Bài
viết gốc:
Putin’s Ironic Potential
Lilia Shevtsova
Nguyễn
Ngọc Khánh dịch - BS Hồ Hải hiệu đính
Thứ ba, ngày 03 tháng bảy năm 2012
BS Hồ Hải : Cảm ơn cháu Nguyễn Ngọc Khánh đã dịch bài
này. Xin mời mọi người đọc bài nước Nga để nhìn về nước Việt tương lai.
Bài viết của bà Lilia Shevtsova, bà là trợ lý cao cấp của Quỹ Carnegie cho Hòa bình Quốc tế tại Mạc Tư Khoa.
MẠC TƯ KHOA – Sự tái
chinh phục của Vladimir Putin trên cương vị tổng thống Nga đã gặp phải sự chế
giễu rộng rãi kể cả trong và ngoài nước. Tuy nhiên, sự trở lại điện Kremlin của
nhà độc tài này có thể là hy vọng tốt nhất của nước Nga để đưa nước này thoát khỏi
tình trạng trì trệ.
Với sự khinh miệt công
khai của mình dành cho xã hội Nga - được minh họa bằng sự phản ứng đầy nhạo
báng của Putin trước các cuộc biểu tình rộng khắp - cũng như sự kiêu ngạo của
ông, việc sẵn sàng bóp nghẹt bất đồng chính kiến, và nỗi sợ hãi phải cạnh
tranh, Putin đã đơn thương độc mã bác bỏ sự hoang tưởng dai dẳng, bằng cách
chính bản thân ông ta truyền bá: cá nhân hoá quyền lực có thể hiện đại hóa đất
nước trong khi vẫn duy trì sự ổn định.
Chắc chắn là, điện
Kremlin của Putin - và những sai nha tham nhũng của ông ta - vẫn nắm quyền hành
(to call the shots) . Và, trong khi quyết định quay trở lại cương vị tổng thống
đã làm phật lòng các phần tử năng động nhất của tầng lớp dân cư thành thị Nga,
những công dân của phần còn lại nước Nga vẫn không hài lòng nhưng không lên
tiếng. Tương tự như vậy, tầng lớp chính trị và trí thức suy đồi ở nước Nga,
những người mà dân chúng trông cậy rằng sẽ ủng hộ sự đổi mới, đã sao lãng việc
hành động. Giá dầu tăng toàn cầu, nỗi sợ sự đổi mới cố hữu, thiếu một sự lựa
chọn khả thi, và sự trông chờ vào của bố thí của nhà nước đã giữ nước Nga trong
tình trạng trì trệ.
Hơn nữa, điện Kremlin của
Putin đã sử dụng phương Tây - vốn mong muốn sự tham gia và một sự "thiết
lập lại" chính sách với Nga - nhằm hợp pháp hóa chế độ độc tài và cung cấp
những cơ hội cho những sai nha tha hóa của mình hội nhập vào xã hội phương Tây.
Thật vậy, bằng cách sử dụng phương Tây để rửa những đồng tiền bẩn thỉu của họ,
theo một cách nào đó, Putin và tay chân của ông ta đã trả thù sự sụp đổ của
Liên Xô bằng cách phá hoại các giá trị của phương Tây và làm mất uy tín nền dân
chủ tự do trong con mắt của người dân Nga.
Tuy nhiên, các rạn nứt
đang hình thành trong xã hội Nga, đe dọa đến hiện tình nước Nga. Và không phải
sự chống đối hay nổi loạn của quần chúng đang bắt đầu gây mất ổn định chế độ
Putin, mà chính các lực lượng đã giúp giữ cho chế độ Putin sống sót mới là
mối nguy cho chính chế độ này.
Sau 12 năm đợi chờ thay
đổi từ thượng tầng kiến trúc, cuối cùng, người Nga đã hiểu rằng hệ thống chính
trị của họ chỉ có thể được chuyển đổi từ hạ tầng cơ sở - thông qua cuộc cách
mạng quần chúng. Vì không có các thể chế cho phép họ biểu hiện sự bất bình của
mình để đòi hỏi tham nhũng phải giảm đi, nó đã bảo đảm quyền lực của giới cầm
quyền, họ chỉ còn cách xuống đường.
Nhưng vấn đề còn đọng lại
là, liệu lần này nước Nga sẽ thoát khỏi bi kịch trong vở tuồng truyền thống của
mình, trong đó chế độ mới hóa ra lại bạo tàn hơn so với chế độ cũ? Hay nước Nga
sẽ tìm thấy một con đường cách mạng ôn hòa để theo đuổi?
