Được
đăng ngày Thứ sáu, 26 Tháng 2 2016 16:24
Dù thắng hay bại ở Syria, kế hoạch
Tá đao sát nhân của Mỹ ở Trung Đông cũng đã đập vỡ được khối Hồi giáo ở trong
vùng ra thành nhiều mãnh, đẩy hai giáo phái Sunni và Shiite vào tình trạng đối
đầu với nhau một mất một còn.
*
Trong những tháng qua, các cơ quan nghiên cứu và truyền
thông Mỹ cũng như quốc tế đã viết rất nhiều bài nói về những sai lầm của Mỹ
trong việc thay đổi chiến lược, đang đưa thế giới vào những cảnh biến loạn, đặc
biệt là tại Trung Đông, Châu Âu và Biển Đông. Đây là những vấn đề khá phức tạp,
nhưng chúng tôi sẽ cố gắng trình bày vắn gọn để việc theo dõi tình hình được dễ
dàng hơn.
Tại sao Hoa Kỳ phải thay đổi chiến
lược ?
Trước đây, khi muốn bảo vệ nền an ninh hay quyền lợi của
nước Mỹ, nhất là quyền lợi của các giới đại tư bản quốc phòng Mỹ, các chính quyền
Mỹ thường xử dụng biện pháp Can thiệp bằng quân sự (Military
Intervention) và sẵn sàng trả bằng mọi giá, điển hình nhất là cuộc chiến Việt
Nam, cuộc chiến Afghanistan và cuộc chiến Iraq. Trong cuộc chiến Iraq, Hoa Kỳ
đã bất chấp luật pháp quốc tế khi hành động.
Tuy nhiên, kể từ năm 2011, Hoa Kỳ đã tìm cách đi ra khỏi
biện pháp can thiệp bằng quân sự này, có lẽ vì nhu cầu tiêu thụ các võ khi cũ
không còn. Trước hết, các nhà chiến lược và phân tích của Hoa Kỳ đã đưa ra các
tài liệu cho thấy rằng can thiệp bằng quân sự quá tốn kém và không có hiệu quả.
Họ đã đưa ra các con số để chứng minh điều đó.
Website của đại học Harvard công bố một bản báo cáo của nữ
giáo sư khoa học chính trị Linda J. Bilmes và nhà kinh tế đoạt giải Nobel
- Joseph Stiglitz cho biết theo dự báo, tổng số chi của cuộc chiến
Afghanistan và Iraq có thể lên tới 2.000 tỉ USD, nhưng tới năm 2010, con số thực
chi đã vượt mức 3.000 tỉ USD. Theo Tổ chức Brookings Institution Iraq
Index, về mặt tài chính, cuộc chiến Iraq đã góp phần không nhỏ vào việc làm gia
tăng công nợ của nước Mỹ, tính đến ngày 19/8/2010 đã lên đến 13.310 tỉ USD,
chưa kể các tổn thất về nhân mạng và tài sản của cả đôi bên, nhất là của người
dân Iraq. Mặc dầu đã phải chi ra một khoản chi phí lớn như vậy, Mỹ đang sa
lầy ở Afghanistan và chưa biết cuộc chiến Iraq sẽ đi về đâu, và "khi người
Mỹ rút đi, cay đắng ở lại" !
Ngày 8/4/2011 tờ Washington Post đã cho đăng một
bài dưới đầu đề "Grounds for U.S. military intervention" (Các căn bản
can thiệp bằng quân sự của Hoa Kỳ) của cựu Ngoại Trưởng Henry Kissinger nhằm
chuẩn bị cho việc thay đổi chiến lược của Hoa Kỳ. Trong bài đó Kissinger nói rằng như
một nguyên tắc chung, nước Mỹ chỉ nên can thiệp bằng quân sự khi lợi ích
quốc gia đang bị đe dọa. Ông đưa ra năm việc phải làm khi muốn can thiệp bằng
quân sự.
