếng. Cũng như cụ Bùi Tín, cụ Tô Hải ra
đi trong cô quạnh, không có người thân xung quanh đưa tiễn, mà chỉ có những
người bạn cùng chí hướng.”
“Nhưng cụ Tô Hải may mắn hơn cụ Bùi
Tín, là cụ còn có người bạn đời chăm sóc cho cụ nhiều năm qua, nhất là trong
mấy tuần qua, cô Ái luôn túc trực bên cụ,” blogger Đinh Ngọc Thu viết tiếp.
Theo
BBC Tiếng Việt, ông gây chú ý khi bắt đầu viết hồi ký và sau đó là viết blog
liên tục trên dưới 20 năm trở lại đây, mà tác phẩm được nhiều người biết đến
nhất là cuốn “Hồi Ký Của Một Thằng Hèn,” mà trong đó, ông bộc lộ thái độ được cho
là phản tỉnh, chỉ trích chính “lựa chọn sai đường” của bản thân, nhận mình là
một “thằng hèn,” “một kẻ cơ hội,” ca ngợi “đảng và chế độ” để sống sót, vẫn
theo BBC Tiếng Việt.
Theo
bài viết “Tô Hải: ‘Hồi Ký Của Một Thằng Hèn,'” của nhà báo Đinh Quang Anh Thái,
đăng trên nhật báo Người Việt trong dịp phỏng vấn nhạc sĩ hồi Tháng Sáu, 2009,
nhạc sĩ Tô Hải, tên thật là Tô Ðình Hải, sinh năm 1927 tại Hà Nội.
Ông
bắt đầu học chữ và học nhạc tại các trường soeur ở Hà Nội, và sau khi đậu tú
tài I chương trình Pháp, ông gia nhập Vệ Quốc Ðoàn rồi trở thành đảng viên đảng
Cộng Sản. Từ năm 1947, tên tuổi Tô Hải được nhiều người biết đến với các ca
khúc Nụ Cười Sơn Cước, Trở Lại Ðô Thành…
Nhạc
sĩ Tô Hải viết nhiều, trên dưới 1,000 bản nhạc, nhưng như chính lời ông thú
nhận, “hầu hết sáng tác của tôi là do ‘hèn’ nên nội dung chỉ là hát lên hát
xuống các khẩu hiệu tuyên truyền.”
Năm
1960, nhạc sĩ Tô Hải bỏ đảng Cộng Sản, ra khỏi quân đội. Sau năm 1975, ông vào
Sài Gòn và năm 1986 về hưu non, chọn Nha Trang là nơi ở ẩn để để tránh “phải
nhận chỉ thị buộc viết cái gì, viết thế nào, viết cho ai.”
Tháng
Sáu, 2009, tủ sách Tiếng Quê Hương tại Virginia, Hoa Kỳ, đã xuất bản và phát
hành tác phẩm “Hồi Ký Của Một Thằng Hèn” của nhạc sĩ.
Blogger
Đinh Ngọc Thu kết luận trên trang Facebook của mình như sau: “Cụ đã thanh thản
ra đi sau khi cụ đã viết, đã nói lên thật nhiều những điều cụ muốn nói, trong
những năm cuối đời. RIP cụ Tô Hải.” (Đỗ Dzũng)
—
Liên
lạc tác giả: dodzung@nguoi-viet.com
------------------------------
BBC Tiếng Việt
12
tháng 8, 2018
Tin
cho hay, nhạc sỹ lão thành Tô Hải, nhà bất đồng chính kiến được biết đến nhiều
qua cuốn sách 'Hồi ký của một thằng hèn' qua đời tại Sài Gòn hôm 11/8/2018 sau
một thời gian dài lâm bệnh, hưởng thọ 91 tuổi.
Nhạc sỹ Tô Hải của nhạc phẩm 'Nụ cười
Sơn cước' được biết đến nhiều sau tác phẩm phản tỉnh của ông 'Hồi ký một thằng
hèn'. FACEBOOK
Nhạc
sỹ Tô Hải tên đầy đủ là Tô Đình Hải, sinh năm 1927, trước đó từng được biết đến
là một nhạc sỹ đa phong cách, có nhiều sáng tác thuộc nhiều thể loại nhạc từ
lãng mạn, tới nhạc giao hưởng, nhạc phim, nhạc k v.v..., nhưng nổi bật một thời
là thể loại 'nhạc đỏ, nhạc cách mạng'.
Ông
đã gây chú ý khi bắt đầu viết hồi ký và sau đó là viết blog liên tục trên dưới
hai chục năm trở lại đây, mà tác phẩm được nhiều người biết đến nhất là cuốn
'Hồi ký của một thằng hèn', trong đó, ông bộc lộ thái độ được cho là phản tỉnh,
chỉ trích chính 'lựa chọn sai đường' của bản thân, nhận mình là một 'thằng
hèn', 'một kẻ cơ hội', ca ngợi 'đảng và chế độ' để sống sót.