Hiện nay, điện Kremlin
đang góp phần vào sự tàn lụi to lớn của chính nó, khủng bố tinh thần xã hội Nga
một cách cố ý. Phủ nhận giá trị của chủ nghĩa tự do bằng cách sử dụng và bổ
nhiệm những lãnh đạo cấp tiến với những văn ngôn mang chất cấp tiến sáo rỗng để
điều hành nền cai trị độc đoán của nó, để lại sự đối lập chính trị cho các đảng
cánh tả và dân tộc chủ nghĩa.
Và việc quay trở lại của
Putin trong việc áp dụng chủ nghĩa Stalin bằng việc gửi cảnh sát lục soát nhà
của những người đối lập, kết hợp với nỗ lực kích động sự thù địch giữa các tầng
lớp trong xã hội của ông ta - ví dụ như giữa người dân tỉnh lẻ nước Nga và tầng
lớp trung lưu thành phố - làm sâu sắc thêm sự đối kháng và không tin tưởng giữa
quần chúng nhân dân. Bằng cách này, chế độ của Putin làm sâu sắc thêm sự trả
đũa đối với những nhà chính trị bất đồng chính kiến - từ đó cản trở sự thay đổi
trong hòa bình.
Những căng thẳng từ lâu
đã bắt đầu nóng lên; hàng chục ngàn người đã xuống đường kể từ công bố năm 2011
của Putin rằng ông ta sẽ giành lại ngôi vị tổng thống. Việc ông ta trở lại điện
Kremlin đã kích động một số các cuộc biểu tình lớn nhất mà Moscow từng chứng
kiến kể từ thập niên 1990. Và, trong khi các cuộc biểu tình quần chúng đã giảm
dần - phần lớn là do kết quả của điều luật chống biểu tình hà khắc mới - càng
nhiều mâu thuẫn phía dưới tảng băng chìm, và cuối cùng tức nước ắt sẽ phải vỡ
bờ.
Bằng cách kiểm duyệt các
phương tiện truyền thông, làm mất uy tín phe đối lập ôn hòa, và khiêu khích nỗi
bất mãn trong nhân dân, Putin đang đùa với lửa. Thật không thể dự đoán được khi
nào thì nước Nga sẽ bùng nổ, nhưng các rạn nứt trong hệ thống là không thể chối
cãi và nó ngày càng gia tăng.
Điện Kremlin, còn xa mới
có khả năng kiểm soát tình hình, không nắm bắt đầy đủ chuyện gì đang diễn ra.
Nước Nga đang lao đầu vào vách đá. Những nổ lực rửa tiền lượng lớn của các sai
nha ở điện Kremlin để chuẩn bị cho một cuộc hạ cánh an toàn cho mình ở phương
Tây cho thấy rằng, ngay cả trong con mắt của băng đảng của Putin thì, sự kết
thúc của thời kì Putin đang đến gần.
Tuy nhiên, Kremlin của
Putin tiếp tục làm việc không mệt mỏi để ngăn chặn việc hình thành lực lượng
chống đối mạnh mẽ - làm gia tăng nguy cơ khi chế độ sẽ sụp đổ thì không có một
lực lượng thay thế có đủ khả năng để lèo lái đất nước. Putin còn nắm giữ quyền
lực càng lâu, thì thảm cảnh cuối cùng của chế độ ông ta càng tàn khốc.
Cả Nga và phương Tây phải
bắt đầu lập kế hoạch cho tương lai nước Nga. Nhưng đáng tiếc thay, sự thức tỉnh
của nước Nga gặp phải thời kỳ mà sự khởi đầu của cái thoạt trông như là suy
thoái ở phương Tây. Tuy nhiên, thay vì vẫn đồng lõa với chế độ tham nhũng của
Putin, phương Tây phải giúp nhân dân Nga tìm kiếm vận mệnh mới của chính họ.
Và người dân Nga không
được từ bỏ niềm hy vọng. Mà phải thấy rằng là sự trở lại điện Kremlin của
Putin, mặc dù đau đớn, nhưng có thể nó là sự kết thúc nỗi đau của họ vì nó là
ngòi nổ cho sự phá hủy chế độ Putin. Khi sự lựa chọn giữa sự chấm dứt nhanh một
chế độ đã lỗi thời và sự suy thoái từ từ của chế độ thì, một sự sụp đổ nhanh
gọn sẽ có một triễn vọng tốt hơn cho một khởi đầu mới.
@Project Syndicate 2012
Bài
đọc liên quan:
No comments:
Post a Comment