Ngày 12/12/2015, trong cuộc họp báo chung tại Tòa Bạch Ốc
với Thủ tướng Nouri al-Malaki đến từ Iraq sang, Tổng thống Obama tuyên bố :
"Sau gần chín năm, cuộc chiến của Mỹ tại Iraq sẽ chấm dứt trong tháng
này. Chúng tôi có mặt tại đây hôm nay để đánh dấu sự kết thúc cuộc chiến này và
mở ra trang mới trong lịch sử quan hệ giữa hai nước và từ hôm nay một nước Iraq
mới sẽ tự quyết định số phận của mình."
Ông Obama cho biết Mỹ vẫn sẽ tiếp tục cam kết duy trì an
ninh và hỗ trợ Iraq phát triển kinh tế, nhất là trong lĩnh vực dầu khí.
Từ năm 2008, khi đắc cử Tổng thống Hoa Kỳ, ông Obama đã
cam kết rút hết quân đội Hoa Kỳ ra khỏi các xung đột ở Trung Đông. Kể
từ tháng 12 năm 2011, chính quyền Obama quyết định thay thế biện pháp Can
thiệp bằng quân sự (Military Intervention) bằng một chiến lược khác được gọi
là Chiến lược Chiến tranh ủy nhiệm (Proxy War Strategy). Nhưng đây là
một chiến lược lớn cho từng giai đoạn của Mỹ, Tổng thống Obama hay bất cứ tổng
thống nào ở trong giai đoạn đó cũng phải thi hành. Vậy Chiến
tranh ủy nhiệm là gì ?
Chiến tranh ủy nhiệm hay Tá đao sát
nhân ?
Chiến tranh ủy nhiệm (proxy wars) thường được định nghĩa
là một cuộc chiến tranh do các thế lực đối nghịch xúi biểu (proxy war
is a war instigated by opposing powers). Các thế lực này không trực tiếp dùng
vũ lực để chống nhau mà viện trợ vũ khí, trang bị, huấn luyện và cố vấn cho các
phe trong nước hay trong khu vực chiến đấu chống nhau thay cho họ, còn họ đứng
ngoài chỉ đạo, yểm trợ, cung cấp tin tức tình báo, và nhất là lèo lái dư luận
quốc nội và quốc tế.
Trong Tam thập lục kế (36 kế) của Tàu có kế "Tá đao
sát nhân", tức mượn dao để giết người, mượn tay người khác để giết kẻ thù
của mình. "Chiến tranh ủy nhiệm" chính là kế "Tá đao sát
nhân". Tào Tháo mượn Lưu Biểu giết Nễ Hành, mượn lòng quân giết Dương
Tu, rồi lại được làm cái việc "mèo già khóc chuột"... Nhưng kế này
không phải lúc nào cũng thắng.
Ngày 14/8/2012, trên
website http://nickturse.tumblr.com/, sử gia và nhà phân
tích Nick Turse đã cho phổ biến bài "Washington puts its money
on proxy war" (Washington xài nhiều tiền vào chiến tranh ủy nhiệm) nói
rằng : "Mặc dù có một lịch sử xử
dụng ngầm hàng tỷ USD vào các đạo binh ủy nhiệm (proxy
armies) đã bị sụp đổ, bỏ ra đi hay biến thành kẻ thù, Washington hiện
đang theo đuổi kế hoạch chiến tranh ủy nhiệm trên toàn cầu…".
Ông Nick Turse hiện đang viết nhiều bài nghiên cứu cho
các tờ New York Times, Los Angeles Times, đài BBC, v.v. Với bài trên, ông đã tường
thuật lại những cuộc chiến tranh ủy nhiệm mà Hoa Kỳ đã thực hiện khắp nơi trên
thế giới để bảo vệ an ninh và quyền lợi của Mỹ nhưng bị thất bại, với mục tiêu
khuyến cáo Hoa Kỳ phải cảnh giác với loại chiến tranh này.
Hiện nay, chính phủ Hoa Kỳ không phải chỉ dùng chiến
tranh ủy nhiệm để điều hành các cuộc chiến tại Trung Đông mà
còn tìm cách xử dụng nó tại Âu Châu và Biển Đông bằng
cách lôi kéo các cường quốc trong vùng nhập cuộc để thay thế dần vai trò của
Mỹ. Không nắm vững sự thay đổi chiến lược này rất khó có thể hiểu được tại
sao các biến loạn đang xảy ra từ Trung Đông qua Châu Âu đến Biển Đông.