Từ
Texas, Hoa Kỳ, gửi cho BBC Tiếng Việt những dòng cảm tưởng vĩnh biệt nhạc sĩ Tô
Hải, gọi nhà bất đồng chính kiến vừa ra đi là 'con người trung trực', nhà thơ Hoàng Hưng viết:
"Tôi có quen biết nhạc sĩ Tô Hải
và theo dõi các bước đường sáng tác âm nhạc cũng như chuyển biến tư tưởng của
ông. Ông là một nhân vật khá tiểu biểu cho những trí thức, văn nghệ sĩ trong
giới "tiểu tư sản thành thị" có lòng yêu nước, trung thực và tự trọng
trong lịch sử VN hiện đại.
"Do yêu nước mà hăm hở đi theo
Việt Minh, vì chỉ biết Việt Minh đánh Tây giành độc lập, rồi tiếp tục hăng hái
phục vụ công cuộc "đấu tranh giải phóng miền Nam" cũng vì bị bưng bít
thông tin, cho miền Bắc là chính nghĩa vì độc lập thống nhất quốc gia.
"Các ca khúc của ông, từ một
"Nụ cười sơn cước" lãng mạn trước 1945 đến những bài kháng chiến vui
tếu "trường lục quân đang cần lính đanh Tây", "nhà sư giết
giặc"… và đỉnh cao là "Tiếng hát người chiến sĩ biên phòng", thể
hiện bước chuyển lớn từ anh chàng "tạch tạch xè" mơ màng mây gió qua
người chiến sĩ "lạc quan cách mạng" vô tư lự.
"Cả đến sau Đổi mới những năm
1980, 1990, mặc dù bản thân là một nhạc sĩ hiếm hoi thông thạo ngoại ngữ, biết
nhiều thông tin thế giới, ông vẫn viết hàng loạt bài chê trách nền âm nhạc thị
trường thoát khỏi truyền thống "yêu nước, cách mạng".
Cố Nhạc sỹ Tô Hải là một trong các
bloggers cao niên bậc nhất ở Việt Nam khi ông hoạt động viết blog trên mạng xã
hội nhiều năm trước. DAN LAM BAO
'Bước chuyển đột
ngột'
Gọi
những chuyển biến về tư tưởng của nhạc sỹ Tô Hải là 'bước chuyển đột ngột', nhà
thơ Hoàng Hưng, thành viên sáng lập Ban vận động thành lập Văn đoàn độc lập
Việt Nam và thành viên sáng lập Tạp chí văn nghệ mạng Văn Việt, viết tiếp qua
bút đàm gửi BBC Tiếng Việt cùng ngày
"Nhưng đến cuối đời, trước thực tế
đất nước và nhờ Internet, ông đã có bước chuyển đột ngột về tư tưởng. Nó đã âm
thầm trong nhiều năm, và bùng ra công khai khi ông từ bỏ đảng cộng sản và công
bố cuốn "Hồi ký của một thằng hèn" mà ông chủ động gửi in ở Mỹ năm
2007. Đó là những hành động thật dũng cảm vào thời điểm ấy.
"Ông đã mở con đường công khai từ
bỏ đảng cho nhiều người, mở đường công bố bản thảo ở nước ngoài cho nhiều cây
bút "phản tỉnh", như Trần Đĩnh, Lê Phú Khải… Và từ đó, cái tên
"nhát sĩ" Tô Hải đã nổi bật trên không gian mạng với hàng loạt bài
viết sắc bén, có lửa, có thép, tố cáo, phê phán, phản biện rất kịp thời và hấp
dẫn bởi lối viết có kiến thức, có tâm huyết, có trải nghiệm bản thân.
"Cũng không ít người theo Cộng sản
rồi từ bỏ, nhưng Tô Hải ở trong số ít người không bị "phía bên kia"
moi móc chê trách quá khứ. Một lý do là ở thái độ quyết liệt, rõ ràng, tự nhận
sai lầm một cách dứt khoát, không biện bạch.
"Thái độ mà ông minh bạch ngay
trong lời tựa cuốn hồi ký: "Tôi cũng mong sao mỗi người trong các văn nghệ
sĩ sắp giã từ cõi đời nhầy nhụa này hãy để lại một "bản di chúc" nói
lên Sự Thật, dù chỉ là 1/1000 Sự Thật, để tạ tội với đồng bào, về những gì mình
đã vì miếng cơm manh áo, vì yếu hèn mà phải cúi đầu làm thân trâu ngựa".
"Dũng cảm với chính mình là khó
nhất, và cần có trước tiên để có thể dũng cảm đấu tranh với bất công, sai trái
trong đời!
"Trường hợp Tô Hải khiến tôi vững
tin và hy vọng: ngày càng nhiều người trong hàng ngũ Cộng sản Việt Nam "giác
ngộ" sự thật, dũng cảm với chính mình để dũng cảm tham gia chuyển hoá đất
nước, xã hội theo con đường văn minh tiến bộ.
