Hà Tường Cát/Người Việt (tổng
hợp)
Friday,
July 20, 2012 3:56:38 PM
Hai ngày liên tiếp tuần này, lực lượng tuần duyên Nga đã chặn
giữ hai tàu đánh cá của Trung Quốc trên biển Nhật, trong khu vực lãnh hải miền
Viễn Ðông, và bắt tổng cộng 36 thủy thủ. Cả hai tàu đánh cá này đều xuất phát
từ Wei Hai (Uy Hải), một ngư cảng ở bờ biển tỉnh Sơn Ðông, Trung Quốc.
Sự
kiện này xảy ra vào thời điểm Trung Quốc đang có những tranh chấp với Nhật ở
quần đảo Ðiếu Ngư Ðài (mà Nhật gọi là Senkaku) trên Ðông Hải, cùng những hành
động khiêu khích liên tiếp với Philippines và Việt Nam ở biển Ðông (Trung Quốc
gọi là Nam Hải). Tuy nhiên, ba biến động này có ý nghĩa khác nhau, có thể tin
rằng va chạm với Nga chỉ là thực tế tình cờ không nằm trong ý đồ mở rộng thế
lực ra những vùng biển kế cận mà người ta nhận thấy Trung Quốc đã manh nha tiến
hành từ lâu.
Hôm
Chủ Nhật, một tàu Trung Quốc với thủy thủ đoàn 20 người bị hải quân duyên phòng
Nga chặn giữ trong khi đang đánh cá cách bờ biển miền Viễn Ðông dưới 200 hải
lý, được coi là vùng biển đặc quyền kinh tế của Nga, chiếu theo công ước quốc
tế về luật biển. Ngày Thứ Hai, một tàu đánh cá khác bị tàu duyên phòng Nga phát
hiện trong vùng biển đặc quyền kinh tế, nhưng không chịu dừng lại theo lệnh, dù
đã bị tàu Nga nổ súng cảnh cáo. Sau ba tiếng đồng hồ rượt đuổi, tàu tuần Nga
xáp lại gần, bắn thẳng vào tàu cá khi các thủy thủ Trung Quốc kháng cự không
cho lính Nga qua tàu khám xét. Không có ngư dân Trung Quốc nào thương vong
trong vụ nổ súng, nhưng một người rớt xuống biển mất tích. Sau đó, khi thủy
binh Nga lên chiếm tàu cá nhận thấy trên tàu có 22.5 tấn mực, và thủy thủ đoàn
không có giấy phép đánh cá trong vùng.
Chiếc
tàu đánh cá được dẫn về cảng Nakhodka và tất cả thủy thủ Trung Quốc bị bắt được
đưa tới Khabarovsk, thủ phủ tỉnh Primorsky, trong vùng Viễn Ðông Nga.
Hôm
Thứ Năm 19 Tháng Bảy, Tân Hoa Xã cho biết Lãnh Sự Quán Trung Quốc ở Khabarovsk
nói sẽ tiếp xúc với phía Nga để giải quyết vụ việc và trả tiền phạt. Một nhân
viên lãnh sự quán, không nêu danh tánh, nói rằng “Trung Quốc không muốn chính
trị hóa sự việc.” Theo BBC, lời phát ngôn này sau đó bị Bộ Ngoại Giao Trung
Quốc bác bỏ không rõ vì lý do gì.
Tuy
nhiên, điều này có thể hiểu được qua những phản ứng chính thức của Bắc Kinh.
Hôm Thứ Năm, Thứ Trưởng Ngoại Giao Trung Quốc Cheng Guoping mạnh mẽ bày tỏ sự
bất bình với Nga trong việc nổ súng vào tàu đánh cá. Triệu một nhân viên ngoại
giao Nga đến văn phòng Bộ Ngoại Giao Trung Quốc ở Bắc Kinh, ông Cheng tuyên bố
Nga phải bảo đảm an toàn và quyền pháp định cho các ngư dân Trung Quốc bị bắt
giữ. Trong bản thông cáo đưa ra sau đó, ông Cheng cho biết “đã yêu cầu Nga mở
cuộc điều tra đầy đủ về biến cố này và mau chóng thông báo kết quả cho Trung
Quốc.” Ông cũng yêu cầu Nga thả các tàu cùng ngư dân bị bắt và tiếp tục tìm
kiếm ngư dân mất tích.
Ðồng
thời, một bài xã luận trên tờ Nhân Dân Nhật Báo lên án vụ Nga bắn vào tàu đánh
cá, gọi hành động này là “thiếu thận trọng”. Bài báo viết: “Năm 1983, không
quân Liên Xô bắn rơi chiếc máy bay hàng không dân sự Boeing 747 của Korean
Airlines gần không phận miền Viễn Ðông. Bây giờ, ít nhất là lần thứ hai, Nga
bắn vào một tàu dân sự Trung Quốc. Những hành động này sẽ còn lưu lại trong ký
ức người dân Ðông Bắc Á Châu.” Sau khi nhắc lại là năm 2009, hải quân Nga đã
bắn chím một tàu hàng Trung Quốc tình nghi chở đồ lậu làm 8 người thiệt mang,
bài xã luận viết tiếp: “Thái độ hiếu chiến của một số viên chức Nga ở cấp cơ sở
không những làm hại tới lòng tin cậy của Trung Quốc muốn xây dựng tình hữu nghị
lâu dài với Nga, mà còn tạo điều kiện biện minh cho những thế lực muốn tìm cách
phá hoại quan hệ Nga-Hoa.”