Tá đao tại Trung Đông
Bản đồ Đại Trung Đông mới (Greater Middle
East), theo chủ thuyết Georges W/ Bush (2003)
Trước hết, chúng tôi xin nhắc lại rằng theo Chiến lược
"Một Trung Đông Mới" của Hoa Kỳ được Thổng Thống George W.Bush công bố
ngày 17/8/2006 để chận đứng sự vùng dậy của khối Hồi giáo gây thảm họa cho thế
giới, trong đó có hai kế hoạch chính :
- Kế hoạch thứ nhất là thanh toàn các lãnh tụ Hồi giáo chủ
trương tái lâp một đế chế Hồi giáo như đế chế Ottoman trong lịch sử, đó
là Saddam Hussein, Mubarak, Gaddafi, và Assad.
- Kế hoạch thứ hai là phân chia 5 quốc gia Hồi giáo
trong vùng trung tâm thành 14 quốc gia để phân tán sức mạnh của khối Hồi
giáo.
Việc thực hiện kế hoạch thứ nhất khá gay go và nếu không
hoàn thành được kế hoạch này, không thể thực hiện kế hoạch thứ hai.
Chính Tổng thống Bush đã áp dụng biện pháp can thiệp bằng
quân sự để thanh toán Saddam Hussein và lấy quyền lực từ khối Sunni chuyển giao
cho khối Shiite. Ngày 14/12/2003, Saddam Hussein đã bi bắt và bị tử hình ngày
30/12/2006. Nhưng hành động này đã bị cả thế giới lên án vì bất chấp luật pháp
quốc tế. Để thanh toán Mubarak, Hoa Kỳ phải tạo ra cuộc "Cách mạng hoa
lài" để trong nội bộ các nước Hồi giáo thanh toán nhau. Ngày 11/2/2011
Mubarak phải từ chức. Vì không thể dùng biện pháp can thiệp bằng quân sự hay
"Cách mạng hoa lài" để thanh toán Gaddafi, Tổng thống Obama phải giao
cuộc chiến này cho Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy lãnh đạo, Hoa Kỳ chỉ yểm trợ
về thông tin và tình bào. Ngày 20/10/2011, Gaddafi đã bị giết.
Tuy nhiên, Hoa Kỳ đã gặp rất nhiều khó khăn khi thanh
toán Tổng thống Syria là Bashar al-Assad, vì Syria có một vị trí địa lý rất
quan trọng ở Trung Đông nên Nga không để cho Mỹ chiếm vị trí này. Hoa Kỳ đã xử
dụng rất nhiều kịch bản khác nhau để đánh chiếm Syria, chúng tôi xin ghi lại những
kịch bản chính :
Kịch bản một : Tuyên bố sẽ tấn
công Syria vì "sử dụng võ khí hóa học".
Ngày 21/8/2013, Tổng thống Obama tuyên bố sẽ tấn công
Syria vì "xử dụng võ khí hóa học" mặc dầu chưa chứng minh được. Hôm
4/2/2012, Nga và Trung Quốc đã phủ quyết việc tấn công Syria. Nga gởi ngay 3
tàu chiến đến Syria. Trừ Pháp, các cường quốc khác không ủng hộ Obama. Tại Hoa
Kỳ, có đến 60% dân chúng không ủng hộ cuộc tấn công Syria của Obama.
Kịch bản hai : Thành lập Binh Đoàn Syria Tự Do
Tại Syria có đến 74% người theo giáo phái Hồi giáo Sunni,
chỉ có 16% theo giáo phái Shiite, nhưng chính quyến Assad là chính quyền
Shiite. Do đó, Hoa Kỳ kêu gọi những người Sunni bỏ quân đội Assad ra thành
lập Binh Đoàn Syria Tự Do (Free Syrian Army - FSA) để chống lại
Assad. Lực lượng của Assad lúc đó có khoảng 220.000 quân.