"Kính trọng nhạc sĩ Tô Hải. Vĩnh
biệt ông. Tin là ông đã nhắm mắt an lành như một con người trung trực, không
"ăn gian" cuộc đời!"
Nhạc sỹ Tô Hải thời khoác áo 'bộ đội' ở
miền Bắc. FACEBOOK
'Vận nước, không ngồi
yên'
Từ
Sài Gòn, trong một bài viết gửi cho BBC Tiếng Việt, nhà văn Lê Phú Khải, chia sẻ về nhạc sỹ Tô Hải:
"Công bằng mà nói, với những huân
chương mà ông đã được nhận, với giải thưởng về Văn học nghệ thuật đợt 1, ông có
thể ngồi rung đùi mà nhận bổng lộc, đến các hộị nghị, kỷ niệm này nọ mà ngồi
ghế danh dự trong làng nhạc sỹ Việt nam mà nhận bao thư. Và … ngậm miệng ăn
tiền dài dài … như các nghệ sỹ lão thành khác!
"Nhưng vận nước không để ông ngồi
yên. Ông nghĩ đến con cháu, nghĩ đến thế hệ mai sau sẽ sống ra sao nếu Trung
Quốc 'gặm dần' đất nước mà ông bà đã tốn bao nhiêu xương máu để gìn giữ nó đến
hôm nay.
"Ông tâm sự: Từ ngày tôi viết
blog, mấy thằng nhạc sỹ xưa kia nó vô Sài Gòn là nhào đến nhà tôi… Vậy mà khi
thấy tôi viết trên mạng, nó lỉnh, nó sợ liên lụy, giới nhà văn của ông còn đỡ
chứ giới nhạc cùng thời với tôi chúng nó hèn quá! Tôi an ủi ông: Những kẻ ngậm
miệng ăn tiền ấy có gì đáng nói, bù lại, hiện anh có hàng vạn bạn đọc trên thế
giới, đó chẳng phải là đáng vui hay sao?
"Là người bất đồng chính kiến nên
công an đã đến "hỏi thăm" cái xe bán bánh mỳ của vợ ông ở đầu phố,
công an và chính quyền phường đã đến tận nhà "khuyên giải" ông không
viết blog nữa!
"Viết đến đây tôi bỗng nhớ đến năm
1991, tại hội trường Matxcơva, tôi đứng giữa những người già, rất già, râu tóc
bạc phơ đang cầm biểu ngữ đứng biểu tình trong tuyết giá…
"Một người Việt Nam nói với tôi
lúc đó: Những người già như thế này đi biểu tình không phải như sinh viên Nam
Triều Tiên, Singapore đi biểu tình đòi hỏi một cái gì cụ thể cho ngày hôm sau
đâu. Mà họ vì trách nhiệm của lương tâm, vì một tương lai, vì một cái gì cao cả
hơn đối với đất nước.
"Những gì mà nhạc sỹ Tô Hải đã và
đang làm chính vì "những điều cao cả hơn đối với đất nước" Việt Nam
yêu quý của ông.
"Hôm nay, người nhạc sỹ đã viết
hợp xướng giao hưởng "Tiếng hát người chiến sỹ biên thùy"… đã ra đi.
"Ông có thể ngậm cười nơi chín
suối vì cái ngày 16/12/2007 ở tuổi 80, ông đã chống ba-toong đi biểu tình chống
Trung Quốc xâm lược biển đảo Việt Nam, thì hôm nay ở tuổi 91, ông có thể yên
lòng vì hàng chục nghìn đồng bào đã xuống đường theo gót ông năm xưa trên khắp miền đất
nước, hô vang những khẩu hiệu yêu nước…"
"Quê
hương yêu dấu bao người chờ mong" trong bài " Tiếng hát người chiến
sỹ biên thùy" của ông vẫn còn đó… để tiển ông về nơi an nghỉ," nhà
báo Lê Phú Khải, tác giả của cuốn hồi ký 'Lời Ai Điếu' viết.
Nhạc sỹ Tô Hải bên bản nhạc và cây
dương cầm. TƯ LIỆU NHẠC SỸ TÔ HẢI
'Bi
kịch lớn nhất'
Từ
Paris, nhà báo tự do, cựu đạo diễn truyền hình Trần Tiến Đức viết cho BBC:
"Thời kháng chiến 9 năm, nay người
ta còn gọi là Chiến tranh Đông dương lần thứ nhất, trong rừng Việt Bắc, tôi
thường được nghe những ca khúc trữ tình rất hay như Suối Mơ, Thiên Thai, Trương
Chi, Buồn tàn thu, Đêm đông, Tiếng hát quay tơ, Anh đến thăm em một chiều mưa;
và cả bài Nụ cười Sơn cước của nhạc sỹ Tô Hải.