Ðây
không phải lần đầu tàu tuần duyên Nga bắn hay bắt giữ các tàu đánh cá và ngư
dân Trung Quốc xâm phạm vùng biển đặc quyền kinh tế ở miền Viễn Ðông Nga. Thông
thường, các ngư dân được phóng thích sau khi đã nạp một số tiền phạt, tuy
nhiên, cũng có đôi khi họ bị cầm giữ nhiều tháng trước khi được thả. Nga giữ
quan điểm rành rẽ và đối phó cứng rắn trong các trường hợp xâm phạm chủ quyền
lãnh hải ở miền Viễn Ðông, với Trung Quốc cũng như với Nhật, không bị giới hạn
vì nỗi lo ngại có thể làm căng thẳng quan hệ.
Giáo
Sư Deng Peihua, thuộc học Viện Khoa Học Xã Hội Thượng Hải, nhận xét: “Nga có vẻ
không ngần ngại sử dụng biện pháp mạnh đối phó với các ngư dân không võ trang,
thái độ mà Trung Quốc cho là thiếu thân thiện và không chấp nhận được.” Theo
ông, “Trung Quốc và Nga cần phải thương thảo một cơ chế ứng xử trong những tình
trạng này.”
Nhân
vụ này, tại Philippines, Nghị Sĩ Miriam Defensor-Santiago nói rằng để có thể
“đáp ứng mạnh mẽ,” giống như Nga đối với việc Trung Quốc vi phạm lãnh hải, cần
phải tăng cường lực lượng duyên phòng. Theo bà, hải quân cũng như lực lượng
duyên phòng Philippines hiện nay còn quá yếu và mong sẽ được sự trợ giúp trang
bị từ những nước như Hoa Kỳ, Úc. Tuy nhiên, Tổng Thống Aquino bày tỏ quan niệm
ôn hòa hơn. Qua phỏng vấn của ANC, ông nói rằng, Philippines đã dự phòng mọi
tình huống, nhưng ông tin tưởng Trung Quốc sẽ tránh dùng biện pháp quân sự. Ông
nói: “Chúng tôi sẽ cố gắng xuống thang và theo đuổi một đường lối hòa bình để
giải quyết các tranh chấp. Chúng tôi sẽ thể hiện thái độ hợp lý nhất có thể
được và hy vọng sự đáp ứng thích đáng từ phía bên kia.” Ông nhắc lại là chiến
hạm hải quân đã rút khỏi Panatag Shoal sau khi tàu duyên phòng Philippines đến
thay thế, sự kiện ấy chứng minh rằng biến cố vừa qua nên được giải quyết trong
phạm vi dân sự.
“Chiến
lược khai thác biển” của Trung Quốc đề ra năm 1995 với mục tiêu tối hậu là đưa
Trung Quốc đến vị trí một cường quốc thế giới về biển, không chỉ cận duyên mà
là viễn dương, có khả năng kiểm soát và khống chế hàng hải, khai thác tài
nguyên biển. Biển Ðông là hướng chính để tiến ra biển và vì vậy tất cả mọi biến
động xảy ra ở những giai đoạn khác nhau tại khu vực này chỉ là từng bước tiến
trong toàn bộ chiến lược lâu dài. Người ta khó có thể dự đoán chuyện gì sắp
đến, về tầm mức nghiêm trọng cũng như thời điểm, vì điều ấy còn phụ thuộc vào
nhiều yếu tố khác về chính trị, ngoại giao và sự uyển chuyển trong sự thi hành
chiến thuật.
Nhưng
rõ ràng Trung Quốc không muốn, hay không thể, cùng lúc thực hiện chiến lược
biển trên ba mặt trận. Cho nên, với những hành động khiêu khích đang leo thang
trên biển Ðông, Trung Quốc tỏ ra đấu dịu ở Ðông Hải với Nhật, đã tuyên bố rút
các tàu thám sát khỏi quần đảo Ðiếu Ngư Ðài. Còn trên biển Nhật, ít nhất là cho
đến bây giờ, Trung Quốc không có chính sách tạo gây hấn và tranh chấp. Là một
cường quốc quân sự và hải quân có đầy đủ khả năng hơn tất cả các quốc gia trong
vùng Ðông Nam Á, Nga có yếu tố để hành xử mạnh. Vì vậy, sự phản đối có vẻ mạnh
mẽ của Trung Quốc về vụ hai tàu đánh cá và thủy thủ bị bắt giữ là trong thế bó
buộc và chỉ có tính cách tượng trưng. Mặt khác, cơ quan ngư nghiệp và hải dương
tỉnh Sơn Ðông đã xác định không cấp giấy phép cho tàu đánh cá nào hoạt động
trong khu vực gần hải phận Nga, và nói rằng các ngư dân Trung Quốc “xâm nhập và
đánh bắt cá trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế của Nga” khi về nước sẽ bị
kỷ luật.
No comments:
Post a Comment