Theo lời kêu gọi của Hoa Kỳ, số người Sunni đào ngũ ngày
càng đông. Họ được đưa qua Thổ Nhĩ Kỳ và Jordan để huấn luyện. Mỹ đã tốn rất
nhiều tiền và công sức để tập họp họ lại, huấn luyện và trang bị cho họ chống
Assad, nhưng không thành công, vì chẳng ai chịu tuân phục ai. Nhiều người bỏ đi
theo tổ chức al-Nursa của Al-Qaeda và sau này tham gia cả vào nhóm Nhà Nước Hồi
giáo (ISIS). Theo tài liệu của LHQ, hiện nay quân nổi dậy ở Syria có đến 600
nhóm, trong đó có hơn 300 nhóm mang lá cờ đen, biểu tượng của phe Thánh
Chiến Hồi giáo. Lực lượng chính của tổ chức FSA do Đại tá Riad
Al-Asaad cầm đầu, tổng hành dinh lúc đầu đặt ở bên kia biên giới Thổ Nhĩ Kỳ.
Kịch bản 3 : Liên kết với các
nhóm al-Qaeda
Từ trước Hoa Kỳ vốn coi al-Qaeda là tổ chức khủng bố và
tìm cách tiêu diệt, nhưng nay vì các nhóm của Binh Đoàn Syria Tự Do không
làm nên cơm cháo gì nên Hoa Kỳ phải nhờ Saudi Arabia, Thổ Nhĩ Kỳ và Qatar hình
thành một tổ chức khác để chống Assad. Một tổ chức mới được thành lập có tên
là Ahrar al-Sham, có nghĩa là Phong Trào Hồi giáo của Những Người Tự
Do Vùng Cận Đông. Nhóm này được huấn luyện tại Thổ Nhĩ Kỳ và Qatar, được
trang bị những võ khí tối tân và đưa về chiếm giữ hai tỉnh Idlib
và al-Shugour nắm sát biên giới Thổ Nhỉ Kỳ. Lữ đoàn của nhóm này đã
phối hợp với một số lực lượng như al-Nusra, Jaish al-Islam, Jaysh
al-Sunna… và hình thành một tổ chức liên hiệp đấu tranh được gọi là Jaish
al-Fatah (Đạo Binh Chinh Phục - Army of Conquest). Đạo Binh này đang
tan rã. Hiện nay, Ahrar al-Sham được coi là lực lượng đối lập mạnh nhất ở
Syria, có từ 10.000 đến 20.000 quân, rất thiện chiến và sắt máu, có thể kháng cự
với quân Assad.
Trước đó, Hoa Kỳ đã ký hợp đồng bán
cho Saudi Arabia một số vũ khí trị giá 90 tỷ USD, được giao
trong giai đoạn từ năm 2010 đến 2014. Một phần vũ khí này được trang bị cho phiếm
quân Syria.
Kịch bản 4 : Lùa dân ra khỏi miền Bắc
Syria để đánh chiếm vùng này
Sau khi đào tạo được một lực lượng có tổ chức và trang bị
đầy đủ, Hoa Kỳ quyết định lùa dân phía Bắc Syria qua biên giới Thổ Nhĩ Kỳ và
cho đánh chiếm vùng này. Biên giới giữa Syria và Thổ Nhĩ Kỳ dài khoảng 822 cây
số (511 mi), nhưng phần quan trọng nằm ở phía Tây dài chỉ khoảng 98 cây số, giữa
Azaz và Jarabulus, gồm hai tỉnh Idlib và Aleppo. Syria chỉ có một phần đất
liền dài khoảng 120km tiếp xúc với Địa Trung Hải gồm hai tỉnh Tartus và
Latakia. Vậy chỉ cần chiếm 4 tỉnh là Tartus, Latakia, Idlib và Aleppo ở
phía Bắc và Tây Bắc là chế độ Assad sẽ bị cô lập và sụp đổ.
Bản đồ Syria với tên những thành phố
lớn
Biết trước kế hoạch của Mỹ, ngày 5/9/2015 Nga bắt đầu đổ
bộ quân vào Syria, chiếm giữ căn cứ quân sự ở Tartus và căn cứ không quân
Latavia, và mở các cuộc không kích ngăn chặn tất cả các phiến quân chống Assad.