"Sau này ông còn là tác giả của Tổ
khúc "Tiếng hát người chiến sĩ biên thuỳ" - một tác phẩm đồ sộ của
nền âm nhạc Việt nam, đánh dấu một bước trưởng thành trong sự nghiệp sáng tác
của nhạc sỹ Tô Hải.
"Rất tiếc là sau này tôi không
được nghe những sáng tác mới của ông. Mãi sau này qua cuốn "Nhật ký một
thằng hèn" tôi mới được hiểu thêm về ông, về con người ông.
"Đúng là ông và nhiều văn nghệ sĩ
cùng thời với ông phải chịu sống hèn để có thể tồn tại, phải viết những gì mình
không nghĩ, phải nói những gì mình không tin. Tôi nghĩ rằng đó chính là bi kịch
lớn nhất của họ.
"Nhưng khác với nhiều người, nhạc
sĩ Tô Hải dám nhận mình là hèn, và viết lên những gì ông cho là hèn. Tôi nghĩ
rằng phải dũng cảm như thế nào mới dám công khai nhận mình là hèn.
"Tôi thì nghĩ rằng cái thể chế này
đã bắt ông và nhiều đồng nghiệp phải sống hèn. Nhưng với những gì ông đã làm
thì nhạc sĩ Tô Hải đã chết như một người anh hùng, một người tử tế rất đáng
kính trọng
"Từ Paris, xin thắp một nén nhang
cầu mong cho ông được hưởng mọi niềm sung sướng ở cõi vĩnh hằng!," nhà báo Trần Tiến
Đức chia sẻ.
Từ
Sài Gòn, nhà hoạt động xã hội dân sự, cựu tù nhân lương tâm Nguyễn Tiến Trung viết cho BBC:
"Tôi biết cụ Tô Hải ngay từ những
ngày đầu tiên từ Pháp về Việt Nam vào năm 2007 qua sự giới thiệu của anh Nguyễn
Văn Hải (tức blogger Điếu Cày). Rồi sau khi tôi ra tù vào ngày 12/4/2014, cụ Tô
Hải cũng lại là một trong những người đầu tiên đến thăm tôi, dù lúc này cụ đã
phải ngồi xe lăn.
"Thỉnh thoảng tôi lại đi qua chung
cư Rạch Miễu thăm cụ và cô Lâm Ái. Cụ kể chuyện cho tôi rất nhiều về thời thanh
niên theo đảng cộng sản của cụ. Tuy nhiên, điều ấn tượng nhất đối với tôi là cụ
Tô Hải thực sự là một trí thức.
"Khi nhận ra sự thực về đảng cộng
sản không phải là một đảng đấu tranh cho tự do của người dân Việt Nam mà đã
biến chất thành một đảng toàn trị kìm hãm tự do, cụ đã quyết liệt phủ nhận quá
khứ của mình, thậm chí tự gọi mình là "một thằng hèn".
Bìa của tác phẩm được nhạc sỹ Tô Hải tự
gửi đi Mỹ xuất bản năm 2007. FACEBOOK
'Người yêu nước chân
chính'
Và
Thạc sỹ Nguyễn Tiến Trung chia sẻ
thêm về người nhạc sỹ lão thành vừa qua đời ở Sài Gòn:
"Tôi còn nhớ rõ cụ Tô Hải tuyên bố
với tôi là những sáng tác của cụ để phục vụ cho sự tuyên truyền của đảng cộng
sản nhằm 'lừa mị nhân dân' đều đáng vứt vào sọt rác. Những lần gặp cụ, dù sức
yếu, nhưng tôi thấy cụ luôn cố gắng viết phê phán chế độ độc tài và ủng hộ dân
chủ.
"Cụ cũng thúc giục tôi phải viết
nhiều và hành động. Tôi thật sự kính trọng cụ. Cụ Tô Hải là một người yêu nước
chân chính. Và tôi nghĩ đó là một điều tuyệt vời nhất mà cụ muốn nghe tôi nói
về cụ. Xin vĩnh biệt cụ và cầu mong cụ yên nghỉ!"
Một
nhà hoạt động xã hội dân sự khác cũng từng gặp mặt cố nhạc sỹ Tô Hải lúc sinh
thời, kỹ sư Nguyễn Lân Thắng chia sẻ
với BBC Tiếng Việt:
"Tôi gặp cụ Tô Hải lần đầu tiên
vào đầu năm 2012. Đó là thời điểm khi tôi vừa mới trải qua cả một mùa hè biểu
tình chống Trung Quốc rực lửa năm 2011 ở Hà Nội. Tuy chưa từng gặp nhau, nhưng
tôi nhớ như in cuộc gặp ấy cụ đã ôm chầm lấy tôi như một đứa con đi xa trở về.
"Có chuyện đó là bởi vì tuy tôi là
thế hệ trẻ, nhưng đã biết cụ rất lâu qua các bài viết trên Blog, Facebook...
còn cụ thì biết đến tôi vì những tấm hình biểu tình nóng hổi tôi chụp hồi đó.
Cụ Tô Hải trong mắt anh em đấu tranh trẻ ở Việt Nam là một tượng đài vĩ đại.
"Không chỉ là những bức hình,
những đoạn phim ghi lại cảnh một ông già bé nhỏ kiên cường chống gậy đi biểu
tình giữa đường phố, cụ Tô Hải đã đi vào lòng người trẻ chúng tôi bằng những
bài viết sắc sảo lật mặt chế độ cộng sản trên trang blog của cụ, bằng cuốn
"Hồi ký của một thằng hèn" chấn động dư luận một thời.
"Hôm nay, nhạc sỹ Tô Hải, người tự
nhận là MỘT THẰNG HÈN đã ra đi rời bỏ thế gian, nhưng với tôi hình ảnh cụ sẽ
còn sống mãi. Chính cụ là một trong những người đã trực tiếp tác động làm lớp
trẻ chúng tôi sống thôi hèn, dám đứng lên xuống đường đòi hỏi những điều thuộc
về dân tộc này.
"Xin vĩnh biệt cụ, MỘT THẰNG HÈN
VĨ ĐẠI!"
Kỹ sư Nguyễn Lân Thắng đến thăm nhạc sỹ
lão thành Tô Hải tại Sài Gòn. FB NGUYỄN LÂN THẮNG
Ngày
11/8/2018 chứng kiến sự ra đi của hai nhà bất đồng chính kiến của Việt Nam cùng
hưởng thọ 91 tuổi, đó là nhạc sỹ Tô Hải ở trong nước và nhà báo Bùi Tín ở Pháp,
từ Leeds, Anh Quốc, cựu đạo diễn truy hình, nhà báo tự do và blogger Song Chi chia sẻ cảm tưởng với
BBC:
"Trong một ngày hai tin buồn: nhà
báo Bùi Tín qua đời ở Paris và nhạc sĩ Tô Hải ra đi tại Việt Nam. Cả hai đều là
những người sinh ra, lớn lên, trưởng thành trong lòng chế độ cộng sản, là người
có công với chế độ, nhưng đều nhận ra bản chất thực sự của đảng và nhà nước
cộng sản VN và cái chủ nghĩa, cái mô hình thể chế chính trị sai lầm này, nên đã
thức tỉnh và trở thành những tiếng nói mạnh mẽ tố cáo chế độ."
'Người nhạc sỹ của
dân'
Cựu
đạo diễn truyền hình nhân dịp này nói thêm về tính tương đồng giữa hai nhà bất
đồng chính kiến vừa qua đời:
"Nhờ mọi người chia sẻ trên
facebook mà tôi mới biết cả hai ông cùng sinh năm 1927, cùng có nhiều điểm
chung như đã nói ở trên và bây giờ, lại cùng ra đi một ngày.
"Không như với cố nhà báo Bùi Tín,
tôi chưa có may mắn gặp được cố nhạc sĩ Tô Hải ngoài đời, nhưng vẫn thường
xuyên theo dõi những tin tức, bài viết, cũng như đã đọc cuốn "Hồi ký của
một thằng hèn" của ông.
"Cuốn hồi ký thu hút người đọc
không phải ở khía cạnh văn chương, nhạc sĩ Tô Hải không phải là một nhà văn,
nhưng ở giá trị của những hồi ức, những tâm tư, suy nghĩ của một con người nhận
ra sự mông muội, ngây thơ, sai lầm của mình, rằng con đường mình đang đi và cùa
hàng chục triệu người đang đi này là sai lầm, là phản tiến bộ, là tội ác.
"Giữa những tháng năm mà đa phần
giới làm báo, làm văn hóa văn nghệ còn chưa nhận ra sự thật hoặc sử dụng ngòi
bút, cây cọ, tiếng hát…để bợ đỡ nhà cầm quyền, tiếp tục tuyên truyền dối trá,
bóp méo sự thật để được đảng và nhà nước cộng sản tin dùng, được hưởng mọi bổng
lộc (và cho đến tận bây giờ vẫn có những người như vậy) thì nhạc sĩ Tô Hải đã
sớm thức tỉnh. "
"Sự nhạy cảm của một văn nghệ sĩ,
nhạc sĩ càng khiến cho nỗi đau, sự day dứt trong lòng ông thêm nặng nề. Có thể
cảm được nỗi đau đó qua từng trang viết trong cuốn "Hồi ký của một thằng
hèn".
"Cũng có những người thuộc giới
trí thức, văn nghệ sĩ cộng sản nhận ra và thức tỉnh, nhưng không phải ai cũng
thức tỉnh một cách dứt khoát, quyết liệt và can đảm thừa nhận sự lầm lạc của
mình như nhạc sĩ Tô Hải. Hay nhà báo Bùi Tín.