Tuy nhiên, nếu không phá được thông lộ tiếp viện qua biên giới Thổ Nhĩ Kỳ, khó
có thể tiêu diệt phiến quân được. Hôm 24/11/2015, Nga đã cho oanh tạc cơ
Su-24 bay lấn qua lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ. Thổ nghĩ rằng nếu không ngăn chặn, Nga
có thể tiếp tục xâm phạm vùng bất khả xâm phạm ở biên giới của Thổ, nên đã ra lệnh
cho 2 chiến đấu cơ F-16 lên bắn rơi chiếc Su-24. Thế là Thổ đã trúng kế Nga. Viện
cớ máy bay Nga bị bắn rơi, Nga đã cho oanh tạc tất cả các lực lượng của phiến
quân ở khu biên giới và phá luôn các đoàn xe của ISIS chở dầu lậu qua Thổ bán.
Từ đó, Nga đẩy mạnh cuộc oanh kích để tiêu diệt các phiến quân ở biên giới, nhất
là các tổ chức thuộc nhóm Ahrar al-Sham.
Với sự tiếp ứng của khoảng 20.000 quân Iran và nhóm
Hezbollah ở Lebanon, quân đội Assad đã mở cuộc phản công trên khắp các mặt trận,
nhất và vùng biên giới giữa Syria và Thổ. Bản tin ngày 9/2/2016 của đài
RFI cho biết : Được không quân Nga trút bom dọn đường, các đơn vị quân đội
Syria, Hezbollah-Lebanon và vệ binh Hồi giáo Iran đã ồ ạt tiến về Aleppo, chỉ
cách biên giới Thổ Nhĩ Kỳ có 20 km.
Bài học cay đắng
Để cứu các phiến quân chống Assad, Mỹ chỉ đưa ra những kịch
bản tiêu cực như tố cáo Nga oanh tạc thường dân, không tấn công ISIS mà chỉ tấn
công quân phe "đối lập ôn hòa" (moderate oppositions), ngăn chặn đoàn
xe cứu trợ... Một cuộc hòa đàm giữa các phe đã được tổ chức tại Genève từ ngày
1/1/2016 nhưng thất bại và chẳng ai tin nó sẽ đưa tới một giải pháp nào, kể cả
ngưng bắn để "cứu bồ", vì Nga đã quyết định chiến thắng ở Syria bằng
quân sự. Khi quân của Assad kiểm soát được biên giới giữa Syria và Thổ Nhĩ Kỳ,
lực lượng phiến quân ở bên trong Syria sẽ mất tiếp liệu, bị cô lập và tan rã.
Trong bài xã luận "Bài học cay đắng Aleppo", nhật
báo Le Monde phân tích : đánh vào Aleppo, Nga làm một công hai việc :
bao vây chốt chiến lược cuối cùng của phe nổi dậy, chận đường tiếp liệu từ Thổ
Nhĩ Kỳ, và còn tạo ra làn sóng tị nạn, tạo thêm gánh nặng cho kẻ thù muốn lật đổ
chế độ Bachar al Assad (RFI, 9/2/2016).
Trong bài "Chiến tranh ủy nhiệm, Sự can thiệp của
Nga vào Syria, Washington phải làm gì?" đăng trên tạp chí Foreign
Affairs ngày 24/11/2015, Thượng nghị sĩ Tom Cotton của bang Arkansas nói về cuộc
chiến tranh ủy nhiệm đang xảy ra và nêu ý kiến phải làm thế nào để thắng cuộc
chiến tranh ủy nhiệm.
Dù thắng hay bại ở Syria, kế hoạch Tá Đao Sát Nhân của Mỹ
ở Trung Đông cũng đã đập vỡ được khối Hồi giáo ở trong vùng ra thành nhiều
mãnh, đẩy hai giáo phái Sunni và Shiite vào tình trạng đối đầu với nhau một mất
một còn. Đây là một cuộc chiến mà Giáo hoàng Francis gọi : "Có một một
thứ thế chiến thứ 3 diễn ra từng mảnh" (They are a kind of third
world war being fought piecemeal). Mỹ và Nga sẽ bán thêm được nhiều vũ khí
và khối Hồi giáo không còn đủ sức mạnh để thực hiện các biến cố lớn trong tương
lai gần.
Ngày 25/2/2016
Lữ Giang
*************************
Đằng sau thỏa thuận ngừng
bắn là kịch bản "chia cắt" Syria ?
(Tin Tức, 25/02/2016)
Giữa lúc các bên đạt được nhất trí về thỏa thuận ngừng bắn
tạm thời ở Syria thì Ngoại trưởng Mỹ John Kerry bất ngờ cảnh báo : Có thể quá
muộn để giữ nguyên một Syria thống nhất, đồng thời bắn tiếng Washington sẽ ủng
hộ chia cắt Syria nếu lệnh ngừng bắn thất bại.
Sau nhiều nỗ lực ngoại giao, các bên liên quan tới xung đột
Syria cuối cùng đã đi tới được một thỏa thuận ngừng bắn ở quốc gia Trung Đông
này. Thỏa thuận được Nga và Mỹ - hai nước đồng chủ tịch "Nhóm quốc tế hỗ
trợ cho Syria" (ISSG) đề xuất này sẽ chính thức có hiệu lực từ 12h00 đêm
ngày 26/2 (giờ Damascus - tức 10 giờ GMT ngày 27/2). Văn bản công bố ngày 22/2
cho phép Nga, liên quân do Mỹ đứng đầu tiếp tục tiến hành các cuộc tấn công chống
IS, lực lượng hiện đang kiểm soát nhiều phần lãnh thổ của Syria và Iraq, cũng
như Mặt trận al-Nursa có liên hệ với al-Qaeda và nhiều nhóm thánh chiến bị Liên
hợp quốc liệt vào danh sách các tổ chức khủng bố.
Ông John Kerry tới phòng họp dự
phiên điều trần trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện hôm 23/2. Ảnh : Reuters
Thỏa thuận là bước tiến lớn trong nỗ lực của quốc tế nhằm
tạo lập hòa bình ở Syria sau quãng thời gian giao tranh hơn 5 năm. Tuy nhiên,
ngay trước đi vào thực thi, dư luận nhìn chung đều cho thấy một thái độ "lạc
quan trong thận trọng". Về thực tế, đâu không phải lần đầu tiên các bên
tham chiến ở Syria đạt được đồng thuận về ngừng bắn. Thế nhưng những diễn biến
trước đó đều cho thấy, các thỏa thuận đều nhanh chóng bị phá vỡ, do những phức
tạp liên quan đến nội tình Syria, cùng với những toan tính, can dự từ bên
ngoài.
Tuy lên tiếng xác nhận đề xuất của Nga - Mỹ, nhưng Ủy ban
Đàm phán Cấp cao (HNC) - nhóm chính trị đại diện cho quân nổi dậy Syria tham
gia đàm phán hòa bình cho biết sẽ tôn trọng lệnh ngừng bắn trong vòng 2 tuần để
"đánh giá cam kết của đối phương". Phe nổi dậy nghi ngại, việc cho
phép tấn công IS, nhóm al-Nursa có thể là "lỗ hổng" để Nga, quân đội
Syria lấy đó làm vỏ bọc tiếp tục tấn công lực lượng này.
Mỹ, nước đồng bảo trợ cho kế hoạch ngừng bắn, cũng tỏ ra
nghi ngờ khả năng hiện thực. Tổng thống Barack Obama ngày 24/2 cho biết
Washington "rất thận trọng" khi đưa ra kỳ vọng đối với thỏa thuận
này. Cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Ashton Carter, Tham mưu trưởng Liên quân
Joseph Dunford lẫn Giám đốc Cục tình báo Trung ương Mỹ (CIA) John Brennan đều
bày tỏ nghi ngờ khả năng Nga tuân thủ thỏa thuận về Syria, "đòi" Nhà
Trắng gây sức ép mạnh hơn nữa nhằm vào Moskva, thực thi các giải pháp mới để
"làm Nga đau đớn thực sự".
Thổ Nhĩ Kỳ, một tác nhân liên quan đến tình hình Syria,
tuy tuyên bố ủng hộ đình chiến, nhưng vẫn lớn tiếng khẳng định quan điểm cứng rắn
với các tay súng người Kurd. Tổng thống Recep Tayyip Erdogan nói rằng lực lượng
dân quân người Kurd tại Syria (YPG) cần phải nằm ngoài phạm vi của lệnh ngừng bắn.