"Để rồi kể từ đó ông trở thành
người nhạc sĩ của nhân dân, cùng xuống đường tham gia biểu tình chống Trung
quốc với thanh niên, sinh viên, tuổi cao nhưng vẫn là một blogger
"trẻ" từ trong tâm, hăng say viết và được bao nhiêu người trẻ tuổi
yêu mến, ngược lại cũng nhận không ít phiền hà, sách nhiễu từ phía nhà cầm
quyền.
"Cuộc đời vốn ngắn ngủi và mỗi
chúng ta chỉ sống có một đời. Có những người khi sống hưởng mọi bổng lộc phú
quý, quyền lực hay danh tiếng, thậm chí được tung hô như thánh sống. Có những
"nhà báo", người làm nhạc… được xưng tụng, tác phẩm được nhà cầm
quyền đưa vào sách giáo khoa tuyên truyền suốt bao nhiêu năm."
"Nhưng chẳng bao lâu khi họ chưa
kịp nằm xuống thì những gì họ đã viết không ai còn nhớ tới, dư luận khinh ghét
và một ngày nào đó khi lịch sử được viết lại một cách rõ ràng, minh bạch thì
con người cũng như tác phẩm của họ sẽ bị đánh giá lại một cách công bằng. Không
ai có thể rũ bỏ được những gì mình đã làm, đã viết, nhất là trong thời đại này.
'Đến hơi thở cuối
cùng'
Và
cựu đạo diễn Song Chi viết thêm: "Cố nhà báo Bùi Tín hay cố nhạc sĩ Tô
Hải đã sống những cuộc đời không uổng phí khi dùng chính số phận của mình, và
sử dụng vốn sống, kinh nghiệm, kiến thức, ngôn ngữ… để nói lên sự thật, tố cáo
chế độ, góp phần thức tỉnh giới trẻ.
"Cho dù chưa kịp nhìn thấy ngày
đất nước Việt Nam thực sự có dân chủ, nhân dân Việt Nam thực sự có tự do, nhưng
tin rằng hai ông sẽ thanh thản ra đi. Việc của các ông đang và sẽ có những
người khác nối tiếp," nhà báo, đạo diễn Song Chi viết.
Cũng
hôm 11/8, từ Berlin, CHLB Đức, nhà văn, nhà báo Võ Thị Hảo chia sẻ với BBC Tiếng Việt trong một ngày chứng kiến sự
ra đi của hai nhà bất đồng chính kiến, bà viết:
"Bùi Tín, Tô Hải, dù các ông sống
hay chết ở đâu, dẫu có bị giày xéo thế nào thì, bằng sự thức tỉnh của họ, bằng
lương tâm và trách nhiệm của họ đối với đồng bào Việt Nam mà họ đã làm, cố hết
sức mình, vượt cả bệnh tật và tuổi tác, sẽ không một sự bôi nhọ nào xúc phạm
đến họ được.
"Hai con người ấy, vì đã hành động
theo lương tri, bằng những tác phẩm của họ, sẽ còn trường tồn với thời gian và
càng ngày sẽ càng có nhiều người Việt Nam thương yêu và tạ ơn họ.
"Con người rút ruột nhả những dòng
tơ dâng cho đời ấy đã dùng cảm chiến đấu với nỗi sợ hãi và viết cho đến những
năm tháng bệnh tật cuối đời, dù phải nằm trên giường mà viết và viết giữa những
cơn đau.
"Đáng kính thay, con người đã dám
thừa nhận cái hèn của mình và lên tiếng vì "Tôi đã hết hèn, Không thể chết
trong im lặng, Cuộc đời tủi nhục của tên bồi bút, 5 năm đóng kịch và dối
trá..."(Tên một số chương trong "Hồi ký một thằng Hèn- Tô Hải).
"Hôm nay, ngày lớn ngày chia phôi.
Người Việt Nam yêu nước, yêu sự thật và công lý sẽ còn nhớ mãi đến nhà báo- nhà
văn Bùi Tín và nhạc sĩ Tô Hải trong những giai điệu đẹp.
"Nỗi tiếc thương thật lớn. Nhưng
giai điệu dịu dàng và ủi an. Vì họ đã đến cuộc đời này, đã sống hết thiên mệnh
và đã chiến đấu cho sự thật đến hơi thở cuối cùng.
"Cỏ cây hoa lá, thương nhớ mãi người
đi/và dâng sầu lên mi mắt người về.../Ai về sau dãy núi Kim Bôi, /nhắn rằng tim
tôi chưa phai mờ...
"Người ơi, tôi đã rút tơ lòng/Dệt
mấy cung yêu thương/Gửi lòng trong trắng/Của mấy bông hoa rừng/Đời đời không
tàn với khúc nhạc lòng tôi," như những gì Tô Hải đã viết trong "Nụ
cười sơn cước", ca khúc trữ tình tuyệt vời mà ông để lại cho muôn đời sau.
Tin
liên quan
---------------------------------------
Lê Phú Khải
11/08/2018
Nhạc
sỹ Tô Hải. Nguồn: Lê Phú Khải
Nhân
dân Sài Gòn không bao giờ quên buổi sáng đẹp trời ngày 16 tháng 12 năm 2007,
trong cuộc biểu tình chống Trung Quốc xâm lược biển đảo Việt Nam, có ông già 80
tuổi, chống gậy đứng giữa cuộc biểu tình vẻ mặt đầy phẫn nộ khua gậy lên chỉ
vào mặt một người đàn bà mặc áo xám, hét to: “Con này là chỉ điểm cho công an bắt
người…”
“Con
này” mà Tô Hải chỉ mặt là người phụ nữ cao to, đứng quan sát xem ai la to, ai
hăng hái nhất rồi chỉ cho công an chìm, công an nổi “ẵm” đi! Cái “con này” ấy
là Nguyễn Thị Quyết Tâm, sau này được thăng chức Chủ tịch Hội đồng Nhân dân t/p
Hồ Chí Minh, đại biểu Quốc hội.
Những
kẻ chỉ điểm bắt người biểu tình chống Trung Quốc xâm lược Việt Nam như Nguyễn
Thị Quyết Tâm được thăng quan tiến chức, được Cộng sản xem là nồng cốt của chế
độ phải được ghi rõ họ tên và đã được những người biểu tình hôm đó quay thành
phim để lưu giữ đời đời cho con cháu về những gương mặt bán nước hại dân, còn
nhạc sỹ Tô Hải thì đi vào lịch sử biểu tình chống Trung Quốc xâm lược biển đảo
Việt Nam.
Tô
Hải sinh ngày 24/9/1927 tại Hà Nội, nguyên quán tại Tiền Hải, Thái Bình. 18
tuổi, như mọi thanh niên trí thức yêu nươc khác, Tô Hải xung phong vào Vệ quốc
đoàn theo tiếng gọi non sông lên đường cứu nước.
Ông
tâm sự, lúc theo Việt Minh đi cứu nước, bố ông là một công chức thời Pháp, có
học, có đọc sách đã khuyên ông không nên theo Cộng sản, nếu không nghe ông thì
cứ đi, nhưng đừng có về nữa! Tô Hải lúc đó đang ở trong thời kỳ “thơ” trong chữ
“ngây thơ” mà Nguyễn Khắc Viện đã viết. Chỉ đến cải cách ruộng đất sau đó hơn
chục năm, thì thời kỳ “thơ” đã hết và chuyển sang thời kỳ “ngây” như ông Viện
đã nhận ra ở cuối đời mình.
Lúc
đó Tô Hải nhận ra mình “ngây” thì đã muộn! Không có đường về nữa! Ông phải tiếp
tục sống như một người cộng sản đích thực (ông kết nạp đảng năm 1949), tức là
phải dối trá để tồn tại. Chính vì thế mà ông đã viết cuốn hồi ký “Hồi
ký của một thằng hèn” để sám hối! Nhà xuất bản Tiếng Quê Hương ở
Virginia, Hoa Kỳ đã ấn hành năm 2009, chính tôi là người đã viết lời giới thiệu
cho cuốn sách này.
Việc
viết giới thiệu cho cuốn Hồi ký này là một chuyện rất khôi hài. Khi những người
biên tập cuốn “Hồi ký của một thằng hèn”yêu cầu người viết giới
thiệu nó, tốt nhất, là một người đang ở trong nước. Nhạc sỹ Tô Hải, tác giả
của “Nụ cười sơn cước”, “Tiếng hát người chiến sỹ biên thùy” đã
nhờ tôi viết. Lý do vì tôi là người đầu tiên và duy nhất đã đọc bản thảo nó ở
trong nước.
Số
là tôi ra Nha Trang thăm Tô Hải, thấy ông dành toàn bộ thời gian cho cuốn sách.
Và tôi đã đọc nó trong một xóm nhỏ ở thành phố biển Nha Trang. Nhưng các vị
biên tập cuốn sách này ở nước ngoài lại cho tôi là “công an của Việt
cộng” nên không muốn lời giới thiệu sách đứng tên tôi. Tô Hải phải
email sang nói rõ, tôi là nhà báo, không phải là công an. Các vị đó vẫn không
tin, nói rằng, gia đình tôi có nhiều người làm công an nên “cài” tôi vào để …
Cuối
cùng thì lời giới thiệu là bài viết của tôi, do sự “cam kết” của Tô Hải. Hơn
nữa, cũng chẳng ai ở trong nước đã đọc Hồi ký của một thằng hèn để
mà viết, nếu những người in sách muốn người viết phải là một người ở trong
nước! Điều đáng buồn từ sự việc này là, cả dân tộc ta nghi kỵ nhau, không ai
tin ai nữa … “đấu tranh giai cấp” đã dẫn đến tình trạng đó!