Nó cho thấy, Ankara chưa hẳn sẽ dừng các đợt tấn công, pháo kích nhằm vào cứ điểm
của lực lượng này tại Syria gần tuyến biên giới.
Nguy cơ phân rã Syria ?
Phát biểu trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện ngày 23/2,
ông Kerry tuyên bố sẵn sàng theo đuổi "Kế hoạch B" về Syria nếu lệnh
ngừng bắn thất bại. Từ chối mô tả chi tiết về lựa chọn chính sách này, Ngoại
trưởng Mỹ chỉ nói một cách khái quát rằng sẽ sai lầm nếu cho rằng Mỹ sẽ không
có bước đi kế tiếp. Đáng chú ý, ông Kerry hé lộ "Kế hoạch B" kia có
thể sẽ liên quan đến việc chia tách Syria, một khi thỏa thuận ngừng giao tranh
thất bại, hoặc là không có bước chuyển biến rõ nét nào về lộ trình chính phủ
chuyển tiếp ở Damascus trong vòng 3 tháng tới. Không xem đây là giải pháp
chính, nhưng vị quan chức ngoại giao Mỹ ngầm cho thấy "chia cắt" đó sẽ
là bước đi cuối cùng, với ngụ ý đến một lúc nào đó sẽ là "quá trễ" để
giữ Syria như là một lãnh thổ thống nhất.
Sông Euphrate (xanh) sẽ là ranh giới
phân vùng ảnh hưởng giữa các bên ? Ảnh : Artishok Interactive
Thỏa thuận Nga - Mỹ lần này thành hình tại phiên thảo luận
có sự tham gia của 17 bên thuộc ISSG bên lề Hội nghị An ninh Munich (Đức) ngày
12/2. Tuy nhiên, mạng tin tình báo Debka (Israel) nói rằng, hợp tác giữa hai
"người chơi" lớn nhất này đã được xác lập từ tháng 12/2015, khi mà
ông Obama và đồng cấp người Nga Vladimir Putin nhất trí về một thỏa thuận bí mật
nhằm chấm dứt xung đột Syria.
Cụ thể, theo Debka, đó là sự phân vùng ảnh hưởng và trách
nhiệm quân sự của mỗi bên. Mỹ sẽ "phụ trách" các khu vực phía đông
sông Euphrates, còn Nga "bao quát" vùng lãnh thổ bờ tây của sông.
Trang mạng này bình luận, diễn biến thực tế trên chiến trường thời gian qua
cũng củng cố cho lập luận này.
Bản đồ giao tranh cho thấy, các lực lượng trung thành với
Tổng thống Bashar al-Assad được sự hỗ trợ của không quân Nga liên tục tấn công,
giành quyền kiểm soát các vùng đất ở phía nam, miền trung và tây Syria, trong
đó có Damascus, thành phố Daraa, Homs, Hama và Latakia và một phần Aleppo. Liên
minh quân sự do Mỹ đứng đầu thì vẫn "hoạt động mạnh" tại các thành phố
Hassakeh và Qamishli ở phía bắc, thành trì Raqqa của IS và vùng biên giới Syria
- Iraq. Còn biên giới Syria-Thổ Nhĩ Kỳ dưới quyền kiểm soát của lực lượng người
Kurd là nơi "điều phối ảnh hưởng" của cả Mỹ và Nga.
Một sự phân vùng ảnh hưởng như vậy sẽ có tác động như thế
nào tới cục diện Syria ? Phải chăng đó chính là "Kế hoạch B" mà ông
Kerry ngầm đề cập ? Nga sẽ được gì trong kịch bản này, đó có phải là một
"nhà nước" với người Alawite chiếm đa số sẽ bảo đảm chỗ đứng cho
Moskva tại Địa Trung Hải, với căn cứ hải quân quan trọng và duy nhất là Tartus
? Còn với Mỹ, làm tan rã Syria hẳn nhiên là một mục tiêu mà Washington đeo đuổi
?
Hoài Thanh
No comments:
Post a Comment