Trên
mạng xã hội ở Việt Nam hơn một thập kỷ qua, nhạc sỹ Tô Hải là một blogger lớn
tuổi nhất, ông có cả một trang Web mang tên Tô Hải’s blog, hàng tuần đều có
bài. Ông viết blog trong tình trạng đau yếu của tuổi già, kê lưng vào gối mà gõ
máy tính… Nhưng chỉ vắng bóng ông trên mạng ít bữa là các độc giả trẻ Việt Nam
trên khắp nơi trong ngoài nước lo lắng, mong mỏi, email đến thăm hỏi…
Là
một chứng nhân của lịch sử, những chuyện ông viết ra khiến lớp trẻ khao khát sự
thật đón đọc say mê. Nhưng không phải Tô Hải chỉ viết cái đã qua, hàng ngày ông
đọc Le Monde trên mạng, nắm bắt tình hình thế giới, tình hình trong nước và
bình luận kịp thời những vấn đề nóng bỏng của đất nước. Có lần Đài phát thanh
Quốc tế Pháp RFI phỏng vấn ông. Họ ngạc nhiên về những thông tin ông đưa ra. Họ
hỏi, tin ấy ở đâu ra? Ông trả lời: Tôi đọc trên Le Monde sáng nay! Tay phóng
viên này thú nhận: Từ sáng đến giờ chưa đọc Le Monde!!!
Công
bằng mà nói, với những huân chương mà ông đã được nhận, với giải thưởng về Văn
học nghệ thuật đợt 1, ông có thể ngồi rung đùi mà nhận bổng lộc, đến các hộị
nghị, kỷ niệm này nọ mà ngồi ghế danh dự trong làng nhạc sỹ Việt nam mà nhận
bao thư. Và … ngậm miệng ăn tiền dài dài … như các nghệ sỹ lão thành khác (!)
Nhưng
vận nước không để ông ngồi yên. Ông nghĩ đến con cháu, nghĩ đến thế hệ mai sau
sẽ sống ra sao nếu bọn Tàu Ô gặm dần đất nước mà ông bà đã tốn bao nhiêu xương
máu để gìn giữ nó đến hôm nay. Ông tâm sự: Từ ngày tôi viết blog, mấy thằng
nhạc sỹ xưa kia nó vô Sài Gòn là nhào đến nhà tôi… vậy mà khi thấy tôi viết
trên mạng, nó lỉnh, nó sợ liên lụy, giới nhà văn của ông còn đỡ chứ giới nhạc
cùng thời với tôi chúng nó hèn quá! Tôi an ủi ông: Những kẻ ngậm miệng ăn tiền
ấy có gì đáng nói, bù lại, hiện anh có hàng vạn bạn đọc trên thế giới, đó chẳng
phải là đáng vui hay sao?
Là
người bất đồng chính kiến nên công an đã đến “hỏi thăm” cái xe bán bánh mỳ của
vợ ông ở đầu phố, công an và chính quyền phường đã đến tận nhà “khuyên giải”
ông không viết blog nữa!
Viết
đến đây tôi bỗng nhớ đến năm 1991, tại hội trường Matxcơva, tôi đứng giữa những
người già, rất già, râu tóc bạc phơ đang cầm biểu ngữ đứng biểu tình trong
tuyết giá. Một người Việt Nam nói với tôi lúc đó: Những người già như thế này
đi biểu tình không phải như sinh viên Nam Triều Tiên, Singapore đi biểu tình
đòi hỏi một cái gì cụ thể cho ngày hôm sau đâu. Mà họ vì trách nhiệm của lương
tâm, vì một tương lai, vì một cái gì cao cả hơn đối với đất nước.
Những
gì mà nhạc sỹ Tô Hải đã và đang làm, chính vì “những điều cao cả hơn
đối với đất nước” Việt Nam yêu quý của ông.
Hôm
nay, người nhạc sỹ đã viết hợp xướng giao hưởng “Tiếng hát người chiến sỹ biên
thùy” đã ra đi. Ông có thể ngậm cười nơi chín suối vì cái ngày 16/12/2007 ở
tuổi 80, ông đã chống ba-toong đi biểu tình chống Trung Quốc xâm lược biển đảo
Việt Nam, thì hôm nay ở tuổi 91, ông có thể yên lòng vì hàng chục nghìn đồng
bào đã xuống đường theo gót ông năm xưa trên khắp miền đất nước, hô vang những
khẩu hiệu yêu nước, chống bè lũ bán nước và cướp nước …”Quê hương yêu dấu
bao người chờ mong” trong bài “Tiếng hát người chiến sỹ biên
thùy” của ông vẫn còn đó … để tiễn ông về nơi an nghỉ.
No comments:
Post a Comment